Shadkanlu Ostad M, Norasteh A A, Babagoltabar Samakoush H. Comparison of Static and Dynamic Balance of Athletes of Different Sports in Conditions With and Without Posture Disturbances. J Sport Biomech 2019; 4 (4) :16-27
URL:
http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-185-fa.html
شادکانلو استاد مصطفی، نورسته علی اصغر، باباگل تبار سماکوش حامد. مقایسه تعادل ایستا و پویای ورزشکاران رشتههای مختلف ورزشی در شرایط با و بدون اعمال اغتشاشات پاسچر. مجله بیومکانیک ورزشی. 1397; 4 (4) :16-27
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-185-fa.html
1- دانشگاه گیلان
2- گروه آسیب شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
متن کامل [PDF 2827 kb]
(2037 دریافت)
|
چکیده (HTML) (3677 مشاهده)
متن کامل: (10334 مشاهده)
مقدمه
پاسچر عمودی یک وضعیت متداول در زندگی روزانه و پایه طبیعی برای سازماندهی ارتباط انسان با محیط است. کنترل پاسچر یک فرایند فعال برای حفظ تعادل است [1]. تعادل به دو نوع ایستا و پویا تقسیم میشود. اجرا و حفظ تعادل در وضعیت ایستا و پویا در حین فعالیت نیازمند تولید نیروی کافی توسط عضلات و اعمال آن به اهرمهای بدن (استخوانها) است که مستلزم تعامل پیچیده سیستم عضلانیاسکلتی و سیستم عصبی است [2]. حفظ تعادل در حین اجرای بسیاری از فعالیتهای ورزشی شرط اساسی است و یکی از عوامل آمادگی جسمانی است که میتوان به وسیله تمرینات خاص آن را توسعه داد [3]. تعادل در اکثر رشتههای ورزشی از تیراندازی با کمترین جابهجایی تا ورزشهایی مانند ژیمناستیک و کشتی با جابهجایی سریع و زیاد، مورد نیاز است. درواقع حفظ پاسچر مناسب، به فرد اجازه میدهد تا به طور کامل روی تکنیک حرکتی خود تمرکز کند [4].
حفظ راستایستادن به کنترل خوب وضعیت و اندازه حرکت مرکز ثقل بر روی یک سطح اتکا محدود نیاز دارد. انسان از طریق ترکیب اطلاعات بینایی، حسی پیکری و دهلیزی، راست میایستد و میتوان میزان ثبات فرد را هنگام ایستادن با اندازهگیری نوسان مرکز فشار او ارزیابی کرد [5]. به طور مثال بازیکن فوتبال میداند که زمان شوتکردن خط کشش ثقل او به سمت جلو انتقال مییابد، بنابراین برای ازدستندادن تعادل، مرکز ثقل خود را به سمت عقب میبرد. در بسکتبال ورزشکار برای پرتاب توپ، توده بدنی خود را به منظور افزایش برد پرتاب به جلو میاندازد و به دنبال آن مرکز ثقل نیز به جلو و خارج از سطح اتکا انتقال مییابد. بنابراین فرد برای اینکه مانع از افتادن خود به سمت جلو شود یک گام به جلو برمیدارد و در دریافت توپ دقیقاً عکس این عمل اتفاق میافتد [6]. درواقع کنترل پاسچر نیازمند هماهنگی بین سیستمهای حسی، حرکتی و شناختی است و اختلال در عملکرد هر یک از این بخشها بر حفظ پاسچر فرد اثر میگذارد [7].
شناخت به محدودهای از عملکردهای سطوح بالای مغزی اطلاق میشود که شامل توانایی برای یادگرفتن و بهخاطرآوردن اطلاعات، حلکردن مسئله، تمرکز، حفظ و تقسیمکردن توجه، فهم، استفاده از زبان و درک درست محیط است. یکی از جنبههای شناخت که در کنترل پاسچر نقش دارد توجه است [8].
توجه، ظرفیت پردازش اطلاعات یک فرد است. برای مطالعه در زمینه سیستم شناختی مؤثر در کنترل تعادل، محققین به ارزیابی میزان وابستهبودن کنترل تعادل انسان به توجه پرداختهاند. محققین به منظور مطالعه نیازمندی کنترل پاسچر به توجه در حین وضعیت ایستادن و راهرفتن، از روش تکلیف دوگانه استفاده میکنند. در این روش از افراد خواسته میشود دو تکلیف پاسچر و شناختی را همزمان با هم انجام دهند [9] که در آن، تکلیف پاسچر به عنوان تکلیف اولیه و تکلیف شناختی به عنوان تکلیف ثانویه است [7]. بر اساس تئوری رایج ظرفیت محدود توجه، ظرفیت پردازش اطلاعات برای هر فردی محدود است و انجام هر تکلیف به بخشی از این ظرفیت نیاز دارد. بنابراین اگر دو تکلیف همزمان با هم انجام شوند و به بیشتر از کل ظرفیت پردازش نیاز داشته باشند، آن دو برای منابع توجه با هم رقابت میکنند که این امر عملکرد یکی از دو تکلیف یا هر دو را مختل میکند [10 ،7]. در مطالعات مختلف نشان داده شده نوسانات پاسچر در هنگام اجرای همزمان تکلیف شناختی در افراد پیر [12 ،11] و بیماران [13] بیشتر از گروه افراد سالم و جوان بوده است، در حالی که میزان تخصیص توجه به کنترل پاسچر در افراد ماهر در تعادل، به عنوان مثال ژیمناستها [14] و بالرینها [15]، کوچکتر از گروه کنترل است.
هپ و همکاران در پژوهشی که به مقایسه مهارتهای شناختی در ورزشکاران حرفهای و غیرحرفهای پرداختند، در زمان پاسخ انتخابی این دو گروه تفاوتی مشاهده نکردند و بیان کردند که ورزشکاران حرفهای تنها در شرایط پایدار عملکرد بهتری نسبت ورزشکار غیرحرفهای داشتند [16]. از طرف دیگر مارتین و همکاران در پژوهشی که به بررسی پاسخ عکسالعمل در ورزشکاران پستهای جلو و عقب رشته راگبی و افراد غیرورزشکار پرداختند، عملکرد بهتری را در ورزشکاران پست عقب این رشته گزارش کردند و عواملی نظیر موقعیت بازی، نوع تمرینات و چالشهای درگیر با آن در مسابقه را در این نتیجه مؤثر دانستند [17]. که در همین راستا ون بسینگ و همکاران در پژوهشی که به بررسی توانایی شناختی ورزشکاران با و بدون اختلالات فکری در انجام تکالیف دوگانه پرداختند، به این نتیجه رسیدند که ورزشکاران بدون اختلالات شناختی، عملکرد بهتری از ورزشکاران با اختلالات شناختی داشته و ورزشکاران با اختلالات شناختی در برخورد با اهداف چندگانه دچار مشکل بودند که این موضوع نشاندهنده اهمیت ادراک شناختی در عملکرد است [18].
در تحقیق دیگری که لودر و همکاران به مقایسه تمرینات تعادل با تکالیف یگانه و تکالیف دوگانه بر عملکرد نوجوانان پرداختند تفاوتی را در این دو تکلیف مشاهده نکردند [19]. از طرف دیگر مشاهده شده که در میزان تعادل ورزشکاران رشتههای مختلف تفاوت وجود دارد؛ به عنوان مثال چوئیسینگ و همکاران گزارش کردند فوتبالیستها کنترل پاسچر بیشتری نسبت به ژیمناستها، شناگران، هندبالیستها و گروه کنترل دارند [20] و یا لئونگ و همکاران نشان دادند تکواندوکاران عملکرد تعادل بهتری در طول ایستادن با چشمان بسته روی سطح ثابت در آزمون سازماندهی و نیز تعادل پویای بهتری در آزمون سقوط نسبت به گروه بی تمرین دارند [21]. همچنین در تحقیق دیگری استینس و همکاران اثر مهارت، شناخت و بینایی را بر کنترل پاسچر در دو گروه بالرینها و غیربالرینها بررسی کردند و از یک تکلیف حافظهای (به خاطر آوردن کلمه) به عنوان تکلیف شناختی استفاده کردند. نتایج نشاندهنده سطح خودکاری بیشتر و نیاز توجهی کمتر در بالرینها نسبت به غیربالرینها بود [15].
با توجه به مطالب ذکرشده در زمینه ادراک شناختی و اهمیت تکالیف دوگانه و تناقضات مشاهده شده در این زمینه و تأیید وجود تفاوت در میزان تعادل ورزشکاران رشتههای مختلف ورزشی و نیز تفاوت در تأثیر شناخت و توجه در تعادل و عملکرد این ورزشکاران پژوهش حاضر با هدف مقایسه تعادل ایستا و پویا ورزشکاران رشتههای مختلف ورزشی در شرایط با و بدون اعمال اغتشاشات پاسچر انجام شد.
روششناسی
آزمودنیهای این تحقیق را کلیه کشتیگیران، فوتبالیستها و کاراتهکاهای با سه سال سابقه ورزشی شهر رشت تشکیل دادند که از این بین 14 کشتیگیر (با میانگین سن 79/2±85/19 سال، قد 17/5±14/177 سانتیمتر، وزن 32/1±64/71 کیلوگرم و شاخص توده بدنی 43/3±81/22 کیلوگرم بر متر مربع) و 14 فوتبالیست (با میانگین سن 02/2±57/21 سال، قد 58/6±86/178 سانتیمتر، وزن 02/8±35/74 کیلوگرم و شاخص توده بدنی 60/1±20/23 کیلوگرم بر متر مربع) و 14 کاراتهکا (با میانگین سن 54/1±35/21 سال، قد 10/4±07/178 سانتیمتر، وزن 98/4±92/76 کیلوگرم و شاخص تودهبدنی 76/1±32/24 کیلوگرم بر متر مربع) به عنوان نمونههای تحقیق و به صورت غیر تصادفی هدفدار انتخاب شدند.
برای جمعآوری اطلاعات جمعیتشناختی و اطلاعات در مورد سابقه ورزشی، از پرسشنامه و اندازهگیری تعادل ایستا و پویا به ترتیب و با استفاده از آزمونهای تعادلی بس و ستاره بهره گرفته شد. تکلیف شناختی در این پژوهش نیز شمارش معکوس بود. همچنین قبل از انجام آزمونها در آزمایشگاه حرکات اصلاحی دانشگاه گیلان برخی شاخصهای آنتروپومتری (وزن، قد، طول پا، عرض شانه، عرض لگن و عرض مچ پا) ارزیابی شد تا تفاوتی بین این شاخصها در سه گروه وجود نداشته باشد. پس از بررسی نرمالبودن توزیع دادهها با استفاده از آزمون کولموگروفاسمیرنوف، برای مقایسه متغیرهای مذکور در میان گروهها از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. همچنین برای مقایسه تعادل ایستا و پویا همراه با تکلیف شناختی نسبت به بدون تکلیف از آزمون تی همبسته (5/0≥P) استفاده شد. برای کلیه محاسبههای آماری از نسخه 22 نرمافزار SPSS استفاده شد.
اندازهگیری طول کف پا در وضعیت عدم تحمل وزن، به حالت نشسته روی صندلی انجام شد، به طوری که کف پا روی زمین قرار گرفته و مچ پا زاویه ٩٠ درجه داشت. در این وضعیت فاصله خلفیترین نقطه پاشنه تا نقطه دیستال بلندترین انگشت پا با استفاده از متر نواری توسط آزمونگر ثبت شد [23 ،22]. طول حقیقی پا نیز برای نرمالسازی رسش در آزمون تعادلی ستاره از خار خاصرهای قدامی فوقانی تا قوزک داخلی در حالت خوابیده به پشت توسط متر نواری اندازهگیری شد [24]. همچنین از آزمون افت ناوی برای تعیین میزان پرونیشن پا استفاده شد [24].
در این پژوهش از آزمون بس (سیستم شمارش تعداد خطای بالانس) برای اندازهگیری تعادل ایستا استفاده شد. این آزمون شامل سه موقعیت ایستادن است که هرکدام بر روی سطوح ثابت و بیثبات برای اندام برتر انجام شد. سطح بیثبات شامل بالشتک فوم به ابعاد ۵٠×۴١×۶ سانتیمتر و سطح باثبات شامل کفپوش از جنس موکت سفت و نازک بود. این سه موقعیت شامل ایستادن برروی هر دو پا، ایستادن بر روی پای موردآزمون، در حالی که زانوی پای مخالف ٩٠ درجه خم است و ایستادن بر روی هر دو پا به صورتی که کف پای موردآزمون در یک خط قدامی جلو قرار گرفته و پاشنه آن انگشتهای پای عقبی را لمس کند، بود. در هر سه موقعیت چشمها بسته بود و دستها بر روی کمر قرار داشت. هر موقعیت برای ٢٠ ثانیه حفظ شد و امتیاز از طریق ثبت خطاها تعیین شد [25]. خطاها شامل این موارد بود: ١. بازکردن چشمها؛ ٢. برداشتن دستها از روی کمر؛ ٣. پایی که در تماس با زمین نیست زمین را لمس میکند؛ ۴. لیلیکردن و گامبرداشتن و هرگونه حرکت پای ایستاده؛ ۵. بلندشدن پاشنه یا پنجه از روی زمین؛ ۶. حرکت ران به داخل یا ابداکشن ران بیش از ٣٠ درجه؛ ٧. دور از موقعیت ماندن بیش از پنج ثانیه [26]؛ ماندن بیش از پنج ثانیه در حالت خارج از وضعیت استاندارد، (تصویر شماره 1).
ارزیابی تعادل پویا در این پژوهش با استفاده از آزمون ستاره انجام شد. جهت شروع آزمون تعادل پویا، طول واقعی پا یعنی از خار خاصره قدامی فوقانی تا قوزک داخلی پا جهت نرمالکردن دادهها و مقایسه آزمودنیها اندازهگیری شد. همچنین پای برتر با استفاده از آزمون شوت توپ تعیین شد. برای انجام آزمون ستاره، آزمودنی در مرکز جهات میایستاد و سپس روی یک پا قرار میگرفت و با پای دیگر عمل دستیابی را انجام میداد و به حالت طبیعی روی دو پا بازمیگشت و پیش از انجام کوشش بعدی به مدت 10 تا 15 ثانیه در این حالت میماند. تمام کوششها در یک جهت قبل از رفتن به جهت دیگر باید تکمیل میشد و باید در یک ترتیب متوالی ساعتگرد یا پادساعتگرد انجام میشد. آزمودنی با پنجه پا دورترین نقطه ممکن را در هریک از جهات تعیینشده لمس میکرد و فاصله محل تماس تا مرکز، فاصله دستیابی بود که به سانتیمتر اندازهگیری میشد. جهت بهدستآوردن اختلاف بین میانگین نمرات تعادل (آزمون ستاره) در هر جهت به صورت جداگانه، از فرمول شماره 1 استفاده شد [27] (تصویر شماره 1).
1.
همچنین در این پژوهش جهت انجام تکلیف شناختی در این تحقیق از شمارش معکوس اعداد تصادفی استفاده شد. فعالیت شناختی شامل معکوس کردن هفتتایی با شروع از یک عدد تصادفی انتخابشده مثلاً بین عدد ٢٠٠ تا ٣٠٠ بود. ابتدا فرد از بین ٣٠ عدد تصادفی که نزد آزمونگر بود، عددی را بین ٢٠٠ تا ٣٠٠ انتخاب کرد و سپس با شروع آزمون در ذهن خود هفتتا هفتتا از آن کم میکرد. پس از اتمام ٣٠ ثانیه از فرد خواسته شد که آخرین عددی که به آن رسیده است را بازگو کند. از فرد خواسته میشد که ذهنش را کاملاً درگیر محاسبه عددی کند. در این حالت چون تعداد دفعاتی که فرد توانسته هفت رقم به عقب برگردد قابل محاسبه دقیق نبود، فقط صحیح یا غلطبودن پاسخ نهایی مورد سنجش قرار گرفت [28].
نتایج
نتایج آزمون تحلیل کوواریانس جهت بررسی اثر متغیرهای مداخلهگر بر تعادل ایستا و پویا در آزمودنیها در جدول شماره 1 گزارش شده است. همچنین نتایج آزمون تحلیل واریانس یکراهه برای مقایسه تعادل ایستا و پویا با و بدون همراه با تکلیف شناختی در آزمودنیها در جدول شماره 2 آورده شده است. همچنین در جدول شماره 3 نتایج آزمون تی همبسته برای مقایسه تعادل ایستا و پویا با و بدون تکلیف شناختی در سه گروه آزمودنی ارائه شده است. بر اساس نتایج جدول شماره 2 از بین متغیرهای مداخلهگر فقط طول پا بر تعادل پویا اثرگذار بود و سایر متغیرها بر تعادل ایستا و پویا تأثیری نداشتند.
با توجه به نتایج آزمون تحلیل واریانس یکراهه تفاوتی در تعادل ایستا و پویا با و بدون تکلیف شناختی سه گروه کشتی، فوتبال و کاراته وجود ندارد. با توجه به نتایج جدول شماره 3 در سه گروه ورزشکاران اعمال تداخل شناختی تأثیری بر تعادل ایستا نداشته، اما در هریک از این سه گروه با اعمال تداخل شناختی تعادل پویا با اختلال مواجه شده، به گونهای که در ورزشکاران رشته کشتی تفاوت در تعادل پویا در قبل و بعد از اعمال تداخل شناختی در سطح (03/0=P) و نیز در ورزشکاران رشتههای فوتبال و کاراته به ترتیب در سطوح 02/0 و 001/0 معنیدار بوده است.
بحث
گروهی از محققین در سالهای اخیر برای بررسی نقش عوامل شناختی در کنترل پاسچر روش جدیدی را برای ارزیابی کنترل تعادل به نام تکلیف دوگانه به کار گرفتهاند. در این روش از افراد خواسته میشود که دو تکلیف را همزمان انجام دهند. بر همین مبنا این پژوهش با هدف مقایسه تعادل ایستا و پویای ورزشکاران رشتههای مختلف ورزشی در شرایط با و بدون اعمال اغتشاشات پاسچر انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد کاراتهکاها کمترین میانگین تعداد خطا در آزمون بس و بیشترین میانگین طول رسش را در آزمون ستاره دارند و کشتیگیران کمترین میانگین طول رسش در آزمون ستاره را دارند. تحلیل دادهها نشان داد تفاوت معنیداری در حفظ تعادل ایستا و پویا در بین کشتیگیران، فوتبالیستها و کاراتهکاها وجود ندارد. اگرچه این عقیده که ورزش باعث بهبود تعادل میشود، جدید نیست، در پژوهش حاضر موضوع نوع رشته ورزشی و میزان تجربیات تعادلی در آن رشتهها مورد توجه قرار گرفته است و به نظر میرسد چالشهای ویژه حسیحرکتی برای توسعه بهینه تعادل، مهم است؛ همانطور که مارتین و همکاران در تحقیق خود بر روی ورزشکاران رشته راگبی به آن اشاره کردند [17].
در پژوهش حاضر سعی بر آن شد آزمودنیها در دامنه سنی 18 تا 25 سال انتخاب شوند؛ زیرا دو پسکوئیر و همکاران بیان کردند اوج ثبات پاسچر در 25سالگی است [29]. بنابراین در گروههای کشتیگیر، فوتبالیست و کاراتهکا آزمودنیها در دامنه سنی 18 تا 25 سال انتخاب شدند. در پژوهش حاضر سعی بر آن شد اثر متغیرهای شاخصهای آنترومتری و افت استخوان ناوی بر تعادل کنترل شود. این کنترل به این دلیل انجام شد که مشخص شود آیا تفاوت در تعادل گروهها ممکن است به دلیل تفاوت در این متغیرها باشد یا خیر. نبود تفاوت معنیدار بین این متغیرها و تعادل ایستا و پویای اندازهگیریشده (به جز طول پا با تعادل پویا) با توجه به نتایج آزمون تحلیل کوواریانس، نشان میدهد اثر آنها روی تعادل ناچیز بوده و عوامل عصبیعضلانی تأثیر بیشتری نسبت به آنها روی کنترل پاسچر دارند.
در پژوهش حاضر تفاوتهای آماری مشاهده شده در میان ورزشکاران در متغیرهای تعادل ایستا و پویا، ممکن است در بخشی مرتبط با چالشهای حسیپیکری خاص آن رشته ورزشی باشد. تنظیم پاسچر در الگوهای کلیشهای و سلسلهمراتبی سازماندهی شده است و نیاز به ادغام اطلاعات آوران از سیستمهای بینایی، دهلیزی و حس عمقی دارد. تغییرات ویژه در سیستم حسیحرکتی ناشی از شرکت در ورزش، چندبُعدی است. در توضیح این مبحث در پژوهش نورسته و همکاران به مقایسه تعادل ایستا و پویا در میان فوتبال، ژیمناستیک، بسکتبال، شنا و افراد غیرورزشکار پرداخته شده است. طبق نتایج، تفاوت معنیداری در تعادل ایستا بین ژیمناستها و شناگران، بین ژیمناستها و افراد غیرورزشکار و بین فوتبالیستها و شناگران وجود داشت. همچنین تفاوت معنیداری در تعادل پویا بین ژیمناستها و بسکتبالیستها، بین ژیمناستها و افراد غیرورزشکار و بین فوتبالیستها و افراد غیرورزشکار وجود داشت [3].
در پژوهش حاضر تفاوت معنیداری در تعادل ایستا و پویا بین فوتبالیستها، کشتیگیران و کاراتهکاها مشاهده نشد که میتوان گفت با توجه به اینکه تغییرات ویژه در سیستم حسیحرکتی ناشی از شرکت در ورزش، چندبُعدی بیان شد و با توجه به اینکه حس عمقی بعد از تمرین مهارت، بهبود مییابد، در کشتی، فوتبال و کاراته بیشتر تأکید تعادل، بر حس عمقی است. هرچند تفاوت تعادل ایستا و پویا بین این گروههای ورزشی معنیدار نبود، ولی با توجه به میانگین گروهها، کاراتهکاها در تعادل پویا دارای میانگین بیشتری نسبت به کشتیگیران و فوتبالیستها بودند چون کاراتهکاها بیشتر از دو گروه دیگر، از مهارتهای روی یک پا بهره میبرند و همچنین کاراتهکاها دارای میانگین کمتر در تعادل ایستا هستند که بیانگر تعداد خطای کمتر و تعادل ایستای بهتر بودند؛ این نتیجه را نیز میتوان به بیشتربودن مهارتهای روی یک پا در کاراته نسبت داد. از نظر تئوری نیز قابل انتظار است که کشتیگیران و فوتبالیستها بیشتر روی دو پا هستند ولی در کاراته مدتی که روی یک پا هستند، بیشتر است. البته شاید اگر تعداد نمونهها بیشتر بود تفاوت در این پژوهش معنیدار میشد. برای توضیح بیشتر، تغییرات پاسچری بر طبق تمرینات ورزشی مختلف، متفاوت است و به نظر میرسد هر ورزشی سازش پاسچری ویژهای را توسعه میدهد. به طور نمونه تمرینات ورزش جودو که ماهیتی شبیه به ورزش کشتی دارد، منجر به افزایش اهمیت اطلاعات حسیپیکری میشود، در حالی که تمرینات باله منجر به توجه بیشتر به اطلاعات بینایی میشود.
در بازی فوتبال، دقت در تعیین فاصله یا مسیر توپ و قضاوت صحیح درباره میزان فاصله از یاران همتیمی و حریفان، از موارد تعیینکننده در موفقیت به شمار میرود و این موارد به سیستمهای بینایی وابسته است. همچنین فوتبالیستها جهت اجرای تکنیکها، شوتکردن توپ و تکل یار مقابل بیشتر از اندام تحتانی استفاده میکنند که به نظر میرسد دو سیستم بینایی و حسیپیکری در حفظ تعادل فوتبالیستها تأثیر بیشتری داشته باشد. البته برخی تحقیقات نشان دادهاند که با افزایش سطح رقابت، وابستگی فوتبالیستها به بینایی برای حفظ تعادل کاهش مییابد.
بر اساس تئوری سیستمها عمل سیستم حسی در کنترل تعادل بستگی به هدف و شرایط محیطی دارد و هر سیستم حسی تحت شرایط خاصی میتواند از اهمیت بیشتری برخوردار باشد؛ یعنی سیستم حسی برتر در هر لحظه، سیستمی است که اطلاعات دقیقتری از وضعیت محیطی موجود فراهم کند. در زمینه تأثیر تداخل شناختی بر تعادل سه گروه ورزشکاران مشخص شد تداخل شناختی بر تعادل پویای هر سه گروه ورزشکاران تأثیر منفی داشته است. در همین راستا استینس و همکاران در یک مطالعه تکلیف دوگانه، جهت بررسی اثر مهارت، شناخت و بینایی بر درگیری توجهی در کنترل پاسچر در دو گروه بالرینها و غیر بالرینها، نشان دادند که نوسانات پاسچر در وضعیت ایستادن با چشمان بسته افزایش معنیداری نسبت به وضعیت ایستادن با چشمان باز داشت [15].
وقتی افراد در وضعیت پاسچر دشوار قرار میگیرند، حفظ تعادل در این وضعیت به خطر میافتد و نیاز به منابع توجهی افزایش مییابد. بر طبق سازوکار اولویتدادن پاسچر، در وضعیت انجام تکلیف پاسچر همزمان با تکلیف شناختی، افراد حفظ ثبات در وضعیت ایستاده را بر تکلیفهای همزمان دیگر اولویت میدهند. بنابراین انتقال توجه به سمت تکلیف پاسچر باعث قربانیشدن تکلیف شناختی و به عبارتی اختلال در اجرای تکلیف شناختی میشود [30 ،9]. در همین راستا و در تحقیق دیگری پلیکچیا به ارزیابی تأثیر تمرین بر افزایش نوسان پاسچر حین انجام تکلیف شناختی پرداخت. نتایج نشان داد که انجام تکلیف شناختی همزمان سبب افزایش نوسان پاسچر در دو گروه بدون تمرین و تمرین یک تکلیف شد، در صورتی که در گروه تمرین تکلیف دوگانه نتایج این گونه نبود [31].
در زمینه تکلیف شناختی همانطور که گفته شده ون بسین و همکاران در تحقیق خود گزارش کردند ورزشکاران بدون اختلالات شناختی عملکرد بهتری از ورزشکاران با اختلالات شناختی داشته و ورزشکاران با اختلالات شناختی در برخورد با اهداف چندگانه دچار مشکل بودند که این موضوع بر اهمیت ادراک شناختی در عملکرد تأکید دارد [18]. در پژوهش حاضر انجام همزمان تعادل ایستا و پویا با تکلیف شناختی در بین سه گروه کشتیگیر، فوتبالیست و کاراتهکا تفاوت معنیداری را نشان نداد در این زمینه نتایج با نتایج تحقیق لودر و همکاران که به مقایسه تمرینات تعادل با تکالیف یگانه و تکالیف دوگانه بر عملکرد نوجوانان پرداختند همراستاست؛ زیرا آنها تفاوتی را در این دو تکلیف مشاهده نکردند [19]. همچنین با نتایج تحقیق هپ و همکاران همراستاست؛ زیرا آنها نیز در زمان پاسخ انتخابی دو گروه ورزشکار حرفهای و غیرحرفهای تفاوتی مشاهده نکردند [16]. به نظر میرسد دلیل نتایج بهدستآمده این باشد که هر سه گروه، افراد سالم و جوان بودند و مشکل ذهنی و شناختی و یا بیماری خاصی نداشتند و انجام تکلیف شناختی همزمان با کنترل پاسچر به اندازهای مشکل نبود که باعث تمایز گروهها با مهارت ورزشی متفاوت باشد؛ هرچند در هر گروه به صورت مجزا در قبل و بعد از اعمال تداخل شناختی، تفاوت معنیداری در نتیجه تعادل پویای آزمودنیهای سه گروه مشاهده شد.
نتیجهگیری نهایی
مطالعات اخیر پیشنهاد میکند که نیازهای توجهی مهمی برای کنترل پاسچر وجود دارد و این نیازها بسته به وظیفه پاسچر، سن افراد و تواناییهای تعادلی آنها متغیر هستند. هدف از پژوهش حاضر مقایسه تعادل ایستا و پویای ورزشکاران رشتههای مختلف ورزشی در شرایط با و بدون اعمال اغتشاشات پاسچر بود. در هر سه گروه ورزشی مقدار رسش پا در تعادل پویا همراه با تکلیف شناختی کاهش یافت، در نتیجه باید در این سه رشته ورزشی که بیشتر حرکات آنها در حال حرکت است و بیشتر به تعادل پویا نیاز دارند و در حال حرکت باید تعادل خود را حفظ کنند و توجه خود را روی مهارتها و حرکات متمرکز کنند، ورزشکاران تمرینات تعادلی و مهارتی خود را با تکالیف شناختی انجام دهند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تمامی آزمودنیهای تحقیق حاضر با رضایت کامل در پژوهش شرکت کرده و از تمامی مراحل تحقیق آگاه بودند. همچنین با آگاهی از محرمانهبودن اطلاعات شخصیشان، اختیار کامل در خروج از هر یک از مراحل تحقیق را داشتند.
حامی مالی
این مقاله مستخرج از پایاننامه آقای مصطفی شادکانلو استاد، از گروه آسیبشناسی ورزشی و حرکات اصلاحی دانشگاه گیلان بوده و از حمایت مالی هیچ بخشی استفاده نکرده است.
مشارکت نویسندگان
مفهومسازی: مصطفی شادکانلو و دکتر علیاصغر نورسته؛ تحقیق و بررسی: مصطفی شادکانلو و دکتر علیاصغر نورسته؛ منابع: حامد باباگل تبار سماکوش؛ نگارش پیشنویس: حامد باباگل تبار سماکوش؛ ویراستاری و نهاییسازی نوشته: حامد باباگل تبار سماکوش و دکتر علیاصغر نورسته؛ بصریسازی، نظارت و مدیریت پروژه: دکتر علیاصغر نورسته.
تعارض منافع
در این مقاله هیچ تعارض منافعی وجود ندارد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1398/4/25 | پذیرش: 1398/6/27 | انتشار: 1398/8/9