دوره 10، شماره 4 - ( 11-1403 )
جلد 10 شماره 4 صفحات 275-262 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Aghamohammadi F, Jalalvand A. The Effect of Different Walking Strategies (Normal, Toe-Out, and Toe-In) on Maximum Force and Plantar Pressure in Ten Regions of the Foot. J Sport Biomech 2025; 10 (4) :262-275
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-360-fa.html
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-360-fa.html
آقامحمدی فرامرز، جلالوند علی. تأثیر استراتژی‌های مختلف راه رفتن طبیعی، پنجه به خارج و پنجه به داخل بر ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮو و فشار کف‌پایی ﻣﻨﺎﻃﻖ دهﮔﺎﻧﻪ ﭘﺎ. مجله بیومکانیک ورزشی. 1403; 10 (4) :262-275
1- گروه بیومکانیک ورزشی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.
واژه‌های کلیدی: راه رفتن طبیعی، راه رفتن پنجه به خارج، راه رفتن پنجه به داخل، ﺣﺪاﮐﺜﺮ نیرو، ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار
متن کامل [PDF 1694 kb]
(134 دریافت)
| چکیده (HTML) (489 مشاهده)
متن کامل: (108 مشاهده)
مقدمه
هنگام تحمل وزن، اندام تحتانی در یک زنجیره بسته قرار دارند بنابراین هرگونه تغییر در بخشی از اندام یا مفاصل با تغییر در سایر نواحی همراه خواهد بود (1). اگر یک استراتژی و مداخله غیرتهاجمی به اصلاح و تعدیل نیروهای غیرطبیعی بپردازد، می‌تواند سرعت پیشرفت پاتولوژی را کند یا متوقف نماید؛ بنابراین استفاده از الگوی راه رفتن تغیر یافته می‌تواند راهبردی درمانی باشد که نیروهای مکانیکی نامطلوب را اصلاح و درد بیمار را کاهش دهد (2).
نقطه تلاقی و اثرگذاری این مداخلات پای انسان می‌باشد. پا که جزئی از اندام تحتانی محسوب شده دارای ساختاری ویژه است که ضمن فراهم کردن سطح اتکا مطمئن برای ایستادن و حرکات انتقالی، فشارهای زیاد وارده را متحمل می‌شود و سه عملکرد جذب نیروهای برخورد پا با زمین، حفظ تعادل و انتقال نیروهای جلوبرنده را بر عهده دارد (3). به دلیل آنکه پاتولوژی‌های اندام تحتانی می‌تواند عملکردهای اندام تحتانی را مختل کرده (4) و در ادامه باعث تغییرات مختلفی در پارامترهای بیومکانیکی افراد گردد (5)، لذا، تغییر و تعدیل نیروهای وارد شده به پا و اندام تحتانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بررسی استراتژی‌ها و مداخلاتی که بتوانند بر انتقال و جابجایی بار مکانیکی و سایر مؤلفه‌های تشدیدکننده پاتولوژی‌های اندام تحتانی تأثیرگذار باشند، بسیار حائز اهمیت است. این امر محقق نمی‌شود مگر با تجزیه‌وتحلیل بیومکانیکی مداخلاتی از قبیل گام‌برداری تعدیل‌شده. در مورد بررسی و تحلیل بیومکانیکی مداخلات و استراتژی‌های مختلف ذکر شده هنگام گام‌برداری در حالت‌های گام‌برداری طبیعی، پنجه به خارج، پنجه به داخل به‌منظور تعمیم نتایج حاصله به جامعه هدف تحقیقات محدودی صورت گرفته است. به‌عنوان مثال طیف گسترده‌ای از مداخلات و استراتژی‌های مختلف برای مبتلایان به استئوآرتریت در نظر گرفته می‌شود (6). تحقیقات اخیر حاکی از اثربخشی تعدیل و تغییر الگوی گام‌برداری بر کاهش گشتاور اداکشن زانو در بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو بوده است (7). تحقیقات نشان داده‌اند که در این بیماران چرخش پا به سمت بیرون و داخل هنگام گام‌برداری به ترتیب اوج اولیه و ثانویه گشتاور اداکشنی زانو که یکی از اهداف درمانی در این بیماران است را کاهش می دهند. ولی در مورد مؤثرترین الگوی گام‌برداری در این بیماران تحقیقات محدود و نامشخص است (8).
استفاده گام‌برداری تعدیل شده می‌تواند به تعدیل و توزیع فشار کف‌پایی، کاهش درد و بهبود عملکرد عضلات افراد با پاتولوژی‌های مختلف اندام تحتانی (استئوآرتریت زانو، کف پای صاف، کف پای گود و ...) کمک مؤثر نماید. در بیمارانی که محدودیت تحرک مفصلی دارند نمی‌توانند نیروهای عکس‌العمل زمین را به‌طور عادی در سطوح بیشتری از پا توزیع نمایند و لذا این عامل منجر به افزایش فشار در مناطق مختلف کف پا در هنگام گام‌برداری می‌گردد. به‌عنوان نمونه در بیماران دیابتی راه رفتن موجب فشار مکرر در یک منطقه از پا می‌گردد که پیامد آن پینه و درنهایت زخم پا می‌باشد. همچنین در مرحله جدا شدن پا از زمین یعنی مرحله تولید نیرو، نیروی تولیدی در مچ پا به‌خوبی به اندام‌های فوقانی انتقال داده نمی‌شود و این موجب افزایش زمان اعمال فشار، ضربه و در آخر زخم در ناحیه قدام پا گردد (9). لذا اهمیت الگوهای تغییریافته راه رفتن در تعدیل و تغییر این نیروها مشخص می‌گردد.
نتایج پژوهش‌ها درباره اثربخش‌ترین استراتژی راه رفتن در جوامع هدف کمتر مورد توجه قرار گرفته است. لذا پژوهش حاضر به بررسی تأثیر استراتژی‌های مختلف گام‌برداری (طبیعی، پنجه به خارج، پنجه به داخل) بر متغیرهای فشار کف‌پایی می پردازد که ممکن است دریچه ای نو به سمت تقلیل درد و اصلاح متغیرهای بیومکانیکی در پاتولوژی‌های مختلف اندام تحتانی با روش‌های غیرتهاجمی بگشاید.
روش شناسی
این تحقیق از نوع نیمه تجربی است. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان پسر 18 تا 25 سال سالم دانشگاه ملایر تشکیل می‌دادند. آزمودنی‌ها به‌صورت تصادفی ساده از بین دانشجویان دانشگاه که شرایط ورود به مطالعه را دارا و حاضر به شرکت در مطالعه بودند (پر کردن رضایت‌نامه) انتخاب گردیدند. معیارهای ورود به این مطالعه شامل موارد ذیل بود: دانشجویان پسر، دامنه سنی 18 تا 25 سال، نداشتن مشکل پزشکی و آسیب در اندام تحتانی و فوقانی، نداشتن سابقه جراحی، شکستگی، دررفتگی، آسیب لیگامانی در اندام تحتانی در 6 ماه گذشته، نداشتن بدشکلی و ناهنجاری قابل‌مشاهده در راستای زانو. معیارهای خروج از مطالعه عدم رضایت دانشجویان و عدم تمایل به ادامه روند تحقیق در روز آزمون، داشتن درد در اندام تحتانی و ناحیه کمر در روز آزمون، سابقه بیماری و یا مشکل در دستگاه عصبی مرکزی بودند. جهت محاسبه حجم نمونه از نرم‌افزار جی پاور با توان آزمون آماری 0/80 و ضریب تأثیر 0/85 و سطح آلفا 0/05 استفاده گردید که نمونه آماری برای طرح تحلیل واریانس مختلط 21 نفر برآورد گردید (10).
در این پژوهش استراتژی‌های مختلف راه رفتن (طبیعی، پنجه به خارج، پنجه به داخل) به‌عنوان متغیرهای مستقل و مقادیر حداکثر نیرو، حداکثر فشار وارد بر نواحی ده‌گانه پا به‌عنوان متغیرهای وابسته مورد بررسی قرار گرفتند.
در این مطالعه برای ثبت اطلاعات ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺸﺎر کف‌پایی و ﺑﺎرﮔﯿﺮی ﻣﻨﺎﻃﻖ ده‌گانه ﭘﺎ افراد از دﺳﺘﮕﺎه ﻓﻮت اﺳﮑﻦ (RsScan International) استفاده شد. پایایی و روایی این دستگاه در مقالات مختلف تائید شده است (11). ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ نمونه‌برداری ایﻦ دﺳﺘﮕﺎه 253 ﻫﺮﺗﺰ در نظر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. اﺑﻌﺎد ایﻦ دﺳﺘﮕﺎه 12 میلی‌متر*418 میلی‌متر*1068 میلی‌متر اﺳﺖ ﮐه در ﻣﺴﺎﺣﺖ اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ﺧﻮد، ﺗﻌﺪاد 8192 ﺳﻨﺴﻮر دارد ﮐﻪ اﺑﻌﺎد ﻫﺮ ﺳﻨﺴﻮر 5/08 * میلی‌متر 7/62 میلی‌متر می‌باشد. آزمودنی‌ها در یک مسیر 10 متری که یک فوت اسکن در وسط آن تعبیه‌شده بود اقدام به گام‌برداری خواهند کرد، ﻓﻮت اﺳﮑﻦ به‌گونه‌ای قرارگرفته‌اند که آزمودنی‌ها قبل از رسیدن به ﻓﻮت اﺳﮑﻦ حداقل 2 گام برمی‌دارند. آزمودنی‌ها گام‌برداری را در وضعیت‌های مختلف راه رفتن عادی، راه رفتن با پنجه به خارج و راه رفتن با پنجه به داخل با پای برهنه اجرا کردند. از هر استراتژی سه تریال اخذ گردید.
جهت بررسی نرمال بودن داده‌ها از آزمون شاپیروویلک و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌های تکراری طرح مختلط در نرم‌افزار SPSS صورت گرفت (0/05≥ p). از آزمون تعقیبی بونفرونی نیز برای مقایسه جفتی استفاده گردید.
نتایج
نتایج آزمون شاپیروویلک نشان داد که توزیع اکثر پارامترها نرمال بود. ویژگی‌های دموگرافیک آزمودنی‌های شرکت‌کننده در مطالعه در جدول 1 آمده است.
نتایج مقایسه اثر سمت (پای چپ و پای راست) ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮو و فشار کف‌پایی وارد ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ده‌گانه ﭘﺎ هنگام راه رفتن با پای برهنه در استراتژی گام‌برداری ی راه رفتن عادی، راه رفتن با پنجه به خارج، راه رفتن با پنجه به داخل حاکی از عدم تفاوت معنی‌دار بین پای سمت راست و چپ داشت (0/05<P). نتایج مقایسه ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی وارد ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ده‌گانه ﭘﺎ هنگام راه رفتن با برهنه در استراتژی گام‌برداری ی راه رفتن عادی، راه رفتن با پنجه به خارج، راه رفتن با پنجه به داخل در جدول 2 آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. نتایج مقایسه ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی وارد ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ده‌گانه ﭘﺎ هنگام راه رفتن با پای برهنه در استراتژی گام‌برداری ی راه رفتن عادی، راه رفتن با پنجه به خارج، راه رفتن با پنجه به داخل حاکی از آن بود که هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی وارد ﺑﺮ انگشت شست کاهش یافته است (0/047=P).
هنگام استراتژی راه رفتن با پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال اول افزایش (0/003=P) ولیکن هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی وارد ﺑﺮ کف‌پایی متاتارسال اول کاهش یافته است (0/000=P). همچنین هنگام مقایسه استراتژی پنجه به خارج با پنجه به داخل ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال اول هنگام گام‌برداری پنجه به خارج افزایش و هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل کاهش یافته است (0/000=P). هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی وارد ﺑﺮ متاتارسال دوم کاهش یافته است (0/043=P). هنگام راه رفتن با پنجه به خارج در مقایسه با در مقایسه با راه رفتن عادی (0/000=P) و راه رفتن با پنجه به داخل (0/000=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال سوم کاهش یافته است.
هنگام راه رفتن با پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی (0/003=P) و راه رفتن با پنجه به داخل (0/000=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال چهارم کاهش یافته است. ولی هنگام استراتژی راه رفتن پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال چهارم افزایش یافته است (0/004=P). هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی (0/003=P) و راه رفتن با پنجه به خارج (0/000=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال پنجم افزایش یافته است. هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی بخش میانی پا افزایش یافته است (0/003=P). هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی بخش داخل پاشنه کاهش یافته است (0/042=P).
نتایج مقایسه ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی وارد ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ده‌گانه ﭘﺎ هنگام راه رفتن با برهنه در استراتژی گام‌برداری ی راه رفتن عادی، راه رفتن با پنجه به خارج، راه رفتن با پنجه به داخل در جدول ۳ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. نتایج مقایسه ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی وارد ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ده‌گانه ﭘﺎ هنگام راه رفتن با پای برهنه در استراتژی گام‌برداری ی راه رفتن عادی، راه رفتن با پنجه به خارج، راه رفتن با پنجه به داخل حاکی از آن بود که هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی (0/014=P) و پنجه به خارج (0/039=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار وارد ﺑﺮ انگشت شست کاهش یافته است. هنگام راه رفتن با پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال اول افزایش (0/000=P) ولیکن هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال اول کاهش یافته است (0/000=P)؛ و در مقایسه استراتژی‌های پنجه به خارج با پنجه به داخل به‌طورکلی هنگام استراتژی پنجه به خارج ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال اول افزایش ولی هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل کاهش یافته است (0/000=P). هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار وارد ﺑﺮ متاتارسال دوم کاهش یافته است (0/047=P). هنگام راه رفتن با پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی (0/010=P) و راه رفتن با پنجه به داخل (0/013=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال سوم کاهش یافته است. هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی (0/002=P) و راه رفتن با پنجه به خارج (0/002=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال چهارم افزایش یافته است. هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی (0/000=P) و راه رفتن با پنجه به خارج (0/000=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال پنجم افزایش یافته است. هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی بخش میانی پا افزایش یافته است (0/004=P). هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی (0/038=P) و پنجه به خارج (0/026=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی بخش داخل پاشنه کاهش یافته است.
بحث
ﻧﺘﺎیﺞ ایﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی حداکثر ﻧﯿﺮوی وارد ﺑﺮ انگشت شست، متاتارسال اول، متاتارسال دوم و داخل پاشنه کاهش ولیکن حداکثر ﻧﯿﺮوی وارد ﺑﺮ متاتارسال چهارم، متاتارسال پنجم و بخش میانی پا افزایش می‌یابد. نتایج تحقیق تیجس و همکاران (۲۰۰۸) در بررسی ریسک فاکتورهای مرتبط با گام‌برداری در ابتلا به درد کشککی رانی مؤید آن بود که نیروی بیشتر در متاتارسال های دوم و سوم با ابتلا به سندروم درد کشککی رانی در ارتباط است (13)؛ بنابراین ظاهراً اتخاذ و استفاده از استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل به دلیل کاهش نیروهای وارد بر متاتارسال اول، متاتارسال دوم در این افراد می‌تواند یک رویکرد بهینه در توان‌بخشی و تمرین درمانی برای این افراد باشد. هنگام استراتژی راه رفتن با پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال اول افزایش ولیکن متاتارسال سوم و چهارم کاهش می‌یابد. هنگام مقایسه استراتژی پنجه به خارج با پنجه به داخل ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال اول افزایش ولیکن متاتارسال سوم و چهارم کاهش می‌یابد. هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن با پنجه به خارج ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال اول کاهش و متاتارسال پنجم افزایش یافته است. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق می‌توان استنتاج می‌توان نمود که در افراد دارای سندروم درد کشککی رانی اتخاذ و استفاده از استراتژی گام‌برداری پنجه به خارج یک ریسک فاکتور و عامل تشدیدکننده عارضه می‌باشد. هم‌راستا با این نتایج برخی محققین نشان داده‌اند که گام‌برداری پنجه به خارج سبب جابجایی خط کشش نیروی عکس‌العمل زمین به سمت داخل می‌گردد (14)، بنابراین با توجه به اینکه افراد مبتلا به کف پای صاف بارگیری بیشتری را در سمت داخل تجربه می‌کنند به نظر می‌رسد بایستی از الگوی راه رفتن با پنجه به خارج اجتناب نمایند.
به‌طورکلی نتایج برخی از تحقیقات مؤید آن است که الگوی راه رفتن با پنجه به داخل باعث جابجایی به سمت خارج نیروی عکس‌العمل زمین خواهد شد و الگوی راه رفتن با پنجه به خارج باعث جابجایی به سمت داخل نیروی عکس‌العمل زمین می‌گردد (14)، بنابراین با توجه به اینکه افراد مبتلا به کف پای صاف بارگیری بیشتری را در سمت داخل تجربه می‌کنند به نظر می‌رسد بایستی از الگوی راه رفتن با پنجه به داخل تبعیت و از الگوی راه رفتن با پنجه به خارج اجتناب نمایند. ﻧﺘﺎیﺞ ایﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی و پنجه به خارج ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار وارد ﺑﺮ انگشت شست و داخل پاشنه کاهش ولیکن ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال چهارم و پنجم افزایش یافته است. هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال اول کاهش ولیکن بخش میانی پا افزایش یافته است. هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار وارد ﺑﺮ متاتارسال اول افزایش ولیکن متاتارسال دوم و سوم کاهش یافته است. در مقایسه استراتژی‌های پنجه به خارج با پنجه به داخل ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال اول افزایش ولیکن متاتارسال سوم کاهش یافته است.
استرس فراکچر استخوان‌ها با افزایش در بارگیری مناطق مختلف پا در ارتباط است (15). نتایج برخی تحقیقات حاکی از آن است که افراد دارای کف پای صاف بارگیری بیشتری در بخش داخلی پا تجربه می‌کنند (6)، بنابراین افراد مبتلا به کف ﭘﺎی ﺻﺎف در صورت اتخاذ استراتژی گام‌برداری به خارج در معرض ریسک احتمالی ابتلا به استرس فراکچر انگشتان دوم تا پنجم و متاتارسال اول و متاتارسال دوم می‌باشند. افراد مبتلا کف پای گود حین فعالیت سفتی کلی ساق بیشتر و نرخ بارگیری خارجی بیشتری را نسبت به افراد دارای کف پای صاف تجربه می‌کنند (16). با توجه به اینکه الگوی گام‌برداری پنجه به خارج سبب کاهش نیروی وارده بر قسمت خارجی استخوان‌های کف پا می‌گردد، لذا می‌توان به این الگو به‌عنوان یک الگوی تعدیل‌کننده نیرو در افراد مبتلابه کف پای گود نگریست که در رویکردهای بازتوانی این افراد می‌تواند مدنظر قرار گیرد. از طرفی محققین در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که افزایش بارگیری خارجی آسیب کلی اندام تحتانی را به دنبال خواهد داشت (17)، بنابراین می‌توان استنتاج نمود با توجه به کاهش بارگیری خارجی در الگوی پنجه به خارج کاهش آسیب‌های احتمالی در افراد مبتلا به کف پای گود انتظار می‌رود و در مقابل با الگوی پنجه به داخل فرد به دلیل افزایش بارگیری خارجی مستعد آسیب‌های اندام تحتانی می‌باشد. از طرفی ازآنجاکه پای گود می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی در پشت مفصل ران و مفصل زانو شود و یک ریسک فاکتور برای بروز اسپرین جانبی مچ پا می‌باشد (18)، لذا الگوی گام‌برداری به خارج می‌تواند از بروز صدمات وارده بر مفاصل اندام تحتانی آنان به‌ویژه از بروز آسپرین جانبی مچ پا که آسیبی با شیوع بالاست جلوگیری نماید. ﻧﺘﺎیﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ویلمز و همکاران (۲۰۰۸) نشان داد ﮐﻪ بیشتر بودن بار در ناحیه داخلی پا ریسک فاکتوری برای ابتلا به عارضه اسپرین اینورژن مچ پا می‌باشد، لذا می‌توان گفت که بلافاصله بعد از القاء خستگی الگوی استراتژی گام‌برداری پنجه به خارج یک استراتژی تعدیل‌کننده توزیع نیروی کف‌پایی در افراد کف پای گود محسوب می‌گردد (19).
نتایج تحقیقات محققین حاکی از آن است که تغییر در الگوی توزیع فشار کف پا سبب افزایش ریسک التهاب نیام کف‌پایی می‌گردد (20)، لذا افرادی که به علت عارضه‌هایی مانند آنتی ورشن و ریترورشن از استراتژی‌های جبرانی راه رفتن با پنجه به داخل و خارج اتخاذ می‌کنند در معرض ابتلا به التهاب نیام کف‌پایی می‌توانند باشند. (21). نیرائین و همکاران در سال 2022 نشان داده‌اند که تغییر زاویه پیشرفت پا از طریق راه رفتن با پنجه به داخل و خارج پا اثرات بارگذاری فوری بر روی گشتاور اداکشنی زانو دارد که یک معیار معتبر برای بار و عامل خطر پیشرفت بیماری استئوآرتریت داخلی زانو است. نتایج حاکی از آن بود که هر دو مداخله تمرین راه رفتن با پنجه به داخل و خارج پا منجر به کاهش فوری در اداکشنی زانو که یک معیار بار تحمیلی بر مفصل زانو است می‌شوند. بااین‌حال، تفاوت معنی‌داری بین دو مداخله از نظر اثرات آن‌ها بر گشتاور اداکشنی زانو وجود نداشت. این مطالعه همچنین نشان داد که هر دو مداخله امکان‌پذیر و به‌خوبی توسط شرکت‌کنندگان قابل‌تحمل هستند (22). از طرفی نتایج برخی از مطالعات حاکی از آن است که ﺗﻮزیﻊ و اﻟﮕﻮی ﺑﺎرﮔﯿﺮی ﺑﯿﻦ اﻓﺮاد با ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی مختلف پا در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﻒ ﭘﺎ هنگام ﺣﺮﮐﺖ متفاوت است (23). هم‌راستا با این تحقیق همیل و همکاران (2005) در تحقیق خود نشان دادند که اﻓﺮاد ﺑﺎ پاسچرهای مختلف ﭘﺎ، بیومکانیک و اﻟﮕﻮی ﺑﺎرﮔﯿﺮی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را در اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﻤﺎیﺶ می‌گذارند (16)؛ بنابراین توصیه می‌شود که الگو و استراتژی راه‌رفتن با پنجه به داخل یا خارج، بر اساس پاسچر کف پای بیماران مبتلا به استئوآرتریت داخلی زانو انتخاب و اجرا شود. به این معنا که با توجه به ارتباط بین توزیع فشار کف پا در پاسچرهای مختلف و نوع استراتژی راه‌رفتن، بیماران مبتلا به استئوآرتریت با کف پای گود بهتر است از استراتژی راه‌رفتن با پنجه به خارج و بیماران با کف پای صاف از استراتژی راه‌رفتن با پنجه به داخل برای تعدیل نیروها استفاده کنند.
از محدودیت‌های ﻣﻮﺟﻮد در ایﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ می‌توان به‌اندازه ﮐﻮﭼﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ، ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﻓﺮدی، دامنه سنی و جنسیت اﺷﺎره ﮐﺮد. ﺑﺮای ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت آیﻨﺪه، ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ استراتژی‌های مختلف در گروه‌های ﺳﻨﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ و در هر دو جنس می‌تواند ﻣﻔﯿﺪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ، ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮی در زﻣﯿﻨﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ایﻦ مدل‌های مختلف راه رفتن و تأثیر آن بر بیومکانیک راه رفتن پاتولوژی‌های مختلف اندام تحتانی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ.
نتیجه‌گیری نهایی
گام‌برداری پنجه به داخل یک رویکرد بهینه در توان‌بخشی و گام‌برداری پنجه به خارج یک ریسک فاکتور برای افراد مبتلا به سندروم درد کشککی رانی می‌باشد. افراد مبتلا به کف پای صاف باید از الگوی راه‌رفتن با پنجه به داخل پیروی کنند و از الگوی راه‌رفتن با پنجه به خارج اجتناب نمایند. برعکس، افراد مبتلا به کف پای گود باید از الگوی راه‌رفتن با پنجه به خارج استفاده کرده و از الگوی راه‌رفتن با پنجه به داخل پرهیز کنند. استراتژی راه رفتن با پنجه به داخل و خارج اتخاذ شده به‌وسیله بیماران مبتلا به استئوآرتریت داخلی زانو بر مبنای پاسچر کف پای این افراد توصیه می‌گردد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تمامی اصول اخلاقی در این پژوهش رعایت شده است. همه شرکت‌کنندگان با رضایت کامل در مطالعه شرکت کردند و به آن‌ها اطمینان داده شد که تمام اطلاعات مربوط به آن‌ها محرمانه باقی خواهد ماند.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش های پژوهش حاضر مشارکت داشته اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
هنگام تحمل وزن، اندام تحتانی در یک زنجیره بسته قرار دارند بنابراین هرگونه تغییر در بخشی از اندام یا مفاصل با تغییر در سایر نواحی همراه خواهد بود (1). اگر یک استراتژی و مداخله غیرتهاجمی به اصلاح و تعدیل نیروهای غیرطبیعی بپردازد، می‌تواند سرعت پیشرفت پاتولوژی را کند یا متوقف نماید؛ بنابراین استفاده از الگوی راه رفتن تغیر یافته می‌تواند راهبردی درمانی باشد که نیروهای مکانیکی نامطلوب را اصلاح و درد بیمار را کاهش دهد (2).
نقطه تلاقی و اثرگذاری این مداخلات پای انسان می‌باشد. پا که جزئی از اندام تحتانی محسوب شده دارای ساختاری ویژه است که ضمن فراهم کردن سطح اتکا مطمئن برای ایستادن و حرکات انتقالی، فشارهای زیاد وارده را متحمل می‌شود و سه عملکرد جذب نیروهای برخورد پا با زمین، حفظ تعادل و انتقال نیروهای جلوبرنده را بر عهده دارد (3). به دلیل آنکه پاتولوژی‌های اندام تحتانی می‌تواند عملکردهای اندام تحتانی را مختل کرده (4) و در ادامه باعث تغییرات مختلفی در پارامترهای بیومکانیکی افراد گردد (5)، لذا، تغییر و تعدیل نیروهای وارد شده به پا و اندام تحتانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بررسی استراتژی‌ها و مداخلاتی که بتوانند بر انتقال و جابجایی بار مکانیکی و سایر مؤلفه‌های تشدیدکننده پاتولوژی‌های اندام تحتانی تأثیرگذار باشند، بسیار حائز اهمیت است. این امر محقق نمی‌شود مگر با تجزیه‌وتحلیل بیومکانیکی مداخلاتی از قبیل گام‌برداری تعدیل‌شده. در مورد بررسی و تحلیل بیومکانیکی مداخلات و استراتژی‌های مختلف ذکر شده هنگام گام‌برداری در حالت‌های گام‌برداری طبیعی، پنجه به خارج، پنجه به داخل به‌منظور تعمیم نتایج حاصله به جامعه هدف تحقیقات محدودی صورت گرفته است. به‌عنوان مثال طیف گسترده‌ای از مداخلات و استراتژی‌های مختلف برای مبتلایان به استئوآرتریت در نظر گرفته می‌شود (6). تحقیقات اخیر حاکی از اثربخشی تعدیل و تغییر الگوی گام‌برداری بر کاهش گشتاور اداکشن زانو در بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو بوده است (7). تحقیقات نشان داده‌اند که در این بیماران چرخش پا به سمت بیرون و داخل هنگام گام‌برداری به ترتیب اوج اولیه و ثانویه گشتاور اداکشنی زانو که یکی از اهداف درمانی در این بیماران است را کاهش می دهند. ولی در مورد مؤثرترین الگوی گام‌برداری در این بیماران تحقیقات محدود و نامشخص است (8).
استفاده گام‌برداری تعدیل شده می‌تواند به تعدیل و توزیع فشار کف‌پایی، کاهش درد و بهبود عملکرد عضلات افراد با پاتولوژی‌های مختلف اندام تحتانی (استئوآرتریت زانو، کف پای صاف، کف پای گود و ...) کمک مؤثر نماید. در بیمارانی که محدودیت تحرک مفصلی دارند نمی‌توانند نیروهای عکس‌العمل زمین را به‌طور عادی در سطوح بیشتری از پا توزیع نمایند و لذا این عامل منجر به افزایش فشار در مناطق مختلف کف پا در هنگام گام‌برداری می‌گردد. به‌عنوان نمونه در بیماران دیابتی راه رفتن موجب فشار مکرر در یک منطقه از پا می‌گردد که پیامد آن پینه و درنهایت زخم پا می‌باشد. همچنین در مرحله جدا شدن پا از زمین یعنی مرحله تولید نیرو، نیروی تولیدی در مچ پا به‌خوبی به اندام‌های فوقانی انتقال داده نمی‌شود و این موجب افزایش زمان اعمال فشار، ضربه و در آخر زخم در ناحیه قدام پا گردد (9). لذا اهمیت الگوهای تغییریافته راه رفتن در تعدیل و تغییر این نیروها مشخص می‌گردد.
نتایج پژوهش‌ها درباره اثربخش‌ترین استراتژی راه رفتن در جوامع هدف کمتر مورد توجه قرار گرفته است. لذا پژوهش حاضر به بررسی تأثیر استراتژی‌های مختلف گام‌برداری (طبیعی، پنجه به خارج، پنجه به داخل) بر متغیرهای فشار کف‌پایی می پردازد که ممکن است دریچه ای نو به سمت تقلیل درد و اصلاح متغیرهای بیومکانیکی در پاتولوژی‌های مختلف اندام تحتانی با روش‌های غیرتهاجمی بگشاید.
روش شناسی
این تحقیق از نوع نیمه تجربی است. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان پسر 18 تا 25 سال سالم دانشگاه ملایر تشکیل می‌دادند. آزمودنی‌ها به‌صورت تصادفی ساده از بین دانشجویان دانشگاه که شرایط ورود به مطالعه را دارا و حاضر به شرکت در مطالعه بودند (پر کردن رضایت‌نامه) انتخاب گردیدند. معیارهای ورود به این مطالعه شامل موارد ذیل بود: دانشجویان پسر، دامنه سنی 18 تا 25 سال، نداشتن مشکل پزشکی و آسیب در اندام تحتانی و فوقانی، نداشتن سابقه جراحی، شکستگی، دررفتگی، آسیب لیگامانی در اندام تحتانی در 6 ماه گذشته، نداشتن بدشکلی و ناهنجاری قابل‌مشاهده در راستای زانو. معیارهای خروج از مطالعه عدم رضایت دانشجویان و عدم تمایل به ادامه روند تحقیق در روز آزمون، داشتن درد در اندام تحتانی و ناحیه کمر در روز آزمون، سابقه بیماری و یا مشکل در دستگاه عصبی مرکزی بودند. جهت محاسبه حجم نمونه از نرم‌افزار جی پاور با توان آزمون آماری 0/80 و ضریب تأثیر 0/85 و سطح آلفا 0/05 استفاده گردید که نمونه آماری برای طرح تحلیل واریانس مختلط 21 نفر برآورد گردید (10).
در این پژوهش استراتژی‌های مختلف راه رفتن (طبیعی، پنجه به خارج، پنجه به داخل) به‌عنوان متغیرهای مستقل و مقادیر حداکثر نیرو، حداکثر فشار وارد بر نواحی ده‌گانه پا به‌عنوان متغیرهای وابسته مورد بررسی قرار گرفتند.
در این مطالعه برای ثبت اطلاعات ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺸﺎر کف‌پایی و ﺑﺎرﮔﯿﺮی ﻣﻨﺎﻃﻖ ده‌گانه ﭘﺎ افراد از دﺳﺘﮕﺎه ﻓﻮت اﺳﮑﻦ (RsScan International) استفاده شد. پایایی و روایی این دستگاه در مقالات مختلف تائید شده است (11). ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ نمونه‌برداری ایﻦ دﺳﺘﮕﺎه 253 ﻫﺮﺗﺰ در نظر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. اﺑﻌﺎد ایﻦ دﺳﺘﮕﺎه 12 میلی‌متر*418 میلی‌متر*1068 میلی‌متر اﺳﺖ ﮐه در ﻣﺴﺎﺣﺖ اﺷﻐﺎل ﺷﺪه ﺧﻮد، ﺗﻌﺪاد 8192 ﺳﻨﺴﻮر دارد ﮐﻪ اﺑﻌﺎد ﻫﺮ ﺳﻨﺴﻮر 5/08 * میلی‌متر 7/62 میلی‌متر می‌باشد. آزمودنی‌ها در یک مسیر 10 متری که یک فوت اسکن در وسط آن تعبیه‌شده بود اقدام به گام‌برداری خواهند کرد، ﻓﻮت اﺳﮑﻦ به‌گونه‌ای قرارگرفته‌اند که آزمودنی‌ها قبل از رسیدن به ﻓﻮت اﺳﮑﻦ حداقل 2 گام برمی‌دارند. آزمودنی‌ها گام‌برداری را در وضعیت‌های مختلف راه رفتن عادی، راه رفتن با پنجه به خارج و راه رفتن با پنجه به داخل با پای برهنه اجرا کردند. از هر استراتژی سه تریال اخذ گردید.
جهت بررسی نرمال بودن داده‌ها از آزمون شاپیروویلک و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌های تکراری طرح مختلط در نرم‌افزار SPSS صورت گرفت (0/05≥ p). از آزمون تعقیبی بونفرونی نیز برای مقایسه جفتی استفاده گردید.
نتایج
نتایج آزمون شاپیروویلک نشان داد که توزیع اکثر پارامترها نرمال بود. ویژگی‌های دموگرافیک آزمودنی‌های شرکت‌کننده در مطالعه در جدول 1 آمده است.
نتایج مقایسه اثر سمت (پای چپ و پای راست) ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮو و فشار کف‌پایی وارد ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ده‌گانه ﭘﺎ هنگام راه رفتن با پای برهنه در استراتژی گام‌برداری ی راه رفتن عادی، راه رفتن با پنجه به خارج، راه رفتن با پنجه به داخل حاکی از عدم تفاوت معنی‌دار بین پای سمت راست و چپ داشت (0/05<P). نتایج مقایسه ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی وارد ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ده‌گانه ﭘﺎ هنگام راه رفتن با برهنه در استراتژی گام‌برداری ی راه رفتن عادی، راه رفتن با پنجه به خارج، راه رفتن با پنجه به داخل در جدول 2 آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. نتایج مقایسه ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی وارد ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ده‌گانه ﭘﺎ هنگام راه رفتن با پای برهنه در استراتژی گام‌برداری ی راه رفتن عادی، راه رفتن با پنجه به خارج، راه رفتن با پنجه به داخل حاکی از آن بود که هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی وارد ﺑﺮ انگشت شست کاهش یافته است (0/047=P).
هنگام استراتژی راه رفتن با پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال اول افزایش (0/003=P) ولیکن هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی وارد ﺑﺮ کف‌پایی متاتارسال اول کاهش یافته است (0/000=P). همچنین هنگام مقایسه استراتژی پنجه به خارج با پنجه به داخل ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال اول هنگام گام‌برداری پنجه به خارج افزایش و هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل کاهش یافته است (0/000=P). هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی وارد ﺑﺮ متاتارسال دوم کاهش یافته است (0/043=P). هنگام راه رفتن با پنجه به خارج در مقایسه با در مقایسه با راه رفتن عادی (0/000=P) و راه رفتن با پنجه به داخل (0/000=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال سوم کاهش یافته است.
هنگام راه رفتن با پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی (0/003=P) و راه رفتن با پنجه به داخل (0/000=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال چهارم کاهش یافته است. ولی هنگام استراتژی راه رفتن پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال چهارم افزایش یافته است (0/004=P). هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی (0/003=P) و راه رفتن با پنجه به خارج (0/000=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال پنجم افزایش یافته است. هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی بخش میانی پا افزایش یافته است (0/003=P). هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی بخش داخل پاشنه کاهش یافته است (0/042=P).
نتایج مقایسه ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی وارد ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ده‌گانه ﭘﺎ هنگام راه رفتن با برهنه در استراتژی گام‌برداری ی راه رفتن عادی، راه رفتن با پنجه به خارج، راه رفتن با پنجه به داخل در جدول ۳ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. نتایج مقایسه ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی وارد ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ده‌گانه ﭘﺎ هنگام راه رفتن با پای برهنه در استراتژی گام‌برداری ی راه رفتن عادی، راه رفتن با پنجه به خارج، راه رفتن با پنجه به داخل حاکی از آن بود که هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی (0/014=P) و پنجه به خارج (0/039=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار وارد ﺑﺮ انگشت شست کاهش یافته است. هنگام راه رفتن با پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال اول افزایش (0/000=P) ولیکن هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال اول کاهش یافته است (0/000=P)؛ و در مقایسه استراتژی‌های پنجه به خارج با پنجه به داخل به‌طورکلی هنگام استراتژی پنجه به خارج ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال اول افزایش ولی هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل کاهش یافته است (0/000=P). هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار وارد ﺑﺮ متاتارسال دوم کاهش یافته است (0/047=P). هنگام راه رفتن با پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی (0/010=P) و راه رفتن با پنجه به داخل (0/013=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال سوم کاهش یافته است. هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی (0/002=P) و راه رفتن با پنجه به خارج (0/002=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال چهارم افزایش یافته است. هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی (0/000=P) و راه رفتن با پنجه به خارج (0/000=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال پنجم افزایش یافته است. هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی بخش میانی پا افزایش یافته است (0/004=P). هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی (0/038=P) و پنجه به خارج (0/026=P) ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی بخش داخل پاشنه کاهش یافته است.
بحث
ﻧﺘﺎیﺞ ایﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی حداکثر ﻧﯿﺮوی وارد ﺑﺮ انگشت شست، متاتارسال اول، متاتارسال دوم و داخل پاشنه کاهش ولیکن حداکثر ﻧﯿﺮوی وارد ﺑﺮ متاتارسال چهارم، متاتارسال پنجم و بخش میانی پا افزایش می‌یابد. نتایج تحقیق تیجس و همکاران (۲۰۰۸) در بررسی ریسک فاکتورهای مرتبط با گام‌برداری در ابتلا به درد کشککی رانی مؤید آن بود که نیروی بیشتر در متاتارسال های دوم و سوم با ابتلا به سندروم درد کشککی رانی در ارتباط است (13)؛ بنابراین ظاهراً اتخاذ و استفاده از استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل به دلیل کاهش نیروهای وارد بر متاتارسال اول، متاتارسال دوم در این افراد می‌تواند یک رویکرد بهینه در توان‌بخشی و تمرین درمانی برای این افراد باشد. هنگام استراتژی راه رفتن با پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال اول افزایش ولیکن متاتارسال سوم و چهارم کاهش می‌یابد. هنگام مقایسه استراتژی پنجه به خارج با پنجه به داخل ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال اول افزایش ولیکن متاتارسال سوم و چهارم کاهش می‌یابد. هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن با پنجه به خارج ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوی کف‌پایی متاتارسال اول کاهش و متاتارسال پنجم افزایش یافته است. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق می‌توان استنتاج می‌توان نمود که در افراد دارای سندروم درد کشککی رانی اتخاذ و استفاده از استراتژی گام‌برداری پنجه به خارج یک ریسک فاکتور و عامل تشدیدکننده عارضه می‌باشد. هم‌راستا با این نتایج برخی محققین نشان داده‌اند که گام‌برداری پنجه به خارج سبب جابجایی خط کشش نیروی عکس‌العمل زمین به سمت داخل می‌گردد (14)، بنابراین با توجه به اینکه افراد مبتلا به کف پای صاف بارگیری بیشتری را در سمت داخل تجربه می‌کنند به نظر می‌رسد بایستی از الگوی راه رفتن با پنجه به خارج اجتناب نمایند.
به‌طورکلی نتایج برخی از تحقیقات مؤید آن است که الگوی راه رفتن با پنجه به داخل باعث جابجایی به سمت خارج نیروی عکس‌العمل زمین خواهد شد و الگوی راه رفتن با پنجه به خارج باعث جابجایی به سمت داخل نیروی عکس‌العمل زمین می‌گردد (14)، بنابراین با توجه به اینکه افراد مبتلا به کف پای صاف بارگیری بیشتری را در سمت داخل تجربه می‌کنند به نظر می‌رسد بایستی از الگوی راه رفتن با پنجه به داخل تبعیت و از الگوی راه رفتن با پنجه به خارج اجتناب نمایند. ﻧﺘﺎیﺞ ایﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی و پنجه به خارج ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار وارد ﺑﺮ انگشت شست و داخل پاشنه کاهش ولیکن ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال چهارم و پنجم افزایش یافته است. هنگام راه رفتن با پنجه به داخل در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال اول کاهش ولیکن بخش میانی پا افزایش یافته است. هنگام استراتژی گام‌برداری پنجه به خارج در مقایسه با راه رفتن عادی ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار وارد ﺑﺮ متاتارسال اول افزایش ولیکن متاتارسال دوم و سوم کاهش یافته است. در مقایسه استراتژی‌های پنجه به خارج با پنجه به داخل ﺣﺪاﮐﺜﺮ فشار کف‌پایی متاتارسال اول افزایش ولیکن متاتارسال سوم کاهش یافته است.
استرس فراکچر استخوان‌ها با افزایش در بارگیری مناطق مختلف پا در ارتباط است (15). نتایج برخی تحقیقات حاکی از آن است که افراد دارای کف پای صاف بارگیری بیشتری در بخش داخلی پا تجربه می‌کنند (6)، بنابراین افراد مبتلا به کف ﭘﺎی ﺻﺎف در صورت اتخاذ استراتژی گام‌برداری به خارج در معرض ریسک احتمالی ابتلا به استرس فراکچر انگشتان دوم تا پنجم و متاتارسال اول و متاتارسال دوم می‌باشند. افراد مبتلا کف پای گود حین فعالیت سفتی کلی ساق بیشتر و نرخ بارگیری خارجی بیشتری را نسبت به افراد دارای کف پای صاف تجربه می‌کنند (16). با توجه به اینکه الگوی گام‌برداری پنجه به خارج سبب کاهش نیروی وارده بر قسمت خارجی استخوان‌های کف پا می‌گردد، لذا می‌توان به این الگو به‌عنوان یک الگوی تعدیل‌کننده نیرو در افراد مبتلابه کف پای گود نگریست که در رویکردهای بازتوانی این افراد می‌تواند مدنظر قرار گیرد. از طرفی محققین در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که افزایش بارگیری خارجی آسیب کلی اندام تحتانی را به دنبال خواهد داشت (17)، بنابراین می‌توان استنتاج نمود با توجه به کاهش بارگیری خارجی در الگوی پنجه به خارج کاهش آسیب‌های احتمالی در افراد مبتلا به کف پای گود انتظار می‌رود و در مقابل با الگوی پنجه به داخل فرد به دلیل افزایش بارگیری خارجی مستعد آسیب‌های اندام تحتانی می‌باشد. از طرفی ازآنجاکه پای گود می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی در پشت مفصل ران و مفصل زانو شود و یک ریسک فاکتور برای بروز اسپرین جانبی مچ پا می‌باشد (18)، لذا الگوی گام‌برداری به خارج می‌تواند از بروز صدمات وارده بر مفاصل اندام تحتانی آنان به‌ویژه از بروز آسپرین جانبی مچ پا که آسیبی با شیوع بالاست جلوگیری نماید. ﻧﺘﺎیﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ویلمز و همکاران (۲۰۰۸) نشان داد ﮐﻪ بیشتر بودن بار در ناحیه داخلی پا ریسک فاکتوری برای ابتلا به عارضه اسپرین اینورژن مچ پا می‌باشد، لذا می‌توان گفت که بلافاصله بعد از القاء خستگی الگوی استراتژی گام‌برداری پنجه به خارج یک استراتژی تعدیل‌کننده توزیع نیروی کف‌پایی در افراد کف پای گود محسوب می‌گردد (19).
نتایج تحقیقات محققین حاکی از آن است که تغییر در الگوی توزیع فشار کف پا سبب افزایش ریسک التهاب نیام کف‌پایی می‌گردد (20)، لذا افرادی که به علت عارضه‌هایی مانند آنتی ورشن و ریترورشن از استراتژی‌های جبرانی راه رفتن با پنجه به داخل و خارج اتخاذ می‌کنند در معرض ابتلا به التهاب نیام کف‌پایی می‌توانند باشند. (21). نیرائین و همکاران در سال 2022 نشان داده‌اند که تغییر زاویه پیشرفت پا از طریق راه رفتن با پنجه به داخل و خارج پا اثرات بارگذاری فوری بر روی گشتاور اداکشنی زانو دارد که یک معیار معتبر برای بار و عامل خطر پیشرفت بیماری استئوآرتریت داخلی زانو است. نتایج حاکی از آن بود که هر دو مداخله تمرین راه رفتن با پنجه به داخل و خارج پا منجر به کاهش فوری در اداکشنی زانو که یک معیار بار تحمیلی بر مفصل زانو است می‌شوند. بااین‌حال، تفاوت معنی‌داری بین دو مداخله از نظر اثرات آن‌ها بر گشتاور اداکشنی زانو وجود نداشت. این مطالعه همچنین نشان داد که هر دو مداخله امکان‌پذیر و به‌خوبی توسط شرکت‌کنندگان قابل‌تحمل هستند (22). از طرفی نتایج برخی از مطالعات حاکی از آن است که ﺗﻮزیﻊ و اﻟﮕﻮی ﺑﺎرﮔﯿﺮی ﺑﯿﻦ اﻓﺮاد با ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی مختلف پا در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﻒ ﭘﺎ هنگام ﺣﺮﮐﺖ متفاوت است (23). هم‌راستا با این تحقیق همیل و همکاران (2005) در تحقیق خود نشان دادند که اﻓﺮاد ﺑﺎ پاسچرهای مختلف ﭘﺎ، بیومکانیک و اﻟﮕﻮی ﺑﺎرﮔﯿﺮی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را در اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﻤﺎیﺶ می‌گذارند (16)؛ بنابراین توصیه می‌شود که الگو و استراتژی راه‌رفتن با پنجه به داخل یا خارج، بر اساس پاسچر کف پای بیماران مبتلا به استئوآرتریت داخلی زانو انتخاب و اجرا شود. به این معنا که با توجه به ارتباط بین توزیع فشار کف پا در پاسچرهای مختلف و نوع استراتژی راه‌رفتن، بیماران مبتلا به استئوآرتریت با کف پای گود بهتر است از استراتژی راه‌رفتن با پنجه به خارج و بیماران با کف پای صاف از استراتژی راه‌رفتن با پنجه به داخل برای تعدیل نیروها استفاده کنند.
از محدودیت‌های ﻣﻮﺟﻮد در ایﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ می‌توان به‌اندازه ﮐﻮﭼﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ، ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﻓﺮدی، دامنه سنی و جنسیت اﺷﺎره ﮐﺮد. ﺑﺮای ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت آیﻨﺪه، ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ استراتژی‌های مختلف در گروه‌های ﺳﻨﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ و در هر دو جنس می‌تواند ﻣﻔﯿﺪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ، ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮی در زﻣﯿﻨﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ایﻦ مدل‌های مختلف راه رفتن و تأثیر آن بر بیومکانیک راه رفتن پاتولوژی‌های مختلف اندام تحتانی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ.
نتیجه‌گیری نهایی
گام‌برداری پنجه به داخل یک رویکرد بهینه در توان‌بخشی و گام‌برداری پنجه به خارج یک ریسک فاکتور برای افراد مبتلا به سندروم درد کشککی رانی می‌باشد. افراد مبتلا به کف پای صاف باید از الگوی راه‌رفتن با پنجه به داخل پیروی کنند و از الگوی راه‌رفتن با پنجه به خارج اجتناب نمایند. برعکس، افراد مبتلا به کف پای گود باید از الگوی راه‌رفتن با پنجه به خارج استفاده کرده و از الگوی راه‌رفتن با پنجه به داخل پرهیز کنند. استراتژی راه رفتن با پنجه به داخل و خارج اتخاذ شده به‌وسیله بیماران مبتلا به استئوآرتریت داخلی زانو بر مبنای پاسچر کف پای این افراد توصیه می‌گردد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تمامی اصول اخلاقی در این پژوهش رعایت شده است. همه شرکت‌کنندگان با رضایت کامل در مطالعه شرکت کردند و به آن‌ها اطمینان داده شد که تمام اطلاعات مربوط به آن‌ها محرمانه باقی خواهد ماند.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش های پژوهش حاضر مشارکت داشته اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
فهرست منابع
1. Kakihana W, Akai M, Yamasaki N, Takashima T, Nakazawa K. Changes of joint moments in the gait of normal subjects wearing laterally wedged insoles. American journal of physical medicine & rehabilitation. 2004;83(4):273-8. [DOI:10.1097/01.PHM.0000118035.71195.DE] [PMID]
2. Lidtke R, Muehleman C, Case J, Block J. Relationship between plantar foot pressure and medial knee osteoarthritis. Osteoarthritis Cartilage. 2002;10(7):573-9. [DOI:10.1053/joca.2002.0797] [PMID]
3. Levangie PK, Norkin CC. Joint structure and function: a comprehensive analysis: FA Davis; 2011.
4. Tanaka C, Farah EA. Anatomia funcional das cadeias musculares. Fisioterapia e Pesquisa. 1997;4(1):39-40.
5. Rokninejad M, Hashemi SH. Evaluation of Floor Pressure Distribution in Female Athletes With Tibial Internal Pressure Syndrome. Journal of Sport Biomechanics. 2020;6(3):180-9.
6. Williams III DS, McClay IS, Hamill J, Buchanan TS. Lower extremity kinematic and kinetic differences in runners with high and low arches. Journal of applied biomechanics. 2001;17(2):153-63. [DOI:10.1123/jab.17.2.153]
7. Bennell KL, Bowles K-A, Wang Y, Cicuttini F, Davies-Tuck M, Hinman RS. Higher dynamic medial knee load predicts greater cartilage loss over 12 months in medial knee osteoarthritis. Annals of the rheumatic diseases. 2011;70(10):1770-4. [DOI:10.1136/ard.2010.147082] [PMID]
8. Fregly BJ. Gait modification to treat knee osteoarthritis. HSS journal. 2012;8(1):45-8. [DOI:10.1007/s11420-011-9229-9] [PMID]
9. Hurwitz DE, Sumner DR, Block JA. Bone density, dynamic joint loading and joint degeneration. Cells Tissues Organs. 2001;169(3):201-9. [DOI:10.1159/000047883] [PMID]
10. Landorf KB, Keenan A-M. Efficacy of foot orthoses. What does the literature tell us? Journal of the American Podiatric Medical Association. 2000;90(3):149-58. [DOI:10.7547/87507315-90-3-149] [PMID]
11. Faul F, Erdfelder E, Lang A-G, Buchner A. G* Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior research methods. 2007;39(2):175-91. [DOI:10.3758/BF03193146] [PMID]
12. Zammit GV, Menz HB, Munteanu SE. Reliability of the TekScan MatScan® system for the measurement of plantar forces and pressures during barefoot level walking in healthy adults. Journal of foot and ankle research. 2010;3:1-9. [DOI:10.1186/1757-1146-3-11] [PMID]
13. Thijs Y, De Clercq D, Roosen P, Witvrouw E. Gait-related intrinsic risk factors for patellofemoral pain in novice recreational runners. British journal of sports medicine. 2008;42(6):466-71. [DOI:10.1136/bjsm.2008.046649] [PMID]
14. Khan SS, Khan SJ, Usman J. Effects of toe-out and toe-in gait with varying walking speeds on knee joint mechanics and lower limb energetics. Gait & Posture. 2017;53:185-92. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2017.01.022] [PMID]
15. Arndt A, Ekenman I, Westblad P, Lundberg A. Effects of fatigue and load variation on metatarsal deformation measured in vivo during barefoot walking. Journal of biomechanics. 2002;35(5):621-8. [DOI:10.1016/S0021-9290(01)00241-X] [PMID]
16. Williams III DS, Davis IM, Scholz JP, Hamill J, Buchanan TS. High-arched runners exhibit increased leg stiffness compared to low-arched runners. Gait & posture. 2004;19(3):263-9. [DOI:10.1016/S0966-6362(03)00087-0] [PMID]
17. Chuter VH, de Jonge XAJ. Proximal and distal contributions to lower extremity injury: a review of the literature. Gait & posture. 2012;36(1):7-15. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2012.02.001] [PMID]
18. Beynnon BD, Murphy DF, Alosa DM. Predictive factors for lateral ankle sprains: a literature review. Journal of athletic training. 2002;37(4):376.
19. Willems T, Witvrouw E, Delbaere K, De Cock A, De Clercq D. Relationship between gait biomechanics and inversion sprains: a prospective study of risk factors. Gait & posture. 2005;21(4):379-87. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2004.04.002] [PMID]
20. Wu W-L, Chang J-J, Wu J-H, Guo L-Y, Lin H-T. EMG and plantar pressure patterns after prolonged running. Biomedical Engineering: Applications, Basis and Communications. 2007;19(06):383-8. [DOI:10.4015/S1016237207000483]
21. Nyland J, Kuzemchek S, Parks M, Caborn D. Femoral anteversion influences vastus medialis and gluteus medius EMG amplitude: composite hip abductor EMG amplitude ratios during isometric combined hip abduction-external rotation. Journal of electromyography and kinesiology. 2004;14(2):255-61. [DOI:10.1016/S1050-6411(03)00078-6] [PMID]
22. D'Souza N, Ohashi T, Grayson J, Hiller C, Hutchison L, Simic M. TOE-IN AND TOE-OUT GAIT RETRAINING FOR PEOPLE WITH MEDIAL KNEE OSTEOARTHRITIS: A PILOT RANDOMISED CLINICAL TRIAL. Osteoarthritis and Cartilage. 2022;30:S143-S4. [DOI:10.1016/j.joca.2022.02.181]
23. Hillstrom HJ, Song J, Kraszewski AP, Hafer JF, Mootanah R, Dufour AB, et al. Foot type biomechanics part 1: structure and function of the asymptomatic foot. Gait & posture. 2013;37(3):445-51. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2012.09.007] [PMID]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه بیومکانیک ورزشی
همدان،شهرک مدنی، بلوار امام خمینی(ره)، بلوار پروفسور موسیوند، مجتمع دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، معاونت پژوهش و فناوری، دفتر مجلات علمی
صندوق پستی: 734
تلفن دفتر نشریه: 08134494042
وب‌سایت: http://biomechanics.iauh.ac.ir
ایمیل: sportbiomechanics@iauh.ac.ir
