دوره 8، شماره 1 - ( 3-1401 )
جلد 8 شماره 1 صفحات 78-66 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rezaei Tabar F, Norasteh A A. Comparison of range of motion of lower limb joints in individuals with and without overweight. J Sport Biomech 2022; 8 (1) :66-78
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-274-fa.html
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-274-fa.html
رضائی تبار فاطمه، نورسته علی اصغر. مقایسه دامنه حرکتی مفاصل اندام تحتانی در افراد با و بدون اضافه وزن. مجله بیومکانیک ورزشی. 1401; 8 (1) :66-78
1- گروه آسیب شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.
متن کامل [PDF 1793 kb]
(539 دریافت)
| چکیده (HTML) (981 مشاهده)
متن کامل: (783 مشاهده)
مقدمه
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله از نوع مروری است و مستقیماً از هیچ انسانی یا حیوانی در آن استفاده نشده است.
حامی مالی
این مقاله از نوع مروری است و مستقیماً از هیچ انسان یا حیوانی در آن استفاده نشده است.
مشارکت نویسندگان
این مقاله از نوع مروری است و مستقیماً از هیچ انسانی یا حیوانی در آن استفاده نشده است.
تعارض
این مقاله از نوع مروری است و مستقیماً از هیچ انسانی یا حیوانی در آن استفاده نشده است.
پارامترهای دامنه حرکتی معمولاً به‌عنوان شاخص و پیش‌بینی کننده عملکرد فیزیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند (1). مدارکی وجود دارد که دامنه حرکتی را به‌عنوان عامل خطر‌آفرین برای آسیب‌های مچ پا و آسیب‌های اندام تحتانی ذکر کردند (2). چنان‌چه نیروهای خارجی وارد بر بدن بیش از آستانه تحمل آن باشد، ساختار‌های اسکلتی ممکن است از راستای طبیعی خود خارج شده، تعادل طبیعی آن مختل شده و عملکرد طبیعی آن کاهش یابد یا حذف شود (3). بروز چاقی یا لاغری در بدن انسان با عدم تعادل بین انرژی دریافتی و مصرفی همراه است (4). بنا به تعریف سازمان بهداشت جهانی، اضافه وزن و چاقی "تجمع غیرطبیعی یا بیش‌ازحد چربی که سلامتی را به خطر می‌اندازد"، است (5). در سال 2016، بیش از 1.9 میلیارد بزرگ‌سال (39٪ از جمعیّت بزرگ‌سال جهان) تحت تأثیر اضافه وزن قرار گرفتند (6)، از این تعداد بیش از 650 میلیون نفر (13٪) چاقی داشتند، در بسیاری از کشورها میزان چاقی بیش از 50٪ بود (7). تخمین‌ها افزایش 33 درصدی شیوع چاقی تا سال 2030 را پیش‌بینی کرده‌اند (8). جلالی نیا و همکاران در سال 2016 میزان شیوع وزن طبیعی، چاقی و اضافه وزن در بزرگ‌سالان ایرانی را به ترتیب 7/36%، 7/22% و 3/59% گزارش کردند (9). چاقی به‌طور قابل توجّهی خطر ابتلا به بیماری‌ها را افزایش می‌دهد که یکی از این موارد اختلالات اسکلتی- عضلانی، به‌ویژه در اندام تحتانی و پا است (10). مطالعات قبلی همچنین نشان داد که چاقی احتمالاً تأثیر قابل توجّهی بر بیماری‌های اسکلتی عضلانی، به‌ویژه در زنان در مقایسه با مردان دارد (11-12) تحقیقات نشان داده‌اند که پا از تأثیر چاقی در امان نیست، با یک بررسی سیستماتیک در 25 مطالعه که 93224 شرکت‌کننده در آن شرکت داشتند نتیجه گرفتند که چاقی به شدّت با درد غیراختصاصی پا در جمعیّت عمومی ارتباط دارد (13). در مطالعه ورینگ و همکاران اثرات چاقی بر سیستم عضلانی- اسکلتی بررسی شد و دریافتند که چاقی و اضافه‌وزن محدودیت‌های عملکردی و ساختاری بارزی بر سیستم خودکار حرکتی تحمیل می‌کند و فشارهای بیش‌ازحدی بر بافت‌های نرم به‌ویژه تاندون‌ها، فا‌سیا و غضروف وارد کرده که فرد را مستعد آسیب‌های عضلانی- اسکلتی می‌کند. افراد چاق بیش‌تر دچار مشکلات عضلانی- اسکلتی به‌ویژه در ران ها، زانوها و پاها می‌گردند (14). در پژوهشی جو و همکاران کاهش دامنه حرکتی در ران و زانو را در کودکان چاق گزارش کردند (15). در پژوهش باتروث و همکاران کاهش دامنه حرکتی مچ پا از پیامدهای چاقی ذکر شد (16). در پژوهشی دیگر چاقی عاملی در کاهش میزان حرکت در مفصل ران گزارش شد که احتمالاً به دلیل اثر مکانیکی قرارگیری بافت چربی در محدود کردن دامنه حرکت مفصل است (17). جئونگ و همکاران دامنه حرکتی ران، زانو و مچ را در دو گروه چاق و غیر چاق بررسی کردند که نشان داد دامنه حرکتی فلکشن و اکستنشن ران، فلکشن زانو و پلانتار فلکشن مچ کاهش یافته است(18). تأثیرات اضافه وزن و چاقی در دامنه حرکتی مفصل یک مسئله مهم تحقیقاتی در ارگونومی فیزیکی است زیرا نسبت قابل توجّهی از نیروی کار در بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای توسعه‌یافته و درحال توسعه، در مرحله پیش چاقی یا چاقی هستند و انتظار می‌رود شیوع این شرایط جسمی در آینده نزدیک افزایش یابد(20-19). پاها به‌عنوان پایه حمایت از بدن، به‌طور مداوم در معرض نیروی واکنش زمینی قرار می‌گیرند که در طی فعالیت‌های روزمره ایجاد می‌شود. نویسندگان مختلفی اظهار داشتند که افزایش بیش‌ازحد نیروهای تحمل‌کننده وزن ناشی از اضافه وزن و چاقی ممکن است برای اندام تحتانی و پا مضر باشد. علیرغم پیامدهای منفی بالقوه چاقی بر روی ساختار اندام تحتانی، فقط تحقیقات محدودی اثرات چاقی بر روی ساختار پا را بررسی نمودند (22-21). با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در دانش و درک ماهیت چندعاملی اضافه وزن و چاقی، بسیاری از بحث‌ها در مورد پیامدهای خاص این بیماری بدون پاسخ باقی‌مانده است. به‌عنوان مثال، اطلاعات مربوط به محدودیت‌های ساختاری و عملکردی ناشی از اضافه وزن و چاقی کم است. با توجّه به مطالعات قبلی مطالعه حاضر قصد دارد تا به این سؤال پاسخ دهد که آیا دامنه حرکتی اندام تحتانی در افراد با و بدون اضافه وزن تفاوتی دارد یا خیر؟
روش شناسی
پژوهش حاضر از نوع تحقیقات نیمه تجربی و از نظر هدف، کاربردی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر، زنان شاغل غیر ورزشکار 25 تا 45 سال با و بدون اضافه وزن شهر زنجان است. نمونه آماری تحقیق حاضر به‌صورت نمونه در دسترس 57 نفر بر اساس شاخص توده بدنی از بین زنان شاغل شهر زنجان انتخاب‌شده‌اند. از این تعداد 30 نفر دارای وزن طبیعی( شاخص توده بدنی 18تا 9/24) و 27 نفر دارای اضافه وزن( شاخص توده بدنی 25 به بالا) بودند.
معیار انتخاب آزمودنی‌ها، زنان با سن 25 تا 45 شاغل بود. در گروه با وزن نرمال داشتن شاخص توده بدنی 18تا 9/24 و در گروه اضافه وزن داشتن شاخص توده بدنی 25 تا 30 ملاک بود. وجود عواملی هم‌چون سابقه شکستگی و جراحی در اندام تحتانی، بیماری‌های مفصلی، داشتن سابقه ورزشی منظم منجر به حذف آزمودنی‌ها از تحقیق می‌شد.در تحقیق حاضر برای تعیین شاخص توده بدنی از متر نواری برای اندازه‌گیری قد و از ترازوی مدل EB9313H برای اندازه‌گیری وزن استفاده شد. همچنین برای اندازه‌گیری دامنه حرکتی مفاصل ران، زانو و مچ از گونیامتر پلاستیکی استفاده شد.
برای اندازه‌گیری دامنه حرکتی فلکشن ران، ران و زانوی پای غیر آزمون در وضعیت اکستنشن و ASIS و لگن آزمودنی در حالت خنثی قرار گرفت و از آزمودنی خواسته شد به‌صورت اکتیو فلکشن ران انجام دهد. مرکز گونیامتر بر روی تروکانتر بزرگ ران، بازوی ثابت گونیامتر موازی با خط زیر بغل تنه و بازوی متحرک موازی با محور طولی ران به‌طرف اپی کندیل خارجی بود (23). برای اندازه‌گیری دامنه حرکتی اکستنشن ران، از آزمودنی خواسته شد تا در وضعیت خوابیده به شکم قرار گیرد. ران و زانوی هر دو پا را در حالت خنثی قرار دهد و به‌صورت اکتیو اکستنشن ران را انجام دهد. هنگام اندازه‌گیری، لگن با باند نواری ثابت شد. مرکز گونیامتر بر روی تروکانتر بزرگ ران، بازوی ثابت موازی با خط زیر بغل تنه و بازوی متحرک موازی با محور طولی ران به‌طرف اپی کندیل خارجی ران قرار می‌گرفت (23). برای اندازه‌گیری دامنه حرکتی ابداکشن ران، از آزمودنی خواسته شد به پشت‌روی تخت دراز بکشد و به‌صورت اکتیو ابداکشن ران را انجام دهد. مرکز گونیامتر بر روی ASIS در طرف مورد اندازه‌گیری، بازوی ثابت در راستای خط که ASIS راست و چپ را به یکدیگر متصل می‌کند و بازوی متحرک موازی با محور طولی ران به‌طرف خط میانی کشکک قرار می‌گرفت. در وضعیت شروع گونیامتر 90 درجه را نشان می‌داد که به‌عنوان صفر در نظر گرفته شد (23). برای اندازه‌گیری اداکشن ران، از آزمودنی خواسته شد به‌صورت اکتیو اداکشن ران را انجام دهد. مرکز گونیامتر بر روی ASIS در طرف مورداندازه‌گیری، بازوی ثابت در راستای خطی که ASIS راست و چپ را به یکدیگر متصل می‌کند و بازوی متحرک موازی به محور طولی ران به‌طرف خط میانی کشکک قرار می‌گرفت (23). برای اندازه‌گیری چرخش داخلی مفصل ران، فرد لبه تخت می‌نشیند به صورتی که ساق پا آویزان باشد. مرکز گونیامتر بر روی مفصل زانو، بازوی ثابت گونیامتر عمود بر زمین و بازوی متحرک در نقطه میانی تنه ساق قرار گرفت. از آزمودنی خواسته شد عمل چرخش داخلی ران را انجام دهد تا زمانی که تاج خاصره حرکت کند در این حالت حرکت متوقف شده و دامنه حرکتی ثبت می‌شود (24). برای اندازه‌گیری چرخش خارجی مفصل ران، از آزمودنی خواسته شد در همان وضعیت قبلی(چرخش داخلی ران) قرار بگیرد. مرکز گونیامتر بر روی مفصل زانو، بازوی ثابت گونیامتر عمود بر زمین و بازوی متحرک در نقطه میانی تنه ساق قرار گرفت از آزمودنی خواسته شد عمل چرخش خارجی ران را انجام دهد و دامنه حرکتی ثبت می‌شود (25).
برای اندازه‌گیری فلکشن زانو، ران در حالت فلکشن قرار می‌گیرد. مرکز گونیامتر بر اپی کندیل خارجی استخوان ران، بازوی ثابت هم‌راستا با برجستگی بزرگ استخوان ران و بازوی متحرک هم‌راستا با قوزک خارجی قرار گیرد. از آزمودنی خواسته می‌شود به‌صورت اکتیو فلکشن زانو را انجام دهد. و دامنه حرکتی ثبت می‌شود (25). برای اندازه‌گیری اکستنشن زانو، پای مورد آزمون به‌صورت کامل باز می‌شود. مرکز گونیامتر بر اپی کندیل خارجی استخوان ران، بازوی ثابت هم‌راستا با برجستگی بزرگ استخوان ران و بازوی متحرک هم‌راستا با قوزک خارجی قرار گیرد. در این حالت اندازه‌گیری انجام می‌شود (25). برای اندازه‌گیری دورسی فلکشن، آزمودنی در وضعیت دمر دراز کشیده زانو را خم کرده تا مچ پا در وضعیت آناتومیکی (صفر درجه) قرار گیرد. سپس از آزمودنی خواسته شد تا به‌صورت اکتیو حرکت دورسی فلکشن را انجام دهد. مرکز گونیامتر به روی پایین قوزک خارجی، بازوی ثابت موازی با محور طولی نازک نئی به‌طرف سر نازک نئی و بازوی متحرک موازی با کف پا قرار می‌گرفت (23).
برای اندازه‌گیری دامنه حرکتی پلانتار فلکشن، از آزمودنی خواسته شد به‌صورت اکتیو حرکت پلانتار فلکشن را انجام دهد. مرکز گونیامتر بر روی پایین قوزک خارجی، بازوی ثابت موازی با محور طولی نازک نئی به طرف سر نازک نئی و بازوی متحرک موازی با کف پا قرار گرفت (23). برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات خام به دست آمده، از روش‌های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. از آزمون شاپیرو-ویلک به‌منظور تعیین طبیعی بودن توزیع داده‌ها استفاده شد که در صورت نرمال بودن داده‌ها از آزمون تی مستقل و در صورت نرمال نبودن داده‌ها از آزمون یو من ویتنی استفاده شد. همچنین برای تحلیل داده‌ها در این پژوهش از نرم‌افزارهای SPSS21 و Excel2010 استفاده شده است.
نتایج
اطلاعات فردی آزمودنی‌ها از قبیل میانگین و انحراف استاندارد سن، وزن، قد، شاخص توده بدنی در جدول شماره 1 ارائه شده است.
یافته‌های حاصل از آزمون تی مستقل نشان داد اختلاف معناداری در دامنه حرکتی فلکشن، اکستنشن، ابداکشن، چرخش خارجی و چرخش داخلی ران در هر دو سمت بین دو گروه وجود دارد(05/0>P). ولی تفاوت معناداری بین دو گروه در دامنه حرکتی ابداکشن در دو سمت مشاهده نشده است (05/0<P) (جدول 2).
یافته‌های حاصل از آزمون تی مستقل نشان داد اختلاف معناداری در دامنه حرکتی فلکشن زانو در هر دو سمت بین دو گروه وجود دارد (05/0>P). ولی تفاوت معناداری بین دو گروه در دامنه حرکتی اکستنشن زانو در دو سمت مشاهده نشده است (05/0<P) (جدول 3).
یافته‌های حاصل از آزمون تی مستقل و یو من ویتنی نشان داد اختلاف معناداری در دامنه حرکتی دورسی فلکشن و پلانتار فلکشن در دو سمت در بین دو گروه وجود دارد (05/0>P) (جدول 4 و 5).
روش شناسی
پژوهش حاضر از نوع تحقیقات نیمه تجربی و از نظر هدف، کاربردی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر، زنان شاغل غیر ورزشکار 25 تا 45 سال با و بدون اضافه وزن شهر زنجان است. نمونه آماری تحقیق حاضر به‌صورت نمونه در دسترس 57 نفر بر اساس شاخص توده بدنی از بین زنان شاغل شهر زنجان انتخاب‌شده‌اند. از این تعداد 30 نفر دارای وزن طبیعی( شاخص توده بدنی 18تا 9/24) و 27 نفر دارای اضافه وزن( شاخص توده بدنی 25 به بالا) بودند.
معیار انتخاب آزمودنی‌ها، زنان با سن 25 تا 45 شاغل بود. در گروه با وزن نرمال داشتن شاخص توده بدنی 18تا 9/24 و در گروه اضافه وزن داشتن شاخص توده بدنی 25 تا 30 ملاک بود. وجود عواملی هم‌چون سابقه شکستگی و جراحی در اندام تحتانی، بیماری‌های مفصلی، داشتن سابقه ورزشی منظم منجر به حذف آزمودنی‌ها از تحقیق می‌شد.در تحقیق حاضر برای تعیین شاخص توده بدنی از متر نواری برای اندازه‌گیری قد و از ترازوی مدل EB9313H برای اندازه‌گیری وزن استفاده شد. همچنین برای اندازه‌گیری دامنه حرکتی مفاصل ران، زانو و مچ از گونیامتر پلاستیکی استفاده شد.
برای اندازه‌گیری دامنه حرکتی فلکشن ران، ران و زانوی پای غیر آزمون در وضعیت اکستنشن و ASIS و لگن آزمودنی در حالت خنثی قرار گرفت و از آزمودنی خواسته شد به‌صورت اکتیو فلکشن ران انجام دهد. مرکز گونیامتر بر روی تروکانتر بزرگ ران، بازوی ثابت گونیامتر موازی با خط زیر بغل تنه و بازوی متحرک موازی با محور طولی ران به‌طرف اپی کندیل خارجی بود (23). برای اندازه‌گیری دامنه حرکتی اکستنشن ران، از آزمودنی خواسته شد تا در وضعیت خوابیده به شکم قرار گیرد. ران و زانوی هر دو پا را در حالت خنثی قرار دهد و به‌صورت اکتیو اکستنشن ران را انجام دهد. هنگام اندازه‌گیری، لگن با باند نواری ثابت شد. مرکز گونیامتر بر روی تروکانتر بزرگ ران، بازوی ثابت موازی با خط زیر بغل تنه و بازوی متحرک موازی با محور طولی ران به‌طرف اپی کندیل خارجی ران قرار می‌گرفت (23). برای اندازه‌گیری دامنه حرکتی ابداکشن ران، از آزمودنی خواسته شد به پشت‌روی تخت دراز بکشد و به‌صورت اکتیو ابداکشن ران را انجام دهد. مرکز گونیامتر بر روی ASIS در طرف مورد اندازه‌گیری، بازوی ثابت در راستای خط که ASIS راست و چپ را به یکدیگر متصل می‌کند و بازوی متحرک موازی با محور طولی ران به‌طرف خط میانی کشکک قرار می‌گرفت. در وضعیت شروع گونیامتر 90 درجه را نشان می‌داد که به‌عنوان صفر در نظر گرفته شد (23). برای اندازه‌گیری اداکشن ران، از آزمودنی خواسته شد به‌صورت اکتیو اداکشن ران را انجام دهد. مرکز گونیامتر بر روی ASIS در طرف مورداندازه‌گیری، بازوی ثابت در راستای خطی که ASIS راست و چپ را به یکدیگر متصل می‌کند و بازوی متحرک موازی به محور طولی ران به‌طرف خط میانی کشکک قرار می‌گرفت (23). برای اندازه‌گیری چرخش داخلی مفصل ران، فرد لبه تخت می‌نشیند به صورتی که ساق پا آویزان باشد. مرکز گونیامتر بر روی مفصل زانو، بازوی ثابت گونیامتر عمود بر زمین و بازوی متحرک در نقطه میانی تنه ساق قرار گرفت. از آزمودنی خواسته شد عمل چرخش داخلی ران را انجام دهد تا زمانی که تاج خاصره حرکت کند در این حالت حرکت متوقف شده و دامنه حرکتی ثبت می‌شود (24). برای اندازه‌گیری چرخش خارجی مفصل ران، از آزمودنی خواسته شد در همان وضعیت قبلی(چرخش داخلی ران) قرار بگیرد. مرکز گونیامتر بر روی مفصل زانو، بازوی ثابت گونیامتر عمود بر زمین و بازوی متحرک در نقطه میانی تنه ساق قرار گرفت از آزمودنی خواسته شد عمل چرخش خارجی ران را انجام دهد و دامنه حرکتی ثبت می‌شود (25).
برای اندازه‌گیری فلکشن زانو، ران در حالت فلکشن قرار می‌گیرد. مرکز گونیامتر بر اپی کندیل خارجی استخوان ران، بازوی ثابت هم‌راستا با برجستگی بزرگ استخوان ران و بازوی متحرک هم‌راستا با قوزک خارجی قرار گیرد. از آزمودنی خواسته می‌شود به‌صورت اکتیو فلکشن زانو را انجام دهد. و دامنه حرکتی ثبت می‌شود (25). برای اندازه‌گیری اکستنشن زانو، پای مورد آزمون به‌صورت کامل باز می‌شود. مرکز گونیامتر بر اپی کندیل خارجی استخوان ران، بازوی ثابت هم‌راستا با برجستگی بزرگ استخوان ران و بازوی متحرک هم‌راستا با قوزک خارجی قرار گیرد. در این حالت اندازه‌گیری انجام می‌شود (25). برای اندازه‌گیری دورسی فلکشن، آزمودنی در وضعیت دمر دراز کشیده زانو را خم کرده تا مچ پا در وضعیت آناتومیکی (صفر درجه) قرار گیرد. سپس از آزمودنی خواسته شد تا به‌صورت اکتیو حرکت دورسی فلکشن را انجام دهد. مرکز گونیامتر به روی پایین قوزک خارجی، بازوی ثابت موازی با محور طولی نازک نئی به‌طرف سر نازک نئی و بازوی متحرک موازی با کف پا قرار می‌گرفت (23).
برای اندازه‌گیری دامنه حرکتی پلانتار فلکشن، از آزمودنی خواسته شد به‌صورت اکتیو حرکت پلانتار فلکشن را انجام دهد. مرکز گونیامتر بر روی پایین قوزک خارجی، بازوی ثابت موازی با محور طولی نازک نئی به طرف سر نازک نئی و بازوی متحرک موازی با کف پا قرار گرفت (23). برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات خام به دست آمده، از روش‌های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. از آزمون شاپیرو-ویلک به‌منظور تعیین طبیعی بودن توزیع داده‌ها استفاده شد که در صورت نرمال بودن داده‌ها از آزمون تی مستقل و در صورت نرمال نبودن داده‌ها از آزمون یو من ویتنی استفاده شد. همچنین برای تحلیل داده‌ها در این پژوهش از نرم‌افزارهای SPSS21 و Excel2010 استفاده شده است.
نتایج
اطلاعات فردی آزمودنی‌ها از قبیل میانگین و انحراف استاندارد سن، وزن، قد، شاخص توده بدنی در جدول شماره 1 ارائه شده است.
یافته‌های حاصل از آزمون تی مستقل نشان داد اختلاف معناداری در دامنه حرکتی فلکشن، اکستنشن، ابداکشن، چرخش خارجی و چرخش داخلی ران در هر دو سمت بین دو گروه وجود دارد(05/0>P). ولی تفاوت معناداری بین دو گروه در دامنه حرکتی ابداکشن در دو سمت مشاهده نشده است (05/0<P) (جدول 2).
یافته‌های حاصل از آزمون تی مستقل نشان داد اختلاف معناداری در دامنه حرکتی فلکشن زانو در هر دو سمت بین دو گروه وجود دارد (05/0>P). ولی تفاوت معناداری بین دو گروه در دامنه حرکتی اکستنشن زانو در دو سمت مشاهده نشده است (05/0<P) (جدول 3).
یافته‌های حاصل از آزمون تی مستقل و یو من ویتنی نشان داد اختلاف معناداری در دامنه حرکتی دورسی فلکشن و پلانتار فلکشن در دو سمت در بین دو گروه وجود دارد (05/0>P) (جدول 4 و 5).
بحث
نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین دامنه حرکتی ران در حرکات فلکشن، اکستنشن، ابداکشن، چرخش داخلی و چرخش خارجی و همچنین در دامنه حرکتی زانو در حرکت فلکشن و به‌علاوه در دامنه حرکتی مچ در حرکات پلانتار فلکشن و دورسی فلکشن تفاوت معناداری بین دو گروه با وزن نرمال و دارای اضافه وزن وجود داشت. ولی در دامنه حرکتی ران در حرکت اداکشن و دامنه حرکتی زانو در حرکت اکستنشن تفاوت معناداری مشاهده نشد. در رابطه با کاهش دامنه حرکتی در افراد با اضافه وزن نتایج تحقیق حاضر با یافته‌های جئونگ و همکاران، جو و همکاران، پارک و همکاران، آنور و همکاران و جانکوویچ همخوانی داشت. جئونگ و همکاران با تحقیق بر روی 674 داوطلب زن و مرد سالم از 2 تا 69 سال در جمعیّت ایالات‌متحده در سه گروه (افراد با وزن نرمال، افراد با اضافه وزن و افراد با چاقی)، نشان داد، اختلاف معناداری در دامنه حرکتی فلکشن و اکستنش ران در گروه‌های اضافه وزن و چاق با گروه وزن نرمال وجود دارد و دامنه حرکتی دو گروه اضافه وزن و چاقی به‌طور قابل توجّهی از دامنه حرکتی افراد با وزن نرمال کوچک‌تر است ولی اختلاف معناداری بین دو گروه اضافه وزن و چاق وجود نداشت. همچنین در حرکت فلکشن مفصل زانو گروه‌های اضافه وزن و چاقی دامنه حرکتی کوچک‌تری نسبت به گروه وزن نرمال داشتند و گروه چاق به‌طور قابل توجّهی دامنه حرکتی کوچک‌تری نسبت به گروه اضافه وزن داشتند. و در آخر در دامنه حرکتی پلانتار فلکشن مچ پا، گروه‌های اضافه وزن و چاقی دامنه حرکتی کوچک‌تری نسبت به دامنه حرکتی گروه وزن نرمال داشتند ولی تفاوت معناداری بین دو گروه اضافه وزن و چاقی مشاهده نشد (18). در مطالعه جو و همکاران که تأثیر چاقی بر دامنه حرکتی مفاصل ران و زانو 50 کودک را مورد بررسی قرار داده بودند نیز نشان داده شد که دامنه حرکتی ران در فلکشن و اداکشن، دامنه حرکتی زانو در فلکشن در دو گروه وزن نرمال و چاق تفاوت معناداری دارد (15). در مطالعه پارک و همکاران بر روی 20 مرد چاق و 20 مرد غیر چاق که بیش‌تر آن‌ها در دهه بیست و اوایل سی سالگی بودند در مجموع 30 حرکت در بخش‌های مختلف بدن مورد بررسی قرار گرفتند و تفاوت معناداری در فلکشن زانو در گروه چاق با گروه وزن نرمال مشاهده شد (18). و در مطالعه جانکوویچ که با 400 کودک 10 تا 12 سال انجام شد تفاوت قابل توجّهی در دورسی فلکشن مچ پا در کودکان با وزن بالا مشاهده شد (26). در مطالعه آنور و همکاران که 123 شرکت‌کننده 18 تا 50 سال به سه گروه وزن نرمال، اضافه وزن و چاق تقسیم شده بودند گزارش شد که دامنه حرکتی دورسی فلکشن و پلانتار فلکشن پای راست در بین دو گروه چاق و وزن نرمال تفاوت معناداری داشت (27). به نظر می‌رسد که کاهش دامنه حرکتی مربوط به اضافه وزن و چاقی، که در برخی از حرکات مفصل بدن مورد بررسی قرار گرفته، ناشی از چربی اضافی در بدن با اضافه وزن یا چاقی بوده است (28). همچنین گفته می‌شود که سفتی مفصل مچ پا ممکن است به دلیل نفوذ چربی در عضلات پایین‌تنه و یا جبران بی‌ثباتی وضعیتی در افراد دارای اضافه وزن و چاق ایجاد شود (29). در چرخش‌های بین بخشی مفاصل بدن با چنین چربی اضافی، مانع مکانیکی ایجاد می‌شود (30). کاهش دامنه حرکتی مفصل مشاهده شده همچنین ممکن است تأثیرات تغییر توده عضلانی را منعکس کند زیرا افزایش شاخص توده بدن می‌تواند ناشی از افزایش توده عضلانی و همچنین افزایش توده چربی باشد. به نظر می‌رسد کاهش دامنه حرکتی مرتبط با اضافه وزن و چاقی بر وضعیت‌های کاری انسان و تنش‌های بیومکانیکی روزمره نیز تأثیر می‌گذارد. کاهش دامنه حرکتی احتمالاً منجر به افزایش تنش‌های بیومکانیکی شده و فرد حالت‌های کاری متفاوتی را اتخاذ می‌کند، که از نظر بیومکانیکی در مقایسه با افرادی که چاق نیستند مضرتر است. چنین وضعیت‌های زیان‌آور بیومکانیکی، استرس‌های فیزیکی ناشی از کار را برای افراد چاق به شدت تشدید می‌کند (30). کاهش فعالیت بدنی نیز ممکن است یکی از عوامل مؤثر بر کاهش دامنه حرکتی مفصل همراه با افزایش توده چربی و توده عضلانی در افراد دارای اضافه وزن و چاقی باشد (28). اضافه وزن و چاقی معمولاً با فعالیت بدنی ناکافی در زندگی روزمره همراه است (31).
نتیجه گیری نهایی
پژوهش حاضر نشان داد که دامنه حرکتی ران در حرکات فلکشن، اکستنشن، ابداکشن، چرخش داخلی و چرخش خارجی و همچنین دامنه حرکتی زانو در حرکت فلکشن و به‌علاوه دامنه حرکتی مچ در حرکات پلانتار فلکشن و دورسی فلکشن تفاوت معناداری دو گروه دارد. ولی در حرکت اداکشن و حرکت اکستنشن زانو تفاوت معناداری مشاهده نشد. در مورد علل این تفاوت محققین عوامل مختلفی را مطرح نمودند که برای مشخص شدن آن نیاز به مطالعات بیش‌تر می‌باشد.
ملاحظات اخلاقینتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین دامنه حرکتی ران در حرکات فلکشن، اکستنشن، ابداکشن، چرخش داخلی و چرخش خارجی و همچنین در دامنه حرکتی زانو در حرکت فلکشن و به‌علاوه در دامنه حرکتی مچ در حرکات پلانتار فلکشن و دورسی فلکشن تفاوت معناداری بین دو گروه با وزن نرمال و دارای اضافه وزن وجود داشت. ولی در دامنه حرکتی ران در حرکت اداکشن و دامنه حرکتی زانو در حرکت اکستنشن تفاوت معناداری مشاهده نشد. در رابطه با کاهش دامنه حرکتی در افراد با اضافه وزن نتایج تحقیق حاضر با یافته‌های جئونگ و همکاران، جو و همکاران، پارک و همکاران، آنور و همکاران و جانکوویچ همخوانی داشت. جئونگ و همکاران با تحقیق بر روی 674 داوطلب زن و مرد سالم از 2 تا 69 سال در جمعیّت ایالات‌متحده در سه گروه (افراد با وزن نرمال، افراد با اضافه وزن و افراد با چاقی)، نشان داد، اختلاف معناداری در دامنه حرکتی فلکشن و اکستنش ران در گروه‌های اضافه وزن و چاق با گروه وزن نرمال وجود دارد و دامنه حرکتی دو گروه اضافه وزن و چاقی به‌طور قابل توجّهی از دامنه حرکتی افراد با وزن نرمال کوچک‌تر است ولی اختلاف معناداری بین دو گروه اضافه وزن و چاق وجود نداشت. همچنین در حرکت فلکشن مفصل زانو گروه‌های اضافه وزن و چاقی دامنه حرکتی کوچک‌تری نسبت به گروه وزن نرمال داشتند و گروه چاق به‌طور قابل توجّهی دامنه حرکتی کوچک‌تری نسبت به گروه اضافه وزن داشتند. و در آخر در دامنه حرکتی پلانتار فلکشن مچ پا، گروه‌های اضافه وزن و چاقی دامنه حرکتی کوچک‌تری نسبت به دامنه حرکتی گروه وزن نرمال داشتند ولی تفاوت معناداری بین دو گروه اضافه وزن و چاقی مشاهده نشد (18). در مطالعه جو و همکاران که تأثیر چاقی بر دامنه حرکتی مفاصل ران و زانو 50 کودک را مورد بررسی قرار داده بودند نیز نشان داده شد که دامنه حرکتی ران در فلکشن و اداکشن، دامنه حرکتی زانو در فلکشن در دو گروه وزن نرمال و چاق تفاوت معناداری دارد (15). در مطالعه پارک و همکاران بر روی 20 مرد چاق و 20 مرد غیر چاق که بیش‌تر آن‌ها در دهه بیست و اوایل سی سالگی بودند در مجموع 30 حرکت در بخش‌های مختلف بدن مورد بررسی قرار گرفتند و تفاوت معناداری در فلکشن زانو در گروه چاق با گروه وزن نرمال مشاهده شد (18). و در مطالعه جانکوویچ که با 400 کودک 10 تا 12 سال انجام شد تفاوت قابل توجّهی در دورسی فلکشن مچ پا در کودکان با وزن بالا مشاهده شد (26). در مطالعه آنور و همکاران که 123 شرکت‌کننده 18 تا 50 سال به سه گروه وزن نرمال، اضافه وزن و چاق تقسیم شده بودند گزارش شد که دامنه حرکتی دورسی فلکشن و پلانتار فلکشن پای راست در بین دو گروه چاق و وزن نرمال تفاوت معناداری داشت (27). به نظر می‌رسد که کاهش دامنه حرکتی مربوط به اضافه وزن و چاقی، که در برخی از حرکات مفصل بدن مورد بررسی قرار گرفته، ناشی از چربی اضافی در بدن با اضافه وزن یا چاقی بوده است (28). همچنین گفته می‌شود که سفتی مفصل مچ پا ممکن است به دلیل نفوذ چربی در عضلات پایین‌تنه و یا جبران بی‌ثباتی وضعیتی در افراد دارای اضافه وزن و چاق ایجاد شود (29). در چرخش‌های بین بخشی مفاصل بدن با چنین چربی اضافی، مانع مکانیکی ایجاد می‌شود (30). کاهش دامنه حرکتی مفصل مشاهده شده همچنین ممکن است تأثیرات تغییر توده عضلانی را منعکس کند زیرا افزایش شاخص توده بدن می‌تواند ناشی از افزایش توده عضلانی و همچنین افزایش توده چربی باشد. به نظر می‌رسد کاهش دامنه حرکتی مرتبط با اضافه وزن و چاقی بر وضعیت‌های کاری انسان و تنش‌های بیومکانیکی روزمره نیز تأثیر می‌گذارد. کاهش دامنه حرکتی احتمالاً منجر به افزایش تنش‌های بیومکانیکی شده و فرد حالت‌های کاری متفاوتی را اتخاذ می‌کند، که از نظر بیومکانیکی در مقایسه با افرادی که چاق نیستند مضرتر است. چنین وضعیت‌های زیان‌آور بیومکانیکی، استرس‌های فیزیکی ناشی از کار را برای افراد چاق به شدت تشدید می‌کند (30). کاهش فعالیت بدنی نیز ممکن است یکی از عوامل مؤثر بر کاهش دامنه حرکتی مفصل همراه با افزایش توده چربی و توده عضلانی در افراد دارای اضافه وزن و چاقی باشد (28). اضافه وزن و چاقی معمولاً با فعالیت بدنی ناکافی در زندگی روزمره همراه است (31).
نتیجه گیری نهایی
پژوهش حاضر نشان داد که دامنه حرکتی ران در حرکات فلکشن، اکستنشن، ابداکشن، چرخش داخلی و چرخش خارجی و همچنین دامنه حرکتی زانو در حرکت فلکشن و به‌علاوه دامنه حرکتی مچ در حرکات پلانتار فلکشن و دورسی فلکشن تفاوت معناداری دو گروه دارد. ولی در حرکت اداکشن و حرکت اکستنشن زانو تفاوت معناداری مشاهده نشد. در مورد علل این تفاوت محققین عوامل مختلفی را مطرح نمودند که برای مشخص شدن آن نیاز به مطالعات بیش‌تر می‌باشد.
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله از نوع مروری است و مستقیماً از هیچ انسانی یا حیوانی در آن استفاده نشده است.
حامی مالی
این مقاله از نوع مروری است و مستقیماً از هیچ انسان یا حیوانی در آن استفاده نشده است.
مشارکت نویسندگان
این مقاله از نوع مروری است و مستقیماً از هیچ انسانی یا حیوانی در آن استفاده نشده است.
تعارض
این مقاله از نوع مروری است و مستقیماً از هیچ انسانی یا حیوانی در آن استفاده نشده است.
فهرست منابع
1. Hertling D, Kessler RM. Management of common musculoskeletal disorders: physical therapy principles and methods.Lippincott Williams & Wilkins; 2006. [http://vlib.kmu.ac.ir/kmu/handle/kmu/93927].
2. Murphy DF, Connolly DA, Beynnon B. Risk factors for lower extremity injury: a review of the literature. British journal of sports medicine. 2003 Feb 1;37(1):13-29. [http://dx.doi.org/10.1136/bjsm.37.1.13]. [DOI:10.1136/bjsm.37.1.13] [PMID] [PMCID]
3. World health statistics. Geneva: WHO Press; 2012. p. 109-20.
4. Shakouri M, Rashidi A, Amiri Z. A Study on the Association between Type of Obesity and Level of Changes in Obesity Indices Following Weight-Loss Diet. Qom University of Medical Sciences Journal. 2013 Jul 10;7(3):4352. https://iranjournals.nlai.ir/handle/123456789/553473.
5. World health statistics. Geneva: WHO Press; 2012. p. 109-20. https://www.who.int/health-topics/obesity.
6. World Health Organization. Obesity and overweight Fact sheet 2018. .http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight.Accessed 13 Oct 2018. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight.
7. Ng M, Fleming T, Robinson M, Thomson B, Graetz N, Margono C, Mullany EC, Biryukov S, Abbafati C, Abera SF, Abraham JP. Global, regional, and national prevalence of overweight and obesity in children and adults during 1980-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013. The lancet. 2014 Aug 30;384(9945):766-81. [DOI:10.1016/S0140-6736(14)60460-8. [DOI:10.1016/S0140-6736(14)60460-8] [PMID]
8. Finkelstein EA, Khavjou OA, Thompson H, Trogdon JG, Pan L, Sherry B, Dietz W. Obesity and severe obesity forecasts through 2030. American journal of preventive medicine. 2012 Jun 1;42(6):563-70. [DOI:
https://doi.org/10.1016/j.amepre.2011.10.026 [DOI:10.1016/j.amepre.2011.10.026].] [PMID]
9. Wearing SC, Hennig EM, Byrne NM, Steele JR, Hills AP. Musculoskeletal disorders associated with obesity: a biomechanical perspective. Obesity reviews. 2006 Aug;7(3):239-50. [
https://doi.org/10.1111/j.1467-789X.2006.00251.x [DOI:10.1111/j.1467-789X.2006.00251.x].] [PMID]
10. Cibulka MT, White DM, Woehrle J, Harris-Hayes M, Enseki K, Fagerson TL, Slover J, Godges JJ. Hip pain and mobility deficits-hip osteoarthritis: clinical practice guidelines linked to the international classification of functioning, disability, and healthfrom the orthopaedic section of the American Physical Therapy Association. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy. 2009 Apr;39(4):A1-25. [https://www.jospt.org/doi/10.2519/jospt.2009.0301]. [DOI:10.2519/jospt.2009.0301] [PMID] [PMCID]
11. Hart HF, van Middelkoop M, Stefanik JJ, Crossley KM, Bierma-Zeinstra S. Obesity is related to incidence of patellofemoral osteoarthritis: the cohort hip and cohort knee (check) study. Rheumatology international. 2020 Feb;40(2):227-32. [
https://doi.org/10.1007/s00296-019-04472-9 [DOI:10.1007/s00296-019-04472-9].] [PMID]
12. Hozumi J, Sumitani M, Matsubayashi Y, Abe H, Oshima Y, Chikuda H, Takeshita K, Yamada Y. Relationship between neuropathic pain and obesity. Pain research and management. 2016 Jan 1;2016. [
https://doi.org/10.1155/2016/2487924 [DOI:10.1155/2016/2487924].] [PMID] [PMCID]
13. Butterworth PA, Landorf KB, Smith SE, Menz HB. The association between body mass index and musculoskeletal foot disorders: a systematic review. Obesity reviews. 2012 Jul;13(7):630-42. [DOI:10.1111/j.1467-789X.2012.00996.x]. [DOI:10.1111/j.1467-789X.2012.00996.x] [PMID]
14. Steele JR, Hills AP, Byrne NM, Wearing SC, Hennig E. Musculoskeletal disorders associated with obesity: A biomechanical perspective. [
https://doi.org/10.1111/j.1467-789X.2006.00251.x [DOI:10.1111/j.1467-789X.2006.00251.x].] [PMID]
15. Jo SM, Nishizaki MN, Yamamoto CH, Barbosa VL, Sauer JF. Obesity effect on children hip and knee range of motion. International Journal of Clinical Medicine. 2014 Apr 25;2014. [DOI:10.4236/ijcm.2014.59068]. [DOI:10.4236/ijcm.2014.59068]
16. Butterworth PA, Urquhart DM, Landorf KB, Wluka AE, Cicuttini FM, Menz HB. Foot posture, range of motion and plantar pressure characteristics in obese and non-obese individuals. Gait & posture. 2015 Feb 1;41(2):465-9. [
https://doi.org/10.1016/j.gaitpost.2014.11.010 [DOI:10.1016/j.gaitpost.2014.11.010].] [PMID]
17. Escalante A, Lichtenstein MJ, Dhanda R, Cornell JE, Hazuda HP. Determinants of hip and knee flexion range: results from the San Antonio Longitudinal Study of Aging. Arthritis Care & Research. 1999 Feb;12(1):8-18. [https://doi.org/10.1002/1529-0131(199902)12:1<8::AID-ART3>3.0.CO;2-2].
https://doi.org/10.1002/1529-0131(199902)12:1<8::AID-ART3>3.0.CO;2-2 [DOI:10.1002/1529-0131(199902)12:13.0.CO;2-2].] [PMID]
18. Jeong Y, Heo S, Lee G, Park W. Pre-obesity and obesity impacts on passive joint range of motion. Ergonomics. 2018 Sep 2;61(9):1223-31. [
https://doi.org/10.1080/00140139.2018.1478455 [DOI:10.1080/00140139.2018.1478455].] [PMID]
19. Finkelstein EA, Khavjou OA, Thompson H, Trogdon JG, Pan L, Sherry B, Dietz W. Obesity and severe obesity forecasts through 2030. American journal of preventive medicine. 2012 Jun 1;42(6):563-70. [
https://doi.org/10.1016/j.amepre.2011.10.026 [DOI:10.1016/j.amepre.2011.10.026].] [PMID]
20. Bhurosy T, Jeewon R. Overweight and obesity epidemic in developing countries: a problem with diet, physical activity, or socioeconomic status?. The Scientific World Journal. 2014 Oct 14;2014. [
https://doi.org/10.1155/2014/964236 [DOI:10.1155/2014/964236.] [PMID] [PMCID]
21. Ko SU, Stenholm S, Ferrucci L. Characteristic gait patterns in older adults with obesity-Results from the Baltimore Longitudinal Study of Aging. Journal of biomechanics. 2010 Apr 19;43(6):1104-10. [
https://doi.org/10.1016/j.jbiomech.2009.12.004 [DOI:10.1016/j.jbiomech.2009.12.004].] [PMID] [PMCID]
22. Grotle M, Hagen KB, Natvig B, Dahl FA, Kvien TK. Obesity and osteoarthritis in knee, hip and/or hand: an epidemiological study in the general population with 10 years follow-up. BMC musculoskeletal disorders. 2008 Dec;9(1):1-5. [DOI: 10.1186/1471-2474-9-132 ]. [DOI:10.1186/1471-2474-9-132] [PMID] [PMCID]
23. Chiacchiero M, Dresely B, Silva U, DeLosReyes R, Vorik B. The relationship between range of movement, flexibility, and balance in the elderly. Topics in Geriatric Rehabilitation. 2010 Apr 1;26(2):148-55. [DOI:10.1097/TGR.0b013e3181e854bc]. [DOI:10.1097/TGR.0b013e3181e854bc]
24. Scher S, Anderson K, Weber N, Bajorek J, Rand K, Bey MJ. Associations among hip and shoulder range of motion and shoulder injury in professional baseball players. Journal of athletic training. 2010 Mar;45(2):191-7. [
https://doi.org/10.4085/1062-6050-45.2.191 [DOI:10.4085/1062-6050-45.2.191].] [PMID] [PMCID]
25. Rajabi, Reza, Samadi, Hadi (2013), Correctional Movement Laboratory, University of Tehran Press.
26. Jankowicz-Szymanska A, Mikolajczyk E, Wodka K. Correlations Among foot arching, ankle dorsiflexion range of motion, and obesity level in primary school children. Journal of the American Podiatric Medical Association. 2017 Mar;107(2):130-6. [
https://doi.org/10.7547/15-150 [DOI:10.7547/15-150].] [PMID]
27. Unver B, Selici K, Akbas E, Erdem EU. Foot Posture, Muscle Strength, Range of Motion, and Plantar Sensation in Overweight and Obese. Journal of Applied Biomechanics. 2020 Dec 26;37(2):87-94. [DOI:
https://doi.org/10.1123/jab.2020-0119 [DOI:10.1123/jab.2020-0119].] [PMID]
28. Park W, Ramachandran J, Weisman P, Jung ES. Obesity effect on male active joint range of motion. Ergonomics. 2010 Jan 1;53(1):102-8. [
https://doi.org/10.1080/00140130903311617 [DOI:10.1080/00140130903311617].] [PMID]
29. Faria A, Gabriel R, Abrantes J, Brás R, Moreira H. Triceps-surae musculotendinous stiffness: relative differences between obese and non-obese postmenopausal women. Clinical Biomechanics. 2009 Dec 1;24(10):866-71. [
https://doi.org/10.1016/j.clinbiomech.2009.07.015 [DOI:10.1016/j.clinbiomech.2009.07.015].] [PMID]
30. Gilleard W, Smith T. Effect of obesity on posture and hip joint moments during a standing task, and trunk forward flexion motion. International journal of obesity. 2007 Feb;31(2):267-71. [DOI: 10.1038/sj.ijo.0803430]. [DOI:10.1038/sj.ijo.0803430] [PMID]
31. Yamakawa K, Tsai CK, Haig AJ, Miner JA, Harris MJ. Relationship between ambulation and obesity in older persons with and without low back pain. International journal of obesity. 2004 Jan;28(1):137-43. [DOI: 10.1038/sj.ijo.0802478]. [DOI:10.1038/sj.ijo.0802478] [PMID]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه بیومکانیک ورزشی
همدان،شهرک مدنی، بلوار امام خمینی(ره)، بلوار پروفسور موسیوند، مجتمع دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، معاونت پژوهش و فناوری، دفتر مجلات علمی
صندوق پستی: 734
تلفن دفتر نشریه: 08134494042
وب‌سایت: http://biomechanics.iauh.ac.ir
ایمیل: sportbiomechanics@iauh.ac.ir
