مقدمه
آسیب لیگامان متقاطع قدامی شایع‌ترین آسیب لیگامانی زانو است که سازوکار آن اغلب در شرایط غیربرخوردی مانند فرود از پرش، ﮐﺎهش ﺷﺘﺎب و حرکات برشی است [1]. این آسیب علاوه بر هزینه درمان زیاد (سالانه 625 میلیون دلار)، موجب آسیب‌های ثانویه مانند استئوآرتریت (افزایش بیش از ده برابر)، پارگی مینیسک، مشکلات و مسائل روحی و روانی، از دست دادن مشارکت ورزشی و حتی از دست دادن فصول ورزشی می‌شود. 
در مطالعات اخیر گزارش شده که فشارهای وارده در مفصل زانو به صورت مجموعه‌ای عمل می‌کنند، به این صورت که آسیب‌های غیربرخوردی لیگامان متقاطع قدامی به صورت چندسطحی در سطوح ساجیتال، فرونتال و هوریزنتال بر اثر افزایش حرکت و فشار اتفاق می‌افتد [2]. 
از طرف دیگر، بسکتبال ذاتاً یک ورزش عمودی است و نیاز به 35 تا 46 فعالیت پرش فرود در هر بازی دارد که دو تا چهار برابر بیشتر از فوتبال و والیبال است. ماهیت چندجانبه بسکتبال نیاز به شتاب و کاهش دائمی دارد و ورزشکاران را مجبور می‌کند هر دو تا سه ثانیه تغییر جهت بدهند. 
همچنین 80 درصد آسیب‌های لیگامان متقاطع قدامی ناشی از سازوکار غیربرخوردی است که بیش از 70 درصد آن هنگام فرود از پرش رخ می‌دهد. به محض فرود، اندام تحتانی در وضعیت خاصی قرار می‌گیرد که شامل فلکشن قدامی تنه، اداکشن و چرخش داخلی ران، بیست تا سی درجه فلکشن زانو، والگوس زانو، چرخش خارجی درشت نی و پرونیشن بخش قدامی پا است. این وضعیت را غیرقابل برگشت یا والگوس کلاپس می‌گویند. 
فرود با وضعیت والگوس کلاپس موجب اعمال مقدار زیادی استرس به لیگامان متقاطع قدامی می‌شود که می‌تواند منجر به پارگی کامل رباط صلیبی قدامی هم شود، همچنین افزایش زاویه والگوس یا مقدار گشتاور ابداکتوری زانو در حرکت فرود از پرش با آسیب‌های زانو ارتباط دارد [3]. 
وضعیت والگوس پویای زانو به عنوان ترکیبی از آداکشن و چرخش داخلی ران و همچنین آبداکشن و چرخش خارجی درشت‌نی در فعالیت‌های اسکات و پرش فرود تعریف شده است که یکی از عوامل اصلی وقوع آسیب لیگامنت متقاطع قدامی در بسکتبال به شمار می‌آید [4]. 
علاوه بر این، اگر هنگام شوت زدن، اندام تحتانی بسکتبالیست در وضعیت مناسب و بدون والگوس پویای زانو باشد، بازیکن توانایی کنترل بدن و تعادل خود را پس از حمله‌های پی در پی دارد تا بتواند از شکاف‌های دفاعی رقیب برای شوت زدن استفاده کرده و از آسیب اندام تحتانی، به‌ویژه پارگی لیگامنت صلیبی قدامی دور بماند.
برای رسیدن به این مهارت، بازیکن به توانایی فیزیکی و مکانیکی بالایی در پرش عمودی به منظور رسیدن به بالاترین نقطه و تبدیل جابه‌جایی افقی مرکز ثقل بدن به جابه‌جایی عمودی نیاز دارد تا بتواند به طور دقیق مسیر توپ را هدایت کرده و زاویه و راستای مناسبی را برای شوت زدن که منجر به افزایش دقت و نسبت موفقیت شوت خواهد شد، داشته باشد. همچنین قوس و زاویه پرش و همچنین ایجاد یک زاویه مناسب ورود توپ به حلقه از مهم‌ترین عوامل موفقیت در پرش شوت بسکتبال است [5]. 
علاوه بر این، راستای نامناسب پس از پرش شوت، مخصوصاً در ریباند از عوامل آسیب اندام تحتانی، به‌ویژه لیگامنت صلیبی قدامی محسوب می‌شود [6]. همچنین نشان داده‌ شده که تمرینات مختلفی، چون تعادلی، پلایومتریکی، پیشگیری از آسیب لیگامنت صلیبی قدامی، عصبی عضلانی و... موجب پیشرفت عملکرد جسمانی و تکنیکی می‌شود [5]. 
به طور ویژه تمرینات پلایومتریک یا پرش فرود به عنوان یک حرکت سریع نیرومند تعریف می‌شود که شامل کشش اولیه عضله و فعال شدن سیکل یک کشش کوتاهی جهت ایجاد انقباض کانسنتریک قوی‌تر بعدی است. هدف اصلی تمرینات پلایومتریک بالا بردن تحریک‌پذیری سیستم عصبی جهت بهبود توانایی واکنشی سیستم عصبی عضلانی است. 
اصول اساسی روش تمرین به سبک پلایومتریک عبارت است از: رفلکس‌های پروپریوسپتیو و ویژگی‌های الاستیک فیبرهای عضله. برنامه‌های تمرینی پلایومتریک با تمرکز بر راستای زانو و بهبود آن هنگام فعالیت‌های پویا باعث کاهش زاویه والگوس زانو و نیروهای عکس‌العمل زمین می‌شود. 
در این خصوص هرینگتون با اعمال چهار هفته تمرینات پرش فرود بر عملکرد و زاویه والگوس زانوی بسکتبالیست‌های زن، به این نتیجه رسید که تمرینات با مدت‌زمان کم می‌تواند باعث بهبود زاویه والگوس و عملکرد شود [4]. همچنین میر و همکاران در بررسی اثر تمرینات جامع عصبی عضلانی به این نتیجه رسیدند که ترکیب تمرینات چندجانبه با برنامه جامع مقادیر بیومکانیکی اجرا را بهبود می‌بخشد [7]. 
علاوه بر این، هرینگتون و همکاران در پژوهشی دیگر اثر دو نوع تمرینات و قدرتی را بر زاویه والگوس زانوی زنان بررسی کرده‌اند. تمرینات به مدت شش هفته (حداقل پانزده جلسه) انجام گرفت. هر دو روش تمرینی تأثیرات مثبتی در زاویه والگوس زانو در بعضی آزمون‌ها و نه همه آنها داشتند.
تمرینات قدرتی باعث ایجاد تغییرات چشمگیر در زاویه والگوس زانو هنگام اسکات تک پا و فرود تک پا شد، در‌حالی‌که تمرین به طور قابل توجهی روی فرود تک پا و فرود جفت تأثیر داشت [8]. 
همچنین احمد السید احمد، پژوهشی تحت عنوان بهبود آمادگی جسمانی اسکلتی عضلانی و افزایش عملکرد مهارت‌های بسکتبالیست‌های با میانگین سنی هجده سال از طریق هشت هفته برنامه تمرینی عصبی عضلانی که شامل تمرینات با تأکید بر ثبات ناحیه مرکزی بدن و قدرتی اندام تحتانی بود، انجام دادند. 
گروه تمرینی عصبی عضلانی در آزمون‌های مهارتی ایفرد بسکتبال که شامل فاکتورهای پاس دادن، سرعت شوت‌زنی، دریبل‌زنی و دفاع کردن است، بین 18 تا 30 درصد بهبود نشان دادند در مقابل، این بهبود در گروه کنترل بین 10 تا 17 درصد بود [9]. 
حسین محمود و مونیم الوسوفی در پژوهشی اثر تمرینات تعادلی را بر برخی از متغیر‌های کینماتیکی و دقت پرش شوت بررسی کرده‌اند. این تمرینات به مدت هشت هفته و هر هفته پنج جلسه و هر جلسه 120 دقیقه که چهل دقیقه آن شامل تمرینات تعادلی می‌شد، صورت گرفت. 
نتایج بیانگر بهبود در مسیر حرکت مرکز ثقل برای مسیرهای افقی و عمودی و انتقال جابه‌جایی افقی به جابه‌جایی عمودی است که باعث می‌شود بسکتبالیست بتواند به بیشترین ارتفاع برسد و همچنین بهبود زوایای شوت که از مهم‌ترین عامل برای قرار گرفتن توپ در مسیر درست جهت ورود به حلقه است [5]. 
تقریباً در بیشتر تحقیقات در این زمینه که تمرکز آن‌ها بیشتر بر زنان بوده و فیزیک متفاوتی با مردان دارند، عدم غربالگری مناسب و انتخاب هدفمند آزمودنی‌ها به عنوان افرادی که بیشتر در معرض خطر آسیب غیربرخوردی لیگامان صلیبی قدامی هستند، صورت نگرفته است.
بنابراین شناسایی ورزشکارانی که ممکن است بیشتر در معرض خطر بروز آسیب لیگامان صلیبی قدامی باشند، اهمیت بسزایی در توسعه برنامه‌های پیشگیری از آسیب‌دیدگی لیگامانی زانو دارد. همچنین ارزیابی عوامل خطرزای آسیب لیگامان صلیبی قدامی از طریق روش های بیومکانیکی نیازمند تکنیک‌های آزمایشگاهی سه‌بُعدی است.
از آنجا که این امکانات آزمایشگاهی با وجود اینکه روایی و پایایی بسیار بالایی دارد، اما بسیار گران و زمان‌بر است و به متخصص مرتبط نیاز دارد و نمی‌توان تمام ورزشکاران را برای ارزیابی خطر آسیب با این روش‌ها ارزیابی کرد. همچنین استفاده از آن در هر مکانی غیرممکن است.
اما در این پژوهش ارزیابی ورزشکاران با استفاده از آزمون‌های میدانی به عنوان یک ابزار بسیار ارزشمند و کاربردی که به‌راحتی با کمترین امکانات قابل اجراست، صورت گرفت؛ بنابراین محقق در نظر دارد تا اثر شش هفته تمرینات پیش‌رونده بر دقت شوت و زاویه والگوس زانوی بسکتبالیست‌های دارای والگوس پویای زانو بررسی کند.
روش‌شناسی
این تحقیق از نوع نیمه‌تجربی و آزمایشی (تمرینات پرش فرود)، با یک طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را بازیکنان مرد بسکتبالیست با نقص والگوس داینامیک زانوی استان مازندران در دامنه سنی بین شانزده تا بیست سال تشکیل دادند که حداقل چهار سال سابقه ورزش منظم به صورت سه جلسه در هفته را داشته‌اند. تعداد نمونه برای پژوهش حاضر با نرم‌­افزار تعیین حجم نمونه G power (با در نظر گرفتن r2=0/50, test power=0/80 و آلفای=0/05) 24 آزمودنی تخمین زده شد که مطابق با تحقیقات پیشین [10, 11] بود. 
همچنین آزمودنی‌ها به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (تمرینات پرش فرود) و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش علاوه بر تمرینات مرسوم خود، برنامه تمرینی پرش فرود را به مدت شش هفته و سه جلسه در هفته انجام دادند، اما گروه کنترل صرفاً به تمرینات معمول خود پرداختند.
تکمیل فرم رضایت‌نامه و اندازه‌گیری قد و وزن توسط آزمونگر به وسیله متر نواری و ترازو انجام شد. ابتدا از بین افرادی که شرایط ورود به پژوهش را داشتند، به منظور شناسایی افراد دارای والگوس داینامیک زانو، در طی یک جلسه با استفاده از آزمون اسکات جفت پا، افراد با والگوس داینامیک زانو غربال شده و تعداد 24 نفر انتخاب شدند. 
در ادامه مهارت شوت آزمودنی‌ها به کمک آزمون مهارت دقت شوت بودینگتون و زاویه والگوس زانو با استفاده از دوربین فیلم‌برداری (Nikon d3300) ساخت کشور تایلند و نرم‌افزار کینوا در طی دو جلسه ارزیابی شد. شناسایی افراد دارای والگوس داینامیک زانو: به منظور شناسایی افراد دارای والگوس داینامیک زانو از آزمون اسکات جفت پا استفاده شد [12]. 
بر اساس یافته‌های بِل و همکاران تست اسکات بالای سر برای تشخیص وجود و نبود والگوس داینامیک زانو اجرا شد. هر آزمودنی در وضعیت ایستاده پنج آزمون اسکات روی هر دو پا در شرایط استاندارد (پاها به اندازه عرض شانه باز، انگشتان مستقیم رو به جلو، دست‌ها بالای سر با آرنج قفل‌شده در اکستنشن، زانوها تا نود درجه فلکشن شدند) اجرا کرد، در‌حالی‌که آزمونگر از روبه‌‌رو او را مشاهده می‌کرد (تصویر شماره 1). 

برای به حداقل رساندن اثر یادگیری اجازه داده نمی‌شد که پیش از آزمون اسکات تمرین شود. اگر هنگام حرکت و اجرای سه آزمون اسکات از پنج اسکات، با مشاهده از نمای قدامی اگر نقطه میانی کشکک پای برتر از بخش داخلی انگشت بزرگ پا عبور می‌کرد، فرد دارای والگوس داینامیک زانو تشخیص داده می‌شد. میزان روایی و پایایی این آزمون به ترتیب 78 درصد و 73 درصد گزارش شده است [13]. 
ارزیابی آزمون مهارت شوت بودینگتون (2019): این آزمون برای اندازه‌گیری دقت شوت بسکتبالیست‌ها به کار می‌رود که شامل چهار شوت دو امتیازی و چهار شوت سه امتیازی (در مجموع هشت شوت) از سمت چپ و راست زمین بازی است. برای نگهداری توپ‌ها در یک ارتفاع مشخص و ثابت از دستگاه‌های نگه‌دارنده به طول یک متر استفاده شد. 
آزمودنی، آزمون را از نیمه زمین شروع کرده و به سمت توپ اول از هشت توپ موجود در هشت نقطه متفاوت حرکت می‌کند. علاوه بر این، بعد از رسیدن به هر نقطه در منطقه تعبیه‌شده 60‌×‌60 سانتی‌متر شوت خواهد کرد، همچنین محقق می‌تواند دستورات شفاهی خود را به منظور صحیح انجام دادن به آزمودنی بدهد. امتیاز آن بین صفر تا سه است، به نحوی که اگر به حلقه برخورد نکند، امتیاز صفر، به حلقه برخورد کند و گل نشود، امتیاز یک، به حلقه برخورد کند و گل شود، امتیاز دو و همچنین مستقیم و بدون برخورد به حلقه گل شود، امتیاز سه داده می‌شود. عملکرد کلی آزمون برای هر تلاش (هشت شوت) تعیین می شود. به عنوان مثال، اگر یک آزمودنی در یک تلاش از هر شوت امتیاز دو کسب کند، نمره کلی شانزده ثبت می‌شود. 
ثبت امتیاز از طریق مشاهده صورت گرفته و همچنین آزمودنی این آزمون را چهار بار تکرار و بین هرکدام دو دقیقه استراحت می‌کند و میانگین چهار تکرار به عنوان نمره آزمودنی در آزمون‌‌های آماری استفاده می‌شود (تصویر شماره 2) [14].

ارزیابی والگوس داینامیک زانو: برای اندازه‌گیری زاویه والگوس از آزمون فرود تک پا استفاده شد. برای اجرای این آزمون، آزمودنی‌ها به حالت ایستاده با پای برهنه که به اندازه عرض شانه‌های خود از هم فاصله داشتند و همچنین دست‌ها روی لگن قرار داشته است، از سکویی به ارتفاع سی سانتی‌متر که با محل فرود سی سانتی‌متر فاصله داشت، با پای برتر فرود آمدند. 
آزمودنی‌ها هنگام آزمون فعالیت‌هایی مانند پرش به بالا یا جلو نداشته‌اند و صرفاً عمل فرود را انجام داده‌ و همچنین عمل فرود را به مدت دو ثانیه حفظ کرده‌اند. عمل فرود آزمودنی‌ها به وسیله دوربین فیلم‌برداری دارای حافظه جانبی در ارتفاع 102 سانتی‌متر روی سه پایه و در فاصله 366 سانتی‌متر از جعبه در نمای فرونتال قرار گرفت، به نحوی که تصویر اندام تحتانی فرد به طور کامل در کادر دوربین بود. قبل از انجام آزمون، آزمودنی سه بار حرکت فرود را تمرین می‌کرد. سه کوشش موفقیت‌آمیز برای هر آزمودنی ثبت می‌شد. میانگین زوایای سه کوشش در تجزیه و تحلیل نهایی استفاده شد. سپس زاویه والگوس زانو توسط نرم‌افزار کینوا محاسبه شد [15]. 
درواقع، با بررسی فریم به فریم در تصویرهای ویدئویی گرفته شده، تصویر فرود کامل، فریمی بود که آزمودنی در پایین‌ترین ارتفاع (حداکثر فلکشن زانو) قرار می‌گرفت. زاویه والگوس زانو در فریم این تصویر محاسبه شد. زاویه والگوس زانو بر اساس تعیین زاویه حاده بین دوخطی که از خار خاصره‌ای قدامی فوقانی (ASIS) همان سمت با مرکز کشکک و خط عبوری از مرکز کشکک و مرکز قوزک‌ها رسم می‌شد، تعیین شد [16 ،15]. مارکرهای مشخص‌شده در سه ناحیه خاصره قدامی فوقانی، مرکز استخوان کشکک و وسط مچ پا قرار داشتند. عدد به‌دست‌آمده از 180 کم می‌شد و به عنوان زاویه راستای زانو در صفحه فرونتال در تحلیل نهایی استفاده شد (تصویر شماره 3).

برنامه تمرینی پرش فرود: پروتکل تمرینات پیش‌رونده پرش فرود مورد استفاده در پژوهش حاضر برگرفته از پروتکل هرینگتون و همکاران است [8] که به مدت شش هفته و هفته‌ای سه جلسه (هجده جلسه) روی آزمودنی‌های گروه آزمایش اجرا شد. 
همچنین هفته اول تمرینات مذکور شامل مرحله آماده‌سازی ورزشکاران است که منجر به آشنایی آن‌ها با نوع تمرینات و آماده کردن آن‌ها می‌شود. تنوع تمرینات از سطح آسان شروع و به سطح دشوار می‌رسید، به نحوی که پیشروی تمرینات از پرش‌های جفت پا مانند پرش اسکات، پرش با چرخش 180 درجه، پرش به جهت‌های متفاوت و...، به سمت پرش و جهش‌های تک پا مانند جهش به جهت‌های متفاوت، جهش متقاطع، جهش با چرخش 180 یا 90 درجه و... است. 
برنامه تمرینات هر دو پا چهار جلسه تغییر می‌کرد و تمرینات جدید یا دشواری به آن افزوده می‌شد و همچنین میزان تکرارها در هر هفته با توجه به توانایی‌های فرد تغییر می‌کرد. هدف آن بود که تکرارهای هر تمرین در هر دست به میزان پرش در هفته پروتکل برسد.
پیش از شروع برنامه تمرینات، برنامه گرم کردن عمومی شامل دویدن نرم، حرکات کششی استاتیک و پویای اندام تحتانی به مدت پنج تا هفت دقیقه انجام می‌گیرد. میزان سِت و تکرار بر اساس موارد پیشنهادی [17, 18] و حجم تمرینات (بر اساس تعداد پرش) در هر هفته بر اساس پژوهش اراضی و همکاران [19] طراحی شده است. به این صورت که ورزشکاران در هفته اول 117 پرش در هر جلسه انجام داده که به صورت پیش‌رونده در هر هفته به تعداد پرش اضافه خواهد شد (تصویر شماره 4).

به منظور مقایسه دو گروه آزمایش و کنترل در صورت نرمال بودن توزیع داده‌ها از آزمون کوواریانس با عامل پیش‌آزمون به عنوان کووریت استفاده شده است.
نتایج 
جداول شماره 1 و 2 و 3 ویژگی‌های آنتروپومتریک گروه آزمایش و کنترل را نشان می‌دهد.






بر اساس اطلاعات این جدول، آزمودنی‌ها به لحاظ ویژگی­‌های آنتروپومتریک همگن بودند. حسین محمود و مونیم الوسوفی، در پژوهشی اثر تمرینات تعادلی پویا را بر برخی از متغیرهای کینماتیکی و دقت پرش شوت بررسی کرده‌اند. بازیکنان بسکتبال جوان زیر شانزده سال، ثبت‌شده در فدراسیون بسکتبال مصر برای فصل ورزشی 2015 به صورت آگاهانه و در مجموع ده بازیکن انتخاب شدند. سپس از فعالیت پرش شوت آزمودنی‌ها پس از دریبل زدن برای اندازه‌گیری برخی متغیرهای کینماتیکی که بر پرش شوت تأثیر می‌گذارند، فیلم گرفته شد. 
نتایج بیانگر بهبود در مسیر حرکت مرکز ثقل برای مسیرهای افقی و عمودی و انتقال جابه‌جایی افقی به انرژی حرکت عمودی که باعث می‌شود بسکتبالیست بتواند به بیشترین ارتفاع برسد و همچنین بهبود زوایای شوت که از مهم‌ترین عامل برای قرار گرفتن توپ در مسیر درست جهت ورود به حلقه است [5].
اما تمرکز پژوهش‌های یادشده بر افراد سالم و بدون اختلالات خاصی بوده است که می‌تواند در نتایج کلی اثرگذار باشد. به طور مثال، زوایای مفاصل بدن به‌طور ویژه اندام تحتانی و فوقانی هنگام پرش شوت می‌تواند موفقیت شوت‌زنی در بسکتبال را تحت تأثیر قرار دهد [6]. 
درواقع، والگوس پویای زانو که یکی از عوامل آسیب‌دیدگی اندام تحتانی، به‌خصوص لیگامان متقاطع قدامی محسوب می‌شود، می‌تواند در میزان موفقیت پرش شوت بسکتبال تأثیر بگذارد. به همین منظور پژوهش حاضر بر‌خلاف بیشتر پژوهش‌ها از افراد دارای والگوس پویای زانو استفاده کرده است. 
علاوه بر این، در این پژوهش از آزمون دقت شوت بودینگتون استفاده شده است که طی آن بازیکن بسکتبال چهار دور و هر دور هشت پرش شوت به ثمر می‌رساند (مجموع 32 پرش شوت)، این مورد به بازیکن این امکان را می‌دهد که شوت‌های کافی را برای ارزیابی دقیق دقت شوت انجام دهد [14].
در مهارت پرش شوت، هدف رسیدن به بالاترین نقطه بدون برخورد با مدافع، پرتاب توپ به صورت دقیق و فرود بدون خطا و آسیب‌دیدگی است [21]. هر‌چه جا‌به‌جایی افقی پس از فرود کمتر باشد، خطر برخورد با مدافع و ارتکاب خطاهای شخصی کاهش می‌یابد. 
در پژوهشی به این نتیجه رسیده‌اند که پس از تمرینات تعادلی و عصبی عضلانی، زوایا و راستای مفاصل بدن هنگام پرش شوت بهبود می‌یابد، به طوری که این مفاصل به طور مؤثر باز می‌شوند تا بازیکن به دور از مدافع حریف به بالاترین نقطه رفته و یک پرتاب دقیق را به ثمر برساند [22]. 
همچنین بهبود این مهارت می‌تواند به دلیل بهبود تعادل پویا باشد. به این صورت که تسلط و کنترل تمام بدن و به‌ویژه اندام تحتانی از ابتدای مچ پا که بیشترین فشار را در حفظ وضعیت بدن تحمل می‌کند، در حفظ راستای بدن قبل، هنگام و بعد از پرش شوت مؤثر است. 
این تأثیرات را می‌توان به تمرینات پلایومتریکی و مانند پروتکل مورد استفاده در این پژوهش نسبت داد که باعث پیشرفت سرعت، چابکی و توان عضلات که یک بازیکن بسکتبال برای بهبود زمان پریدن در پرش شوت نیاز دارد، خواهد شد [5]. 
همچنین بهبود توانایی پرش شوت را می‌توان به افزایش حداکثر قدرت عضلانی نسبت داد که اثر مثبت تمرینات به عنوان شاخصی برای افزایش حداکثر قدرت عضلانی نشان داده شده است [23, 24]. 
در واقع، این مورد منجر به بهبود توانایی بازیکن در متوقف کردن دریبل و تبدیل جا‌به‌جایی افقی پویا به جا‌به‌جایی عمودی برای پرش شوت و همچنین انتقال نیرو از اندام تحتانی به تنه و به اندام فوقانی و هماهنگی این فرایند می‌شود که باعث می‌شود بازیکن هنگام پرش شوت در بالاترین نقطه و به دور از مدافعان حریف قرار بگیرد که نهایتاً در کسب امتیاز موفق‌تر خواهد بود [5].
از طرف دیگر، مطالعه حاضر نشان داد که شش هفته تمرین می‌تواند منجر به بهبود زاویه والگوس پویای زانو در مردان بسکتبالیست با نقص والگوس زانو شود. در خصوص زاویه والگوس پویای زانو، لی هرینگتون به بررسی اثر چهار هفته تمرینات بر زاویه والگوس زانو و عملکرد متقاطع هاپ بر زنان بسکتبالیست با دامنه سنی 18 تا 24 ساله پرداخت. 
محقق به دنبال پی بردن این بوده است که آیا تمرینات کوتاه‌مدت بر راستای زانو و عملکرد ورزشکاران تأثیر می‌گذارد؟ در‌نهایت، به این نتیجه رسید که تمرینات با مدت‌زمان کم می‌تواند باعث بهبود زاویه والگوس و عملکرد شود [4] که تصور می‌شود اثر مثبت این مدت‌زمان تمرینات، ناشی از تلقین و بهبود عملکرد عصبی عضلانی باشد. 
لی هرینگتون و همکاران در پژوهشی دیگر اثر دو نوع تمرینات و قدرتی را بر زاویه والگوس زانو زنان بررسی کرده‌اند. تمرینات به مدت شش هفته (حداقل پانزده جلسه) انجام و اثر تمرینات بر زاویه والگوس زانو به وسیله آزمون‌های اسکات تک پا، تک پا و جفت پا محاسبه شد. 
تمرینات قدرتی باعث ایجاد تغییرات چشمگیر در زاویه والگوس زانو هنگام اسکات تک پا و فرود تک پا شد، در‌حالی‌که تمرین به طور قابل توجهی بر فرود تک پا و فرود جفت پا تأثیر داشت؛ بنابراین گزارش کرده‌اند که تغییرات گزارش‌شده مربوط به ماهیت تمرین و فعالیت‌هایی است که در طول آن انجام شده است [8]. 
با توجه به مورد استفاده قرار گرفتن پروتکل هرینگتون و همکاران در پژوهش حاضر، از دلایل استفاده مجدد از پروتکل در این پژوهش می‌توان به این نکته اشاره کرد که هرینگتون و همکاران این پروتکل را بر زنان غیرورزشکار، سالم و بدون اختلال حرکتی ویژه‌ای اجرا کرده‌اند؛ بنابراین این نیاز احساس می‌شد که این پروتکل به‌ طور ویژه در جامعه مردان بسکتبالیست با اختلال حرکتی ویژه انجام شود تا اثربخشی آن مورد آزمون قرار گیرد. 
همچنین شوامدر و سیبر در پژوهشی تأثیر یک برنامه تمرینی عصبی عضلانی شش هفته‌ای ‌در خانه را بر والگوس پویای زانوی ورزشکاران بسکتبال و والیبال با استفاده از پرش جانبی به صورت تک پا مورد مطالعه قرار داده و به این نتیجه رسیده‌اند که برخلاف گروه کنترل، بهبود چشمگیری در زاویه والگوس پویای زانو در گروه آزمایش به دست آمده است [25]. 
از طرف دیگر، کریمی‌زاده اردکانی در یک پژوهش، اثر تمرینات ثبات‌دهنده هاپینگ را بر بیومکانیک فرود بسکتبالیست‌های دارای بی‌ثباتی مزمن مچ پا بررسی کرده‌اند. 28 بسکتبالیست مرد با میانگین سنی 22 سال به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (تمرینات هاپینگ) و کنترل (تمرینات معمول) تقسیم شدند و تمرینات را به مدت شش هفته (هجده جلسه) که شامل انواع جهش‌ها به جهت‌های متفاوت بود، انجام دادند. 
کینتیک و کینماتیک اندام تحتانی در یک فعالیت و نیز عملکرد توسط گزارش ورزشکار قبل و بعد از تمرینات ارزیابی شد. نتایج بیانگر بهبود عوامل بیومکانیکی اندام تحتانی، به‌ویژه والگوس پویای زانوی بسکتبالیست‌های مرد دارای بی‌ثباتی مزمن مچ پا بوده است [26]. 
همچنین ساکی و مدهوش در یک مطالعه به بررسی تأثیر هشت هفته تمرینات پلایومتریک بر راستای لگن و زانو در زنان فعال دارای والگوس پویای زانو پرداخته‌اند. به این منظور 26 زن با دامنه سنی 13 تا 23 سال دارای والگوس پویای زانو به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (تمرینات پلایومتریک) و کنترل (تمرینات معمول) قرار گرفتند. 
آزمودنی‌هایی وارد مطالعه شده‌اند که زاویه والگوس بیشتر از دوازده درجه هنگام آزمون فرود تک پا از خود نشان دادند. زوایای والگوس زانو و افت لگن هنگام فرود تک پا با استفاده از روش ارزیابی دوبُعدی محاسبه شد. نتایج بیانگر بهبود زاویه والگوس زانو و عدم تغییر زاویه افت لگن در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بود [27]. 
نحوه اجرا و نوع تمرینات، آزمودنی، نحوه غربالگری و ارزیابی زاویه والگوس پویای زانو از تفاوت‌های پژوهش‌های یادشده با پژوهش حاضر محسوب می‌شود، اما برخی محققان نیز از برخی آزمایشات تمرینی استفاده کردند که در کاهش والگوس پویای زانو ناموفق بودند. این برنامه‌ها اغلب بر تمرینات تعادلی یا قدرتی متمرکز بوده‌اند. اگرچه مکانیسم دقیق فیزیولوژیک تأثیر تمرینات در بهبود عملکردهای فانکشنال هنوز در حد تئوری است، اما این باور وجود دارد که تمرینات پلایومتریک توانایی استفاده از حداکثر نیرو را در کوتاه‌ترین زمان ممکن افزایش می‌دهند، باعث تحریک تغییر سریع انقباض برون‌گرا به درون‌گرا شده و اجازه می‌دهند کار بیشتری در زمان کمتری انجام شود. همچنین با بهره‌گیری از خواص الاستیکی واحد عضلانی وتری باعث افزایش توان و درنتیجه، عملکرد بهتر هنگام اجرای فعالیت‌های فانکشنال می‌شوند [28, 29 ,30 ,31]. 
اگر چه مقایسه این تحقیقات به‌طور کامل ممکن نیست، زیرا آزمون عملکردی و روش ارزیابی والگوس پویای زانو در همه آن‌ها یکسان نیست و گاه در برخی تحقیقات که شامل چندین نوع آزمون عملکردی بوده‌اند، گزارش شده که پس از اعمال برنامه تمرینی هنگام اجرای یک آزمون والگوس کاهش یافته است، اما هنگام اجرای آزمون دیگر، تغییری مشاهده نشده است. از طرف دیگر، اغلب تحقیقات یادشده روی آزمودنی‌های سالم صورت گرفته است، درحالی‌که انتخاب آزمودنی‌های تحقیق حاضر به صورت هدفمند و از بین افرادی که دارای والگوس پویای زانو بودند، انجام شد.
تاکنون برنامه‌های تمرینی مختلفی برای کاهش آسیب‌های لیگامان صلیبی قدامی طراحی شده است. ترکیب تمرینات قدرتی، تعادل و انعطاف‌پذیری اثرات مثبتی در کاهش عوامل بیومکانیکی خطرساز آسیب لیگامان صلیبی قدامی داشته‌اند [32 ،29]. 
اگر چه میزان اثربخشی هر جزء این برنامه‌ها از نظر درصد ناشناخته است، اما مطالعات نشان داده‌اند تمرینات دارای تکنیک بازخورد به تنهایی می‌تواند برخی عوامل خطرساز آسیب لیگامان صلیبی قدامی را کاهش دهد، در حالی ‌که تمرینات قدرتی یا تمرینات تعادلی ممکن است به‌تنهایی برای تغییر الگوهای حرکتی کافی نباشد [16]. 
از دلایل احتمالی اثربخشی مطالعه حاضر می‌توان به این نکته اشاره کرد که در طول تمرینات، آزمودنی‌ها دستورالعمل و فیدبک‌های کلامی لازم در راستای بهبود کینماتیک اندام تحتانی، به‌خصوص اصلاح راستای زانو در صفحه فرونتال دریافت می‌کردند.
به عبارت دیگر، می‌توان به این نتیجه رسید که آزمودنی‌ها تکلیف فرود را بعد از اتمام دوره تمرینی با مهارت بهتری انجام می‌دادند. تحقیقات متعددی اثربخش بودن روش‌های مختلف بازخورد (کلامی و بینایی) را بر پارامترهای کینماتیکی و کینتیکی بررسی کرده‌اند و نتیجه این تحقیقات توسعه تکنیک صحیح بوده است [33, 34 ,35]. 
یک نقص عمده بیشتر تحقیقات گذشته استفاده از بازخورد به تنهایی و بدون ترکیب با مدالیته‌های دیگر (تمرینات قدرتی، پلایومتریک و...) بوده است و معمولاً به صورت کوتاه‌مدت و یک جلسه‌ای بوده است، درحالی‌که در پژوهش حاضر تمرینات همراه با فیدبک به مدت شش هفته و سه جلسه در هفته انجام شد. 
 نتیجه‌گیری نهایی
نتایج پژوهش حاضر شواهدی مبنی بر اثر مثبت تمرینات بر بهبود مهارت پرش شوت بسکتبال و بهبود کنترل زانو در صفحه فرونتال در مردان بسکتبالیست دارای والگوس پویای زانو ارائه داد. از این رو، با توجه به نتایج این پژوهش می‌توان گفت شش هفته تمرینات در مردان بسکتبالیست با نقص والگوس زانو می‌تواند دقت پرش شوت بسکتبال را بهبود بخشد و عوامل خطر قابل تعدیل آسیب لیگامان صلیبی قدامی نظیر والگوس پویای زانو را کاهش دهد، هرچند به مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است. 
پیشنهاد می‌شود محققان و مربیان برای طراحی آزمایشات تمرینی به منظور کاهش زاویه والگوس پویای زانو و بهبود مهارت دقت پرش شوت بسکتبال، تفاوت‌های مشاهده‌شده در سازوکارهای آسیب را در نظر بگیرند و برنامه‌های ویژه‌ای را ارائه دهند که نقص عصبی عضلانی را به طور خاص مورد توجه قرار دهد.
در مورد محدودیت‌های این پژوهش می‌توان به موارد مختلفی اشاره کرد. به طور مثال، استفاده از ابزار‌های دقیق‌تر در غربالگری و اندازه‌گیری متغیر‌های پژوهش، استفاده از جامعه وسیع‌تر و همچنین با توجه به اینکه شروع و پایان آزمون‌های عملکردی به صورت چشمی در پژوهش بررسی شد و احتمال دارد این روش دارای خطا‌های خاصی در نمره‌گذاری باشد، توصیه می‌شود برای پژوهش‌های آینده در این زمینه از دستگاه‌های فوتوفینیش استفاده شود.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
 این پژوهش با کد اخلاق IR.SSRI.REC.1399.899 در پژوهشگاه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی تصویب شد.

حامی مالی
این مقاله از پایان‌نامه کارشناسی ارشد سعید قبادی نژاد، در گروه آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی دانشگاه گیلان استخراج شده است.

مشارکت نویسندگان
 تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش‌های پژوهش حاضر مشارکت داشته‌اند.

تعارض منافع
طبق نظر نویسندگان این پژوهش تعارض منافع ندارد.
 
 

Refrences
1.Letafatkar A, Rajabi R, Tekamejani EE, Minoonejad H. Effects of perturbation training on knee flexion angle and quadriceps to hamstring cocontraction of female athletes with quadriceps dominance deficit: Pre-post intervention study. Knee. 2015; 22(3):230-6. [DOI:10.1016/j.knee.2015.02.001] [PMID]
2.Boden BP, Torg JS, Knowles SB, Hewett TE. Video analysis of anterior cruciate ligament injury: Abnormalities in hip and ankle kinematics. Am J Sports Med. 2009; 37(2):252-9. [DOI:10.1177/0363546508328107] [PMID]
3.Krosshaug T, Nakamae A, Boden BP, Engebretsen L, Smith G, Slauterbeck JR, et al. Mechanisms of anterior cruciate ligament injury in basketball: Video analysis of 39 cases. Am J Sports Med. 2007; 35(3):359-67. [DOI:10.1177/0363546506293899] [PMID]
4.Herrington L. The effects of 4 weeks of jump training on landing knee valgus and crossover hop performance in female basketball players. J Strength Cond Res. 2010; 24(12):3427-32. [DOI:10.1519/JSC.0b013e3181c1fcd8] [PMID]
5.Mahmoud MH, Elseuofy AAM. The effect of dynamics balance exercises on some kinematics variables and jump shoot accuracy for young basketball players [Internet]. 2010 [Updated 2010 July 15]. Available from: https://www.researchgate.net/profile/Mahmoud-Houssain/publication/320616580_06/data/59f0b8110f7e9beabfca3c23/06.pdf
6.Struzik A, Pietraszewski B, Zawadzki J. Biomechanical analysis of the jump shot in basketball. J Hum Kinet. 2014; 42(1):73-9. [DOI:10.2478/hukin-2014-0062] [PMID] [PMCID]
7.Myer GD, Ford KR, Palumbo JP, Hewett TE. Neuromuscular training improves performance and lower-extremity biomechanics in female athletes. J Strength Cond Res. 2005; 19(1):51-60. [DOI:10.1519/00124278-200502000-00010] [PMID]
8.Herrington L, Munro A, Comfort P. A preliminary study into the effect of jumping-landing training and strength training on frontal plane projection angle. Man Ther. 2015; 20(5):680-5. [DOI:10.1016/j.math.2015.04.009] [PMID]
9.Ahmed TAE. Improving musculoskeletal fitness and the performance enhancement of basketball skills through neuromuscular training program. J Hum Sport Exerc. 2015; 10(3):795-804. [DOI:10.14198/jhse.2015.103.05]
10.Keshavarz L, Letafatkar A, Hadadnezhad M. [Effect of eight weeks of jump-landing exercise on feedforward and feedback activation of selected trunk and lower extremity muscles and lower extremity performance in active females (Persian)]. Med J Tabriz Univ Med Sci. 2018; 40(5):72-82. https://mj.tbzmed.ac.ir/Article/23962
11.Poorkiani M, Letafatkar A, Hadadnejad M, Shojaedin SS. [Effectiveness of eight weeks of progressive jump-landing exercises on performance and dynamic balance of young footballers at the risk of anterior cruciat ligament injury (Persian)]. Sci J Rehabil Med. 2018; 7(3):59-68. [DOI:10.22037/JRM.2018.110673.1446]
12.Bell DR, Vesci BJ, Distefano LJ, Guskiewicz KM, Hirth CJ, Padua DA. Muscle activity and flexibility in individuals with medial knee displacement during the overhead squat. Athl Train Sport Health Care. 2012; 4(3):117-25. [DOI:10.3928/19425864-20110817-03]
13.Powers CM. The influence of abnormal hip mechanics on knee injury: A biomechanical perspective. J Orthop Sports Phys Ther. 2010; 40(2):42-51. [DOI:10.2519/jospt.2010.3337] [PMID]
14.Boddington BJ, Cripps AJ, Scanlan AT, Spiteri T. The validity and reliability of the basketball jump shooting accuracy test. J Sports Sci. 2019; 37(14):1648-54. [DOI:10.1080/02640414.2019.1582138] [PMID]
15.Herrington L, Munro A. Drop jump landing knee valgus angle; Normative data in a physically active population. Phys Ther Sport. 2010; 11(2):56-9. [DOI:10.1016/j.ptsp.2009.11.004] [PMID]
16.Koorosh-Fard N, Ali-Zadeh MH, Rajabi R, Shirzad E. [Effect of feedback corrective exercise on knee valgus and electromyographic activity of lower limb muscles in single leg squat (Persian)]. Arch Rehabil. 2015; 16(2):138-47. http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-1547-en.html
17.Alver BA, Sell K, Deuster PA. NSCA’s essentials of tactical strength and conditioning. Champaign, IL: Human Kinetics; 2017. https://books.google.com/books?id=GHcBDgAAQBAJ&printsec=frontcover&dq
18.Piper TJ, Erdmann LD. Journal C. A 4-step plyometric program.Strength Cond J. 1998; 20(6):72-3. https://journals.lww.com/nsca-scj/Citation/1998/12000/A_4_Step_Plyometric_Program.13.aspx
19.Arazi H, Asadi A. The effect of aquatic and land plyometric training on strength, sprint, and balance in young basketball players. Revistas - J Hum Sport Exerc. 2011; 6(1):101-11. [DOI:10.4100/jhse.2011.61.12]
20.Ilham I, Muhammad Ali M, David Iqroni D. The plyometric training on free throw shooting ability and skills in basketball. J Crit Rev. 2020; 7(14):808-14. [DOI:10.31838/jcr.07.14.144]
21.Elsoufy AAE. Movement science traditional and contemporary. Cairo: DarrFekrah; 2012.
22.Aalhawary R. The effect of dynamic balance exercises on certain kinematic variables and jump shoot accuracy among female basketball players. J Phys Educ Health. 2019; 8(14):41-8. [DOI:10.5281/zenodo.3746167]
23.Asadi A, Arazi H. Effects of high-intensity plyometric training on dynamic balance, agility, vertical jump and sprint performance in young male basketball players. J Sport Health Res. 2012; 4(1):35-44. https://www.researchgate.net/publication/266318427
24.Hadi P, Doewes M, Riyadi S. The influence of low intensity-high intensity plyometric training and hand-eye coordination on jump shoot ability in basketball players of bhinneka solo club: Randomized control trial. Budapest Int Res Crit Linguist Educ J. 2020; 3(1):514-22. [DOI:10.33258/birle.v3i1.847]
25.Schwameder H. Effect of a neuromuscular home training program on Dynamic Knee Valgus (DKV) in lateral single-leg landings. ISBS Proc Arch. 2020; 38(1):186. https://commons.nmu.edu/isbs/vol38/iss1/186/
26.Karimizadeh Ardakani M, Wikstrom EA, Minoonejad H, Rajabi R, Sharifnezhad A. Hop-stabilization training and landing biomechanics in athletes with chronic ankle instability: A randomized controlled trial. J Athl Train. 2019; 54(12):1296-303. [DOI:10.4085/1062-6050-550-17] [PMID] [PMCID]
27.Saki F, Madhosh M. [Effect of eight weeks plyometric training on pelvic and knee alignment in female with dynamic knee valgus (Persian)]. J Res Sport Rehabil. 2019; 6(12):21-9. [DOI:10.22084/RSR.2019.17644.1415]
28.Chmielewski TL, Myer GD, Kauffman D, Tillman SM. Plyometric exercise in the rehabilitation of athletes: Physiological responses and clinical application. J Orthop Sports Phys Ther. 2006; 36(5):308-19. [DOI:10.2519/jospt.2006.2013] [PMID]
29.Distefano LJ, Blackburn JT, Marshall SW, Guskiewicz KM, Garrett WE, Padua DA. Effects of an age-specific anterior cruciate ligament injury prevention program on lower extremity biomechanics in children. Am J Sports Med. 2011; 39(5):949-57. [DOI:10.1177/0363546510392015] [PMID]
30.Myer GD, Ford KR, Hewett TE. Methodological approaches and rationale for training to prevent anterior cruciate ligament injuries in female athletes. Scand J Med Sci Sports. 2004; 14(5):275-85. [DOI:10.1111/j.1600-0838.2004.00410.x] [PMID]
31.Pollard CD, Sigward SM, Ota S, Langford K, Powers CM. The influence of in-season injury prevention training on lower-extremity kinematics during landing in female soccer players. Clin J Sport Med. 2006; 16(3):223-7. [DOI:10.1097/00042752-200605000-00006] [PMID]
32.McCann R, Cortes N, Van Lunen B, Greska E, Ringleb S, Onate J. Neuromuscular changes following an injury prevention program for ACL injuries. Int J Athl Ther Train. 2011; 16(4):16-20. [DOI:10.1123/ijatt.16.4.16]
33.Aagaard P. The use of eccentric strength training to enhance maximal muscle strength, explosive force (RDF) and muscular power-consequences for athletic performance. Open Sports Sci J. 2010; 3:52-5. [DOI:10.2174/1875399X010030100052]
34.Rimmer E, Sleivert G. Effects of a plyometrics intervention program on sprint performance. J Strength Cond Res. 2000; 14(3):295-301. [DOI:10.1519/00124278-200008000-00009]
35.Stickler L, Goehring M, Kinne B. The impact of hip strengthening and/or neuromuscular control on frontal plane knee kinematics and kinetics in females: A systematic review. Phys Ther Rev. 2016; 21(1):10-6. [DOI:10.1080/10833196.2016.1214357]