دوره 8، شماره 4 - ( 12-1401 )
جلد 8 شماره 4 صفحات 355-344 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Behrooz Damirchi F, Kheirollahi Meidani H, Imani Brouj S, Hesari S. The Effectiveness of Electrotherapy and Exercise Therapy on Pain and Balance in Elderly Women with Knee Osteoarthritis. J Sport Biomech 2023; 8 (4) :344-355
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-306-fa.html
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-306-fa.html
بهروز دمیرچی فاطمه، خیرالهی میدانی حامد، ایمانی بروج سارا، حصاری صدف. تأﺛﯿﺮ اﻟﮑﺘﺮوﺗﺮاﭘﯽ و ﺗﻤﺮیﻦ درمانی ﺑﺮ درد و ﺗﻌﺎدل زﻧﺎن میانسال ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ استئوآرتریت زاﻧو. مجله بیومکانیک ورزشی. 1401; 8 (4) :344-355
1- گروه بیومکانیک و مدیریت ورزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
متن کامل [PDF 1731 kb]
(1058 دریافت)
| چکیده (HTML) (1594 مشاهده)
متن کامل: (1127 مشاهده)
مقدمه
استئوآرتریت (OA) که بنام بیماری دژنراتیو مفصل (DJD) نامیده میشود شایع‌ترین نوع آرتریت و بیماری مفصلی در انسان است که می‌تواند به درد مزمن و ناتوانی شدید بیمار منجر شود (1). ایﻦ ﻋﺎرﺿﻪ یﮏ ﺑﯿﻤﺎری ﺷﺎیﻊ که حدود 60 تا 90 درصد اﻓﺮاد ﻣﯿﺎنﺳﺎل و ﭘـﯿﺮ را درگیر می‌کند. ﻋﻼﺋﻢ ﺑﻴﻤﺎری استئوآرتریت زاﻧﻮ ﺑﻪ ﺻﻮرت درد، ﺧﺸﻜﻲ ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﻲ و ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺣﺮﻛﺎت ﻣﻔﺼﻠﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ (2). ایﻦ ﻋﻼﺋﻢ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰایﺶ درد و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ در اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎلیت های روزﻣﺮه ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدی ﺑﯿﻤﺎران را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽدﻫﺪ. ﺷﯿﻮع ایﻦ ﺑﯿﻤﺎری در ﺳﻨﯿﻦ ﺑﺎﻻی 55 ﺳﺎل در زﻧﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﺮدان اﺳﺖ. درد و اﻟﺘﻬﺎب ﺑﻪ دﻧﺒﺎل استئوآرتریت ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و ﻣﻬﺎر ﻋﺼﺒﯽـﻋﻀﻼﻧﯽ در ایﻦ اﻓﺮاد ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ایﻦ دو ﻋﺎﻣﻞ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﻀﻠﻪ دارﻧﺪ (3). همچنین طبق آمار گزارش شده، تا 90 درصد افراد بیشتر از40 سال در آمریکا به این بیماری دچار می‌شوند (4). در حدود 3/2 تا 4/3 در صد مبتلایان به OA زانو، زن هستند (5). ﺑﻪ ﻧﻈﺮ می‌رﺳﺪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ اﻟﮕﻮﻫﺎی تغذیه‌ای ﻏﻠﻂ و ﺷﻴﻮع ﮔﺴﺘﺮده ﭼﺎﻗﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻣﻴﺎن زﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮﻳﺖ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﮕﺬارد، ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﺎدات بدرفتاری ﭼﻮن ﻧﺤﻮه زﻣﻴﻦ ﻧﺸﺴﺘﻦ و اﺳﺘﻔﺎده از سرویسﻫﺎی بهداشتی سنتی ایرانی ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻋﻮارض ﺷﺪه اﺳﺖ (6). ضعف عضلانی و اختلالات حسی-حرکتی از جمله عوامل اتیولوژیک آرتروز زانو شناخته شده‌اند، در این بین ضعف عضله چهار سر ران به‌عنوان یک ریسک فاکتور اولیه در نظر گرفته میشود که حتی گاهی پیش از آتروفی یا شروع درد اتفاق می‌افتد (7).
ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ بزرگ‌ترین ﻣﻔﺼﻞ بدن اﺳﺖ و از آنجا ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ دارد، دارای ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن پیچیده‌ای ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺻﺪﻣﺎت ﺗﺮوﻣﺎﺗﻴﻚ و ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ رو ﺑﻪ رو ﺑﻮدن اﺳﺘﺮسﻫﺎی ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﺎل میﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ در اﻧﺘﻬﺎی دو ﺑﺎزوی ﺑﻠﻨﺪ اﻫﺮم ﺗﻴﺒﻴﺎ و ﻓﻤﻮر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و به‌وسیله ﻻﻳﻪ ﻫﺎی ﭼﺮﺑﻲ و ﻳﺎ ﻋﻀﻠﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮد، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﺮ دو ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ و آﻧﺎﺗﻮﻣﻴﻜﻲ در ﺷﻴﻮع ﺻﺪﻣﺎت وارد ﺑﻪ آن دﺧﺎﻟﺖ دارﻧﺪ (8). با توجه به ایﻨﮑﻪ درﻣﺎن ﻗﻄﻌﯽ رایﺞ ﺑﺮای استئوآرتریت وجود ﻧﺪارد و ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎی درﻣﺎﻧﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ به‌صورت دارویﯽ، ﻏﯿﺮدارویﯽ و یﺎ ﺟﺮاﺣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در ایـﻦ راﺳﺘﺎ، ﺗﻤﺮیﻦدرﻣﺎﻧﯽ به‌عنوان مداخله‌ای ﻏﺎﻟـﺐ در اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮیﺖ اﻧﺠﺎم می‌گیرد ﮐـﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه به‌طور ﻣﺆﺛﺮی ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ درد و ﻣﺤﺪودیﺖ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ در ایﻦ ﺑﯿﻤﺎری می‌گردد. ﭘﺰﺷﮑﺎن راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﻏﯿﺮدارویﯽ به‌خصوص ﺗﻤﺮیﻨﺎﺗﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻤﺮیﻦ ﻗﺪرﺗﯽ و ﺗﻤﺮیﻨﺎت داﺧﻞ آب را توصیه کرده‌اند (9).
یﮑﯽ از علائم ﺑﯿﻤﺎری اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮیﺖ زاﻧﻮ، درد اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ ایﻦ ﺑﯿﻤﺎری واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﺳﺖ و در ﺣﺎل ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﻓﺰایﺶ و ﺑﺎ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯽیﺎﺑﺪ وﻟﯽ ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﯿﻤﺎری درد ﻣﺪاوم ﻣﯽﺷﻮد و ﺣﺘﯽ ﺷﺐﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﻋﺚ آزار ﺑﯿﻤﺎر ﻣﯽﺷﻮد (10). یکی از عوارض ﻣﻬﻤﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ استئوآرتریت زاﻧﻮ ﺑﺎ آن درﮔﯿﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﺧﺘﻼل در ﺗﻌﺎدل است که می تواند افراد را در معرض زمین خوردن قرار بدهد. اختلال در تعادل در ایﻦ ﺑﯿﻤﺎران به‌صورت اﻓﺰایﺶ داﻣﻨﻪ و ﺳﺮﻋﺖ ﻧﻮﺳﺎن ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر ﮐﻒ ﭘﺎیﯽ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ (11). کنترل ﭘﺎﺳﭽﺮ به‌عنوان ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﺪن در ﻓﻀﺎ ﺑﺮای ﺣﻔﻆ ﺗﻌﺎدل و ﺟﻬﺖ یﺎﺑﯽ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ استئوآرتریت زاﻧﻮ دﭼﺎر ﺿﻌﻒ در ﺗﻌﺎدل ایﺴﺘﺎ و ﭘﻮیﺎ میشود (12).
یکی دیگر از روش ها، تمرین درمانی است گزارش شده که افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو، دچار ضعف در عضلات چهارسر ران می شوند و همچنین یک کاهش حس عمقی مشخص در این افراد مشاهده شده است. ضعف عضلات چهارسر ران و کاهش حس عمقی، هر دو می توانند دلیل و یا نتیجه بیماری استئوآرتریت زانو باشند و این دو مؤلفه ازجمله عوامل بسیار مهم در کنترل تعادل هستند، از این رو افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو، دچار ضعف در تعادل ایستا و پویا می شوند (13). ورزش به شکل فعالیت تحمل وزن، مثل راه رفتن یا ورزش استقامتی سبک می تواند تأثیر مثبتی بر درد و عملکرد جسمانی در اشخاص مبتلا به آرتروز استخوانی زانو داشته باشد. ورزش های استقامتی باید از ورزش های ایزومتریک (انقباض هم طول) به تقویت عضله‌ها به کمک ورزش های ایزوتونیک ورزش های حرکتی توسعه یابند. ورزش های انعطاف پذیری باید در حفظ قابلیت ارتجاعی ماهیچه ها و بافت های نرم برون مفصلی نقش داشته باشند (14). از بین روش‌های مختلف کنترل فیزیوتراپی استئوآرتریت، برنامه درمانی است که باعث کاهش درد، بازیابی قدرت عضله و افزایش دامنه حرکات مفصل میشود و در درمان استئوآرتریت متوسط تا شدید نقش مهمی دارد. در فیزیوتراپی، آموزش تمرین ایزومتریک تقویت‌کننده عضله چهارسر ران و همسترینگ و تکرار مداوم آن توصیه میشود (15). طبق مطالب ذکر شده و اهمیت موضوع حاضر هدف از این پژوهش بررسی تأثیر الکتروتراپی و تمرین درمانی بر روی درد و تعادل زنان مبتلا به استئوآرتریت زانو می باشد.
روش شناسی
روش تحقیق حاضر از ﻧﻮع ﻧﯿﻤﻪﺗﺠﺮﺑﯽ و ﮐﺎرﺑﺮدی، با طرح ﺗﺤﻘﯿق ﭘﯿﺶآزﻣﻮن ـ ﭘﺲآزﻣﻮن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری زﻧﺎن میانسال ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮیﺖ زاﻧﻮ در کلینیک فیزیوتراپی ﺷﻬﺮ اردبیل می باشد. از میان ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری 30 نفر، فرد میانسال بین سنین 45 تا 65 سال به روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب و به‌صورت ﺗﺼﺎدﻓﯽ در سه ﮔﺮوه تقسیم شدند.
ﻣﻌﯿﺎرهای ورود ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﺣﺪاﻗﻞ 3 ماه درد زانو، متوسط درد در حین راه رفتن بیش از 3 واحد (مقیاس VAS) تعیین شد معیارهای عدم ورود به ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ، ﺟﺮاﺣﯽ زاﻧﻮ، ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﯿﻤﺎری ﻧﻮروﻟﻮژی، تزریق ﮐﻮرﺗﯿﮑﻮاﺳﺘﺮوﺋﯿﺪ درون مفصلی در شش ماه گذشته و ﺷﺮﮐﺖ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺗﻤﺮیﻨﯽ فیزیوتراپی در ﺷﺶ ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺘﻪ بود.
آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ﭘﺲ از ﺗﻮﺿﯿﺢ در ﺧﺼﻮص ﻫﺪف و ﻓﺮآیﻨﺪ ﺗﺤﻘﯿﻖ، رﺿﺎیتﻧﺎﻣﻪ ﺷﺮﮐﺖ در ﺗﺤﻘﯿﻖ و پس از سؤال از آزمودنی ها پرسش-های ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻦ، ﻗﺪ، وزن، ﺳﺎﺑﻘﻪ ورزشی، ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﯿﻤﺎری، ﺳﺎﺑﻘﻪ وارد آﻣﺪن ﺿﺮﺑﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ زاﻧﻮ و ﻣﺼﺮف داروﻫﺎ را ﺗﮑﻤﯿﻞ گردید. ﺑﺮای ارزیﺎﺑﯽ درد از ﻣﻘﯿﺎس VAS اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﮐﻪ معمولاً یﮏ خط‌کش ده ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳﺶ از وﺿﻌﯿﺖ ﻓﻌﻠﯽ ﺧﻮد یﮏ ﻧﻘﻄﻪ را روی آن ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻌﺎدل از صفحه نیرو برتک ساخت کشور آمریکا با نرخ نمونه‌برداری 1000 هرتز اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. برای بهبود تعادل این افراد از تمرین رومبرگ استفاده شد که به‌صورت ریز در جدول 1 آورده شده است (16).
ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻟﮑﺘﺮوﺗﺮاﭘﯽ ﻫﻤﻪ آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺗﻤﺮیﻨﺎت از دستگاه TENS ساخت کشور آلمان ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ 100-50 ﻫﺮﺗﺰ ﺑﻪ ﻣﺪت بیست دﻗﯿﻘﻪ و دستگاه اوﻟﺘﺮاﺳﻮﻧﺪ نوین ساخت کشور آلمان ﻣﺪاوم ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ 3 ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ و ﺷﺪت 2/1 وات ﺑﺮ سانتی‌متر ﻣﺮﺑﻊ ﺑﻪ ﻣﺪت شش دﻗﯿﻘﻪ در اﻃﺮاف ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﯿﺰیﻮﺗﺮاﭘﯿﺴﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﻧﺪ. ﺗﻤﺮیﻦ نیز به مدت ﻫﺸﺖ ﻫﻔﺘﻪ و به‌صورت ﺳﻪ ﺟﻠﺴﻪ در ﻫﻔﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ
نتایج
نتایج با توجه به جدول زیر نشان داد که در هر سه گروه تحقیق توزیع متغیر درد نرمال می باشد؛ برای بررسی نرمال بودن داده های تخته نیرو نیز از آزمون شاپیرویلک استفاده گردید. با توجه به نتایج به دست آمده در جدول شماره 1 مقایسه سن، قد، وزن در هر سه گروه از نظر آماری اختلاف معنی داری را نشان نداد (05/0 P >) (جدول 2).
برای بررسی تجانس بین گروه ها و اینکه از نظر درد هر یک از گروه ها شبیه هم می باشند از آزمون واریانس برای پیش‌آزمون گروه-ها استفاده شد و نتایج با توجه به جدول زیر نشان داد که بین میانگین درد پیش‌آزمون گروه های تحقیق تفاوت معنی داری وجود ندارد و درنتیجه سه گروه از نظر درد قبل از مداخله یکسان می باشند (05/0<P) (جدول 3).
با توجه به جدول زیر برای مقایسه درد پیش آزمون و پس آزمون از تجزیه و تحلیل آماری از واریانس اندازه های تکراری استفاده شد و نتایج نشان داد اثر عامل زمان در آزمون درد از نظر آماری معنی دار بود (048/0=P؛ 278/0=d). مقایسه جفتی نیز نشان داد پس‌آزمون گروه الکتروتراپی 99/37 درصد نسبت به پیش آزمون کمتر بود (جدول 4).
همان‌طور که بیان شد جهت به دست آوردن تعادل پویا آزمودنی ها حین راه رفتن، جابجایی مرکز فشار در دو جهت قدامی-خلفی و داخلی و خارجی در حین مرحله استنس از طریق صفحه نیرو به دست آمده است. نتایج درج شده در جدول 5 نشان داد اثر عامل گروه در مقادیر COPx به لحاظ آماری معنی دار بود (019/0=P؛ 180/0=d). مقایسه جفتی نشان داد دامنه مقادیر COPx در گروه تمرین نسبت به گروه کنترل کاهش داشته است. بعلاوه اثر عامل گروه در مقادیر COPy به لحاظ آماری معنی دار بود (034/0=P؛ 151/0=d). مقادیر COPy در گروه تمرین کرده نسبت به گروه کنترل کاهش داشت.
بحث
سن به‌عنوان یک عامل مهم در بروز استئوآرتریت زانو مطرح شده است به‌طوری‌که با افزایش سن، شدت این بیماری افزایش می-یابد. درد و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺣﺎﺻﻞ از اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮیﺖ زاﻧﻮ، ﻋﻮارض اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ـ اﻗﺘﺼﺎدی و ﺷـﯿﻮع ﺑﺎﻻی آن در اﻓـﺮاد ﭘﯿﺮ ﻋﻠﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻣﻮرد جنبه‌های درﻣﺎﻧﯽ ایﻦ ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻮده اﺳﺖ.
ازاین‌رو، نتایج ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن داد در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﺗﻤﺮیﻦ، درد ﮐﺎﻫﺶ یﺎﻓﺖ و ﺗﻌﺎدل ﺑﻬﺒﻮد ﭘﯿﺪا ﮐﺮد. در این زمینه لانگ و همکاران (2008) در پژوهشی با عنوان "تمرینات قدرتی برای درمان آرتروز زانو: مروری سیستماتیک" به این نتیجه رسیدند که تمرینات مقاومتی باعث کاهش درد و بهبود سطح عملکرد در پنجاه تا هفتاد درصد بیماران مبتلا به استئوآرتریت میشود (17). بهاتتی و همکاران (2019) "تأثیر درمان فیزیوتراپی در زانو استئوآرتریت: یک مطالعه مبتنی بر شواهد" یافته‌ها نشان می‌دهند که تمرینات ترکیبی زانو با روش‌های فیزیوتراپی تسکین‌دهنده درد نسبت به روش‌های به‌تنهایی در مدیریت فیزیوتراپی استئوآرتریت زانو سودمندتر هستند (18). شمسی و همکاران (2020) طی انجام یک پژوهش تحت عنوان "اثربخشی مدیریت فیزیوتراپی در آرتروز زانو: یک بررسی سیستماتیک" نشان می دهد که درمان فیزیوتراپی روشی مؤثر در کاهش درد بیماران مبتلا به OA زانو بدون عوارض جانبی است (19). روش‌های الکتروتراپی همراه با برنامه تمرین‌درمانی که برای درمان بیماران OA زانو طراحی شده است، در بهبود فعال‌سازی عضلات چهارسر ران با کاهش درد و افزایش عملکرد در حین ورزش، برتری بیشتری نسبت به ورزش به‌تنهایی دارند. بنابراین نتایج این پژوهش با لانگ و همکاران (2008)(17)، بهاتتی و همکاران (2019)(18)، شمسی و همکاران (2020)(19)، همچنین با کلودیو (2012)(20)، ﺑﮑﻮی و همکاران (2015)(21)، براگین و ﻫﻤﮑﺎران (2018)(22)، تسوکانس و همکاران (2021)(23) همسو می‌باشند.
در اکثر تحقیقات، ﺑﻬﺒﻮد در درد و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭘﺲ از روش‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻤﺮیﻦ همان‌طور ﮐﻪ در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ، ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. بااین‌حال، در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت از ﻧﻈﺮ روش درﻣﺎنی در ﻣﻘﺎیﺴﻪ ﺑﺎ روش اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه نشد. در این رابطه کاظمی و همکاران (2016)(24) "اثر الکتروتراپی، آب‌درمانی و تمرین‌درمانی بر شاخص های راه رفتن و عملکرد زنان میانسال مبتلا به استئوآرتریت زانو" نتایج نشان دادند که هر سه گروه تمرینی بر عملکرد و شاخص پویای راه رفتن تأثیر معنی-داری داشته است لیکن اثر هیچ از یک روش های تمرینی بر سرعت راه رفتن آزمودنی ها در شش دقیقه اثر معنی‌داری نداشت. بین اثر روش های تمرینی مختلف بر شاخص پویایی راه رفتن و عملکرد تفاوت معنی داری مشاهده نشد و در خصوص سرعت راه رفتن نیز اثر هیچ از یک روش‌ها معنی دار نبود و تفاوتی بین سه شیوه مشاهده نشد. اسلید و همکاران (2010)(25) در مطالعه خود "تأثیر ﻫﺸﺖ ﻫﻔﺘﻪ ﺗﻤﺮیﻦ ﺗﻘﻮیﺖ ﻋﻀﻼت دورﮐﻨﻨﺪه ران را ﺑﺮ ﻗﺪرت ﻋﻀﻼت دورﮐﻨﻨﺪه ران، درد و ﻋﻤﻠﮑﺮد اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ استئوآرتریت زاﻧﻮ" ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدﻧﺪ. ﻧﺘﺎیﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ نشان‌دهنده ﮐﺎﻫﺶ درد زاﻧﻮ در ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻮد، ﻫﺮﭼﻨﺪ از ﻧﻈﺮ آﻣﺎری معنی دار ﻧﺒﻮد. در ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی دیﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﭘﺲ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭼﺸﻤﮕﯿﺮی دیﺪه ﻧﺸﺪ. بنابراین نتایج تحقیق حاضر با نتایج تحقیقات کاظمی و همکاران (2016)(24)، اسلید و همکاران (2010)(25) ناهمسو می باشد.
نتیجه گیری نهایی
درنهایت طبق نتایج پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که استفاده از سرویس های بهداشتی سنتی بعد از یائسگی و ﻋﺎدات بدرفتاری مثل ﻧﺸﺴﺘﻦ بروی زمین، همچنین چاقی زیاد از عوامل مهم و شایع در استئوآرتریت مفصل زانو می باشد. ممکن است عوامل دیگری همچون بیماری زمینه ای، ورزش شدید و ضربه، ژنتیک و تغذیه نامناسب نیز باعث پیدایش این بیماری شود که باید مطالعات بیشتری روی این عوامل انجام شود. درنتیجه با تغییراتی در روش زندگی، ورزش مرتبط با بیماری، کم کردن وزن اضافی بدن قبل از رسیدن به سن میانسالی، می‌توان به پیشگیری از میزان بروز یا شدت این بیماری اقدام کرد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
اصول اخلاق تماماً در این مقاله رعایت شده است. شرکت کنندگان اجازه داشتند هر زمان که مایل بودند از پژوهش خارج شوند. همچنین همه شرکت کنندگان در جریان روند پژوهش بودند. اطلاعات آن‌ها محرمانه نگه داشته شد.
حامی مالی
این پژوهش هیچ گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیر انتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش‌های پژوهش حاضر مشارکت داشته‌اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
استئوآرتریت (OA) که بنام بیماری دژنراتیو مفصل (DJD) نامیده میشود شایع‌ترین نوع آرتریت و بیماری مفصلی در انسان است که می‌تواند به درد مزمن و ناتوانی شدید بیمار منجر شود (1). ایﻦ ﻋﺎرﺿﻪ یﮏ ﺑﯿﻤﺎری ﺷﺎیﻊ که حدود 60 تا 90 درصد اﻓﺮاد ﻣﯿﺎنﺳﺎل و ﭘـﯿﺮ را درگیر می‌کند. ﻋﻼﺋﻢ ﺑﻴﻤﺎری استئوآرتریت زاﻧﻮ ﺑﻪ ﺻﻮرت درد، ﺧﺸﻜﻲ ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﻲ و ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺣﺮﻛﺎت ﻣﻔﺼﻠﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ (2). ایﻦ ﻋﻼﺋﻢ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰایﺶ درد و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ در اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎلیت های روزﻣﺮه ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدی ﺑﯿﻤﺎران را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽدﻫﺪ. ﺷﯿﻮع ایﻦ ﺑﯿﻤﺎری در ﺳﻨﯿﻦ ﺑﺎﻻی 55 ﺳﺎل در زﻧﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﺮدان اﺳﺖ. درد و اﻟﺘﻬﺎب ﺑﻪ دﻧﺒﺎل استئوآرتریت ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و ﻣﻬﺎر ﻋﺼﺒﯽـﻋﻀﻼﻧﯽ در ایﻦ اﻓﺮاد ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ایﻦ دو ﻋﺎﻣﻞ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﻀﻠﻪ دارﻧﺪ (3). همچنین طبق آمار گزارش شده، تا 90 درصد افراد بیشتر از40 سال در آمریکا به این بیماری دچار می‌شوند (4). در حدود 3/2 تا 4/3 در صد مبتلایان به OA زانو، زن هستند (5). ﺑﻪ ﻧﻈﺮ می‌رﺳﺪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ اﻟﮕﻮﻫﺎی تغذیه‌ای ﻏﻠﻂ و ﺷﻴﻮع ﮔﺴﺘﺮده ﭼﺎﻗﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻣﻴﺎن زﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮﻳﺖ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﮕﺬارد، ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﺎدات بدرفتاری ﭼﻮن ﻧﺤﻮه زﻣﻴﻦ ﻧﺸﺴﺘﻦ و اﺳﺘﻔﺎده از سرویسﻫﺎی بهداشتی سنتی ایرانی ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻋﻮارض ﺷﺪه اﺳﺖ (6). ضعف عضلانی و اختلالات حسی-حرکتی از جمله عوامل اتیولوژیک آرتروز زانو شناخته شده‌اند، در این بین ضعف عضله چهار سر ران به‌عنوان یک ریسک فاکتور اولیه در نظر گرفته میشود که حتی گاهی پیش از آتروفی یا شروع درد اتفاق می‌افتد (7).
ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ بزرگ‌ترین ﻣﻔﺼﻞ بدن اﺳﺖ و از آنجا ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ دارد، دارای ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن پیچیده‌ای ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺻﺪﻣﺎت ﺗﺮوﻣﺎﺗﻴﻚ و ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ رو ﺑﻪ رو ﺑﻮدن اﺳﺘﺮسﻫﺎی ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﺎل میﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ در اﻧﺘﻬﺎی دو ﺑﺎزوی ﺑﻠﻨﺪ اﻫﺮم ﺗﻴﺒﻴﺎ و ﻓﻤﻮر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و به‌وسیله ﻻﻳﻪ ﻫﺎی ﭼﺮﺑﻲ و ﻳﺎ ﻋﻀﻠﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮد، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﺮ دو ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ و آﻧﺎﺗﻮﻣﻴﻜﻲ در ﺷﻴﻮع ﺻﺪﻣﺎت وارد ﺑﻪ آن دﺧﺎﻟﺖ دارﻧﺪ (8). با توجه به ایﻨﮑﻪ درﻣﺎن ﻗﻄﻌﯽ رایﺞ ﺑﺮای استئوآرتریت وجود ﻧﺪارد و ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎی درﻣﺎﻧﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ به‌صورت دارویﯽ، ﻏﯿﺮدارویﯽ و یﺎ ﺟﺮاﺣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در ایـﻦ راﺳﺘﺎ، ﺗﻤﺮیﻦدرﻣﺎﻧﯽ به‌عنوان مداخله‌ای ﻏﺎﻟـﺐ در اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮیﺖ اﻧﺠﺎم می‌گیرد ﮐـﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه به‌طور ﻣﺆﺛﺮی ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ درد و ﻣﺤﺪودیﺖ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ در ایﻦ ﺑﯿﻤﺎری می‌گردد. ﭘﺰﺷﮑﺎن راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﻏﯿﺮدارویﯽ به‌خصوص ﺗﻤﺮیﻨﺎﺗﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻤﺮیﻦ ﻗﺪرﺗﯽ و ﺗﻤﺮیﻨﺎت داﺧﻞ آب را توصیه کرده‌اند (9).
یﮑﯽ از علائم ﺑﯿﻤﺎری اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮیﺖ زاﻧﻮ، درد اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ ایﻦ ﺑﯿﻤﺎری واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﺳﺖ و در ﺣﺎل ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﻓﺰایﺶ و ﺑﺎ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯽیﺎﺑﺪ وﻟﯽ ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﯿﻤﺎری درد ﻣﺪاوم ﻣﯽﺷﻮد و ﺣﺘﯽ ﺷﺐﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﻋﺚ آزار ﺑﯿﻤﺎر ﻣﯽﺷﻮد (10). یکی از عوارض ﻣﻬﻤﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ استئوآرتریت زاﻧﻮ ﺑﺎ آن درﮔﯿﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﺧﺘﻼل در ﺗﻌﺎدل است که می تواند افراد را در معرض زمین خوردن قرار بدهد. اختلال در تعادل در ایﻦ ﺑﯿﻤﺎران به‌صورت اﻓﺰایﺶ داﻣﻨﻪ و ﺳﺮﻋﺖ ﻧﻮﺳﺎن ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر ﮐﻒ ﭘﺎیﯽ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ (11). کنترل ﭘﺎﺳﭽﺮ به‌عنوان ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﺪن در ﻓﻀﺎ ﺑﺮای ﺣﻔﻆ ﺗﻌﺎدل و ﺟﻬﺖ یﺎﺑﯽ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ استئوآرتریت زاﻧﻮ دﭼﺎر ﺿﻌﻒ در ﺗﻌﺎدل ایﺴﺘﺎ و ﭘﻮیﺎ میشود (12).
یکی دیگر از روش ها، تمرین درمانی است گزارش شده که افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو، دچار ضعف در عضلات چهارسر ران می شوند و همچنین یک کاهش حس عمقی مشخص در این افراد مشاهده شده است. ضعف عضلات چهارسر ران و کاهش حس عمقی، هر دو می توانند دلیل و یا نتیجه بیماری استئوآرتریت زانو باشند و این دو مؤلفه ازجمله عوامل بسیار مهم در کنترل تعادل هستند، از این رو افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو، دچار ضعف در تعادل ایستا و پویا می شوند (13). ورزش به شکل فعالیت تحمل وزن، مثل راه رفتن یا ورزش استقامتی سبک می تواند تأثیر مثبتی بر درد و عملکرد جسمانی در اشخاص مبتلا به آرتروز استخوانی زانو داشته باشد. ورزش های استقامتی باید از ورزش های ایزومتریک (انقباض هم طول) به تقویت عضله‌ها به کمک ورزش های ایزوتونیک ورزش های حرکتی توسعه یابند. ورزش های انعطاف پذیری باید در حفظ قابلیت ارتجاعی ماهیچه ها و بافت های نرم برون مفصلی نقش داشته باشند (14). از بین روش‌های مختلف کنترل فیزیوتراپی استئوآرتریت، برنامه درمانی است که باعث کاهش درد، بازیابی قدرت عضله و افزایش دامنه حرکات مفصل میشود و در درمان استئوآرتریت متوسط تا شدید نقش مهمی دارد. در فیزیوتراپی، آموزش تمرین ایزومتریک تقویت‌کننده عضله چهارسر ران و همسترینگ و تکرار مداوم آن توصیه میشود (15). طبق مطالب ذکر شده و اهمیت موضوع حاضر هدف از این پژوهش بررسی تأثیر الکتروتراپی و تمرین درمانی بر روی درد و تعادل زنان مبتلا به استئوآرتریت زانو می باشد.
روش شناسی
روش تحقیق حاضر از ﻧﻮع ﻧﯿﻤﻪﺗﺠﺮﺑﯽ و ﮐﺎرﺑﺮدی، با طرح ﺗﺤﻘﯿق ﭘﯿﺶآزﻣﻮن ـ ﭘﺲآزﻣﻮن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری زﻧﺎن میانسال ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮیﺖ زاﻧﻮ در کلینیک فیزیوتراپی ﺷﻬﺮ اردبیل می باشد. از میان ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری 30 نفر، فرد میانسال بین سنین 45 تا 65 سال به روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب و به‌صورت ﺗﺼﺎدﻓﯽ در سه ﮔﺮوه تقسیم شدند.
ﻣﻌﯿﺎرهای ورود ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﺣﺪاﻗﻞ 3 ماه درد زانو، متوسط درد در حین راه رفتن بیش از 3 واحد (مقیاس VAS) تعیین شد معیارهای عدم ورود به ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ، ﺟﺮاﺣﯽ زاﻧﻮ، ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﯿﻤﺎری ﻧﻮروﻟﻮژی، تزریق ﮐﻮرﺗﯿﮑﻮاﺳﺘﺮوﺋﯿﺪ درون مفصلی در شش ماه گذشته و ﺷﺮﮐﺖ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺗﻤﺮیﻨﯽ فیزیوتراپی در ﺷﺶ ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺘﻪ بود.
آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ﭘﺲ از ﺗﻮﺿﯿﺢ در ﺧﺼﻮص ﻫﺪف و ﻓﺮآیﻨﺪ ﺗﺤﻘﯿﻖ، رﺿﺎیتﻧﺎﻣﻪ ﺷﺮﮐﺖ در ﺗﺤﻘﯿﻖ و پس از سؤال از آزمودنی ها پرسش-های ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻦ، ﻗﺪ، وزن، ﺳﺎﺑﻘﻪ ورزشی، ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﯿﻤﺎری، ﺳﺎﺑﻘﻪ وارد آﻣﺪن ﺿﺮﺑﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ زاﻧﻮ و ﻣﺼﺮف داروﻫﺎ را ﺗﮑﻤﯿﻞ گردید. ﺑﺮای ارزیﺎﺑﯽ درد از ﻣﻘﯿﺎس VAS اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﮐﻪ معمولاً یﮏ خط‌کش ده ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳﺶ از وﺿﻌﯿﺖ ﻓﻌﻠﯽ ﺧﻮد یﮏ ﻧﻘﻄﻪ را روی آن ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻌﺎدل از صفحه نیرو برتک ساخت کشور آمریکا با نرخ نمونه‌برداری 1000 هرتز اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. برای بهبود تعادل این افراد از تمرین رومبرگ استفاده شد که به‌صورت ریز در جدول 1 آورده شده است (16).
ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻟﮑﺘﺮوﺗﺮاﭘﯽ ﻫﻤﻪ آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺗﻤﺮیﻨﺎت از دستگاه TENS ساخت کشور آلمان ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ 100-50 ﻫﺮﺗﺰ ﺑﻪ ﻣﺪت بیست دﻗﯿﻘﻪ و دستگاه اوﻟﺘﺮاﺳﻮﻧﺪ نوین ساخت کشور آلمان ﻣﺪاوم ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ 3 ﻣﮕﺎﻫﺮﺗﺰ و ﺷﺪت 2/1 وات ﺑﺮ سانتی‌متر ﻣﺮﺑﻊ ﺑﻪ ﻣﺪت شش دﻗﯿﻘﻪ در اﻃﺮاف ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﯿﺰیﻮﺗﺮاﭘﯿﺴﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﻧﺪ. ﺗﻤﺮیﻦ نیز به مدت ﻫﺸﺖ ﻫﻔﺘﻪ و به‌صورت ﺳﻪ ﺟﻠﺴﻪ در ﻫﻔﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ
نتایج
نتایج با توجه به جدول زیر نشان داد که در هر سه گروه تحقیق توزیع متغیر درد نرمال می باشد؛ برای بررسی نرمال بودن داده های تخته نیرو نیز از آزمون شاپیرویلک استفاده گردید. با توجه به نتایج به دست آمده در جدول شماره 1 مقایسه سن، قد، وزن در هر سه گروه از نظر آماری اختلاف معنی داری را نشان نداد (05/0 P >) (جدول 2).
برای بررسی تجانس بین گروه ها و اینکه از نظر درد هر یک از گروه ها شبیه هم می باشند از آزمون واریانس برای پیش‌آزمون گروه-ها استفاده شد و نتایج با توجه به جدول زیر نشان داد که بین میانگین درد پیش‌آزمون گروه های تحقیق تفاوت معنی داری وجود ندارد و درنتیجه سه گروه از نظر درد قبل از مداخله یکسان می باشند (05/0<P) (جدول 3).
با توجه به جدول زیر برای مقایسه درد پیش آزمون و پس آزمون از تجزیه و تحلیل آماری از واریانس اندازه های تکراری استفاده شد و نتایج نشان داد اثر عامل زمان در آزمون درد از نظر آماری معنی دار بود (048/0=P؛ 278/0=d). مقایسه جفتی نیز نشان داد پس‌آزمون گروه الکتروتراپی 99/37 درصد نسبت به پیش آزمون کمتر بود (جدول 4).
همان‌طور که بیان شد جهت به دست آوردن تعادل پویا آزمودنی ها حین راه رفتن، جابجایی مرکز فشار در دو جهت قدامی-خلفی و داخلی و خارجی در حین مرحله استنس از طریق صفحه نیرو به دست آمده است. نتایج درج شده در جدول 5 نشان داد اثر عامل گروه در مقادیر COPx به لحاظ آماری معنی دار بود (019/0=P؛ 180/0=d). مقایسه جفتی نشان داد دامنه مقادیر COPx در گروه تمرین نسبت به گروه کنترل کاهش داشته است. بعلاوه اثر عامل گروه در مقادیر COPy به لحاظ آماری معنی دار بود (034/0=P؛ 151/0=d). مقادیر COPy در گروه تمرین کرده نسبت به گروه کنترل کاهش داشت.
بحث
سن به‌عنوان یک عامل مهم در بروز استئوآرتریت زانو مطرح شده است به‌طوری‌که با افزایش سن، شدت این بیماری افزایش می-یابد. درد و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺣﺎﺻﻞ از اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮیﺖ زاﻧﻮ، ﻋﻮارض اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ـ اﻗﺘﺼﺎدی و ﺷـﯿﻮع ﺑﺎﻻی آن در اﻓـﺮاد ﭘﯿﺮ ﻋﻠﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻣﻮرد جنبه‌های درﻣﺎﻧﯽ ایﻦ ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻮده اﺳﺖ.
ازاین‌رو، نتایج ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن داد در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﺗﻤﺮیﻦ، درد ﮐﺎﻫﺶ یﺎﻓﺖ و ﺗﻌﺎدل ﺑﻬﺒﻮد ﭘﯿﺪا ﮐﺮد. در این زمینه لانگ و همکاران (2008) در پژوهشی با عنوان "تمرینات قدرتی برای درمان آرتروز زانو: مروری سیستماتیک" به این نتیجه رسیدند که تمرینات مقاومتی باعث کاهش درد و بهبود سطح عملکرد در پنجاه تا هفتاد درصد بیماران مبتلا به استئوآرتریت میشود (17). بهاتتی و همکاران (2019) "تأثیر درمان فیزیوتراپی در زانو استئوآرتریت: یک مطالعه مبتنی بر شواهد" یافته‌ها نشان می‌دهند که تمرینات ترکیبی زانو با روش‌های فیزیوتراپی تسکین‌دهنده درد نسبت به روش‌های به‌تنهایی در مدیریت فیزیوتراپی استئوآرتریت زانو سودمندتر هستند (18). شمسی و همکاران (2020) طی انجام یک پژوهش تحت عنوان "اثربخشی مدیریت فیزیوتراپی در آرتروز زانو: یک بررسی سیستماتیک" نشان می دهد که درمان فیزیوتراپی روشی مؤثر در کاهش درد بیماران مبتلا به OA زانو بدون عوارض جانبی است (19). روش‌های الکتروتراپی همراه با برنامه تمرین‌درمانی که برای درمان بیماران OA زانو طراحی شده است، در بهبود فعال‌سازی عضلات چهارسر ران با کاهش درد و افزایش عملکرد در حین ورزش، برتری بیشتری نسبت به ورزش به‌تنهایی دارند. بنابراین نتایج این پژوهش با لانگ و همکاران (2008)(17)، بهاتتی و همکاران (2019)(18)، شمسی و همکاران (2020)(19)، همچنین با کلودیو (2012)(20)، ﺑﮑﻮی و همکاران (2015)(21)، براگین و ﻫﻤﮑﺎران (2018)(22)، تسوکانس و همکاران (2021)(23) همسو می‌باشند.
در اکثر تحقیقات، ﺑﻬﺒﻮد در درد و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭘﺲ از روش‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻤﺮیﻦ همان‌طور ﮐﻪ در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ، ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. بااین‌حال، در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت از ﻧﻈﺮ روش درﻣﺎنی در ﻣﻘﺎیﺴﻪ ﺑﺎ روش اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه نشد. در این رابطه کاظمی و همکاران (2016)(24) "اثر الکتروتراپی، آب‌درمانی و تمرین‌درمانی بر شاخص های راه رفتن و عملکرد زنان میانسال مبتلا به استئوآرتریت زانو" نتایج نشان دادند که هر سه گروه تمرینی بر عملکرد و شاخص پویای راه رفتن تأثیر معنی-داری داشته است لیکن اثر هیچ از یک روش های تمرینی بر سرعت راه رفتن آزمودنی ها در شش دقیقه اثر معنی‌داری نداشت. بین اثر روش های تمرینی مختلف بر شاخص پویایی راه رفتن و عملکرد تفاوت معنی داری مشاهده نشد و در خصوص سرعت راه رفتن نیز اثر هیچ از یک روش‌ها معنی دار نبود و تفاوتی بین سه شیوه مشاهده نشد. اسلید و همکاران (2010)(25) در مطالعه خود "تأثیر ﻫﺸﺖ ﻫﻔﺘﻪ ﺗﻤﺮیﻦ ﺗﻘﻮیﺖ ﻋﻀﻼت دورﮐﻨﻨﺪه ران را ﺑﺮ ﻗﺪرت ﻋﻀﻼت دورﮐﻨﻨﺪه ران، درد و ﻋﻤﻠﮑﺮد اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ استئوآرتریت زاﻧﻮ" ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدﻧﺪ. ﻧﺘﺎیﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ نشان‌دهنده ﮐﺎﻫﺶ درد زاﻧﻮ در ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻮد، ﻫﺮﭼﻨﺪ از ﻧﻈﺮ آﻣﺎری معنی دار ﻧﺒﻮد. در ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی دیﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﭘﺲ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭼﺸﻤﮕﯿﺮی دیﺪه ﻧﺸﺪ. بنابراین نتایج تحقیق حاضر با نتایج تحقیقات کاظمی و همکاران (2016)(24)، اسلید و همکاران (2010)(25) ناهمسو می باشد.
نتیجه گیری نهایی
درنهایت طبق نتایج پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که استفاده از سرویس های بهداشتی سنتی بعد از یائسگی و ﻋﺎدات بدرفتاری مثل ﻧﺸﺴﺘﻦ بروی زمین، همچنین چاقی زیاد از عوامل مهم و شایع در استئوآرتریت مفصل زانو می باشد. ممکن است عوامل دیگری همچون بیماری زمینه ای، ورزش شدید و ضربه، ژنتیک و تغذیه نامناسب نیز باعث پیدایش این بیماری شود که باید مطالعات بیشتری روی این عوامل انجام شود. درنتیجه با تغییراتی در روش زندگی، ورزش مرتبط با بیماری، کم کردن وزن اضافی بدن قبل از رسیدن به سن میانسالی، می‌توان به پیشگیری از میزان بروز یا شدت این بیماری اقدام کرد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
اصول اخلاق تماماً در این مقاله رعایت شده است. شرکت کنندگان اجازه داشتند هر زمان که مایل بودند از پژوهش خارج شوند. همچنین همه شرکت کنندگان در جریان روند پژوهش بودند. اطلاعات آن‌ها محرمانه نگه داشته شد.
حامی مالی
این پژوهش هیچ گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیر انتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش‌های پژوهش حاضر مشارکت داشته‌اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
فهرست منابع
1. Jordan JM, Linder GF, Renner JB, Fryer JGJA, The impact of arthritis in rural populations. Rheumatology ROJotACo. 1995;8(4):242-50. [DOI:10.1002/art.1790080407] [PMID]
2. Jamtvedt G, Dahm KT, Christie A, Moe RH, Haavardsholm E, Holm I, et al. Physical therapy interventions for patients with osteoarthritis of the knee: an overview of systematic reviews. Physical therapy. 2008;88(1):123-36. [DOI:10.2522/ptj.20070043] [PMID]
3. Fisher N, Pendergast DJSjorm. Reduced muscle function in patients with osteoarthritis. Scandinavian journal of rehabilitation medicine, 1997;29(4):213-21.
4. Sowers MJCoir. Epidemiology of risk factors for osteoarthritis: systemic factors. Current opinion in rheumatology, 2001;13(5):447-51. [DOI:10.1097/00002281-200109000-00018] [PMID]
5. Quero-Hernández, A., Álvarez-Solís, R. M., Vargas-Vallejo, M., Ellis-Irigoyen, A., Navarro, P. F., Tenorio-Rodríguez, H., & Correa, R. E. Tratamiento de niños con enfermedad de Hodgkin usando el esquema COP-AVBD. Revista Mexicana de Pediatría, 2009;76(4):165-69.
6. Zhang YJAihwh-asjen-aoch. Prevalence of osteoarthritis of the knee is high in chinese population.
7. Slemenda, C., Brandt, K. D., Heilman, D. K., Mazzuca, S., Braunstein, E. M., Katz, B. P., & Wolinsky, F. D. Quadriceps Weakness and Osteoarthritis of The Knee. Annals of Internal Medicine, 1997;127(2):97-104. [DOI:10.7326/0003-4819-127-2-199707150-00001] [PMID]
8. Kuttner K, Goldberg VJRAAoOS. Osteoarthritis disorders. 1995:294-302.
9. Dieppe PA, Lohmander LSJTL. Pathogenesis and management of pain in osteoarthritis. Revista Brasileira de Ortopedia, 2005;365(9463):965-73. [DOI:10.1016/S0140-6736(05)71086-2] [PMID]
10. Jordan K, Arden N, Doherty M, Bannwarth B, Bijlsma J, Dieppe P, et al. EULAR Recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis: Report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Annals of the rheumatic diseases, 2003;62(12):1145-55. [DOI:10.1136/ard.2003.011742] [PMID] [PMCID]
11. Masui T, Hasegawa Y, Yamaguchi J, Kanoh T, Ishiguro N, Suzuki SJJoOS. Increasing postural sway in rural-community-dwelling elderly persons with knee osteoarthritis. Journal of Orthopaedic Science, 2006;11(4):353-8. [DOI:10.1007/s00776-006-1034-9] [PMID]
12. Harringe M, Halvorsen K, Renström P, Werner SJG, posture. Postural control measured as the center of pressure excursion in young female gymnasts with low back pain or lower extremity injury. Gait & posture, 2008;28(1):38-45. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2007.09.011] [PMID]
13. Anandacoomarasamy A, March LJTaimd. Current evidence for osteoarthritis treatments. Therapeutic advances in musculoskeletal disease, 2010;2(1):17-28. [DOI:10.1177/1759720X09359889] [PMID] [PMCID]
14. Garsden L, Bullock-Saxton JJCr. Joint reposition sense in subjects with unilateral osteoarthritis of the knee. Clinical rehabilitation, 1999;13(2):148-55. [DOI:10.1191/026921599674996411] [PMID]
15. Poitras S, Avouac J, Rossignol M, Avouac B, Cedraschi C, Nordin M, et al. A critical appraisal of guidelines for the management of knee osteoarthritis using Appraisal of Guidelines Research and Evaluation criteria. Arthritis research & therapy, 2007;9(6):1-12. [DOI:10.1186/ar2339] [PMID] [PMCID]
16. Khasnis A, Gokula RJJopm. Romberg's test. Journal of postgraduate medicine, 2003;49(2):169.
17. Lange AK, Vanwanseele B, Fiatarone singh MAJAC, Rheumatology ROJotACo. Strength training for treatment of osteoarthritis of the knee: a systematic review. Official Journal of the American College of Rheumatology, 2008;59(10):1488-94. [DOI:10.1002/art.24118] [PMID]
18. Bhatti, B. S., Vasani, N. N., & Rathod, S. The Effect of Physiotherapy Treatment in Knee Osteoarthritis: An Evidence Based Study. Journal of Emerging Technologies and Innovative Research. 2019; 6(5): 8-21.
19. Shamsi S, Al-Shehri A, Al Amoudi KO, Khan SJIJoMS. Effectiveness of physiotherapy management in knee osteoarthritis: A systematic review. Indian Journal of Medical Specialities, 2020;11(4):185. [DOI:10.4103/INJMS.INJMS_96_20]
20. Mascarin NC, Vancini RL, Andrade MdS, Magalhães EdP, de Lira CAB, Coimbra IBJBmd. Effects of kinesiotherapy, ultrasound and electrotherapy in management of bilateral knee osteoarthritis: prospective clinical trial. BMC musculoskeletal disorders, 2012;13:1-9. [DOI:10.1186/1471-2474-13-182] [PMID] [PMCID]
21. Beckwée D, Bautmans I, Scheerlinck T, Vaes PJEg. Exercise in knee osteoarthritis-preliminary findings: exercise-induced pain and health status differs between drop-outs and retainers. Experimental gerontology, 2015;72:29-37. [DOI:10.1016/j.exger.2015.09.009] [PMID]
22. Braghin RdMB, Libardi EC, Junqueira C, Nogueira-Barbosa MH, de Abreu DCCJJob, therapies m. Exercise on balance and function for knee osteoarthritis: a randomized controlled trial. Journal of bodywork and movement therapies, 2018;22(1):76-82. [DOI:10.1016/j.jbmt.2017.04.006] [PMID]
23. Tsokanos A, Livieratou E, Billis E, Tsekoura M, Tatsios P, Tsepis E, et al. The efficacy of manual therapy in patients with knee osteoarthritis: a systematic review. Medicina, 2021;57(7):696. [DOI:10.3390/medicina57070696] [PMID] [PMCID]
24. Tuncer, T., Cay, H., Kacar, C., Altan, L., Atik, O., Aydin, A., ... & Ünlü, Z. Evidence-based recommendations for the management of knee osteoarthritis: a consensus report of the Turkish League Against Rheumatism. Turkish Journal of Rheumatology, 2012;27(1):1-17. [DOI:10.5606/tjr.2012.001]
25. Sled EA, Khoja L, Deluzio KJ, Olney SJ, Culham EGJPt. Effect of a home program of hip abductor exercises on knee joint loading, strength, function, and pain in people with knee osteoarthritis: a clinical trial. Physical therapy, 2010;90(6):895-904. [DOI:10.2522/ptj.20090294] [PMID]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه بیومکانیک ورزشی
همدان،شهرک مدنی، بلوار امام خمینی(ره)، بلوار پروفسور موسیوند، مجتمع دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، معاونت پژوهش و فناوری، دفتر مجلات علمی
صندوق پستی: 734
تلفن دفتر نشریه: 08134494042
وب‌سایت: http://biomechanics.iauh.ac.ir
ایمیل: sportbiomechanics@iauh.ac.ir
