مقدمه
کم‌توانی ذهنی یک اختلال پیچیده است که تعریف آن به طور دقیق دشوار است؛ این اختلال به طور قابل توجهی مانع از کارکرد افراد مبتلا در تمام حوزه‌های زندگی می‌شود، همچنین قلمرو ذهنی و روحی فرد را تحت تأثیر قرار داده و هر دو رویکرد خودپنداره و روابط بین‌فردی را مختل می‌کند که به میزان قابل ‌توجهی کیفیت همزیستی این افراد در جامعه را کاهش می‌دهد [1]. بر اساس گزارش‌ها محدودیت حرکت در افراد کم‌توان ذهنی شایع است که نشان می‌دهد شیوع مشکلات تعادل و راه رفتن نیز در این افراد بالاست [2]. محققان فرایند رشد انسان را از جنبه‌های متعددی بررسی می‌کنند که این امر منجر به ایجاد حوزه‌های گوناگون برای تحقیق و بررسی بیشتر شده است. یکی از مهم‌ترین حوزه‌های مطالعاتی ایجاد شده در این زمینه شامل کنترل پاسچر بدن است [3]. کنترل پاسچر یک اصطلاح گسترده است که برای توصیف ترکیب پیچیده از توانایی‌های متفاوت استفاده می‌شود [4]. برای اکثر تکالیف عملکردی باید جهت‌یابی عمودی بدن حفظ شود؛ بنابراین در این فرایند از چندین سیستم حسی استفاده می‌شود، به طوری که برای کنترل نیروی جاذبه از سیستم دهلیزی، برای کنترل سطح اتکا از سیستم حسی ـ عمقی و برای کنترل ارتباط میان بدن و اجسام قرارگرفته شده در محیط از سیستم بینایی استفاده می‌شود [5]. از سوی دیگر مؤلفه ثبات در کنترل پاسچر به منزله تعادل تعریف می‌شود که توانایی کنترل توده بدن در ارتباط با سطح اتکا است [6 ،5].
تغییرات رشدی در کنترل پاسچر در طول سال‌های اول زندگی رخ می‌دهد اما مکانیسم‌های زیربنایی این تغییرات هنوز هم ناشناخته باقی‌مانده است. بر اساس دیدگاه فیزیولوژیکی، قبل از اینکه عملکرد کنترل پاسچر کودکان مشابه بزرگسالان شود، سیستم‌های بینایی، حسی ـ عمقی و دهلیزی به لحاظ آناتومیکی و عملکردی به خوبی بالیده می‌شوند [4]. بر این اساس سیستم حسی ـ عمقی به طور کامل در 3 تا 4‌سالگی رشد می‌کند و یا تا 6‌سالگی به طور کامل بالیده می‌شود [8 ،7]. عملکرد مؤلفه‌های سیستم دهلیزی (شامل مجاری نیم‌دایره، اندام‌های اتولیتی و میزان میلین‌دار شدن عصب دهلیزی) در زمان تولد مشابه با افراد بزرگسال است [4]. از سوی دیگر میزان بالیدگی سیستم بینایی بسیار متغیر است؛ به طوری که دوبینی در 4 تا 5‌ماهگی بالیده شده و در 6 تا 7‌ماهگی تیزبینی سه‌بعدی مشابه افراد بزرگسال می‌شود [9] اما میلین‌دار شدن مسیرهای بینایی در 2‌سالگی و رتینا در 4‌سالگی کامل و بالیده می‌شود [10]. طبق مطالعات، رشد و نمو سیستم بینایی در افراد کم سن‌وسال نقش غالب‌تری نسبت به دیگر سیستم‌های بدن در کنترل پاسچر دارد، در حالی که سیستم حسی ـ عمقی و دهلیزی نقش غالب‌تری در دیگر مراحل زندگی پیدا می‌کنند [12 ،11]. در این راستا، مطالعه‌ای روی کودکان 5 تا 7 سال با استفاده از سیستم پاسچروگرافی پویای کامپیوتری انجام شد که نتایج این مطالعه نشان داد تا 16 تا 17 سالگی افراد نمی‌توانند به طور مناسبی از اطلاعات حسی خصوصاً سیستم دهلیزی مشابه افراد بزرگسال استفاده کنند [13]. مطالعات بارلا و گودای نیز نشان داد که کودکان زیر 10 سال قادر به سازگاری نشانه‌های حسی مشابه کودکان بالغ و بزرگسالان نیستند؛ بنابراین توسعه کنترل پاسچر در طول دهه اول زندگی ممکن است مربوط به چگونگی سازگار کردن منابع حسی گوناگون در دسترس کودکان باشد [14]. در یک مطالعه طولی، پژوهشگران هفده کودک سالم را در دامنه سنی 5 تا 6 سال هر 3 تا 4 ماه یک‌بار تا 8‌سالگی مورد آزمون قراردادند. آن‌ها در این مطالعه به بررسی کنترل پاسچر در شرایط طبیعی و بدون حذف یا دست‌کاری اطلاعات‌آوران سیستم‌های حسی پرداختند. نتایج نشان داد که تا 8‌سالگی سازمان‌دهی اطلاعات حسی مرتبط با کنترل پاسچر، مشابه افراد بزرگسال نیست و کودکان نمی‌توانند از اطلاعات حسی مرتبط با کنترل پاسچر همانند افراد بزرگسال استفاده کنند [15]. همچنین محققان در یک مطالعه مقطعی به بررسی کنترل پاسچر در 37 کودک 7 تا 11 سال پرداختند و با استفاده از ویبریشن مچ پا و حذف اطلاعات حسی ـ عمقی دریافتند که کودکان در این سنین نمی‌توانند از اطلاعات سیستم‌های حسی مشابه با بزرگسالان استفاده کنند [16]. بر اساس پژوهش رینالدی و همکاران نیز که در آن به بررسی تغییرات مرتبط باسن در کنترل پاسچر در کودکان 4 تا 8 سال و 8 تا 12 سال پرداختند، سازمان‌دهی اطلاعات‌آوران در 12 سالگی مشابه بزرگساالان نیست [17]. ایواساکی و هیرابایاشی دریافتند که با توجه به آنکه سیستم کنترل پاسچر از شبکه‌ها و سیستم‌های چندگانه عصبی، حسی و حسی ـ حرکتی (مانند عصب مرکزی، مخچه، حسی ـ پیکری و عمقی، سیستم بینایی و دهلیزی) تشکیل شده است، بنابراین تا 15‌سالگی این دستگاه‌ها برای حفظ کنترل پاسچری همانند بزرگسالان به طور کامل سازمان‌دهی نشده‌اند [18]. کولیگز و وولاکوت نیز پیشنهاد کردند کودکان در 7 سالگی قادرند نشانه‌های حسی از منابع متفاوت را مشابه بزرگسالان با هم ادغام کنند [20 ،19]. با این حال، مطالعات اخیر با استفاده از روش‌های تجربی گوناگون چنین پیشنهاد کردند که به نظر می‌رسد کودکان نشانه‌های حسی از منابع مختلف کنترل پاسچر را احتمالاً تنها پس از پایان دهه اول زندگی به‌درستی و کامل درک می‌کنند [17].
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که توسعه کنترل پاسچر ممکن است به چگونگی استفاده کودکان از اطلاعات حسی برای تولید عضلات به منظور دستیابی و یا حفظ جهت‌گیری وضعیتی مربوط باشد. با وجود چارچوب نظری و دانش تجربی برگرفته از این مطالعات، مشاهده شده است که ارتباط بین اطلاعات حسی و نوسان بدن در کودکان بیشتر از بزرگسالان است اما در بین سنین مختلف کودکان متفاوت نیست [17]. تحقیقات زیادی روی تأثیر دستکاری گیرنده‌های حسی ـ عمقی، بینایی و دهلیزی روی افراد سالم و در موارد اندک روی معلولان به ویژه ناشنوایان انجام شده است. یکی از اهداف تحقیقات علمی در این زمینه، تفکیک سهم هریک از سه سیستم حسی در کنترل پاسچر است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف مقایسه کنترل پاسچر بین رده‌های سنی مختلف در دختران کم‌توان ذهنی انجام گرفت.
روش‌شناسی
پژوهش حاضر از نوع علّی ـ مقایسه‌ای بوده که داده‌های آن به‌ صورت کمّی اندازه‌گیری شد. اندازه‌گیری‌ها در مدارس استثنایی مربوط به دانش‌آموزان کم‌توانان ذهنی استان گیلان انجام گرفت. گفتنی است که تمامی اندازه‌گیری‌ها به صورت یکسان صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر کم‌توان ذهنی استان گیلان بود. با توجه به محدودیت درگزینش آزمودنی‌ها، نمونه آماری این پژوهش شامل شصت نفر دانش‌آموز دختر کم‌توان ذهنی در رده‌های سنی 7 تا 9 و 10 تا 12 و 16 تا 18 سال بود که به صورت تصادفی هدف‌دار به منزله آزمودنی انتخاب شدند. بر اساس پرونده موجود در مدرسه، اطلاعات فردی و سوابق پزشکی شرکت‌کنندگان جمع‌آوری شد. مهم‌ترین معیارهای ورود به مطالعه شامل نداشتن هرگونه بیماری نورولوزیک و نداشتن آسیب تأثیرگذار بر عملکرد کنترل پاسچر، داشتن بینایی طبیعی بدون استفاده از عینک [21]، نداشتن هرگونه بیماری در سیستم‌های بینایی، دهلیزی و حسی ـ عمقی، انجام ندادن عمل جراحی و کاشت حلزون، نداشتن تصادف یا سقوط از ارتفاع و شکستگی‌های منجر به آسیب‌های اسکلتی [17] و درنهایت نداشتن سابقه ورزش و فعالیت بدنی منظم بود. 
ابتدا از والدین شرکت‌کنندگان رضایت‌نامه کتبی برای شرکت در پژوهش کسب شد. بعد از انتخاب دانش‌آموزان به عنوان نمونه پژوهش، اطلاعات لازم در خصوص هدف و نحوه اجرای این تحقیق و نکاتی که می‌بایست برای شرکت در این پژوهش از طرف شرکت‌کنندگان رعایت شود به صورت شفاهی در اختیار آن‌ها قرار گرفت. ترتیب انجام آزمون به این صورت بود که ابتدا اطلاعات اولیه شرکت‌کنندگان نظیر قد، وزن و سن ثبت و پای برتر آزمودنی‌ها با توجه به تمایل آن‌ها در شوت زدن به توپ فوتبال مشخص شد [22]. سپس به منظور بررسی توانایی افراد در کنترل وضعیت ایستاده، از آزمودنی‌ها در چهار حالت حسی گوناگون آزمون کنترل پاسچر به عمل آمد. شرایط حسی چهارگانه در این آزمون بدین شرح است:
وضعیت اول: ایستادن روی یک پا در سطح پایدار با چشم‌های باز؛
وضعیت دوم: ایستادن روی یک پا در سطح ناپایدار با چشم‌های باز و هایپراکستنشن سر؛
وضعیت سوم: ایستادن روی یک پا در سطح پایدار و با چشم‌های بسته و هایپراکستنشن سر؛
وضعیت چهارم: ایستادن روی یک پا در سطح ناپایدار با چشم‌های بسته.
در حالت اول، هرسه سیستم حسی درگیر در کنترل پاسچر با هم همکاری می‌کنند. در حالت دوم، سیستم حسی ـ پیکری و دهلیزی مختل شده و فقط داده‌های بینایی بدون اختلال دریافت می‌شود. در حالت سوم نیز داده‌های بینایی و دهلیزی مختل شده و از داده‌های سیستم حسی ـ پیکری برای کنترل پاسچر استفاده می‌شود. درنهایت در حالت چهارم، داده‌های سیستم حسی ـ پیکری و بینایی مختل می‌شود و سیستم غالب کنترل پاسچر، سیستم دهلیزی است [23]. هر مرحله از آزمون در مدت 20 ثانیه انجام شد و تعداد خطای انجام‌شده به عنوان امتیاز وی در آن مرحله ثبت شد. در هر وضعیت دست آزمودنی روی کمر قرار داشت و خطاها شامل جدا شدن دست از کمر، لمس زمین با پای غیر برتر (پایی که از زمین بلند شده)، گام برداشتن، لی‌لی کردن یا هرگونه حرکت پا، بلند کردن پنجه یا پاشنه پا، فلکشن یا ابداکشن بیش از 30 درجه در ران و ماندن بیش از 5 ثانیه در حالت خارج از وضعیت استاندارد آزمون بود [23، 24، 25، 26، 3].
در مطالعه حاضر از آزمون شاپیرو ویلک برای ارزیابی نرمال بودن داده‌ها، از شاخص‌های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) برای توصیف داده‌ها و همچنین از شاخص‌های آمار استنباطی نظیر آزمون تحلیل واریانس یک‌راهه و آزمون تعقیبی بونفرونی برای تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار SPSS نسخه 21 در سطح 0/05>P استفاده شد.
نتایج
با توجه به جدول شماره 1 نتایج کنترل پاسچر آزمودنی‌ها در هر چهار وضعیت حسی، تفاوت معناداری بین سه رده سنی مختلف نشان داد (P=0/043, P=0/005, P=0/003 P=0/000). 


به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های کنترل پاسچر در گروه‌های مورد مطالعه، از آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد. نتایج این آزمون نشان داد در وضعیت اول که هیچ‌گونه تداخل حسی صورت نگرفته و هر سه سیستم حسی فرد (سیستم بینایی، دهلیزی و حسی ـ عمقی) در دسترس قرار دارند. با توجه به جدول شماره 2 در نمرات کنترل پاسچر گروه اول و سوم تفاوت معناداری وجود دارد. 


اگرچه این تفاوت به لحاظ آماری بین گروه‌های اول و دوم معنادار نیست اما با توجه به جدول شماره 1 میانگین خطاهای گروه اول بیشتر از گروه دوم و میانگین خطای گروه دوم بیشتر از گروه سوم بوده است. در وضعیت دوم نمرات کنترل پاسچر وابسته به عملکرد سیستم حسی ـ عمقی تفاوت معناداری را بین گروه‌های اول و سوم و نیز بین گروه‌های دوم و سوم نشان داد (جدول شماره 2). در وضعیت سوم تفاوت معناداری بین گروه‌های اول و سوم و گروه‌های دوم و سوم در نمرات کنترل پاسچر وابسته به سیستم بینایی مشاهده شد (جدول شماره 2). در وضعیت چهارم نیز گروه‌های اول و دوم گروه‌های اول و سوم و گروه‌های دوم و سوم نیز در نمرات کنترل پاسچر وابسته به سیستم دهلیزی، تفاوت معناداری را نشان دادند (جدول شماره 2). با توجه به میانگین خطاهای هر سه گروه (جدول شماره 1) در سه وضعیت دیگر نیز به ترتیب گروه اول و گروه سوم، کمترین و بیشترین نمره را در کنترل پاسچر کسب کردند.
بحث
نتایج این پژوهش نشان داد که کنترل پاسچر آزمودنی‌ها در هر چهار وضعیت حسی بین سه رده سنی مختلف تفاوت معناداری وجود دارد. این تفاوت معنادار بین رده‌های سنی 7 تا 9 سال و 16 تا 18 سال یعنی گروه اول و سوم مشاهده می‌شود، ولی بین رده سنی 7 تا 9 سال و 10 تا 12 یعنی گروه اول و دوم وجود ندارد. جدیدترین نظریات مرتبط با کنترل پاسچر از جمله سیستم‌های پویا بیان می‌کند که کنترل پاسچر نتیجه یک تعامل پیچیده و پویا از عوامل گوناگون به‌ویژه سیستم‌های اسکلتی ـ عضلانی و عصبی است که به صورت کلی با نام سیستم کنترل پاسچر شناخته می‌شود [3]. درک بهتر از تعادل و چگونگی توسعه کنترل پاسچر به دلایل بسیاری مهم است. این دانش می‌تواند تشخیص زودهنگام رشد غیرطبیعی پاسچر در کودکان و درک بهتر از تفاوت‌های دیده‌شده بین افراد و گروه‌های کودکان را فراهم کند [4]. از نظر بالینی تثبیت پاسچر صاف (مستقیم) نیازمند هماهنگی اطلاعات‌آوران از هریک از سیستم‌های بینایی، دهلیزی و حسی ـ پیکری است که هم‌زمان و هماهنگ با یکدیگر عمل می‌کنند و همگی برای پاسخ‌های تصحیحی پاسچر ضروری‌اند [23]. این سیستم‌ها با یکدیگر همپوشانی دارند، به این معنا که اگر اطلاعات یکی از سیستم‌ها ناقص یا نارسا باشد، سیستم عصبی مرکزی با استفاده از اطلاعات دو سیستم دیگر فرمان لازم را صادر می‌کند. در شرایط آزمایشگاهی می‌توان برای بررسی عملکرد این سیستم‌ها در انحراف پاسچر به طور معمول اطلاعات هریک از این سه سیستم را مختل، ضعیف یا حذف کرد تا سیستم عصبی مرکزی با تکیه بر یک یا دو سیستم دیگر تعادل را حفظ کند ولی در پژوهش حاضر برای به دست آوردن کارآیی هریک از سیستم‌ها، داده‌های دو سیستم حسی دیگر مختل شد. برای مثال با بستن چشم‌ها و هایپراکستنشن سر، سیستم عصبی مرکزی بیشترین تکیه خود را برای کنترل پاسچر روی اطلاعات ناشی از گیرنده‌های حسی ـ پیکری خواهد داشت [27، 28، 29]. 
نتایج پژوهش حاضر نشان داد در وضعیت اول که هیچ‌گونه دستکاری حسی صورت نگرفته و هر سه سیستم در دسترس فرد قرار دارند، تفاوت معناداری بین گروه اول و سوم وجود دارد. مشاهده نمرات کنترل پاسچر در جدول شماره 2 نشان می‌دهد که تکامل و بالیدگی سیستم حس عمقی و سیستم بینایی، در گروه‌های اول و دوم نامحسوس بوده اما در گروه سوم رشد و بالیدگی چشمگیری داشته است. این در حالی است که میزان رشد و بالیدگی سیستم دهلیزی در بین هر سه گروه سنی محسوس بود. از آنجا که نمرات کنترل پاسچر در هر چهار وضعیت در سه گروه سنی یکسان نبود، نتایج به‌دست‌آمده در این قسمت با نتایج گوناگونی همسوست. در این راستا می‌توان به مطالعه کامبروث و همکاران که روی کودکان 5 تا 7 سال انجام شد، اشاره کرد. آن‌ها در تبیین نتایج خود اظهار کردند بالیدگی و یکپارچگی نهایی عملکرد مخچه و فعالیت‌های منظم و سازمان‌دهی‌شده ساختارهای مشبک در ساقه مغزی و همچنین ساختارهای دهلیزی برای کنترل پاسچری مشابه با افراد بزرگسال مورد نیاز است، به طوری ‌که تا 16ـ17‌سالگی نیز افراد به چنین عملکردی دست نمی‌یابند [13]. گودای و بارلا و همچنین ایواساکی و هیرابایاشی نیز به نتایج مشابهی در مطالعات خود دست یافتند [18، 14]. بر اساس پژوهش رینالدی و همکاران نیز که به بررسی تغییرات مرتبط باسن در کنترل پاسچر در کودکان 4 تا 8 سال و 8 تا 12 سال پرداختند، سازمان‌دهی اطلاعات‌آوران در 12سالگی مشابه بزرگسالان نیست [17]. نتایج یک مطالعه طولی مقطعی نیز نشان داد که کودکان تا 8 سالگی دارای سازمان‌دهی اطلاعات حسی مرتبط با کنترل پاسچر، مشابه افراد بزرگسال نیستند [15]. با این حال، مطالعات اخیر با استفاده از روش‌های تجربی متنوع چنین پیشنهاد کردند که به نظر می‌رسد کودکان نشانه‌های حسی از منابع مختلف کنترل پاسچر را احتمالاً تنها پس از پایان دهه اول زندگی به‌درستی و کامل درک می‌کنند [17]. ظاهراً با توجه به نتایج این پژوهش میزان رشد و بالیدگی سیستم حسی ـ عمقی و بینایی در سنین 7 تا 12 سال نسبت به 16 تا 18 سال، بسیار آهسته‌تر بوده و همچنین در هر سه گروه سنی سیستم عصبی مرکزی با تکیه بر اطلاعات حسی ـ عمقی، کنترل پاسچر بهتری را ارائه داد که با نتایج پژوهش فوریات و هوراک همسو نیست [12، 11]. یافته‌های پژوهش وولاکوت و کالیگز با نتایج فوق مغایر است [20، 19].
نتیجه‌گیری نهایی
بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر و سایر مطالعات مشابه، هر یک از سیستم‌های بینایی، حسی ـ پیکری و دهلیزی که نقش مهمی در کنترل پاسچر دارند، در افراد کم‌توان ذهنی تا 16 تا 18سالگی به لحاظ سازمان‌دهی و یکپارچگی با سایر سیستم‌ها در کنترل پاسچر، همچنان در حال رشد و بالیدگی هستند. از سوی دیگر، در هر سه گروه سنی مورد مطالعه، سیستم عصبی مرکزی با تکیه بر اطلاعات حسی ـ پیکری، کنترل پاسچر بهتری ارائه دادند. پیشنهاد می‌شود در ساعات ورزش این افراد در مدارس و آموزشگاه‌های مربوطه به فعالیت‌ها و بازی‌هایی در زمینه تقویت حس‌های بینایی و دهلیزی در کنار حس عمقی پرداخته شود تا در صورت بروز هرگونه اختلال در یکی از سیستم‌های حسی، همکاری و همپوشانی دو سیستم دیگر به خوبی صورت گیرد.
در نهایت توصیه می‌شود در تحقیقات آینده گروه‌های سنی زیر 7 سال و بالای 18 سال از افراد کم‌توان ذهنی نیز مطالعه شوند تا بتوان به سن دقیق از یکپارچگی حسی در این افراد دست یافت.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تماما در این مقاله رعایت شده است. شرکت کنندگان اجازه داشتند هر زمان که مایل بودند از پژوهش خارج شوند. همچنین همه شرکت کنندگان در جریان روند پژوهش بودند. اطلاعات آن ها محرمانه نگه داشته شد.

حامی مالی
مطالعه حاضر از پایان‌نامه کارشناسی ارشد نویسنده اول در رشته آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی استخراج شده است که با همکاری اداره آموزش و پرورش استثنایی استان گیلان انجام شد.

مشارکت نویسندگان
 تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش‌های پژوهش حاضر مشارکت داشته‌اند. 

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
بدین‌وسیله از تمام شرکت‌کنندگان و مدیران مدارس استثنایی استان گیلان که در انجام این تحقیق همکاری کردند، تشکر و قدردانی می‌کنیم.


 

References
1.Jankowicz-Szymanska A, Mikolajczyk E, Wojtanowski W. The effect of physical training on static balance in young people with intellectual disability. Res Dev Disabil. 2012; 33(2):675-81. [DOI:10.1016/j.ridd.2011.11.015] [PMID]
2.World Health Organization. International classification of functioning, disability and health: ICF. Geneva: World Health Organization; 2001. https://www.who.int/standards/classifications/international-classification-of-functioning-disability-and-health
3.Shams A, Aslankhani MA, Abdoli B, Ashayeri H, Namazi Zadeh M. The effect of visual, proprioception and vestibular systems manipulation on postural control in boys with 4-16 years-old. J Shahrekord Uni Med Sci. 2014; 16(3):22-32. http://journal.skums.ac.ir/browse.php?a_id=1802&sid=1&slc_lang=en
4.Peterson ML, Christou E, Rosengren KS. Children achieve adult-like sensory integration during stance at 12-years-old. Gait Posture. 2006; 23(4):455-63. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2005.05.003] [PMID]
5.Shumway-Cook A, Woollacott MH. Motor control: Translating research into clinical practice. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2007.
6.Winter DA, Patla AE, Prince F, Ishac M, Gielo-Perczak K. Stiffness control of balance in quiet standing. J neurophysiol. 1998; 80(3):1211-21. [DOI:10.1152/jn.1998.80.3.1211] [PMID]
7.Steindl R, Kunz K, Schrott-Fischer A, Scholtz AW. Effect of age and sex on maturation of sensory systems and balance control. Dev Med Child Neurol. 2006; 48(6):477-82. [DOI:10.1111/j.1469-8749.2006.tb01299.x] [PMID]
8.Fitzpatrick R, McCloskey DI. Proprioceptive, visual and vestibular thresholds for the perception of sway during standing in humans. J physiol. 1994; 478(Pt 1):173-86. [DOI:10.1113/jphysiol.1994.sp020240] [PMID] [PMCID]
9.Neuringer M, Jeffrey BG. Visual development: Neural basis and new assessment methods. J Pediatr. 2003; 143(4 suppl):S87-95. [DOI:10.1067/S0022-3476(03)00406-2] [PMID]
10.Brecelj J. From immature to mature pattern ERG and VEP. Doc Ophthalmol. 2003; 107(3):215-24. [DOI:10.1023/B:DOOP.0000005330.62543.9c] [PMID]
11.Horak FB, Henry SM, Shumway-Cook A. Postural perturbations: new insights for treatment of balance disorders. Phys Ther. 1997; 77(5):517-33. [DOI:10.1093/ptj/77.5.517] [PMID]
12.Foudriat BA, Di Fabio RP, Anderson JH. Sensory organization of balance responses in children 3-6 years of age: A normative study with diagnostic implications. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 1993; 27(3):255-71. [DOI:10.1016/0165-5876(93)90231-Q] [PMID]
13.Cumberworth VL, Patel NN, Rogers W, Kenyon GS. The maturation of balance in children. J Laryngol Otol. 2007; 121(5):449-54. [DOI:10.1017/S0022215106004051] [PMID]
14.Godoi D, Barela JA. Body sway and sensory motor coupling adaptation in children: Effects of distance manipulation. Dev Psychobiol. 2008; 50(1):77-87. [DOI:10.1002/dev.20272] [PMID]
15.Kirshenbaum N, Riach C, Starkes J. Non-linear development of postural control and strategy use in young children: A longitudinal study. Exp Brain Res. 2001; 140(4):420-31. [DOI:10.1007/s002210100835] [PMID]
16.Cuisinier R, Olivier I, Vaugoyeau M, Nougier V, Assaiante C. Reweighting of sensory inputs to control quiet standing in children from 7 to 11 and in adults. PLoS One. 2011; 6(5):e19697. [DOI:10.1371/journal.pone.0019697] [PMID] [PMCID]
17.Rinaldi NM, Polastri PF, Barela JA. Age-related changes in postural control sensory reweighting. Neurosci Lett. 2009; 467(3):225-9. [DOI:10.1016/j.neulet.2009.10.042] [PMID]
18.Hirabayashi SI, Iwasaki Y. Developmental perspective of sensory organization on postural control. Brain Dev. 1995; 17(2):111-3. [DOI:10.1016/0387-7604(95)00009-Z] [PMID]
19.Woollacott M, Debû B, Mowatt M. Neuromuscular control of posture in the infant and child: is vision dominant? J Mot Behav. 1987; 19(2):167-86. [DOI:10.1080/00222895.1987.10735406] [PMID]
20.Shumway-Cook A, Woollacott MH. The growth of stability: Postural control from a developmental perspective. J Mot Behav. 1985; 7(2):131-47. [DOI:10.1080/00222895.1985.10735341] [PMID]
21.Ferber-Viart C, Ionescu E, Morlet T, Froehlich P, Dubreuil C. Balance in healthy individuals assessed with Equitest: Maturation and normative data for children and young adults. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2007; 71(7):1041-6. [DOI:10.1016/j.ijporl.2007.03.012] [PMID]
22.Farzaneh Hessari A, Daneshmandi H, Mahdavi S. [The effect of 8 weeks of core stabilization training program on balance in hearing impaired students (Persian)]. J Sport Med. 2011; 3(2):67-83. https://jsmed.ut.ac.ir/article_24966.html#:~:text=The%20results%20indicated%20a%20significant,0.05).&text=In%20conclusion%2C%20core%20stabilization%20training,along%20with%20other%20training%20programs.
23.Seyedi M, Seidi F, Minoonejad H. [An Investigation of the efficiency of sensory systems involved in postural control in deaf athletes and non-athletes (Persian)]. J Sport Med. 2015; 7(1):111-27. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=463348
24.Parvizi S. [Comparison of balance between 6-12 year old deaf boys and their relationship with age (Persian)] [MSc. Thesis]. Tehran: Iran University of Medical Sciences; 2001.
25.Sedaghati P, Zolghare H, Shahbazi M. The effect of proprioceptive, vestibular and visual changes on posture control among the athletes with and without medial tibial stress syndrome. Feyz: J Kashan Uni Med Sci. 2019; 23(1):68-74. https://feyz.kaums.ac.ir/browse.php?a_id=3631&sid=1&slc_lang=en
26.Taheri M, Irandoust K, Norasteh A, Shaviklo J. [The effect of combined core stability and neuromuscular training on postural control in students with congenital hearing loss (Persian)]. J Res Rehabil Sci. 2017; 13(2):80-6. http://jrrs.mui.ac.ir/index.php/jrrs/article/view/2846
27.Ebrahimi Sani S. [Comparison of static equilibrium and the effect of sensory systems on its control in healthy children with developmental coordination disorder (Persian)] [MSc. thesis]. Tehran University of Tehran; 2009. https://lib1.ut.ac.ir:8443/site/catalogue/1385265
28.Mohammadi F. [Evaluation of CNS function in the control of the hypersecretory and sensory-system manipulation in Gulbal athletes and comparison with non-athletics blind and sighted (Persian)] [MSc. thesis] ]. Tehran: University of Tehran; 2009. https://thesis2.ut.ac.ir/thesis/UTCatalog/UTThesis/Forms/ThesisBrief.aspx?thesisID=c8b27b1c-11f3-4fc3-9f0f-61b9416512bc
29.Szymczyk D, Drużbicki M, Dudek J, Szczepanik M, Snela S. Balance and postural stability in football players with hearing impairment. Young Sport Sci Ukraine. 2012; 3:258-63. https://www.researchgate.net/profile/Magdalena-Szczepanik/publication/285733259_Balance_and_postural_stability_in_football_players_with_hearing_impairment/links/588280a24585150dde40562f/Balance-and-postural-stability-in-football-players-with-hearing-impairment.pdf