میانگین و انحراف معیار زاویه کرانیوورتبرال در افراد دارای عارضه سربهجلو 1/5±42/7 درجه و در گروه سالم برابر 1/9±52/9 درجه بود. معیارهای خروج از تحقیق عبارتاند از وجود درد در ناحیه سر و گردن، سابقه آسیبدیدگی ناحیه سر و گردن و سایر اندامها، سابقه جراحی ناحیه سر و گردن و شانه، داشتن مشکلات شدید بینایی و شنوایی، و داشتن ناهنجاریهای شدید ستون فقرات. قبل از اجرای تحقیق، نحوه اجرای آن و اندازهگیری متغیرها بهطور کامل برای آزمودنیها شرح داده شد. سپس، فرم رضایتنامه جهت شرکت در پژوهش توسط والدین آزمودنیها تکمیل شد.
ابزار و روش اجرا
روش اندازهگیری زاویه سر به وسیله گونیامتر اندازهگیری شد، به این صورت که از آزمودنی خواسته شد لباسهای بالاتنه خود را درآورد تا محقق بتواند مهره هفتم گردنی را با لمسکردن توسط انگشتان پیدا کند. سپس در حالی که آزمودنی در حالت ریلکس ایستاده بود و وزن بدنش بهطور مساوی بین دو پایش قرار داشت و روبهرو را نگاه میکرد، سه بار حرکت فلکشن و اکستنشن گردن را انجام داد و سپس سر را در موقعیت طبیعی راحت نگه داشت. آزمونگر با قرارگرفتن در سمت راست آزمودنی بازوی ثابت گونیامتر را عمود بر زمین قرار داده و بازوی متحرک را روی زائده خاری مهره هفتم گردن و تراگوس تنظیم کرده و زاویه بین بازوی متحرک و خط موازی با زمین که از مهره هفتم عبور میکرد را به عنوان زاویه سربهجلو ثبت کرده است (تصویر شماره 1) [22].
بعد از اندازهگیری وزن و قد آزمودنیها (جدول شماره 1) و آشنایی آنها با نحوه انجام آزمون از آنها خواسته شد پنج دقیقه حرکات کششی را انجام دهند و چند بار مسیر مدنظر را با دویدن طی کنند. مسیر مدنظر شامل مسیری 18متری بود که از آزمودنیها خواسته شد آن را با سرعت انتخابی خود بدوند.
با استفاده از دستگاه الکترومایوگرافی 16کاناله بیسیم و الکترودهای سطحی یکبارمصرف مدل دوقطبی (ساخت کشور کره) میزان فعالیت عضلات ارکترو اسپاینا (ناحیه گردنی)، جناغی چنبری پستانی، ذوزنقه فوقانی، دندانهای قدامی، ذوزنقه فوقانی و تحتانی (سمت راست و چپ) طی دویدن ثبت شد (جدول شماره 2؛ تصویر شماره 2). فاصله مرکز تا مرکز الکترودها دو سانتیمتر بود [23]. این الکترودها از طریق یک واسط رسانای ژلمانند، امواج را از روی پوست دریافت میکردند. سطح تماس الکتریکی این الکترودها یک سانتیمترمربع و ضدحساسیت بود و بهراحتی به پوست چسبیده و بهراحتی نیز از آن جدا میشدند [26 ،25].
سیگنالهای الکتریکی با فرکانس نمونهبرداری 1200 هرتز ثبت شدند. فیلترهای پایینگذر 500 هرتز و بالاگذر 10 هرتز و ناچ فیلتر 60 هرتز (برای حذف نویز برق شهری) جهت فیلترینگ دادههای خام الکترومایوگرافی استفاده شد. بزرگنمایی دستگاه برابر با 1000 در نظر گرفته شد. در این تحقیق ثبت فعالیت از عضلات جناغی چنبری پستانی، ارکتور اسپاینا در ناحیه گردنی، دندانهای قدامی و ذوزنقه فوقانی و تحتانی حین تکلیف دویدن صورت گرفت. آزمودنیها با فرمان "رو" سه بار مسیر مدنظر را با سرعت انتخابی خود دویدند. مقادیر زمانبندی سیگنالها طی شروع فعالیت، مدت زمان فعالیت و افت فعالیت در فاز اتکای دویدن محاسبه شد (تصویر شماره 3).
برای بررسی طبیعیبودن توزیع دادهها از آزمون شاپیرو- ویلک استفاده شد. جهت مقایسه میزان فعالیت عضلات بین دو گروه از آزمون تی مستقل در سطح معنیداری (۰۵/۰>P) استفاده شد. دادهها به وسیله نرمافزار SPSS نسخه 22 تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج
یافتههای پژوهش حاضر نشان داد که در مقادیر پایان فعالیت عضلات بررسیشده (ارکترو اسپاینا، جناغی چنبری پستانی، ذوزنقه فوقانی و تحتانی، دندانهای قدامی در دو سمت چپ و راست بدن) بین دو گروه اختلاف معناداری به لحاظ آماری وجود ندارد (0/05
مدت زمان فعالیت عضلات ارکترو اسپاینا سمت راست در گروه سالم نسبت به گروه سربهجلو حدود 41 میلیثانیه بزرگتر بود (0/024=P؛ اندازه اثر 1/11). همچنین مدت زمان فعالیت عضله جناغی چنبری پستانی سمت چپ در گروه سالم، در مقایسه با گروه سربهجلو حدود 64 میلیثانیه بزرگتر بود (0/037=P؛ اندازه اثر 0/54؛ جدول شماره 5). در مدت زمان فعالیت سایر عضلات بین دو گروه به لحاظ آماری اختلاف معنیداری وجود نداشت (0/05
بحث
هدف پژوهش حاضر بررسی الگوی زمانبندی عضلات تنه و گردن در دانشآموزان پسر دارای عارضه سربهجلو در مقایسه با همسالان سالم خود طی فاز اتکای دویدن بود.
یافتههای پژوهش حاضر نشان داد که در شروع و اتمام فعالیت عضلات منتخب، بین دو گروه به لحاظ آماری اختلاف معناداری وجود ندارد. یک مطالعه بر روی زمان فراخوانی عضلات ناحیه شانه در بیماران مبتلا به درد گردن ایدئوپاتیک در مقایسه با گروه سالم نشان داد که عضله دندانهای قدامی با تأخیر در شروع و مدت زمان فعالیت کوتاهتری در طول حرکات دینامیک به فعالیت میپردازد [27]، همچنین هیچ تفاوت معناداری در شروع و مدت زمان فعالیت عضلات ذوزنقهای، بین بیماران مبتلا به درد گردن ایدئوپاتیک و گروه سالم یافت نشد [27]. کولس و همکاران هیچ تفاوت معناداری در زمان شروع به فعالیت در عضله ذوزنقه فوقانی در دو گروه کنترل و گروه دارای عارضه سندرم درد شانه طی تکلیف دویدن نشان ندادند [19]. برخی مطالعات نشان دادهاند که افراد مبتلا به اختلالات اسکلتیعضلانی در مقایسه با افراد سالم، فعالیت عضلانی بیشتری بهخصوص در عضلات ذوزنقه داشتهاند [۲۹ ،۲۸]. این تغییرات در پاسچر گردن میتواند منجر به الگوهای حرکتی غیرطبیعی در ناحیه گردن شود [12]. برخی مطالعات نشان دادهاند که تغییر در زمان فعالسازی عضلات با تغییر در فرکانس عضلانی همراه است [30].
یافتههای پژوهش حاضر نشان داد که مدت زمان فعالیت عضلات ارکترو اسپاینا سمت راست و جناغی چنبری پستانی سمت چپ در افراد دارای عارضه سربهجلو نسبت به افراد سالم کمتر بود. کویک و همکاران نشان دادند که کایفوز پشتی در بیماران مبتلا به درد گردن در ارتباط با عارضه سربهجلو است [31]. سربهجلو بیش از حد منجر به آزادی حرکت چرخانندهها و خمکنندههای گردن میشود [۳۲ ،۱۲]. گودرزی و همکاران با مقایسه ضخامت اکستنسورهای گردنی در افراد با و بدون عارضه سربه جلو نشان دادند که اختلاف معناداری در ضخامت این عضلات (مانند ذوزنقه فوقانی) بین دو گروه وجود ندارد [33]. بکائی و همکاران اظهار کردند که در ضخامت عضله جناغی چنبری پستانی بین زنان سالم و دارای عارضه سربهجلو تفاوت معناداری وجود ندارد [34]. جوانشیر و همکاران طی مطالعاتی بیان کردهاند که نتایج فعالیت الکترومایوگرافی عضلات ذوزنقه فوقانی و تحتانی در افراد دارای عارضه سربهجلو با افراد گروه کنترل متفاوت است [35]. در افراد دارای عارضه، حرکتهایی مانند لیفت باعث کاهش فعالیت عضله دندانهای قدامی میشود [36]. جاندا، تأخیر در شروع فعالیت عضلانی را دلیل ضعف عضلانی میداند و معتقد است که تأخیر در شروع فعالیت عضلانی، باعث ایجاد الگوی حرکتی نادرست میشود [37].
نتیجهگیری نهایی
شروع و پایان فعالیت منتخبی از عضلات ناحیه تنه و گردن طی فاز اتکای دویدن بین دو گروه سالم و گروه سربهجلو اختلاف معناداری را به لحاظ آماری نشان نداد. با وجود این، مدت زمان فعالیت دو عضله ارکترو اسپاینا سمت راست و جناغی چنبری پستانی سمت چپ گروه سالم نسبت به گروه سربهجلو بزرگتر بود که فعالیت بیشتر در این عضلات را به ضعیفتر بودن این عضلات نسبت میدهند.
پژوهش حاضر دارای محدودیتهایی بود که میتوان به نبود جنسیت زن در پژوهش و همچنین ثبت نکردن فعالیت الکترومایوگرافی عضلات اندام تحتانی اشاره کرد. همچنین نمونه پژوهش حاضر شامل افراد بدون نشان درد بود، انجام پژوهش بر روی افراد دارای عارضه سربهجلو و دارای درد ممکن است نتایج متفاوتی را نشان دهد. از این یافتهها میتوان در توانبخشی افراد دارای عارضه سربهجلو در محیطهای درمانی استفاده کرد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
همه اصول اخلاقی در این مقاله رعایت شده است. شرکت کنندگان اجازه داشتند هر زمان که مایل بودند از پژوهش خارج شوند. همچنین همه شرکت کنندگان در جریان روند پژوهش بودند. اطلاعات آن ها محرمانه نگه داشته شد.
حامی مالی
این پژوهش هیچگونه کمک مالی از سازمانیهای دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آمادهسازی این مقاله مشارکت داشتهاند.
تعارض منافع
تمام نویسندگان در آمادهسازی این مقاله مشارکت داشتهاند.
References
Neumann DA. Kinesiology of the musculoskeletal system: Foundations for physical rehabilitation. St. Louis: Mosby; 2002.
Thigpen CA, Padua DA, Michener LA, Guskiewicz K, Giuliani C, Keener JD, et al. Head and shoulder posture affect scapular mechanics and muscle activity in overhead tasks. Journal of Electromyography and Kinesiology. 2010; 20(4):701-9. [DOI:10.1016/j.jelekin.2009.12.003] [PMID]
Clarkson HM. Joint motion and function assessment: A research-based practical guide. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2005.
Griegel-Morris P, Larson K, Mueller-Klaus K, Oatis CA. Incidence of common postural abnormalities in the cervical, shoulder, and thoracic regions and their association with pain in two age groups of healthy subjects. Physical Therapy. 1992; 72(6):425-31. [DOI:10.1093/ptj/72.6.425] [PMID]
Williams R. Heads up on more reason your back hurts. Sports Medicine. 2006; 8(2):119-22.
Peterson-Kendall F, Kendall-McCre Provance P, McIntyre-Rodgers M, Romani W. Muscles testing and function with posture and pain. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2005.
Yip CH, Chiu TT, Poon AT. The relationship between head posture and severity and disability of patients with neck pain. Manual Therapy. 2008; 13(2):148-54. [DOI:10.1016/j.math.2006.11.002] [PMID]
Kamper SJ, Henschke N, Hestbaek L, Dunn KM, Williams CM. Musculoskeletal pain in children and adolescents. Brazilian Journal of Physical Therapy. 2016; 20(3):275-84. [DOI:10.1590/bjpt-rbf.2014.0149] [PMID] [PMCID]
Ishida H, Suehiro T, Kurozumi C, Ono K, Ando S, Watanabe S. Correlation between neck slope angle and deep cervical flexor muscle thickness in healthy participants. Journal of Bodywork and Movement Therapies. 2015; 19(4):717-21. [DOI:10.1016/j.jbmt.2015.04.001] [PMID]
Harman K, Hubley-Kozey CL, Butler H. Effectiveness of an exercise program to improve forward head posture in normal adults: A randomized, controlled 10-week trial. Journal of Manual & Manipulative Therapy. 2005; 13(3):163-76. [DOI:10.1179/106698105790824888]
Lynch SS, Thigpen CA, Mihalik JP, Prentice WE, Padua D. The effects of an exercise intervention on forward head and rounded shoulder postures in elite swimmers. British Journal of Sports Medicine. 2010; 44(5):376-81. [DOI:10.1136/bjsm.2009.066837] [PMID]
Yoo WG, An DH. The relationship between the active cervical range of motion and changes in head and neck posture after continuous VDT work. Industrial Health. 2009; 47(2):183-8. [DOI:10.2486/indhealth.47.183] [PMID]
Paillard T. Effects of general and local fatigue on postural control: A review. Neuroscience & Biobehavioral Reviews. 2012; 36(1):162-76. [DOI:10.1016/j.neubiorev.2011.05.009] [PMID]
Silva AG, Sharples P, Johnson MI. Studies comparing surrogate measures for head posture in individuals with and without neck pain. Physical Therapy Reviews. 2010; 15(1):12-22. [DOI:10.1179/174328810X12647087218631]
Edmondston SJ, Sharp M, Symes A, Alhabib N, Allison GT. Changes in mechanical load and extensor muscle activity in the cervico-thoracic spine induced by sitting posture modification. Ergonomics. 2011; 54(2):179-86. [DOI:10.1080/00140139.2010.544765] [PMID]
Schulte E, Kallenberg L, Christensen H, Disselhorst-Klug C, Hermens HJ, Rau G, et al. Comparison of the electromyographic activity in the upper trapezius and biceps brachii muscle in subjects with muscular disorders: A pilot study. European Journal of Applied Physiology. 2006; 96(2):185-93. [DOI:10.1007/s00421-004-1291-2] [PMID]
Hodges PW, Richardson CA. Altered trunk muscle recruitment in people with low back pain with upper limb movement at different speeds. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 1999; 80(9):1005-12. [DOI:10.1016/S0003-9993(99)90052-7]
O’Sullivan P, Twomey L, Allison G, Sinclair J, Miller K, Knox J. Altered patterns of abdominal muscle activation in patients with chronic low back pain. Australian Journal of Physiotherapy. 1997; 43(2):91-8. [DOI:10.1016/S0004-9514(14)60403-7]
Cools AM, Witvrouw EE, Declercq GA, Danneels LA, Cambier DC. Scapular muscle recruitment patterns: Trapezius muscle latency with and without impingement symptoms. The American Journal of Sports Medicine. 2003; 31(4):542-9. [DOI:10.1177/03635465030310041101] [PMID]
Moraes GF, Faria CD, Teixeira-Salmela LF. Scapular muscle recruitment patterns and isokinetic strength ratios of the shoulder rotator muscles in individuals with and without impingement syndrome. Journal of Shoulder and Elbow Surgery. 2008; 17(1):S48-S53. [DOI:10.1016/j.jse.2007.08.007] [PMID]
Faul F, Erdfelder E, Lang AG, Buchner A. G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods. 2007; 39(2):175-91. [DOI:10.3758/BF03193146] [PMID]
Salahzadeh Z, Maroufi N, Ahmadi A, Behtash H, Razmjoo A, Gohari M, et al. Assessment of forward head posture in females: Observational and photogrammetry methods. Journal of Back and Musculoskeletal Rehabilitation. 2014; 27(2):131-9. [DOI:10.3233/BMR-130426] [PMID]
Winter DA. Biomechanics and motor control of human movement. Hoboken: John Wiley & Sons; 2009. [DOI:10.1002/9780470549148]
Falla D, Jull G, Hodges P. Feedforward activity of the cervical flexor muscles during voluntary arm movements is delayed in chronic neck pain. Experimental Brain Research. 2004; 157(1):43-8. [DOI:10.1007/s00221-003-1814-9] [PMID]
Hermens HJ, Hutten MM. Muscle activation in chronic pain: its treatment using a new approach of myofeedback. International Journal of Industrial Ergonomics. 2002; 30(4):325-36. [DOI:10.1016/S0169-8141(02)00134-8]
Murley GS, Menz HB, Landorf KB. Foot posture influences the electromyographic activity of selected lower limb muscles during gait. Journal of Foot and Ankle Research. 2009; 2:35. [DOI:10.1186/1757-1146-2-35] [PMID] [PMCID]
Helgadottir H, Kristjansson E, Einarsson E, Karduna A, Jonsson H. Altered activity of the serratus anterior during unilateral arm elevation in patients with cervical disorders. Journal of Electromyography and Kinesiology. 2011; 21(6):947-53. [DOI:10.1016/j.jelekin.2011.07.007] [PMID]
Veiersted KB, Westgaard RH, Andersen P. Electromyographic evaluation of muscular work pattern as a predictor of trapezius myalgia. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health. 1993; 19(4):284-90. [DOI:10.5271/sjweh.1472] [PMID]
Veiersted K, Westgaard R, Andersen P. Pattern of muscle activity during stereotyped work and its relation to muscle pain. International Archives of Occupational and Environmental Health. 1990; 62(1):31-41. [DOI:10.1007/BF00397846] [PMID]
Farley CT, Gonzalez O. Leg stiffness and stride frequency in human running. Journal of Biomechanics. 1996; 29(2):181-6. [DOI:10.1016/0021-9290(95)00029-1]
Quek J, Pua YH, Clark RA, Bryant AL. Effects of thoracic kyphosis and forward head posture on cervical range of motion in older adults. Manual Therapy. 2013; 18(1):65-71. [DOI:10.1016/j.math.2012.07.005] [PMID]
Ro H, Gong W, Ma S. Correlations between and absolute rotation angle, anterior weight bearing, range of flexion, and extension motion in cervical herniated nucleus pulposus. Journal of Physical Therapy Science. 2010; 22(4):447-50. [DOI:10.1589/jpts.22.447]
Goodarzi F, Karimi N, Rahnama L, Khodakarim S. Differences in cervical extensor muscles thickness on subjects with normal head posture and forward head posture; an ultrasonography study. Journal of Rehabilitation Sciences and Research. 2015; 2(2):23-6. [DOI:10.30476/JRSR.2015.41069]
Bokaee F, Rezasoltani A, Manshadi FD, Naimi SS, Baghban AA, Azimi H. Comparison of cervical muscle thickness between asymptomatic women with and without forward head posture. Brazilian Journal of Physical Therapy. 2017; 21(3):206-11. [DOI:10.1016/j.bjpt.2017.04.003] [PMID] [PMCID]
Javanshir Kh, Mohseni-Bandpei MA, Amiri M, Rezasoltani A, Rahgozar M. [The comparison of Longus colli muscle size and shape ratio between healthy subjects and chronic neck pain patients using ultrasonography (Persian)]. J Gorgan Univ Med Sci. 2010; 12(1):33-7.
Weon JH, Oh JS, Cynn HS, Kim YW, Kwon OY, Yi CH. Influence of forward head posture on scapular upward rotators during isometric shoulder flexion. Journal of Bodywork and Movement Therapies. 2010; 14(4):367-74. [DOI:10.1016/j.jbmt.2009.06.006] [PMID]
Janda V. Muscle weakness and inhibition (pseudoparesis) in back pain syndromes. In: Grieve GP, editor. Modern Manual Therapy of the Vertebral Column. London: Churchill-Livingstone; 1986.