دوره 8، شماره 4 - ( 12-1401 )
جلد 8 شماره 4 صفحات 302-292 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Bahram Tajari H, Nasiri Rad R, Azadian E. The Relationship between Static and Semi-Dynamic Balance with Accuracy and Speed of Direct Foot Kicks in Wushu Athletes. J Sport Biomech 2023; 8 (4) :292-302
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-303-fa.html
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-303-fa.html
بهرام طجری حسین، نصیری راد رسول، آزادیان الهه. رابطه بین تعادل ایستا و نیمه‌پویا بر دقت و سرعت ضربات مستقیم پای ووشوکاران. مجله بیومکانیک ورزشی. 1401; 8 (4) :292-302
1- گروه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران.
متن کامل [PDF 1724 kb]
(649 دریافت)
| چکیده (HTML) (1611 مشاهده)
متن کامل: (1319 مشاهده)
مقدمه
تعادل مهم ترین عامل اجرای مهارت های ورزشی است (1)، اجرای تکنیک های ورزشی به تولید نیروی کافی از طریق عضلات و اعمال آن به اهرم های بدن نیاز دارد که مستلزم تعامل پیچیده سیستم عضلانی-اسکلتی و سیستم عصبی است (2). از طرفی ورزشکاران با موقعیت هایی روبه‌رو می شوند که هرلحظه تعادلشان دستخوش تغییر می شود؛ و سیستم های کنترل تعادل می بایست به‌وسیله بی اثر کردن نیروهای بی ثبات کننده، موجب ایجاد پاسخ های حرکتی مناسب شود. این امر بر پایه تلفیق اطلاعات حسی آوران از سیستم های بینایی، دهلیزی و حسی-عمقی در سیستم عصبی مرکزی، و درنهایت کنترل مرکز ثقل در محدوده سطح اتکا ایجاد می گردد (3, 4).
قدرت، سرعت و زمان‌بندی برخی از مهم‌ترین عوامل برای مهارت‌های ضربتی در هنرهای رزمی هستند (5). قدرت به‌عنوان نیروی انفجاری (محصول نیرو و سرعت) در نظر گرفته می شود. سرعت و زمان شامل سرعت عضلانی و زمان واکنش است (6). مطالعات نشان می‌دهند که سرعت ضربه های پا در هنرهای رزمی از 94/9 تا 26/16 متر بر ثانیه (7) و نیروی لگد از 1304 نیوتن تا 2089 نیوتن می باشند (8). مطالعات همچنین نشان دادند پارامترهایی مانند سرعت بند کردن پا، شتاب، تکانه، کنترل زاویه مفاصل و همچنین قدرت عضلانی بر سرعت ضربه تأثیر می‌گذارند (9, 10). اما یکی از عوامل مهمی که به‌طور بالقوه می تواند براثر تمرین بر تولید نیروی ضربات تکواندو تأثیر بگذارد، تأثیر اندازه هدف بر سرعت و دقت ضربات است. رابطه بین سرعت و دقت حرکت در اجرای تکالیف هدفمند، یکی از قوی‌ترین پدیده‌های عملکرد حرکتی انسان است که توسط تحقیقات زیادی ثابت شده است (11, 12). سرعت و دقت از اجرای اعمال روزمره تا مهارت های حرکتی ظریف و درشت کاربرد دارد (13).
معدود تحقیقاتی در مورد عوامل مؤثر بر سرعت و دقت حرکات و ارتباط آن با مهارت های حرکتی موجود می باشد. پژوهش ها نشان دادند سرعت و دقت حرکات، تحت تأثیر تمرینات بیوفیدبک (14)، خستگی (15)، دشواری تکالیف و دست برتر (16)، توجه و تمرکز (17) و نحوه ارائه بازخورد (18) قرار می گیرند. کنترل حرکات داوطلبانه، برای رسیدن به هدف و یا کنترل تعادل در حین ایستادن دو عملکرد اساسی برای سیستم عصبی ما هستند که هرکدام برای دهه ها به شدت مورد بررسی قرارگرفته‌اند (19). ما اغلب در فعالیت‌های روزانه‌مان، در حالت ایستاده، حرکات هدف‌گیری بسیار دقیقی را با تمام بدن خود انجام می‌دهیم. نمونه‌هایی از این جابجایی وضعیتی دقیق عبارت‌اند از خم شدن به جلو در حالت ایستاده برای رسیدن به چیزی که در حال افتادن است، انتقال از حالت نشسته به حالت ایستاده و بالا یا پایین آمدن از پله‌ها. توجه به این نکته حائز اهمیت است که گاهی عدم انجام حرکات دقیق و سریع ممکن است منجر به پاسخ‌های قامتی نامناسب شود که در نهایت می‌تواند منجر به زمین خوردن یا اجرای ضعیف این حرکات گردد (20). با توجه به پیشینه مطالعات، در این پژوهش فرض بر این است که بین تعادل و عملکرد فرد در اجرای ضربات پا در ورزش ووشو، رابطه مستقیمی وجود دارد. همچنین با کاهش پهنای هدف، این رابطه بیشتر خواهد شد. با توجه به اهمیت حفظ تعادل در اجرای ضربات پا در هنرهای رزمی و لزوم توجه به سرعت و دقت در اجرای مهارت های ورزشی هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین تعادل ایستا و سرعت و دقت عملکرد فرد در هنگام اجرای ضربه مستقیم پا در ورزش ووشو می-باشد.
روش شناسی
این مطالعه از نوع توصیفی-همبستگی بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 25 ورزشکار رشته رزمی ووشو ساکن همدان که تمایل به شرکت در این پژوهش را داشتند، انتخاب شدند. ملاک ورود به این پژوهش دامنه سنی 15 تا 20 سال و داشتن حداقل 3 سال سابقه فعالیت مداوم در این ورزش بود. درصورتی‌که هرکدام از شرکت کنندگان سابقه آسیب دیدگی یا جراحی اندام فوقانی و تحتانی در یک سال گذشته را داشتند از مطالعه کنار گذاشته می شدند.
به‌منظور آشنایی با نحوه اجرای آزمون، شرکت کنندگان چند بار حرکت تعادلی و ضربه زدن را اجرا کردند و پس از یادگیری، هر آزمون 2 بار مورد سنجش قرار گرفت و میانگین دو اجرا در نتایج مورد استفاده قرار گرفت. تعادل ایستا از طریق آزمون بِـس (BESS) اندازه گیری گردید. این آزمون سه وضعیت قامتی شامل ایستادن جفت‌پا، ایستادن تک‌پا بر پای غیرغالب و ایستادن تندم و در دو سطح پایدار (زمین) و ناپایدار (فوم تعادل در ابعاد 6*41*50) می باشد. در این آزمون هر فرد 20 ثانیه با پای‌برهنه، چشم‌بسته درحالی‌که دست‌ها را روی کمر قرار داده در وضعیت مشخص‌شده می ایستد. تعداد خطاها در دو اجرا برای هر فرد ثبت می گردد. خطاها عبارت‌اند از: حرکت دادن دست‌ها از روی کمر، باز کردن چشم ها، زمین خوردن یا تماس پای خم‌شده با زمین، خم شدن مفصل ران بیش از 30 درجه، بلند کردن جلوی پا یا پاشنه پا از سطح زمین یا فوم، خارج شدن از موقعیت مناسب آزمون برای بیش از 5 ثانیه (21). تعادل نیمه پویا از طریق آزمون ستاره اندازه گیری گردید. برای نرمال کردن اطلاعات، نتایج به‌دست‌آمده در هر هشت جهت، بر طول پای شرکت کنندگان تقسیم گردید و میانگین دو بار اجرا برای هر فرد در نظر گرفته شد.
برای اندازه گیری دقت و سرعت ضربات پای مستقیم از یک کیسه‌بوکس 180 سانتی متری استفاده گردید. روی کیسه‌بوکس محل فرود ضربه پا، با دو نوار رنگی مشخص شد. برای محاسبه دقت ضربات، آزمون یک‌بار با دو هدف پهن (نوار رنگی پهن 8 در 25 سانتی متر) و یک‌بار با دو هدف باریک (نوار باریک 2 در 25 سانتی متر) که بافاصله ثابت 100 سانتی متر از یکدیگر قرارگرفته بودند اجرا گردید (شکل 1). هر شرکت کننده می بایست در زمان 20 ثانیه به‌طور متوالی به هدف پایین و بالای کیسه‌بوکس ضربه بزند، برای اطمینان از درستی اجرا، از شرکت کنندگان فیلم تهیه گردید و سپس ضربات درست شمارش شد. برای تعیین سرعت ضربات پا، تعداد ضربات صحیح بر زمان اجرا (20 ثانیه) تقسیم گردید.
در این مطالعه پس از بررسی نرمال بودن داده ها توسط آزمون شاپیروویلک، از روش آماری تحلیل واریانس ویژه داده های تکراری برای مقایسه شرایط مختلف تعادلی در آزمون بس و از روش آماری تی تست وابسته برای مقایسه تأثیر پهنای هدف بر دقت و سرعت ضربات پا استفاده گردید. به‌منظور بررسی رابطه بین نمرات آزمون های تعادلی و نمرات مربوط به دقت و سرعت، از همبستگی پیرسن استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده از نرم افزار SPSS با سطح معنی داری 05/0>p بهره گرفته شد.
نتایج
اطلاعات دموگرافیک شرکت کنندگان در جدول 1 آورده شده است.
تحلیل عاملی در آزمون بـس نشان داد، فاکتور پایداری (001/0=p و 90/5=F) و عرض سطح اتکا (000/0=p و 90/18=F) تأثیر معنی‌داری در مدت زمان ایستادن دارند. مقایسه دو به دو نشان داد، کمترین خطا، در وضعیت جفت‌پا روی سطح پایدار و بیشترین مربوط به وضعیت ایستاده یک‌پا روی سطح ناپایدار بود (شکل 2). همچنین اطلاعات مربوط به آزمون ستاره نیز در شکل 2 نشان داده شده است.
نتایج آزمون دقت و سرعت در جدول 2 نشان داده شده است، همان‌طور که مشاهده می گردد تعداد و سرعت ضربات در شرایطی که هدف-های تعیین شده، پهنای بیشتری داشتند نسبت به هدف باریک، به‌طور معنی داری بیشتر بودند.
نتایج آزمون همبستگی در جدول 3 نشان داده شده است. به‌طور کلی بین تعادل ایستا با سرعت ضربات مستقیم پا، رابطه کم تا متوسط منفی وجود دارد. همچنین همبستگی بین دقت ضربات و تعادل ایستا نیز منفی بود. نتایج نشان می دهد که هیچ‌کدام از رابطه ها معنی دار نمی باشند. در آزمون ستاره مقدار همبستگی متوسط و مثبت گزارش گردید.
بحث
هدف از این مطالعه بررسی رابطه بین تعادل ایستا و نیمه پویا با دقت و سرعت ضربات مستقیم پا در ورزش ووشو بود. همسو با نتایج مطالعات گذشته، با کاهش پهنا و ناپایدار کردن سطح اتکا تعداد خطاها حین تلاش برای حفظ قامت افزایش معنی داری یافته بود. نتایج نشان دادند هنگامی‌که فرد روی سطح فوم (ناپایدار) قرار می گرفت تعداد خطاها نسبت به وضعیت روی زمین (پایدار) افزایش نشان می داد. نقش گیرنده های مکانیکی واقع در پوست و عضلات بر کنترل تعادل به‌خوبی شناخته شده است، به همین دلیل از سطوح فوم مانند به‌منظور ایجاد آشفتگی برای مطالعه عملکرد این گیرنده ها استفاده می شود (22). ایستادن بر این سطح ناپایدار، موجب درگیری کمتر گیرنده های حسی واقع در کف پا می گردد و در نتیجه اطلاعات کمتری مخابره می شود و این موضوع یکی از دلایل کاهش تعادل به‌ویژه هنگامی‌که فرد روی یک‌پا می ایستد می باشد (23).
نتایج رابطه سنجی بین تعادل ایستا با سرعت و دقت ضربه پا، رابطه ضعیف تا متوسط و غیر معنی‌داری را بین آن‌ها نشان می-دهد. بیشترین همبستگی بین سرعت ضربه در وضعیت سطح اتکای وسیع تر مشاهده گردید، یعنی هنگامی که فرد در وضعیت ایستاده به شکل جفت‌پا یا تندم، بوده است. این نتایج هم در سطح ناپایدار و هم در سطح پایدار مشابه بود. همچنین نتایج نشان دادند که رابطه بین تعادل ایستا با سرعت ضربات معکوس می باشد. بدین معنی که با افزایش تعداد خطاها در آزمون تعادلی بـس، سرعت ضربه پا کاهش می یابد. بنابراین می توان نتیجه گرفت، افرادی که در آزمون ضربه مستقیم پا به اهداف مشخص شده، دارای سرعت بالاتری بودند، احتمالاً تعادل بهتری نیز داشته اند. مقدار ضریب تشخیص به‌دست‌آمده از ضریب همبستگی، در این مطالعه، نشان می دهد که با بهبود تعادل ممکن است بتوان حدود 4 درصد سرعت ضربات پا را در ورزشکاران ووشو افزایش داد. در مطالعه تراسی و همکاران (2012) نیز نشان دادند رابطه بین سرعت شوت کردن با پا و تعادل یک پا غیر معنی‌دار می باشد (23). نتایج مطالعه هریزومالیس و همکاران (2006) نیز نشان داد که رابطه ضعیفی بین تعادل ایستا و اجرای حرکات فوتبال استرالیایی وجود دارد (24). ارتباط ضعیف بین تعادل و سرعت ضربات پا برخلاف فرضیه های این پژوهش بود. این یافته نشان می دهد، عوامل درگیر در تعادل به ویژه حین ایستادن روی یک‌پا با مواردی که برای حمایت از بدن هنگام حرکت دادن پا برای ضربه مورد نیاز است، تشابه زیادی ندارند (24). بنابراین، باوجود شباهت بین ایستادن یک‌پا، با مهارت ضربه زدن با پا، اما به نظر می رسد ویژگی های تکالیف در نحوه سازماندهی قامت بدن برای تسهیل حرکت با هم متفاوت است (25).
نتایج پژوهش حاضر در مورد دقت ضربه پا و رابطه آن با تعادل ایستا نشان می دهد که رابطه بین این متغیرها بیشتر از رابطه ای بود که در سرعت ضربه مشاهده گردید. در برخی شرایط رابطه بین تعادل و دقت ضربات به سطح متوسط نزدیک شده بود. در متغیر دقت ضربات، همبستگی بین تعادل جفت‌پا بیشتر از سایر وضعیت های قامتی در سطح پایدار بود. اما در سطح ناپایدار، وضعیت تندم همبستگی بیشتری را نشان داده بود. محاسبه ضریب تشخیص نیز نشان داد، در این مطالعه تعادل ایستا حدود 12 درصد در دقت ضربات پا تأثیرگذار می باشد. به بیان دیگر با اجرای تمرینات تعادلی ایستا در ورزشکاران این رشته، ممکن است بتوان تأثیرات مثبتی را بر دقت ضربات این افراد ایجاد کرد. بنابر نتایج فوق، تعادل ایستا در دقت اجرای ضربه پا در ووشو تأثیر بیشتری نسبت به‌سرعت ضربه دارد، این نتایج هم‌راستا با نتایج گذشته می باشد (26).
نتایج در مورد ضریب همبستگی بین سرعت ضربات پا با آزمون ستاره نشان‌دهنده وجود رابطه ضعیف، اما بین دقت ضربات با آزمون ستاره رابطه ضعیف تا متوسطی مشاهده گردید. همچنین در ضربه به اهداف پهن نسبت به اهداف باریک همبستگی بیشتری مشاهده گردید. بدین معنی که هرچقدر عملکرد فرد در اجرای ضربات پا به اهداف تعیین‌شده بیشتر باشد فرد از تعادل نیمه پویای بهتری برخوردار است. ضریب تشخیص برای سرعت حدود 3 درصد و برای دقت حدود 24 درصد تخمین زده شد. علاوه بر آن، در استعدادیابی این رشته ورزشی می توان از آزمون های تعادلی بهره گرفت (25).
نتیجه گیری نهایی
با توجه به نتایج این پژوهش، می توان نتیجه گیری کرد که تعادل در دقت ضربات پا در بازیکنان ووشو تأثیر بیشتری نسبت به سرعت ضربات دارد. رابطه بین نمرات تعادل نیمه پویا با دقت و سرعت ضربات بیشتر از تعادل ایستا بود، که ناشی از شباهت بیشتر در اجزای این تکالیف می باشد. بنابراین توصیه می گردد، در تمرینات این ورزشکاران از حرکات تعادلی ایستا و به‌ویژه نیمه پویا بهره گرفته شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
اصول اخلاق تماماً در این مقاله رعایت شده است. شرکت کنندگان اجازه داشتند هر زمان که مایل بودند از پژوهش خارج شوند. همچنین همه شرکت کنندگان در جریان روند پژوهش بودند. اطلاعات آن‌ها محرمانه نگه داشته شد.
حامی مالی
این پژوهش هیچ گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیر انتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش‌های پژوهش حاضر مشارکت داشته‌اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تعادل مهم ترین عامل اجرای مهارت های ورزشی است (1)، اجرای تکنیک های ورزشی به تولید نیروی کافی از طریق عضلات و اعمال آن به اهرم های بدن نیاز دارد که مستلزم تعامل پیچیده سیستم عضلانی-اسکلتی و سیستم عصبی است (2). از طرفی ورزشکاران با موقعیت هایی روبه‌رو می شوند که هرلحظه تعادلشان دستخوش تغییر می شود؛ و سیستم های کنترل تعادل می بایست به‌وسیله بی اثر کردن نیروهای بی ثبات کننده، موجب ایجاد پاسخ های حرکتی مناسب شود. این امر بر پایه تلفیق اطلاعات حسی آوران از سیستم های بینایی، دهلیزی و حسی-عمقی در سیستم عصبی مرکزی، و درنهایت کنترل مرکز ثقل در محدوده سطح اتکا ایجاد می گردد (3, 4).
قدرت، سرعت و زمان‌بندی برخی از مهم‌ترین عوامل برای مهارت‌های ضربتی در هنرهای رزمی هستند (5). قدرت به‌عنوان نیروی انفجاری (محصول نیرو و سرعت) در نظر گرفته می شود. سرعت و زمان شامل سرعت عضلانی و زمان واکنش است (6). مطالعات نشان می‌دهند که سرعت ضربه های پا در هنرهای رزمی از 94/9 تا 26/16 متر بر ثانیه (7) و نیروی لگد از 1304 نیوتن تا 2089 نیوتن می باشند (8). مطالعات همچنین نشان دادند پارامترهایی مانند سرعت بند کردن پا، شتاب، تکانه، کنترل زاویه مفاصل و همچنین قدرت عضلانی بر سرعت ضربه تأثیر می‌گذارند (9, 10). اما یکی از عوامل مهمی که به‌طور بالقوه می تواند براثر تمرین بر تولید نیروی ضربات تکواندو تأثیر بگذارد، تأثیر اندازه هدف بر سرعت و دقت ضربات است. رابطه بین سرعت و دقت حرکت در اجرای تکالیف هدفمند، یکی از قوی‌ترین پدیده‌های عملکرد حرکتی انسان است که توسط تحقیقات زیادی ثابت شده است (11, 12). سرعت و دقت از اجرای اعمال روزمره تا مهارت های حرکتی ظریف و درشت کاربرد دارد (13).
معدود تحقیقاتی در مورد عوامل مؤثر بر سرعت و دقت حرکات و ارتباط آن با مهارت های حرکتی موجود می باشد. پژوهش ها نشان دادند سرعت و دقت حرکات، تحت تأثیر تمرینات بیوفیدبک (14)، خستگی (15)، دشواری تکالیف و دست برتر (16)، توجه و تمرکز (17) و نحوه ارائه بازخورد (18) قرار می گیرند. کنترل حرکات داوطلبانه، برای رسیدن به هدف و یا کنترل تعادل در حین ایستادن دو عملکرد اساسی برای سیستم عصبی ما هستند که هرکدام برای دهه ها به شدت مورد بررسی قرارگرفته‌اند (19). ما اغلب در فعالیت‌های روزانه‌مان، در حالت ایستاده، حرکات هدف‌گیری بسیار دقیقی را با تمام بدن خود انجام می‌دهیم. نمونه‌هایی از این جابجایی وضعیتی دقیق عبارت‌اند از خم شدن به جلو در حالت ایستاده برای رسیدن به چیزی که در حال افتادن است، انتقال از حالت نشسته به حالت ایستاده و بالا یا پایین آمدن از پله‌ها. توجه به این نکته حائز اهمیت است که گاهی عدم انجام حرکات دقیق و سریع ممکن است منجر به پاسخ‌های قامتی نامناسب شود که در نهایت می‌تواند منجر به زمین خوردن یا اجرای ضعیف این حرکات گردد (20). با توجه به پیشینه مطالعات، در این پژوهش فرض بر این است که بین تعادل و عملکرد فرد در اجرای ضربات پا در ورزش ووشو، رابطه مستقیمی وجود دارد. همچنین با کاهش پهنای هدف، این رابطه بیشتر خواهد شد. با توجه به اهمیت حفظ تعادل در اجرای ضربات پا در هنرهای رزمی و لزوم توجه به سرعت و دقت در اجرای مهارت های ورزشی هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین تعادل ایستا و سرعت و دقت عملکرد فرد در هنگام اجرای ضربه مستقیم پا در ورزش ووشو می-باشد.
روش شناسی
این مطالعه از نوع توصیفی-همبستگی بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 25 ورزشکار رشته رزمی ووشو ساکن همدان که تمایل به شرکت در این پژوهش را داشتند، انتخاب شدند. ملاک ورود به این پژوهش دامنه سنی 15 تا 20 سال و داشتن حداقل 3 سال سابقه فعالیت مداوم در این ورزش بود. درصورتی‌که هرکدام از شرکت کنندگان سابقه آسیب دیدگی یا جراحی اندام فوقانی و تحتانی در یک سال گذشته را داشتند از مطالعه کنار گذاشته می شدند.
به‌منظور آشنایی با نحوه اجرای آزمون، شرکت کنندگان چند بار حرکت تعادلی و ضربه زدن را اجرا کردند و پس از یادگیری، هر آزمون 2 بار مورد سنجش قرار گرفت و میانگین دو اجرا در نتایج مورد استفاده قرار گرفت. تعادل ایستا از طریق آزمون بِـس (BESS) اندازه گیری گردید. این آزمون سه وضعیت قامتی شامل ایستادن جفت‌پا، ایستادن تک‌پا بر پای غیرغالب و ایستادن تندم و در دو سطح پایدار (زمین) و ناپایدار (فوم تعادل در ابعاد 6*41*50) می باشد. در این آزمون هر فرد 20 ثانیه با پای‌برهنه، چشم‌بسته درحالی‌که دست‌ها را روی کمر قرار داده در وضعیت مشخص‌شده می ایستد. تعداد خطاها در دو اجرا برای هر فرد ثبت می گردد. خطاها عبارت‌اند از: حرکت دادن دست‌ها از روی کمر، باز کردن چشم ها، زمین خوردن یا تماس پای خم‌شده با زمین، خم شدن مفصل ران بیش از 30 درجه، بلند کردن جلوی پا یا پاشنه پا از سطح زمین یا فوم، خارج شدن از موقعیت مناسب آزمون برای بیش از 5 ثانیه (21). تعادل نیمه پویا از طریق آزمون ستاره اندازه گیری گردید. برای نرمال کردن اطلاعات، نتایج به‌دست‌آمده در هر هشت جهت، بر طول پای شرکت کنندگان تقسیم گردید و میانگین دو بار اجرا برای هر فرد در نظر گرفته شد.
برای اندازه گیری دقت و سرعت ضربات پای مستقیم از یک کیسه‌بوکس 180 سانتی متری استفاده گردید. روی کیسه‌بوکس محل فرود ضربه پا، با دو نوار رنگی مشخص شد. برای محاسبه دقت ضربات، آزمون یک‌بار با دو هدف پهن (نوار رنگی پهن 8 در 25 سانتی متر) و یک‌بار با دو هدف باریک (نوار باریک 2 در 25 سانتی متر) که بافاصله ثابت 100 سانتی متر از یکدیگر قرارگرفته بودند اجرا گردید (شکل 1). هر شرکت کننده می بایست در زمان 20 ثانیه به‌طور متوالی به هدف پایین و بالای کیسه‌بوکس ضربه بزند، برای اطمینان از درستی اجرا، از شرکت کنندگان فیلم تهیه گردید و سپس ضربات درست شمارش شد. برای تعیین سرعت ضربات پا، تعداد ضربات صحیح بر زمان اجرا (20 ثانیه) تقسیم گردید.
در این مطالعه پس از بررسی نرمال بودن داده ها توسط آزمون شاپیروویلک، از روش آماری تحلیل واریانس ویژه داده های تکراری برای مقایسه شرایط مختلف تعادلی در آزمون بس و از روش آماری تی تست وابسته برای مقایسه تأثیر پهنای هدف بر دقت و سرعت ضربات پا استفاده گردید. به‌منظور بررسی رابطه بین نمرات آزمون های تعادلی و نمرات مربوط به دقت و سرعت، از همبستگی پیرسن استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده از نرم افزار SPSS با سطح معنی داری 05/0>p بهره گرفته شد.
نتایج
اطلاعات دموگرافیک شرکت کنندگان در جدول 1 آورده شده است.
تحلیل عاملی در آزمون بـس نشان داد، فاکتور پایداری (001/0=p و 90/5=F) و عرض سطح اتکا (000/0=p و 90/18=F) تأثیر معنی‌داری در مدت زمان ایستادن دارند. مقایسه دو به دو نشان داد، کمترین خطا، در وضعیت جفت‌پا روی سطح پایدار و بیشترین مربوط به وضعیت ایستاده یک‌پا روی سطح ناپایدار بود (شکل 2). همچنین اطلاعات مربوط به آزمون ستاره نیز در شکل 2 نشان داده شده است.
نتایج آزمون دقت و سرعت در جدول 2 نشان داده شده است، همان‌طور که مشاهده می گردد تعداد و سرعت ضربات در شرایطی که هدف-های تعیین شده، پهنای بیشتری داشتند نسبت به هدف باریک، به‌طور معنی داری بیشتر بودند.
نتایج آزمون همبستگی در جدول 3 نشان داده شده است. به‌طور کلی بین تعادل ایستا با سرعت ضربات مستقیم پا، رابطه کم تا متوسط منفی وجود دارد. همچنین همبستگی بین دقت ضربات و تعادل ایستا نیز منفی بود. نتایج نشان می دهد که هیچ‌کدام از رابطه ها معنی دار نمی باشند. در آزمون ستاره مقدار همبستگی متوسط و مثبت گزارش گردید.
بحث
هدف از این مطالعه بررسی رابطه بین تعادل ایستا و نیمه پویا با دقت و سرعت ضربات مستقیم پا در ورزش ووشو بود. همسو با نتایج مطالعات گذشته، با کاهش پهنا و ناپایدار کردن سطح اتکا تعداد خطاها حین تلاش برای حفظ قامت افزایش معنی داری یافته بود. نتایج نشان دادند هنگامی‌که فرد روی سطح فوم (ناپایدار) قرار می گرفت تعداد خطاها نسبت به وضعیت روی زمین (پایدار) افزایش نشان می داد. نقش گیرنده های مکانیکی واقع در پوست و عضلات بر کنترل تعادل به‌خوبی شناخته شده است، به همین دلیل از سطوح فوم مانند به‌منظور ایجاد آشفتگی برای مطالعه عملکرد این گیرنده ها استفاده می شود (22). ایستادن بر این سطح ناپایدار، موجب درگیری کمتر گیرنده های حسی واقع در کف پا می گردد و در نتیجه اطلاعات کمتری مخابره می شود و این موضوع یکی از دلایل کاهش تعادل به‌ویژه هنگامی‌که فرد روی یک‌پا می ایستد می باشد (23).
نتایج رابطه سنجی بین تعادل ایستا با سرعت و دقت ضربه پا، رابطه ضعیف تا متوسط و غیر معنی‌داری را بین آن‌ها نشان می-دهد. بیشترین همبستگی بین سرعت ضربه در وضعیت سطح اتکای وسیع تر مشاهده گردید، یعنی هنگامی که فرد در وضعیت ایستاده به شکل جفت‌پا یا تندم، بوده است. این نتایج هم در سطح ناپایدار و هم در سطح پایدار مشابه بود. همچنین نتایج نشان دادند که رابطه بین تعادل ایستا با سرعت ضربات معکوس می باشد. بدین معنی که با افزایش تعداد خطاها در آزمون تعادلی بـس، سرعت ضربه پا کاهش می یابد. بنابراین می توان نتیجه گرفت، افرادی که در آزمون ضربه مستقیم پا به اهداف مشخص شده، دارای سرعت بالاتری بودند، احتمالاً تعادل بهتری نیز داشته اند. مقدار ضریب تشخیص به‌دست‌آمده از ضریب همبستگی، در این مطالعه، نشان می دهد که با بهبود تعادل ممکن است بتوان حدود 4 درصد سرعت ضربات پا را در ورزشکاران ووشو افزایش داد. در مطالعه تراسی و همکاران (2012) نیز نشان دادند رابطه بین سرعت شوت کردن با پا و تعادل یک پا غیر معنی‌دار می باشد (23). نتایج مطالعه هریزومالیس و همکاران (2006) نیز نشان داد که رابطه ضعیفی بین تعادل ایستا و اجرای حرکات فوتبال استرالیایی وجود دارد (24). ارتباط ضعیف بین تعادل و سرعت ضربات پا برخلاف فرضیه های این پژوهش بود. این یافته نشان می دهد، عوامل درگیر در تعادل به ویژه حین ایستادن روی یک‌پا با مواردی که برای حمایت از بدن هنگام حرکت دادن پا برای ضربه مورد نیاز است، تشابه زیادی ندارند (24). بنابراین، باوجود شباهت بین ایستادن یک‌پا، با مهارت ضربه زدن با پا، اما به نظر می رسد ویژگی های تکالیف در نحوه سازماندهی قامت بدن برای تسهیل حرکت با هم متفاوت است (25).
نتایج پژوهش حاضر در مورد دقت ضربه پا و رابطه آن با تعادل ایستا نشان می دهد که رابطه بین این متغیرها بیشتر از رابطه ای بود که در سرعت ضربه مشاهده گردید. در برخی شرایط رابطه بین تعادل و دقت ضربات به سطح متوسط نزدیک شده بود. در متغیر دقت ضربات، همبستگی بین تعادل جفت‌پا بیشتر از سایر وضعیت های قامتی در سطح پایدار بود. اما در سطح ناپایدار، وضعیت تندم همبستگی بیشتری را نشان داده بود. محاسبه ضریب تشخیص نیز نشان داد، در این مطالعه تعادل ایستا حدود 12 درصد در دقت ضربات پا تأثیرگذار می باشد. به بیان دیگر با اجرای تمرینات تعادلی ایستا در ورزشکاران این رشته، ممکن است بتوان تأثیرات مثبتی را بر دقت ضربات این افراد ایجاد کرد. بنابر نتایج فوق، تعادل ایستا در دقت اجرای ضربه پا در ووشو تأثیر بیشتری نسبت به‌سرعت ضربه دارد، این نتایج هم‌راستا با نتایج گذشته می باشد (26).
نتایج در مورد ضریب همبستگی بین سرعت ضربات پا با آزمون ستاره نشان‌دهنده وجود رابطه ضعیف، اما بین دقت ضربات با آزمون ستاره رابطه ضعیف تا متوسطی مشاهده گردید. همچنین در ضربه به اهداف پهن نسبت به اهداف باریک همبستگی بیشتری مشاهده گردید. بدین معنی که هرچقدر عملکرد فرد در اجرای ضربات پا به اهداف تعیین‌شده بیشتر باشد فرد از تعادل نیمه پویای بهتری برخوردار است. ضریب تشخیص برای سرعت حدود 3 درصد و برای دقت حدود 24 درصد تخمین زده شد. علاوه بر آن، در استعدادیابی این رشته ورزشی می توان از آزمون های تعادلی بهره گرفت (25).
نتیجه گیری نهایی
با توجه به نتایج این پژوهش، می توان نتیجه گیری کرد که تعادل در دقت ضربات پا در بازیکنان ووشو تأثیر بیشتری نسبت به سرعت ضربات دارد. رابطه بین نمرات تعادل نیمه پویا با دقت و سرعت ضربات بیشتر از تعادل ایستا بود، که ناشی از شباهت بیشتر در اجزای این تکالیف می باشد. بنابراین توصیه می گردد، در تمرینات این ورزشکاران از حرکات تعادلی ایستا و به‌ویژه نیمه پویا بهره گرفته شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
اصول اخلاق تماماً در این مقاله رعایت شده است. شرکت کنندگان اجازه داشتند هر زمان که مایل بودند از پژوهش خارج شوند. همچنین همه شرکت کنندگان در جریان روند پژوهش بودند. اطلاعات آن‌ها محرمانه نگه داشته شد.
حامی مالی
این پژوهش هیچ گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیر انتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش‌های پژوهش حاضر مشارکت داشته‌اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
فهرست منابع
1. Ghaderi Ghafarokhi L, Torabi F, Aghayari A. The Effect of a Period of Selected Exercise on the Function of Static and Dynamic Balance in Healthy Teenager Girls. Sport Science quarterly. 2020;12(39):150-61.
2. Shahheidari S, Norasteh A, Mohebbi H. The Comparison of Balance of Dominant and Non-Dominant Legs in Soccer Players, Gymnasts, Swimmers and Basketball Players. Sport Sciences and Health Research. 2011;3(2):5-17.
3. Alexandrov AV, Frolov AA, Horak F, Carlson-Kuhta P, Park S. Feedback equilibrium control during human standing. Biological cybernetics. 2005;93(5):309-22. [DOI:10.1007/s00422-005-0004-1] [PMID] [PMCID]
4. Ghanbarzadeh A, Azadian E, Majlesi M, Jafarnezhadgero AA, Akrami M. Effects of Task Demands on Postural Control in Children of Different Ages: A Cross-Sectional Study. Applied Sciences. 2022;12(1):113. [DOI:10.3390/app12010113]
5. Chang S-T, Evans J, Crowe S, Zhang X, Shan G. An innovative approach for real time determination of power and reaction time in a martial arts quasi-training environment using 3D motion capture and EMG measurements. Archives of Budo. 2011;7(3):185-96.
6. Wąsik J, Shan G. Target effect on the kinematics of Taekwondo Roundhouse Kick-is the presence of a physical target a stimulus, influencing muscle-power generation? Acta of bioengineering and biomechanics. 2015;17(4):115-20.
7. Pieter W, editor Modeling velocity and force of selected taekwondo techniques,[in:] JK Song, SH Yoo. 1st International Symposium for Taekwondo Studies, Beijing: Capital Institute of Physical Education; 2007.
8. Falco C, Alvarez O, Castillo I, Estevan I, Martos J, Mugarra F, et al. Influence of the distance in a roundhouse kick's execution time and impact force in Taekwondo. Journal of biomechanics. 2009;42(3):242-8. [DOI:10.1016/j.jbiomech.2008.10.041] [PMID]
9. Wąsik J. The structure of the roundhouse kick on the example of a European Champion of taekwon-do. Archives of budo. 2010;6(4):211-6.
10. Lee S-H, Jung C-J, Shin S-H, Lee D-W. An Analysis of the Angular Momentum of Dolyeochagi in Taekwondo. International Journal of Applied Sports Sciences. 2001;13(1).
11. Doustan MR, Farzad L, Saemi E. The Effect of Handedness and Manipulation of the Index of Difficulty on the Behavioral and Neural Components of Speed-Accuracy Trade Off. Motor Behavior. 2018;10(34):121-50.
12. Liming C, Jun Z, YunChao Z, Xin M, editors. Design and research of a fine operation capability evaluation system based on Fitts' law. 2021 International Conference on Machine Learning and Intelligent Systems Engineering (MLISE); 2021: IEEE. [DOI:10.1109/MLISE54096.2021.00050]
13. Tsang PS. Ageing and attentional control. Quarterly Journal of Experimental Psychology. 2013;66(8):1517-47. [DOI:10.1080/17470218.2012.752019] [PMID] [PMCID]
14. Barnea A, Rassis A, Zaidel E. Effect of neurofeedback on hemispheric word recognition. Brain and Cognition. 2005;59(3):314-21. [DOI:10.1016/j.bandc.2004.05.008] [PMID]
15. Smith MR, Fransen J, Deprez D, Lenoir M, Coutts AJ. Impact of mental fatigue on speed and accuracy components of soccer-specific skills. Science and medicine in football. 2017;1(1):48-52. [DOI:10.1080/02640414.2016.1252850]
16. Doustan M, Farzad L, Saemi E, Niknam M. The Effect of Handedness and Task Difficulty on Effective Target Width and Temporal Accuracy in Fitts' Speed-Accuracy Tradeoff Task. Journal of Sports and Motor Development and Learning. 2019;11(3):343-60.
17. Yamada M, Lohse KR, Rhea CK, Schmitz RJ, Raisbeck LD. Practice-Not Task Difficulty-Mediated the Focus of Attention Effect on a Speed-Accuracy Tradeoff Task. Perceptual and motor skills. 2022;129(5):1504-24. [DOI:10.1177/00315125221109214] [PMID]
18. NikNam M, Dostan M. The Evaluation of the Effect of the Spatial And Temporal Bandwidth Feedback on Reducing Error of the Timing And Spatial Accuracy of the Fit's speed Accuracy Trade off Task. Neuropsychology. 2018;3(11):23-38.
19. Duarte M, Freitas SM. Speed-accuracy trade-off in voluntary postural movements. Motor control. 2005;9(2):180-96. [DOI:10.1123/mcj.9.2.180] [PMID]
20. Rogers ME, Rogers NL, Takeshima N, Islam MM. Methods to assess and improve the physical parameters associated with fall risk in older adults. Preventive medicine. 2003;36(3):255-64. [DOI:10.1016/S0091-7435(02)00028-2] [PMID]
21. Finnoff JT, Peterson VJ, Hollman JH, Smith J. Intrarater and interrater reliability of the Balance Error Scoring System (BESS). Pm&r. 2009;1(1):50-4. [DOI:10.1016/j.pmrj.2008.06.002] [PMID]
22. Patel M, Fransson P-A, Lush D, Gomez S. The effect of foam surface properties on postural stability assessment while standing. Gait & posture. 2008;28(4):649-56. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2008.04.018] [PMID]
23. Stål F, Fransson P-A, Magnusson M, Karlberg M. Effects of hypothermic anesthesia of the feet on vibration-induced body sway and adaptation. Journal of Vestibular Research. 2003;13(1):39-52. [DOI:10.3233/VES-2003-13105] [PMID]
24. Hrysomallis C, McLaughlin P, Goodman C. Relationship between static and dynamic balance tests among elite Australian Footballers. Journal of science and medicine in sport. 2006;9(4):288-91. [DOI:10.1016/j.jsams.2006.05.021] [PMID]
25. Hatzitaki V, Amiridis IG, Arabatzi F. Aging effects on postural responses to self-imposed balance perturbations. Gait & Posture. 2005;22(3):250-7. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2004.09.010] [PMID]
26. Tracey S-Y, Anderson DI, Hamel KA, Gorelick ML, Wallace SA, Sidaway B. Kicking performance in relation to balance ability over the support leg. Human movement science. 2012;31(6):1615-23. [DOI:10.1016/j.humov.2012.07.001] [PMID]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه بیومکانیک ورزشی
همدان،شهرک مدنی، بلوار امام خمینی(ره)، بلوار پروفسور موسیوند، مجتمع دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، معاونت پژوهش و فناوری، دفتر مجلات علمی
صندوق پستی: 734
تلفن دفتر نشریه: 08134494042
وب‌سایت: http://biomechanics.iauh.ac.ir
ایمیل: sportbiomechanics@iauh.ac.ir
