دوره 10، شماره 2 - ( 6-1403 )
جلد 10 شماره 2 صفحات 120-104 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rezaei F. Comparison of 8 Weeks of Selected TRX Training and Weight Training on Improving Motor Function and Chronic Nonspecific Back Pain in Women Aged 35 to 55. J Sport Biomech 2024; 10 (2) :104-120
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-319-fa.html
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-319-fa.html
رضائی فاطمه. مقایسه 8 هفته تمرینات منتخب TRX با تمرینات با وزنه بر بهبود عملکرد حرکتی و درد مزمن غیراختصاصی کمر زنان 35 تا 55 سال. مجله بیومکانیک ورزشی. 1403; 10 (2) :104-120
گروه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
متن کامل [PDF 1960 kb]
(332 دریافت)
| چکیده (HTML) (1242 مشاهده)
متن کامل: (480 مشاهده)
مقدمه
کمردرد مشکلی شایع در سطح جهانی است و اکثر مردم حداقل یک دوره از آن را در طول زندگی خود تجربه می کنند. شیوع اولین کمردرد بین 3/6 تا 4/15 درصد تخمین زده شده است (1). در اکثر افرادی که کمردرد محدودکننده فعالیت را تجربه می-کنند، این مشکل مجدداً عود می کند (2). اولین بروز کمردرد اغلب در دهه سوم زندگی رخ می دهد و شیوع آن تا 65 سالگی افزایش می یابد و پس‌ازآن میزان این مشکل کاهش می یابد (3). زمانی که درد بیش از 3 ماه طول بکشد، به آن کمردرد مزمن یا مداوم می گویند (4) که باعث ناتوانی منجر به چاقی، اختلال در قدرت، انعطاف‌پذیری، استقامت و عملکرد می شود (5). به‌طور خاص در جنبه های حرکتی، سرعت راه رفتن انتخابی در کمردرد از 31/1 متر بر ثانیه در افراد سالم به 92/0 متر بر ثانیه در افراد مبتلا به درد کاهش می یابد (6). این ویژگی رفتاری تغییریافته با کاهش دامنه حرکت کتف و کمربند لگنی در طول راه رفتن همراه است (7). همچنین برای داشتن یک زندگی سالم، الگوهای حرکتی و فعالیت روزانه که انسان به‌طور مداوم با آن سروکار دارد از جمله راه رفتن، بالا رفتن از پله، نشستن و ... بسیار حائز اهمیت می‌باشند. عملکرد حرکتی به معنای تولید و نگهداری انقباض عضلات در یک زنجیره حرکتی می‌باشد که در صورت داشتن الگوهای حرکتی نا‌درست افراد در معرض آسیب‌دیدگی قرار میگیرند. الگوی حرکتی مناسب نیازمند قدرت عضلانی، استقامت، انعطاف‌پذیری، هماهنگی و تعادل می باشد که برای اندازه‌گیری این فاکتور‌ها از آزمون FMS استفاده می شود (8) و ایجاد درد و اختلالات اسکلتی عضلانی ممکن است ضعف در این الگوهای عملکردی را در پی داشته باشد.
در زمینه کمردرد همچنین بیان شده عوامل بیولوژیکی متعددی از آسیب (فتق دیسک، تروما)، نقایص ساختاری (بدشکلی ستون فقرات همچون کایفوز، لوردوز و اسکولیوز)، تغییرات مرتبط با سن یا شغل (فشرده شدن ریشه عصبی، تنگی نخاع) و حتی عوامل بیولوژیکی غیرمستقیم مانند چاقی در ایجاد کمردرد نقش دارند که با اختلالات عملکردی در این افراد همراه است (9) و نشان‌دهنده اهمیت انجام تمرینات مختلف جهت کاهش اختلالات ناشی از کمردرد است.
هدف درمانی در کمردرد کاهش تأثیر منفی درد، ناتوانی و از دست دادن عملکرد از طریق توان‌بخشی مناسب است (10). مهم‌ترین اهداف توان‌بخشی برای بیماران کمردرد عبارت‌اند از کنترل درد، بازگرداندن عملکرد، اطمینان از عدم بروز نقص عملکردی در آینده، حفظ اشتغال و بهره وری و در مورد کمردرد حاد جلوگیری از کرونیفیکیشن (10). چالش بزرگ در توان‌بخشی کمردرد، جمعیت گسترده و ناهمگونی آن است که دستیابی به پارادایم‌های مراقبت و توان‌بخشی عمومی که برای همه یا حتی بیشتر زیرجمعیت‌های کمردرد اعمال میشود را تحت تأثیر قرار می دهد (11).
از گذشته تا به الان تمرینات بدنسازی سنتی با هدف زیبایی‌شناختی محبوبیت زیادی بین افراد داشته است اما امروزه ورزش‌هایی که باعث افزایش سطح سلامتی، کیفیت زندگی و عملکرد‌های حرکتی می شوند بیشتر حائز اهمیت می‌باشند زیرا منجر به بهبود عملکرد در انجام وظایف، در ورزش، در محل کار، در کارهای روزمره و در لحظات اوقات فراغت می شود (12).
امروزه از بین تمرینات درمانی مختلف تمرینات در سطوح ناپایدار نگرشی نو در حیطه ورزش و توان‌بخشی بیماران با دردهای مزمن ایجاد کرده است. مطالعات نشان داده است این تمرینات می تواند موجب کاهش درد، عادی ساختن الگوی پاسخ عضلات، بهبود توانایی تنظیمات پاسچر آسیب‌دیده، آموزش مجدد واحدهای حرکتی و همچنین سبب بهبودی قدرت و حس عمقی بیماران کمردرد با افزایش بار در زنجیره حرکتی بسته شود، اما به دلیل کمبود شواهد کافی در مورد برتری این روش تمرینی نسبت به روش های دیگر نمیتوان به تأثیرگذاری مثبت تأکید کرد (13). تمرینات در سطوح ناپایدار می‌تواند از طریق دستگاه ها یا تکنیک-های مختلفی فراهم شود و محدود به برخی روش‌ها، نظیر توپ های بوسو و سوئیسی نیست. تمرینات TRX نیز به جمع تمرینات در سطوح ناپایدار اضافه شده است و استفاده از این سیستم برای بهبود عملکرد و کاهش درد بیماران با درد مزمن به‌طور فزاینده‌ای مورد توجه محققین می باشد (14).
تمرینات تعلیقی نمونه‌ای از تمرینات عملکردی بر روی سطوح نا‌پایدارند که تحت شرایط دینامیک و با استفاده از اسلینگ (بندهای تعلیقی آویزان که فرد با حمایت این بند ها آویزان شده فشار از روی مهره ها برداشته تا اسپاسم عضلانی از بین رفته و درد کاهش یابد) انجام می‌شوند. این تمرینات، ترکیبی از حرکاتی هستند که به‌منظور توسعه قدرت، استقامت، هماهنگی عصبی-عضلانی، انعطاف‌پذیری، توان و ثبات مرکزی مورد استفاده قرار میگیرند. اکثر برنامه‌های تمرینات تعلیقی ترکیبی از فاکتورهای ذکر شده‌اند؛ بنابراین تمرینات تعلیقی را میتوان در اکثر برنامه‌های توان‌بخشی، کاردرمانی، ورزش‌درمانی، تناسب‌اندام، بدنسازی، اوقات فراغت و نظامی به کاربرد. هنگام تمرین با TRX، بدن به‌عنوان یک سیستم هماهنگ و یکپارچه به کار گرفته میشود و هماهنگی عصبی-عضلانی یکی از اجزای کلیدی تمرینات TRX به شمار میرود همچنین این تمرینات نیازمند یک حس از تعادل، برای ایجاد ثبات بدن بر روی یک سطح ناپایدار هستند؛ در نتیجه می‌توانند هماهنگی و فعال‌سازی دو طرفه سیستم عصبی-عضلانی را بهبود بخشند (13). از طرفی دیگر با بررسی‌های انجام شده توسط محقق اثر تمرینات بدنسازی بر کمردرد به‌عنوان یک روش درمانی مورد بررسی قرار نگرفته است و لذا با توجه به چالش‌های پیش رو در جهت درمان کمردرد، عدم توافق و وجود شواهد و مستندات کافی در رابطه ماهیت و نقش تغییرات به وجود آمده در این بیماری ضرورت انجام تحقیق بررسی اثربخشی هشت هفته تمرینات TRX و مقایسه اثرات آن با تمرینات کار با وزنه بیماران مبتلا به کمردرد مزمن غیراختصاصی تأکید می شود.
روش شناسی
پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی و با طرح پیش آزمون-پس آزمون بوده که بر روی 30 نفر از زنان مبتلا به کمردرد مزمن غیراختصاصی گروه سنی 35 تا 55 سال فعال در 6 باشگاه ورزشی شهر اصفهان انجام شد. آزمودنی ها به‌صورت در دسترس انتخاب و سپس در دو گروه تمرینی قرار گرفتند. از معیارهای ورود به تحقیق حاضر عدم شرکت در برنامه توان‌بخشی در 6 ماه گذشته، وجود درد در 1 سال گذشته، عدم وجود آسیب دیسک و مهره و نیز نداشتن منع پزشکی برای تمرینات بود؛ علاوه بر این عواملی اگر آزمودنی ای به خاطر مشکلی توانایی انجام تمرینات را نداشت از پژوهش خارج می شد. در شروع از آزمودنی رضایت‌نامه کتبی شرکت داوطلبانه در مطالعه اخذ شد و سپس قد، وزن و میزان درد آزمودنی ها به‌وسیله پرسشنامه ارزیابی شد؛ همچنین میزان کایفوز و لوردوز آزمودنی‌ها با خط کش منعطف و نمره آزمون غربالگری عملکرد حرکتی آن‌ها با FMS ارزیابی شد. پس از ارزیابی آزمون ها در پیش‌آزمون، گروه های تمرینی تمرینات منتخب را به مدت 8 هفته (سه جلسه در هر هفته) انجام دادند. در نهایت پس پایان هشت هفته تمرینات منتخب مجدداً اندازه‌گیری متغیرها در بازه پس‌آزمون انجام و ثبت شد.
روش ارزیابی درد
جهت ارزیابی درد در این مطالعه از شاخص ارزیابی بصری درد استفاده شد. در این روش فرد بر روی یک خط کش که از یک تا ده نمره گزاری شده میزان کمردرد خود را مشخص کرد (15). اعتبار و روایی آن عالی و پایایی داخلی آن 91/0 ICC= را نشان می دهد (16).
روش ارزیابی کایفوز و لوردوز
برای اندازه‌گیری انحنای پشتی و کمری ستون فقرات از خط کش منعطف که دارای ویژگی‌هایی چون اندازه‌گیری سریع، ارزان و غیرتهاجمی بوده، استفاده شد. از افراد داوطلب شرکت‌کننده در این تحقیق خواسته‌شده که لباس‌های بالاتنه خود را خارج کنند تا محقق بتواند توسط مشاهده و لمس ستون فقرات توسط انگشتان، چهار مهره دوم پشتی، دوازدهم پشتی و اولین مهره کمری و دومین مهره خاجی را مشخص کند. برای یافتن مهره دومین مهره پشتی به این صورت عمل شد، درحالی‌که بالاتنه شخص مورد آزمایش کاملاً برهنه بوده از وی خواسته شد در حالت ایستاده سرش را به جلو خم کند و برجسته‌ترین مهره او را که مهره هفتمین مهره گردنی بوده پیداکرده و با لمس کردن مهره‌ها توسط انگشتان دو مهره پایین‌تر از مهره هفتم گردنی که همان دومین مهره پشتی بوده، علامت‌گذاری شد. سپس برای پیدا کردن مهره دوازدهم پشتی از وی خواسته شد که دست‌هایش را روی لبه میز قرار داده و در حالت نیمه خم به جلو وزنش را بر روی دست‌هایش منتقل کند، به‌طور هم‌زمان با لمس دنده دوازدهم در دو طرف با نوک انگشتان شست و دنبال کردن مسیرشان به سمت بالا و داخل تا جایی که در بافت نرم بدن ناپدید شوند دنبال شد، در این نقطه با رسم کردن خط مستقیمی نوک دو انگشت شست را به هم وصل کرده و با این کار محل قرارگیری زائده خاری دوازدهمین مهره پشتی تعیین گردید. اگر همچنان در مورد محل دوازدهمین مهره پشتی شکی بود درحالی‌که دو انگشت دست در نقطه موردشک (فضای بین دو مهره) قرار داشته، از شخص مورد آزمایش خواسته می‌شد که تنه‌اش را به جلو خم کند، اگر محقق حین حرکت خم شدن و باز شدن حرکتی را حس کرد، از محل دقیق مهره دوازدهم مطمئن می‌شدیم چراکه محل اتصال مهره‌های سینه‌ای - کمری مشخص گردیده است که مهره زیرین آن، اولین مهره کمری می‌باشد. آخرین نقطه نشانه موردنظر مربوط به دومین مهره خاجی بوده که زائده شوکی آن با خارهای خاصره‌ای خلفی فوقانی هم‌سطح است که برای پیدا کردن آن دو فرورفتگی ناحیه پشتی را پیداکرده و به سمت وسط آن دو فرورفتگی حرکت کرده (مرکز آن دو نقطه در ناحیه ستون مهره، مهره دوم خاجی می‌باشد) سپس با قلم روغنی که به‌راحتی پاک می‌شد و ضد حساسیت نیز بوده نقاط مشخص‌شده علامت‌گذاری شد. تمام اندازه‌گیری‌ها در حالت ایستاده به‌صورت ریلکس به صورتی از آزمودنی‌ها خواسته شد در زمان اندازه‌گیری وزن خود را در بین دو پا قرار داده و روبرو را نگاه کنند، انجام شد. پس از مشخص شدن نقاط موردنظر خط کش منعطف بر روی ستون فقرات قرار داده‌شده به صورتی که شکل ناحیه موردنظر را به خود بگیرد و هیچ‌گونه فضای خالی بین خط کش و ستون فقرات نباشد. سپس نقاط مشخص‌شده بر روی ستون فقرات بر روی خط کش نیز منتقل شدند. در انتها خط کش بااحتیاط از روی ستون فقرات جداشده و بر روی کاغذ موردنظر قرار داده می‌شد و به‌وسیله مداد انحنا بر روی کاغذ رسم شده و نقاط موردنظر بر روی انحنای رسم شده مشخص می‌گردیدند. فاصله دونقطه L و عمق انحنا H به‌وسیله خط کش اندازه‌گیری شده و اعداد به‌دست‌آمده داخل فرمول قرار داده شدند تا زاویه کایفوز و لوردوز به دست آید (Θ=4Arctan2H/L) (17).
روش ارزیابی عملکرد حرکتی
جهت ارزیابی عملکرد حرکتی از آزمون FMS استفاده شد. نحوه امتیازدهی در این آزمون به این‌گونه است که: انجام صحیح حرکت بدون حرکات جبرانی 3 امتیاز؛ انجام حرکت با حرکات جانبی 2 امتیاز؛ عدم توانایی انجام حرکت بدون حرکات جانبی 1 امتیاز و ایجاد درد حین انجام حرکت یا انجام آزمون آشکارسازی 0 امتیاز دارد. 7 حرکت این آزمون شامل آزمون Deep squat (بالاتنه موازی با درشت‌نی است، ران ها موازی با زمین هستند، زانوها دقیقاً بالای پاها قرار دارند، میله موازی با زمین است)، آزمون گام از روی مانع (مفاصل ران، زانوها و مچ های پا در یک راستا و در صفحه ساجیتال می باشند، حرکتی در ناحیه کمر اتفاق نمی-افتد، میله و مانع با هم موازی اند)، آزمون Lunge (میله در تماس با ستون فقرات در وضعیت باز شده است، حرکتی در ناحیه تنه اتفاق نمی افتد، میله و پاها در صفحه ساجیتال باقی می مانند، زانو پشت پاشنه پای جلویی را لمس می کند)، آزمون تحرک پذیری شانه (مشت‌ها در فاصله 20 سانتی‌متری هم قرار می گیرند (3 امتیاز)، مشت ها در فاصله 30 سانتی متری هم قرار می گیرند (2 امتیاز)، مشت ها در فاصله بیش از 30 سانتی‌متری هم قرار می گیرند (1 امتیاز)، آزمون بالابردن مستقیم پا به‌صورت فعال (مچ پا یا سر میله به‌موازات نقطه میانی ران و خار قدامی فوقانی لگن قرار گیرد (3 امتیاز)، مچ پا یا سر میله به‌صورت نقطه میانی ران و وسط کشکک یا خط مفصلی زانو قرار گیرد (2 امتیاز)، مچ پا یا سر میله به‌موازات نقطه ای پایین تر از وسط کشکک یا خط مفصلی زانو قرار می گیرد (1 امتیاز)، آزمون پایداری شنای تنه (مردان یک تکرار را در وضعیتی که شست دست به‌موازات پیشانی باشد، انجام دهند (3 امتیاز)، مردان یک تکرار را در وضعیتی که شست دست به‌موازات چانه باشد، انجام دهند (2 امتیاز)، ستون فقرات را در راستای اندام تحتانی قرار ندهند (1 امتیاز) و آزمون پایداری چرخشی (انجام یک تکرار صحیح درحالی‌که ستون فقرات به‌موازات زمین است، زانو و آرنج با همدیگر تماس پیدا کنند) می باشد (18) (شکل 1).
برنامه تمرینی TRX
تمرینات گروه TRX، به مدت 45 دقیقه که با استفاده از طناب یا بند که شامل دو دستگیره و بدنه است پروتکل تمرینی خود را انجام دادند و شدت تمرین‌ها بر اساس توانایی افراد و بر اساس برنامه تمرینی افزایش می یافت (19) (جدول 1).
برنامه تمرینی کار با وزنه
برنامه تمرینی پیش‌رونده پژوهش حاضر شامل 8 هفته تمرینات در بخش مقاومتی بود که سه جلسه در هفته توسط آزمودنی‌ها انجام شد. استراحت بین ست 1 دقیقه و استراحت پایان ست 2 دقیقه در نظر گرفته شد (20) (جدول 2).
در این پژوهش برای توصیف متغیرها از آمار توصیفی و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آمار استنباطی استفاده شد. نرمال بودن توزیع داده ها در این مطالعه با آزمون شاپیروویلک ارزیابی شد. همچنین جهت تجزیه‌وتحلیل استنباطی داده ها و بیان تفاوت احتمالی بین میانگین گروه‌ها در مراحل مختلف تحقیق در صورت نرمال بودن توزیع داده‌ها از روش آماری تحلیل کوواریانس و آزمون تی همبسته استفاده شد. همچنین در شرایط غیرنرمال از آزمون‌های یو من ویتنی و ویلکاکسون تفاوت‌ها بررسی شد. بررسی داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه 24 انجام شد (05/0≥P).
نتایج
نتایج اطلاعات توصیفی هر گروه، شامل سن، قد، وزن و شاخص توده بدنی (BMI) در جدول 3 ارائه شد. نتایج آزمون تی مستقل در جدول 3 در بررسی همگن بودن متغیرها نشان‌دهنده همگن بودن متغیرهای توصیفی در دو گروه بود. همچنین نتایج آزمون شاپیروویلک نشان داد که به غیر از متغیر درد سایر متغیرهای تحقیق نرمال بوده است. با توجه به نرمال بودن داده های مربوط به عملکرد حرکتی، کایفوز و لوردوز که با آزمون شاپیروویلک مشخص شد و همچنین برقراری تجانس واریانس که با آزمون لون مورد بررسی قرار گرفت به همین منظور از آزمون تحلیل کوواریانس و تی همبسته جهت بررسی تأثیر تمرین و مقایسه گروه ها استفاده شد که نتایج آن در جداول 4 ارائه شد.
نتایج آزمون تی همبسته در جدول 4 نشان‌دهنده تأثیر برنامه های تمرینی بر بهبود زاویه کایفوز (001/0=P، 001/0=P)، لوردوز (02/0=P، 001/0=P)، عملکرد حرکتی (001/0=P، 001/0=P) و درد (001/0=P، 001/0=P) در گروه های تمرینی بوده است. همچنین نتایج مربوط به مقایسه گروه‌های تمرینی فقط در متغیر زاویه کایفوز بین دو گروه تمرینی تفاوت معنی داری نشان داد (002/0=P) به صورتی که اثر برنامه تمرینی TRX بیشتر از برنامه کار با وزنه بود؛ اما در سایر متغیرها تفاوتی مشاهده نشد (05/0 
بحث
نتایج مطالعه حاضر در زمینه درد، راستای ستون فقرات و نمره آزمون غربالگری عملکرد حرکتی نشان داد هر دو برنامه تمرینی اثر معنی داری در بهبود این متغیرها داشتند اما در مقایسه دو گروه تمرینی تفاوتی بین اثر تمرینات (به غیر از زاویه کایفوز) مشاهده نشد. نتایج مطالعه حاضر در زمینه درد با نتایج مطالعات قاسمی و همکاران (2020) (2)، شجاع‌الدین و همکاران (2020) (21)، چن و همکاران (2019) (22) هم‌راستاست. در راستای اثر تمرینات بر کاهش درد باید بیان نمود یکی از دلایل کاهش درد فشار بارهای متفاوت اعمال شده توسط تمرین که سوخت‌وساز موضعی را فعال و طبیعی می کند و حساسیت گیرنده های درد مرکزی، پیرامونی و نخاع را کاهش می دهد همچنین با حذف آتروفی عضلانی هماهنگی داخل و بین عضلانی را بهبود می دهد که این عوامل باعث تغییر درک ما از درد می شود (23)، همچنین ثبات دهنده‌های مفصلی به‌نوبه خود باعث کاهش نیروهای برشی که خود عامل درد هستند می شوند. به‌طور مشابه به پارامترهای ارزیابی شناختی که بر درجه‌بندی درد واقعی و وجود یک مرجع ویژه برای آنچه که بیماران از مداخله انتظار دارند نیاز است (23). تمرینات ثبات دهنده چه با وزنه و چه با ابزار تعلیقی همچون TRX باعث افزایش قدرت عضلات بخش مرکزی تنه می شود و سبب کاهش تنش پدید آمده در رباط ها و مفاصل مهره ها گشته، آن ها را در وضعیت طبیعی ثابت می نماید و میزان درد را کم می کند و موجب افزایش اعتماد بیمار به روش تمرینی و درمانی می شود (24). البته کاهش میزان درد را می توان به عضلات عرضی شکم و چند سر مرتبط دانست زیرا عضله عرضی شکم یکی از عضلات کلیدی در حفظ ستون فقرات می باشد و بازآموزی تسهیل آن، اولین گام در بهبود کمردرد محسوب می گردد (25).
کنش و واکنش بین درد و نیروی عضلانی یا تأثیر متقابل بین این دو عامل در مکانیزم درد و پیشرفت آن دخالت دارند. بدین معنی که ممکن است در ابتدا به خاطر ضعف عضلانی فشار مکانیکی وارده به تنه فرد را به درد مبتلا سازد و سپس این درد مانع از فعالیت عضلانی شده، به صورتی که بسیاری از بیماران مبتلا به درد مزمن شدید از حرکاتی که ستون فقرات در آن درگیر هستند (چرخیدن، گردش گردن یا خم شدن) و همراه با تکانه‌های درد است هراس دارند و یک نوع ضعف عضلانی مضاعف نیز بروز نماید. این دو پدیده فرد را در سیکل معیوب قرار داده و سبب بیماری مزمن گردد (26). پارک و یو (۲۰۱۳) روش مؤثر کاربردی برای کاهش ناتوانی و افزایش ضخامت عرضی شکم و مایل خارجی را با مانور توکشیدن شکمی و افزایش ضخامت مایل داخلی را با سایر تمرین مرکزی پیشنهاد دادند (27). توجه به نتایج مطالعات می توان چنین استنباط کرد که افراد مبتلا به درد مزمن با ضعف قدرت و استقامت عضلات تنه روبرو هستند. بدیهی است که داشتن درد از اعمال نیروی شدید و انجام حرکات قدرتی جلوگیری می کند و گاهی نیز به‌طورکلی حرکات فرد را محدود می سازد. در نتیجه عدم استفاده کافی از عضلات منجر به آتروفی، کاهش انعطاف‌پذیری و نیز تضعیف آن‌ها می شود (28)؛ که همین ضعف عضلانی می تواند عاملی در تغییر راستای ستون فقرات باشد. در همین راستا بیان شد انحناهای ستون فقرات شکل‌پذیری بالایی دارند و در طول سنین مختلف و متناسب با نوع فعالیت زندگی فرد تغییر می‌کند (17). نتایج تحقیق حاضر در زمینه کاهش زاویه پشتی و کمری به دنبال اعمال برنامه‌های تمرینی با نتایج تحقیق حجتی و شیخ پور (۲۰۱۳) (29) و همچنین یو (2013) (30) هم‌راستاست. یو (۲۰۱۳) در پژوهشی که به بررسی اثر تمرینات اکستنشنی سینه ای و همچنین تمرینات برای موقعیت کتف و گردن بر زاویه کایفوز سینه ای و درد بالای سینه پرداختند به این نتیجه رسیدند که مداخلات برای کاهش درد سینه و اصلاح کایفوز سینه‌ای نه‌تنها باید به یک رویکرد برای کشش عضلات سینه‌ای توجه داشت بلکه باید از شیوه‌های درمانی عضلات در منطقه گردن و کتف نیز هم‌زمان استفاده کرد (30) که هر دو تمرین استفاده شده در این پژوهش به‌ویژه تمرینات TRX دارای این شرایط بوده و بر ناحیه کمربند شانه نیز تأکید داشتند. با توجه به تأثیر تمرینات TRX به‌عنوان تمرینات قدرتی بر کاهش زاویه پشتی می توان به وجود ارتباط بین افزایش زاویه کایفوز و کاهش قدرت تنه به‌ویژه عضلات اکستنسور تنه پی برد که محققین دیگری نظیر دستمنش و همکاران (2013) (31) و گرانیتو و همکاران (2014) نیز در زمینه ارتباط بین کایفوز لوردوز و قدرت عضلات اکستنسور و فلکسور تنه تحقیقاتی انجام داده و به وجود این ارتباط اشاره کردند (32). در زمینه تمرینات منتخب این پژوهش باید به این نکته توجه کرد که هر دو تمرین منتخب استفاده شده در این پژوهش، ضمن تأکید ویژه بر بهبود قدرت عضلات با تقویت عضلات مربوطه کشش و رفع گرفتگی و چسبندگی های موجود در عضلات مقابل را نیز در پی داشته است. در این پژوهش سعی شده است برنامه تمرینات بیشتر در حالت تحمل وزن اعمال گردد تا به وضعیت واقعی زندگی نزدیک‌تر باشد که این مورد در تمرینات TRX بیشتر مورد توجه است. محققان بیان نموده‌اند متعاقب اجرای تمرینات مقاومتی در عضلات اسکلتی تغییراتی از جمله افزایش کل پروتئین قابل انقباض به‌ویژه در الیاف میوزین، افزایش در مقدار و قدرت نسوج همبند و تاندونی و لیگامنت، افزایش تراکم مویرگی در هر تار عضله، افزایش تعداد تارها در نتیجه تقسیم طولی تارهای عضلانی ایجاد می شود که باعث افزایش قدرت و استقامت عضلانی می گردد (33).
همچنین بیان کرده‌اند تمرینات قدرتی طول تاندون عضلات را تحت تأثیر قرار داده و بخش‌های مختلف اسکلتی را جا به جا می-کند و باعث ثبات و ایستادگی لیگامنت ها می گردد و از طرفی کشش به دنبال تقویت عضلات مخالف به‌عنوان هماهنگ‌کننده عضلات موافق و مخالف عمل می کند؛ بنابراین چنین تمریناتی باعث افزایش طول عضلات در سمت تقعر شده، موجب می شود نیرو و قدرت عضلانی در سمت تحدب افزایش و در نتیجه میزان ناهنجاری کاهش یابد (30). از طرف دیگر بهبود در قدرت و استقامت می تواند بهبود در عملکرد را نیز در پی داشته باشد که در این مطالعه نیز اثر هر دو برنامه تمرینی بر بهبود عملکرد حرکتی معنی‌دار بوده است.
همان‌طور که گفته شده ثبات مرکزی مطلوب می‌تواند باعث انتقال کامل نیروی تولید شده در بدن به اندام های فوقانی و تحتانی می شود (34). بیشترین نیروهای ثباتی از طریق انقباض عضلات تنه، لگن و ران ایجاد میشود که در حفظ ثبات مرکزی نقش دارند (35) که با افزایش قدرت مرکز بدن، کنترل بدن و تعادل افزایش یافته و میزان آسیب کاهش می‌یابد که نتایج این پژوهش نیز مؤکد این موضوع است به‌گونه‌ای که در نمره کلی آزمون عملکرد حرکتی بهبود حاصل شد. در توجیه این نتیجه میتوان این‌گونه بیان کرد که با تمرینات با وزنه و TRX، عضلات مرکزی بزرگ‌تر در این ناحیه باعث ایجاد یک سیلندر محکم و یک گشتاور بلند اینرسی در مقابل اغتشاشات بدن شده همچنین، عضلات مرکزی باعث ایجاد گشتاور نیرو در ناحیه مرکزی شده که این امر اجازه می دهد تغییرات کوچک در چرخش حول ناحیه مرکزی باعث تغییرات بزرگ تر در چرخش در قسمت های انتهایی بدن شود. نتایج مطالعات حاکی از اهمیت و تأثیر ثبات مرکزی در حرکات انسان در تولید مؤثر حرکات تنه و اندام ها جهت ایجاد، انتقال و کنترل نیرو و انرژی در طول فعالیت های زنجیره حرکتی می باشد (36). نشان داده شده است عضلات مرکزی بدن قبل از حرکت اندام های تحتانی فعال می شوند و قسمت مرکزی بدن با تأمین پایداری نقش مهمی در ایجاد یک سطح اتکای باثبات برای انجام حرکات اندام ها دارد (37) که با ضعف در ناحیه تنه ممکن است اجرای حرکت فرد با ضعف همراه باشد و با تقویت مناسب و صحیح عضلات ناحیه تنه بتوان این ضعف را از بین برد و فرد در 7 آزمون مربوط به عملکرد حرکتی عملکرد بهتری داشته باشد و نتایج این مطالعه نیز نشان‌دهنده همین موضوع بوده است.
نتیجه گیری نهایی
به‌صورت کلی نتایج این تحقیق نشان‌دهنده تأثیر هر دو برنامه کار با وزنه و TRX بر کاهش درد، زاویه کایفوز، لوردوز و افزایش نمره آزمون غربالگری عملکرد حرکتی بود. ازآنجایی‌که هر دو نوع تمرینات بر ناحیه تنه تمرکز داشته‌اند به نظر می‌رسد این تمرینات علاوه بر کاهش درد و اختلالات اسکلتی عضلانی با بهبود عملکرد حرکتی به کاهش احتمال ابتلا به آسیب دیدگی و بهبود عملکرد متقاضی کمک خواهد نمود. همچنین استفاده از این تمرینات با به‌کارگیری تئوری‌های تقویت عضلات ناحیه مرکزی بدن و حرکت اندام، می توان نتیجه گیری کرد که شرکت در تمرینات عملکرد زنان با دردهای اسکلتی عضلانی را بهبود می بخشد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تمامی اصول اخلاقی در این پژوهش رعایت شده است. به شرکت کنندگان در این پژوهش اجازه داده شده بود تا هر زمان که مایل بودند از روند پژوهش خارج شوند. همچنین تمامی شرکت‌کنندگان در جریان روند و مراحل مختلف شرکت در پژوهش قرار داشتند. به تمامی شرکت‌کنندگان این اطمینان داده شده بود که اطلاعات آن‌ها محرمانه نگه داشته می شود.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش های پژوهش حاضر مشارکت داشته اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
کمردرد مشکلی شایع در سطح جهانی است و اکثر مردم حداقل یک دوره از آن را در طول زندگی خود تجربه می کنند. شیوع اولین کمردرد بین 3/6 تا 4/15 درصد تخمین زده شده است (1). در اکثر افرادی که کمردرد محدودکننده فعالیت را تجربه می-کنند، این مشکل مجدداً عود می کند (2). اولین بروز کمردرد اغلب در دهه سوم زندگی رخ می دهد و شیوع آن تا 65 سالگی افزایش می یابد و پس‌ازآن میزان این مشکل کاهش می یابد (3). زمانی که درد بیش از 3 ماه طول بکشد، به آن کمردرد مزمن یا مداوم می گویند (4) که باعث ناتوانی منجر به چاقی، اختلال در قدرت، انعطاف‌پذیری، استقامت و عملکرد می شود (5). به‌طور خاص در جنبه های حرکتی، سرعت راه رفتن انتخابی در کمردرد از 31/1 متر بر ثانیه در افراد سالم به 92/0 متر بر ثانیه در افراد مبتلا به درد کاهش می یابد (6). این ویژگی رفتاری تغییریافته با کاهش دامنه حرکت کتف و کمربند لگنی در طول راه رفتن همراه است (7). همچنین برای داشتن یک زندگی سالم، الگوهای حرکتی و فعالیت روزانه که انسان به‌طور مداوم با آن سروکار دارد از جمله راه رفتن، بالا رفتن از پله، نشستن و ... بسیار حائز اهمیت می‌باشند. عملکرد حرکتی به معنای تولید و نگهداری انقباض عضلات در یک زنجیره حرکتی می‌باشد که در صورت داشتن الگوهای حرکتی نا‌درست افراد در معرض آسیب‌دیدگی قرار میگیرند. الگوی حرکتی مناسب نیازمند قدرت عضلانی، استقامت، انعطاف‌پذیری، هماهنگی و تعادل می باشد که برای اندازه‌گیری این فاکتور‌ها از آزمون FMS استفاده می شود (8) و ایجاد درد و اختلالات اسکلتی عضلانی ممکن است ضعف در این الگوهای عملکردی را در پی داشته باشد.
در زمینه کمردرد همچنین بیان شده عوامل بیولوژیکی متعددی از آسیب (فتق دیسک، تروما)، نقایص ساختاری (بدشکلی ستون فقرات همچون کایفوز، لوردوز و اسکولیوز)، تغییرات مرتبط با سن یا شغل (فشرده شدن ریشه عصبی، تنگی نخاع) و حتی عوامل بیولوژیکی غیرمستقیم مانند چاقی در ایجاد کمردرد نقش دارند که با اختلالات عملکردی در این افراد همراه است (9) و نشان‌دهنده اهمیت انجام تمرینات مختلف جهت کاهش اختلالات ناشی از کمردرد است.
هدف درمانی در کمردرد کاهش تأثیر منفی درد، ناتوانی و از دست دادن عملکرد از طریق توان‌بخشی مناسب است (10). مهم‌ترین اهداف توان‌بخشی برای بیماران کمردرد عبارت‌اند از کنترل درد، بازگرداندن عملکرد، اطمینان از عدم بروز نقص عملکردی در آینده، حفظ اشتغال و بهره وری و در مورد کمردرد حاد جلوگیری از کرونیفیکیشن (10). چالش بزرگ در توان‌بخشی کمردرد، جمعیت گسترده و ناهمگونی آن است که دستیابی به پارادایم‌های مراقبت و توان‌بخشی عمومی که برای همه یا حتی بیشتر زیرجمعیت‌های کمردرد اعمال میشود را تحت تأثیر قرار می دهد (11).
از گذشته تا به الان تمرینات بدنسازی سنتی با هدف زیبایی‌شناختی محبوبیت زیادی بین افراد داشته است اما امروزه ورزش‌هایی که باعث افزایش سطح سلامتی، کیفیت زندگی و عملکرد‌های حرکتی می شوند بیشتر حائز اهمیت می‌باشند زیرا منجر به بهبود عملکرد در انجام وظایف، در ورزش، در محل کار، در کارهای روزمره و در لحظات اوقات فراغت می شود (12).
امروزه از بین تمرینات درمانی مختلف تمرینات در سطوح ناپایدار نگرشی نو در حیطه ورزش و توان‌بخشی بیماران با دردهای مزمن ایجاد کرده است. مطالعات نشان داده است این تمرینات می تواند موجب کاهش درد، عادی ساختن الگوی پاسخ عضلات، بهبود توانایی تنظیمات پاسچر آسیب‌دیده، آموزش مجدد واحدهای حرکتی و همچنین سبب بهبودی قدرت و حس عمقی بیماران کمردرد با افزایش بار در زنجیره حرکتی بسته شود، اما به دلیل کمبود شواهد کافی در مورد برتری این روش تمرینی نسبت به روش های دیگر نمیتوان به تأثیرگذاری مثبت تأکید کرد (13). تمرینات در سطوح ناپایدار می‌تواند از طریق دستگاه ها یا تکنیک-های مختلفی فراهم شود و محدود به برخی روش‌ها، نظیر توپ های بوسو و سوئیسی نیست. تمرینات TRX نیز به جمع تمرینات در سطوح ناپایدار اضافه شده است و استفاده از این سیستم برای بهبود عملکرد و کاهش درد بیماران با درد مزمن به‌طور فزاینده‌ای مورد توجه محققین می باشد (14).
تمرینات تعلیقی نمونه‌ای از تمرینات عملکردی بر روی سطوح نا‌پایدارند که تحت شرایط دینامیک و با استفاده از اسلینگ (بندهای تعلیقی آویزان که فرد با حمایت این بند ها آویزان شده فشار از روی مهره ها برداشته تا اسپاسم عضلانی از بین رفته و درد کاهش یابد) انجام می‌شوند. این تمرینات، ترکیبی از حرکاتی هستند که به‌منظور توسعه قدرت، استقامت، هماهنگی عصبی-عضلانی، انعطاف‌پذیری، توان و ثبات مرکزی مورد استفاده قرار میگیرند. اکثر برنامه‌های تمرینات تعلیقی ترکیبی از فاکتورهای ذکر شده‌اند؛ بنابراین تمرینات تعلیقی را میتوان در اکثر برنامه‌های توان‌بخشی، کاردرمانی، ورزش‌درمانی، تناسب‌اندام، بدنسازی، اوقات فراغت و نظامی به کاربرد. هنگام تمرین با TRX، بدن به‌عنوان یک سیستم هماهنگ و یکپارچه به کار گرفته میشود و هماهنگی عصبی-عضلانی یکی از اجزای کلیدی تمرینات TRX به شمار میرود همچنین این تمرینات نیازمند یک حس از تعادل، برای ایجاد ثبات بدن بر روی یک سطح ناپایدار هستند؛ در نتیجه می‌توانند هماهنگی و فعال‌سازی دو طرفه سیستم عصبی-عضلانی را بهبود بخشند (13). از طرفی دیگر با بررسی‌های انجام شده توسط محقق اثر تمرینات بدنسازی بر کمردرد به‌عنوان یک روش درمانی مورد بررسی قرار نگرفته است و لذا با توجه به چالش‌های پیش رو در جهت درمان کمردرد، عدم توافق و وجود شواهد و مستندات کافی در رابطه ماهیت و نقش تغییرات به وجود آمده در این بیماری ضرورت انجام تحقیق بررسی اثربخشی هشت هفته تمرینات TRX و مقایسه اثرات آن با تمرینات کار با وزنه بیماران مبتلا به کمردرد مزمن غیراختصاصی تأکید می شود.
روش شناسی
پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی و با طرح پیش آزمون-پس آزمون بوده که بر روی 30 نفر از زنان مبتلا به کمردرد مزمن غیراختصاصی گروه سنی 35 تا 55 سال فعال در 6 باشگاه ورزشی شهر اصفهان انجام شد. آزمودنی ها به‌صورت در دسترس انتخاب و سپس در دو گروه تمرینی قرار گرفتند. از معیارهای ورود به تحقیق حاضر عدم شرکت در برنامه توان‌بخشی در 6 ماه گذشته، وجود درد در 1 سال گذشته، عدم وجود آسیب دیسک و مهره و نیز نداشتن منع پزشکی برای تمرینات بود؛ علاوه بر این عواملی اگر آزمودنی ای به خاطر مشکلی توانایی انجام تمرینات را نداشت از پژوهش خارج می شد. در شروع از آزمودنی رضایت‌نامه کتبی شرکت داوطلبانه در مطالعه اخذ شد و سپس قد، وزن و میزان درد آزمودنی ها به‌وسیله پرسشنامه ارزیابی شد؛ همچنین میزان کایفوز و لوردوز آزمودنی‌ها با خط کش منعطف و نمره آزمون غربالگری عملکرد حرکتی آن‌ها با FMS ارزیابی شد. پس از ارزیابی آزمون ها در پیش‌آزمون، گروه های تمرینی تمرینات منتخب را به مدت 8 هفته (سه جلسه در هر هفته) انجام دادند. در نهایت پس پایان هشت هفته تمرینات منتخب مجدداً اندازه‌گیری متغیرها در بازه پس‌آزمون انجام و ثبت شد.
روش ارزیابی درد
جهت ارزیابی درد در این مطالعه از شاخص ارزیابی بصری درد استفاده شد. در این روش فرد بر روی یک خط کش که از یک تا ده نمره گزاری شده میزان کمردرد خود را مشخص کرد (15). اعتبار و روایی آن عالی و پایایی داخلی آن 91/0 ICC= را نشان می دهد (16).
روش ارزیابی کایفوز و لوردوز
برای اندازه‌گیری انحنای پشتی و کمری ستون فقرات از خط کش منعطف که دارای ویژگی‌هایی چون اندازه‌گیری سریع، ارزان و غیرتهاجمی بوده، استفاده شد. از افراد داوطلب شرکت‌کننده در این تحقیق خواسته‌شده که لباس‌های بالاتنه خود را خارج کنند تا محقق بتواند توسط مشاهده و لمس ستون فقرات توسط انگشتان، چهار مهره دوم پشتی، دوازدهم پشتی و اولین مهره کمری و دومین مهره خاجی را مشخص کند. برای یافتن مهره دومین مهره پشتی به این صورت عمل شد، درحالی‌که بالاتنه شخص مورد آزمایش کاملاً برهنه بوده از وی خواسته شد در حالت ایستاده سرش را به جلو خم کند و برجسته‌ترین مهره او را که مهره هفتمین مهره گردنی بوده پیداکرده و با لمس کردن مهره‌ها توسط انگشتان دو مهره پایین‌تر از مهره هفتم گردنی که همان دومین مهره پشتی بوده، علامت‌گذاری شد. سپس برای پیدا کردن مهره دوازدهم پشتی از وی خواسته شد که دست‌هایش را روی لبه میز قرار داده و در حالت نیمه خم به جلو وزنش را بر روی دست‌هایش منتقل کند، به‌طور هم‌زمان با لمس دنده دوازدهم در دو طرف با نوک انگشتان شست و دنبال کردن مسیرشان به سمت بالا و داخل تا جایی که در بافت نرم بدن ناپدید شوند دنبال شد، در این نقطه با رسم کردن خط مستقیمی نوک دو انگشت شست را به هم وصل کرده و با این کار محل قرارگیری زائده خاری دوازدهمین مهره پشتی تعیین گردید. اگر همچنان در مورد محل دوازدهمین مهره پشتی شکی بود درحالی‌که دو انگشت دست در نقطه موردشک (فضای بین دو مهره) قرار داشته، از شخص مورد آزمایش خواسته می‌شد که تنه‌اش را به جلو خم کند، اگر محقق حین حرکت خم شدن و باز شدن حرکتی را حس کرد، از محل دقیق مهره دوازدهم مطمئن می‌شدیم چراکه محل اتصال مهره‌های سینه‌ای - کمری مشخص گردیده است که مهره زیرین آن، اولین مهره کمری می‌باشد. آخرین نقطه نشانه موردنظر مربوط به دومین مهره خاجی بوده که زائده شوکی آن با خارهای خاصره‌ای خلفی فوقانی هم‌سطح است که برای پیدا کردن آن دو فرورفتگی ناحیه پشتی را پیداکرده و به سمت وسط آن دو فرورفتگی حرکت کرده (مرکز آن دو نقطه در ناحیه ستون مهره، مهره دوم خاجی می‌باشد) سپس با قلم روغنی که به‌راحتی پاک می‌شد و ضد حساسیت نیز بوده نقاط مشخص‌شده علامت‌گذاری شد. تمام اندازه‌گیری‌ها در حالت ایستاده به‌صورت ریلکس به صورتی از آزمودنی‌ها خواسته شد در زمان اندازه‌گیری وزن خود را در بین دو پا قرار داده و روبرو را نگاه کنند، انجام شد. پس از مشخص شدن نقاط موردنظر خط کش منعطف بر روی ستون فقرات قرار داده‌شده به صورتی که شکل ناحیه موردنظر را به خود بگیرد و هیچ‌گونه فضای خالی بین خط کش و ستون فقرات نباشد. سپس نقاط مشخص‌شده بر روی ستون فقرات بر روی خط کش نیز منتقل شدند. در انتها خط کش بااحتیاط از روی ستون فقرات جداشده و بر روی کاغذ موردنظر قرار داده می‌شد و به‌وسیله مداد انحنا بر روی کاغذ رسم شده و نقاط موردنظر بر روی انحنای رسم شده مشخص می‌گردیدند. فاصله دونقطه L و عمق انحنا H به‌وسیله خط کش اندازه‌گیری شده و اعداد به‌دست‌آمده داخل فرمول قرار داده شدند تا زاویه کایفوز و لوردوز به دست آید (Θ=4Arctan2H/L) (17).
روش ارزیابی عملکرد حرکتی
جهت ارزیابی عملکرد حرکتی از آزمون FMS استفاده شد. نحوه امتیازدهی در این آزمون به این‌گونه است که: انجام صحیح حرکت بدون حرکات جبرانی 3 امتیاز؛ انجام حرکت با حرکات جانبی 2 امتیاز؛ عدم توانایی انجام حرکت بدون حرکات جانبی 1 امتیاز و ایجاد درد حین انجام حرکت یا انجام آزمون آشکارسازی 0 امتیاز دارد. 7 حرکت این آزمون شامل آزمون Deep squat (بالاتنه موازی با درشت‌نی است، ران ها موازی با زمین هستند، زانوها دقیقاً بالای پاها قرار دارند، میله موازی با زمین است)، آزمون گام از روی مانع (مفاصل ران، زانوها و مچ های پا در یک راستا و در صفحه ساجیتال می باشند، حرکتی در ناحیه کمر اتفاق نمی-افتد، میله و مانع با هم موازی اند)، آزمون Lunge (میله در تماس با ستون فقرات در وضعیت باز شده است، حرکتی در ناحیه تنه اتفاق نمی افتد، میله و پاها در صفحه ساجیتال باقی می مانند، زانو پشت پاشنه پای جلویی را لمس می کند)، آزمون تحرک پذیری شانه (مشت‌ها در فاصله 20 سانتی‌متری هم قرار می گیرند (3 امتیاز)، مشت ها در فاصله 30 سانتی متری هم قرار می گیرند (2 امتیاز)، مشت ها در فاصله بیش از 30 سانتی‌متری هم قرار می گیرند (1 امتیاز)، آزمون بالابردن مستقیم پا به‌صورت فعال (مچ پا یا سر میله به‌موازات نقطه میانی ران و خار قدامی فوقانی لگن قرار گیرد (3 امتیاز)، مچ پا یا سر میله به‌صورت نقطه میانی ران و وسط کشکک یا خط مفصلی زانو قرار گیرد (2 امتیاز)، مچ پا یا سر میله به‌موازات نقطه ای پایین تر از وسط کشکک یا خط مفصلی زانو قرار می گیرد (1 امتیاز)، آزمون پایداری شنای تنه (مردان یک تکرار را در وضعیتی که شست دست به‌موازات پیشانی باشد، انجام دهند (3 امتیاز)، مردان یک تکرار را در وضعیتی که شست دست به‌موازات چانه باشد، انجام دهند (2 امتیاز)، ستون فقرات را در راستای اندام تحتانی قرار ندهند (1 امتیاز) و آزمون پایداری چرخشی (انجام یک تکرار صحیح درحالی‌که ستون فقرات به‌موازات زمین است، زانو و آرنج با همدیگر تماس پیدا کنند) می باشد (18) (شکل 1).
برنامه تمرینی TRX
تمرینات گروه TRX، به مدت 45 دقیقه که با استفاده از طناب یا بند که شامل دو دستگیره و بدنه است پروتکل تمرینی خود را انجام دادند و شدت تمرین‌ها بر اساس توانایی افراد و بر اساس برنامه تمرینی افزایش می یافت (19) (جدول 1).
برنامه تمرینی کار با وزنه
برنامه تمرینی پیش‌رونده پژوهش حاضر شامل 8 هفته تمرینات در بخش مقاومتی بود که سه جلسه در هفته توسط آزمودنی‌ها انجام شد. استراحت بین ست 1 دقیقه و استراحت پایان ست 2 دقیقه در نظر گرفته شد (20) (جدول 2).
در این پژوهش برای توصیف متغیرها از آمار توصیفی و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آمار استنباطی استفاده شد. نرمال بودن توزیع داده ها در این مطالعه با آزمون شاپیروویلک ارزیابی شد. همچنین جهت تجزیه‌وتحلیل استنباطی داده ها و بیان تفاوت احتمالی بین میانگین گروه‌ها در مراحل مختلف تحقیق در صورت نرمال بودن توزیع داده‌ها از روش آماری تحلیل کوواریانس و آزمون تی همبسته استفاده شد. همچنین در شرایط غیرنرمال از آزمون‌های یو من ویتنی و ویلکاکسون تفاوت‌ها بررسی شد. بررسی داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه 24 انجام شد (05/0≥P).
نتایج
نتایج اطلاعات توصیفی هر گروه، شامل سن، قد، وزن و شاخص توده بدنی (BMI) در جدول 3 ارائه شد. نتایج آزمون تی مستقل در جدول 3 در بررسی همگن بودن متغیرها نشان‌دهنده همگن بودن متغیرهای توصیفی در دو گروه بود. همچنین نتایج آزمون شاپیروویلک نشان داد که به غیر از متغیر درد سایر متغیرهای تحقیق نرمال بوده است. با توجه به نرمال بودن داده های مربوط به عملکرد حرکتی، کایفوز و لوردوز که با آزمون شاپیروویلک مشخص شد و همچنین برقراری تجانس واریانس که با آزمون لون مورد بررسی قرار گرفت به همین منظور از آزمون تحلیل کوواریانس و تی همبسته جهت بررسی تأثیر تمرین و مقایسه گروه ها استفاده شد که نتایج آن در جداول 4 ارائه شد.
نتایج آزمون تی همبسته در جدول 4 نشان‌دهنده تأثیر برنامه های تمرینی بر بهبود زاویه کایفوز (001/0=P، 001/0=P)، لوردوز (02/0=P، 001/0=P)، عملکرد حرکتی (001/0=P، 001/0=P) و درد (001/0=P، 001/0=P) در گروه های تمرینی بوده است. همچنین نتایج مربوط به مقایسه گروه‌های تمرینی فقط در متغیر زاویه کایفوز بین دو گروه تمرینی تفاوت معنی داری نشان داد (002/0=P) به صورتی که اثر برنامه تمرینی TRX بیشتر از برنامه کار با وزنه بود؛ اما در سایر متغیرها تفاوتی مشاهده نشد (05/0
بحث
نتایج مطالعه حاضر در زمینه درد، راستای ستون فقرات و نمره آزمون غربالگری عملکرد حرکتی نشان داد هر دو برنامه تمرینی اثر معنی داری در بهبود این متغیرها داشتند اما در مقایسه دو گروه تمرینی تفاوتی بین اثر تمرینات (به غیر از زاویه کایفوز) مشاهده نشد. نتایج مطالعه حاضر در زمینه درد با نتایج مطالعات قاسمی و همکاران (2020) (2)، شجاع‌الدین و همکاران (2020) (21)، چن و همکاران (2019) (22) هم‌راستاست. در راستای اثر تمرینات بر کاهش درد باید بیان نمود یکی از دلایل کاهش درد فشار بارهای متفاوت اعمال شده توسط تمرین که سوخت‌وساز موضعی را فعال و طبیعی می کند و حساسیت گیرنده های درد مرکزی، پیرامونی و نخاع را کاهش می دهد همچنین با حذف آتروفی عضلانی هماهنگی داخل و بین عضلانی را بهبود می دهد که این عوامل باعث تغییر درک ما از درد می شود (23)، همچنین ثبات دهنده‌های مفصلی به‌نوبه خود باعث کاهش نیروهای برشی که خود عامل درد هستند می شوند. به‌طور مشابه به پارامترهای ارزیابی شناختی که بر درجه‌بندی درد واقعی و وجود یک مرجع ویژه برای آنچه که بیماران از مداخله انتظار دارند نیاز است (23). تمرینات ثبات دهنده چه با وزنه و چه با ابزار تعلیقی همچون TRX باعث افزایش قدرت عضلات بخش مرکزی تنه می شود و سبب کاهش تنش پدید آمده در رباط ها و مفاصل مهره ها گشته، آن ها را در وضعیت طبیعی ثابت می نماید و میزان درد را کم می کند و موجب افزایش اعتماد بیمار به روش تمرینی و درمانی می شود (24). البته کاهش میزان درد را می توان به عضلات عرضی شکم و چند سر مرتبط دانست زیرا عضله عرضی شکم یکی از عضلات کلیدی در حفظ ستون فقرات می باشد و بازآموزی تسهیل آن، اولین گام در بهبود کمردرد محسوب می گردد (25).
کنش و واکنش بین درد و نیروی عضلانی یا تأثیر متقابل بین این دو عامل در مکانیزم درد و پیشرفت آن دخالت دارند. بدین معنی که ممکن است در ابتدا به خاطر ضعف عضلانی فشار مکانیکی وارده به تنه فرد را به درد مبتلا سازد و سپس این درد مانع از فعالیت عضلانی شده، به صورتی که بسیاری از بیماران مبتلا به درد مزمن شدید از حرکاتی که ستون فقرات در آن درگیر هستند (چرخیدن، گردش گردن یا خم شدن) و همراه با تکانه‌های درد است هراس دارند و یک نوع ضعف عضلانی مضاعف نیز بروز نماید. این دو پدیده فرد را در سیکل معیوب قرار داده و سبب بیماری مزمن گردد (26). پارک و یو (۲۰۱۳) روش مؤثر کاربردی برای کاهش ناتوانی و افزایش ضخامت عرضی شکم و مایل خارجی را با مانور توکشیدن شکمی و افزایش ضخامت مایل داخلی را با سایر تمرین مرکزی پیشنهاد دادند (27). توجه به نتایج مطالعات می توان چنین استنباط کرد که افراد مبتلا به درد مزمن با ضعف قدرت و استقامت عضلات تنه روبرو هستند. بدیهی است که داشتن درد از اعمال نیروی شدید و انجام حرکات قدرتی جلوگیری می کند و گاهی نیز به‌طورکلی حرکات فرد را محدود می سازد. در نتیجه عدم استفاده کافی از عضلات منجر به آتروفی، کاهش انعطاف‌پذیری و نیز تضعیف آن‌ها می شود (28)؛ که همین ضعف عضلانی می تواند عاملی در تغییر راستای ستون فقرات باشد. در همین راستا بیان شد انحناهای ستون فقرات شکل‌پذیری بالایی دارند و در طول سنین مختلف و متناسب با نوع فعالیت زندگی فرد تغییر می‌کند (17). نتایج تحقیق حاضر در زمینه کاهش زاویه پشتی و کمری به دنبال اعمال برنامه‌های تمرینی با نتایج تحقیق حجتی و شیخ پور (۲۰۱۳) (29) و همچنین یو (2013) (30) هم‌راستاست. یو (۲۰۱۳) در پژوهشی که به بررسی اثر تمرینات اکستنشنی سینه ای و همچنین تمرینات برای موقعیت کتف و گردن بر زاویه کایفوز سینه ای و درد بالای سینه پرداختند به این نتیجه رسیدند که مداخلات برای کاهش درد سینه و اصلاح کایفوز سینه‌ای نه‌تنها باید به یک رویکرد برای کشش عضلات سینه‌ای توجه داشت بلکه باید از شیوه‌های درمانی عضلات در منطقه گردن و کتف نیز هم‌زمان استفاده کرد (30) که هر دو تمرین استفاده شده در این پژوهش به‌ویژه تمرینات TRX دارای این شرایط بوده و بر ناحیه کمربند شانه نیز تأکید داشتند. با توجه به تأثیر تمرینات TRX به‌عنوان تمرینات قدرتی بر کاهش زاویه پشتی می توان به وجود ارتباط بین افزایش زاویه کایفوز و کاهش قدرت تنه به‌ویژه عضلات اکستنسور تنه پی برد که محققین دیگری نظیر دستمنش و همکاران (2013) (31) و گرانیتو و همکاران (2014) نیز در زمینه ارتباط بین کایفوز لوردوز و قدرت عضلات اکستنسور و فلکسور تنه تحقیقاتی انجام داده و به وجود این ارتباط اشاره کردند (32). در زمینه تمرینات منتخب این پژوهش باید به این نکته توجه کرد که هر دو تمرین منتخب استفاده شده در این پژوهش، ضمن تأکید ویژه بر بهبود قدرت عضلات با تقویت عضلات مربوطه کشش و رفع گرفتگی و چسبندگی های موجود در عضلات مقابل را نیز در پی داشته است. در این پژوهش سعی شده است برنامه تمرینات بیشتر در حالت تحمل وزن اعمال گردد تا به وضعیت واقعی زندگی نزدیک‌تر باشد که این مورد در تمرینات TRX بیشتر مورد توجه است. محققان بیان نموده‌اند متعاقب اجرای تمرینات مقاومتی در عضلات اسکلتی تغییراتی از جمله افزایش کل پروتئین قابل انقباض به‌ویژه در الیاف میوزین، افزایش در مقدار و قدرت نسوج همبند و تاندونی و لیگامنت، افزایش تراکم مویرگی در هر تار عضله، افزایش تعداد تارها در نتیجه تقسیم طولی تارهای عضلانی ایجاد می شود که باعث افزایش قدرت و استقامت عضلانی می گردد (33).
همچنین بیان کرده‌اند تمرینات قدرتی طول تاندون عضلات را تحت تأثیر قرار داده و بخش‌های مختلف اسکلتی را جا به جا می-کند و باعث ثبات و ایستادگی لیگامنت ها می گردد و از طرفی کشش به دنبال تقویت عضلات مخالف به‌عنوان هماهنگ‌کننده عضلات موافق و مخالف عمل می کند؛ بنابراین چنین تمریناتی باعث افزایش طول عضلات در سمت تقعر شده، موجب می شود نیرو و قدرت عضلانی در سمت تحدب افزایش و در نتیجه میزان ناهنجاری کاهش یابد (30). از طرف دیگر بهبود در قدرت و استقامت می تواند بهبود در عملکرد را نیز در پی داشته باشد که در این مطالعه نیز اثر هر دو برنامه تمرینی بر بهبود عملکرد حرکتی معنی‌دار بوده است.
همان‌طور که گفته شده ثبات مرکزی مطلوب می‌تواند باعث انتقال کامل نیروی تولید شده در بدن به اندام های فوقانی و تحتانی می شود (34). بیشترین نیروهای ثباتی از طریق انقباض عضلات تنه، لگن و ران ایجاد میشود که در حفظ ثبات مرکزی نقش دارند (35) که با افزایش قدرت مرکز بدن، کنترل بدن و تعادل افزایش یافته و میزان آسیب کاهش می‌یابد که نتایج این پژوهش نیز مؤکد این موضوع است به‌گونه‌ای که در نمره کلی آزمون عملکرد حرکتی بهبود حاصل شد. در توجیه این نتیجه میتوان این‌گونه بیان کرد که با تمرینات با وزنه و TRX، عضلات مرکزی بزرگ‌تر در این ناحیه باعث ایجاد یک سیلندر محکم و یک گشتاور بلند اینرسی در مقابل اغتشاشات بدن شده همچنین، عضلات مرکزی باعث ایجاد گشتاور نیرو در ناحیه مرکزی شده که این امر اجازه می دهد تغییرات کوچک در چرخش حول ناحیه مرکزی باعث تغییرات بزرگ تر در چرخش در قسمت های انتهایی بدن شود. نتایج مطالعات حاکی از اهمیت و تأثیر ثبات مرکزی در حرکات انسان در تولید مؤثر حرکات تنه و اندام ها جهت ایجاد، انتقال و کنترل نیرو و انرژی در طول فعالیت های زنجیره حرکتی می باشد (36). نشان داده شده است عضلات مرکزی بدن قبل از حرکت اندام های تحتانی فعال می شوند و قسمت مرکزی بدن با تأمین پایداری نقش مهمی در ایجاد یک سطح اتکای باثبات برای انجام حرکات اندام ها دارد (37) که با ضعف در ناحیه تنه ممکن است اجرای حرکت فرد با ضعف همراه باشد و با تقویت مناسب و صحیح عضلات ناحیه تنه بتوان این ضعف را از بین برد و فرد در 7 آزمون مربوط به عملکرد حرکتی عملکرد بهتری داشته باشد و نتایج این مطالعه نیز نشان‌دهنده همین موضوع بوده است.
نتیجه گیری نهایی
به‌صورت کلی نتایج این تحقیق نشان‌دهنده تأثیر هر دو برنامه کار با وزنه و TRX بر کاهش درد، زاویه کایفوز، لوردوز و افزایش نمره آزمون غربالگری عملکرد حرکتی بود. ازآنجایی‌که هر دو نوع تمرینات بر ناحیه تنه تمرکز داشته‌اند به نظر می‌رسد این تمرینات علاوه بر کاهش درد و اختلالات اسکلتی عضلانی با بهبود عملکرد حرکتی به کاهش احتمال ابتلا به آسیب دیدگی و بهبود عملکرد متقاضی کمک خواهد نمود. همچنین استفاده از این تمرینات با به‌کارگیری تئوری‌های تقویت عضلات ناحیه مرکزی بدن و حرکت اندام، می توان نتیجه گیری کرد که شرکت در تمرینات عملکرد زنان با دردهای اسکلتی عضلانی را بهبود می بخشد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تمامی اصول اخلاقی در این پژوهش رعایت شده است. به شرکت کنندگان در این پژوهش اجازه داده شده بود تا هر زمان که مایل بودند از روند پژوهش خارج شوند. همچنین تمامی شرکت‌کنندگان در جریان روند و مراحل مختلف شرکت در پژوهش قرار داشتند. به تمامی شرکت‌کنندگان این اطمینان داده شده بود که اطلاعات آن‌ها محرمانه نگه داشته می شود.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش های پژوهش حاضر مشارکت داشته اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
فهرست منابع
1. Pergolizzi JV, LeQuang JA. Rehabilitation for low back pain: A narrative review for managing pain and improving function in acute and chronic conditions. Pain and therapy. 2020;9(1):83-96. [DOI:10.1007/s40122-020-00149-5] [PMID]
2. Ghasemi G, Goharjoo M, Faizi M. Effects of conventional core stability and core stability suspension exercises on multifidus muscle endurance, pain and quality of life in people with nonspecific chronic low back pain. Jundishapur Scientific Medical Journal. 2020;18(6):571-84.
3. Hoy D, Brooks P, Blyth F, Buchbinder R. The epidemiology of low back pain. Best practice & research Clinical rheumatology. 2010;24(6):769-81. [DOI:10.1016/j.berh.2010.10.002] [PMID]
4. Cuesta‐Vargas A, Buchan J, Arroyo‐Morales M. A multimodal physiotherapy programme plus deep water running for improving cancer‐related fatigue and quality of life in breast cancer survivors. European journal of cancer care. 2014;23(1):15-21. [DOI:10.1111/ecc.12114] [PMID]
5. Baena-Beato PA, Arroyo-Morales M, Delgado-Fernêndez M, Gatto-Cardia MC, Artero EG. Effects of different frequencies (2-3 days/week) of aquatic therapy program in adults with chronic low back pain. A non-randomized comparison trial. Pain medicine. 2013;14(1):145-58. [DOI:10.1111/pme.12002] [PMID]
6. Lamoth CJ, Meijer OG, Wuisman PI, van Dieën JH, Levin MF, Beek PJ. Pelvis-thorax coordination in the transverse plane during walking in persons with nonspecific low back pain. Spine. 2002;27(4):E92-E9. [DOI:10.1097/00007632-200202150-00016] [PMID]
7. Gombatto SP, Brock T, DeLork A, Jones G, Madden E, Rinere C. Lumbar spine kinematics during walking in people with and people without low back pain. Gait & posture. 2015;42(4):539-44. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2015.08.010] [PMID]
8. Rausch L. Functional Mobility and Balance of College-Age Adults Before and After TRX® Suspension Training. 2020.
9. Shiri R, Karppinen J, Leino-Arjas P, Solovieva S, Viikari-Juntura E. The association between obesity and low back pain: a meta-analysis. American journal of epidemiology. 2010;171(2):135-54. [DOI:10.1093/aje/kwp356] [PMID]
10. Dorner TE, Crevenna R. Preventive aspectsregarding back pain. Wiener medizinische Wochenschrift. 2016;166(1-2):15-21. [DOI:10.1007/s10354-015-0413-2] [PMID]
11. Alrwaily M, Almutiri M, Schneider M. Assessment of variability in traction interventions for patients with low back pain: a systematic review. Chiropractic & manual therapies. 2018;26(1):1-11. [DOI:10.1186/s12998-018-0205-z] [PMID]
12. Sparkes AC, Smith B. Qualitative research methods in sport, exercise and health: From process to product: Routledge; 2013. [DOI:10.4324/9780203852187]
13. Zakeri F, Taghian F. Comparing the Effect of 8 Weeks of Total Body Resistance Exercise and Core Stability Training on Selected Common Abnormalities and Postural Control in Deaf Adolescents. Journal of Rehabilitation Sciences & Research. 2020;7(2):87-95.
14. yarahmadi y. the effect of core stabilization on pain control, Dynamic balance and lumbopelvic proprioception of subjects with non-specific chronic low back pain. Anesthesiology and Pain. 2017;8(3):54-66.
15. Zhang Y, Loprinzi PD, Yang L, Liu J, Liu S, Zou L. The beneficial effects of traditional Chinese exercises for adults with low back pain: a meta-analysis of randomized controlled trials. Medicina. 2019;55(5):118. [DOI:10.3390/medicina55050118] [PMID]
16. Rezvani Amin M, Siratinayer M, Abadi A, Moradyan T. Correlation between Visual Analogue Scale and Short form of McGill Questionnaire in Patients with Chronic Low Back Pain. Qom Univ Med Sci J. 2012;6(1):31-4.
17. Babagoltabar Samakoush H, Norasteh A. Prevalence of postural abnormalities of spine and shoulder girdle in sanda professionals. Annals of Applied Sport Science. 2017;5(4):31-8. [DOI:10.29252/aassjournal.5.4.31]
18. Cook G. Movement: Functional movement systems: Screening, assessment. Corrective Strategies (1st ed) Aptos, CA: On Target Publications. 2010:73-106.
19. Kiani R, Fattahi H. Effects of Eight Weeks of TRX and CXWORX Exercises on Trunk Muscle Strength, Core Endurance, and Dynamic Balance of Female College Students. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2021;10(2):186-201.
20. DiStefano LJ, DiStefano MJ, Frank BS, Clark MA, Padua DA. Comparison of integrated and isolated training on performance measures and neuromuscular control. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2013;27(4):1083-90. [DOI:10.1519/JSC.0b013e318280d40b] [PMID]
21. Shojaedin Ss, karimi z. Effect and durability of eight weeks of central stability and Pilates exercises on sensory function, quality of life and pain in women with non-specific chronic low back pain. Anesthesiology and Pain. 2020;10(4):36-49.
22. Chan EWM, Adnan R, Azmi R. Effectiveness of core stability training and dynamic stretching in rehabilitation of chronic low back pain patient. Malaysian Journal of Movement, Health & Exercise. 2019;8(1):1.
23. Carpes F, Render F, Mota C. Effects of strengthening on low back pain and body balance. Thera; 2011.
24. Hosseinifar M, Akbari A, Shahrakinasab A. The effects of McKenzie and lumbar stabilization exercises on the improvement of function and pain in patients with chronic low back pain: a randomized controlled trial. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences. 2009;11(1):1-9.
25. Khonsardy-koulr M, Norrste A, Danshmady H. Electromyographic study of lumbar and thigh muscles flex fatigue in athletes with low back pain. Journal of sports medicine. 2011;6:39-45.
26. Frhpour N, Marvi Esfahani, M., (2009). Evaluation of postural deviations resulting from chronic back pain and the role of exercise therapy on the reform of Medicine, Tehran University of Medical Sciences, 65(2):69-75.
27. Park S-D, Yu S-H. The effects of abdominal draw-in maneuver and core exercise on abdominal muscle thickness and Oswestry disability index in subjects with chronic low back pain. Journal of exercise rehabilitation. 2013;9(2):286. [DOI:10.12965/jer.130012] [PMID]
28. Roomezi SN, Rahnama N, Habibi A, Negahban H. The effect of core stability training on pain and performance in women patients with non-specific chronic low back pain. Journal of Research in Rehabilitation Sciences. 2012;8(1):57-64.
29. Hojjati Z, Sheikhpour L. Seated Exercise Therapy Improves Posture and Balance in Hyperkyphotic Elderly Females, a Randomized Control Trail. World Applied Sciences Journal. 2013;24(3):331-5.
30. Yoo W-g. Effect of thoracic stretching, thoracic extension exercise and exercises for cervical and scapular posture on thoracic kyphosis angle and upper thoracic pain. Journal of physical therapy science. 2013;25(11):1509-10: [DOI:10.1589/jpts.25.1509] [PMID]
31. Dastmanesh S, Eskandari E, Shafiee GH. Relationship between physical fitness abilities, trunk range of motion and kyphosis in junior high school students. Middle-East Journal of Scientific Research. 2013;13(1):79-84.
32. Granito RN, Aveiro MC, Rennó ACM, Oishi J, Driusso P. Degree of thoracic kyphosis and peak torque of trunk flexors and extensors among healthy women. Revista Brasileira de Ortopedia. 2014;49:286-91. [DOI:10.1016/j.rbo.2013.05.010] [PMID]
33. Sahrmann S. Movement system impairment syndromes of the extremities, cervical and thoracic spines: Elsevier Health Sciences; 2010.
34. Behm DG, Leonard AM, Young WB, Bonsey W, MacKinnon SN. Trunk muscle electromyographic activity with unstable and unilateral exercises. J Strength Cond Res. 2005;19(1):193-201. [DOI:10.1519/1533-4287(2005)192.0.CO;2] [PMID]
35. Chuter VH, de Jonge XAJ. Proximal and distal contributions to lower extremity injury: a review of the literature. Gait & posture. 2012;36(1):7-15. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2012.02.001] [PMID]
36. Kibler WB, Press J, Sciascia A. The role of core stability in athletic function. Sports medicine. 2006;36(3):189-98. [DOI:10.2165/00007256-200636030-00001] [PMID]
37. Willson JD, Dougherty CP, Ireland ML, Davis IM. Core stability and its relationship to lower extremity function and injury. JAAOS-Journal of the American Academy of Orthopaedic Surgeons. 2005;13(5):316-25. [DOI:10.5435/00124635-200509000-00005] [PMID]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه بیومکانیک ورزشی
همدان،شهرک مدنی، بلوار امام خمینی(ره)، بلوار پروفسور موسیوند، مجتمع دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، معاونت پژوهش و فناوری، دفتر مجلات علمی
صندوق پستی: 734
تلفن دفتر نشریه: 08134494042
وب‌سایت: http://biomechanics.iauh.ac.ir
ایمیل: sportbiomechanics@iauh.ac.ir
