دوره 9، شماره 3 - ( 9-1402 )                   جلد 9 شماره 3 صفحات 218-204 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

ShojaAnzabi B, Piri E, Farzizadeh R. The Effect of Eight Weeks of Resistance Training on the Record of Young Sprint Runners. J Sport Biomech 2023; 9 (3) :204-218
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-322-fa.html
شجاع انزابی باقر، پیری ابراهیم، فرضی زاده رضا. تاثیر هشت هفته تمرین مقاومتی بر رکورد دوندگان سرعتی نوجوان. مجله بیومکانیک ورزشی. 1402; 9 (3) :204-218

URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-322-fa.html


1- گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
2- گروه بیومکانیک ورزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
واژه‌های کلیدی: توان، دوومیدانی، قدرت مطلق، قدرت نسبی
متن کامل [PDF 1921 kb]   (413 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1157 مشاهده)
متن کامل:   (877 مشاهده)
مقدمه
موفقیت در عملکرد ورزشی با عوامل متعددی در ارتباط است که تمرین یک بخـش اصـلی آن محسـوب مـی  شود (1). در رشته   ورزشی دوومیدانی به‌ویژه در دوی سرعت نقش عوامل جسمانی و فیزیولوژیکی بسیار برجسته است. دوی سرعت یکی از ماده  های جذاب دوومیدانی است که در مسافت  های 50، 100، 200 و 400 متر بوده که این مسافت در مدت زمان کمتر از 2 دقیقه انجام می  شود و عملکرد ورزشکاران در این ماده تعیین  کننده است (2). با توجه به این‌که دوی سرعت جز رشته  های ورزشی رکوردی می  باشد، بـر همـین اسـاس برخـی مربیان رشته  های دوومیدانی بر این باورند که افراد با انجام تمرینات قدرتی (افزایش قدرت و استقامت عضلات) قادر به عملکرد بهتری هستند (3). به دلیل ماهیت این رشته، ورزشکارانی که از لحاظ قدرت عضلانی در سطوح بالایی قرار دارند موفق  ترند، برای همین ورزشکاران زمان زیادی را برای افزایش قدرت عضلانی چهارسر زمان گذاشته تا رکورد بهتری ثبت کنند (4). از طرفی استفاده از تمرینات مقاومتی سابقه هزاران ساله دارد اما طیِ سال‌های اخیر استفاده از تمرین‌های مقاومتی و با پیگیری تعدادی از ورزشکاران و بهبود رکوردهای ورزشی مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. به‌تازگی افراد کثیری برای افزایش توان بی  هوازی و افزایش تنش عضلانی و در نتیجه کمک به افزایش قدرت عضلانی و کاهش رکورد دوی سرعت به استفاده از تمرینات مقاومتی روی آورده  اند (5). عملکرد بهینه عضلات از طریق تمرینات مقاومتی به‌ویژه در دوندگان دوی سرعت می‌تواند موجب اجرای مطلوب فعالیت‌ در سطوح باﻻتر همراه با حداﻗل صرف انرژی در مدت زمانی کوتاه‌تر شود (5).
تمرینات مقاومتی را می  توان با وزنه و یا بدون وزنه (وزن بدن) انجام داد، انجام تمرینات مقاومتی موجب تنش عضلات شده و درنهایت منجر به افزایش پروتئین  های انقباضی، افزایش سطح مقطع عضلات، بهبود توان بی    هوازی و سرعت (6)، افزایش قدرت (7)، استقامت عضلانی و عملکرد حرکتی نقش مهمی در بهبود عملکرد ورزشی بر عهده دارد (8). در همین راستا صابری و همکاران (2020)، به بررسی تأثیر هشت هفته تمرین مقاومتی و استقامتی بر فاکتورهای فیزیولوژیکی، عملکردی و رکورد دوندگان نخبه پرداختند، نتایج نشان داد که ضربان قلب و فشار خون دوندگان بعد از تمرینات مقاومتی و استقامتی افزایش یافته است که احتمالاً علت این افزایش به دلیل طول مدت تمرینات، ماهیت تمرینات و سنگین بودن تمرینات با فواصل استراحتی کوتاه بین دوره‌های تمرین بوده است (9).
اهمیت افزایش قدرت عضلات اندام تحتانی و رابطه آن با کاهش رکورد دوی سرعت بسیار گسترده است، آثار تمرینات مقاومتی بر عملکرد ورزشی به شدت و حجم ارائه پروتکل تمرین، روش  های ارائه بارهای تمرینی (سیستم  های تمرینی)، سرعت در آستانه لاکتات، حداکثر اکسیژن مصرفی (VO2max)، وراثت و جنسیت بستگی دارد (10-12). به‌نحوی‌که بر اساس پژوهش  های گذشته اثبات شده است که علاوه بر تقویت سیستم بی  هوازی توجه به فاکتورهایی از قبیل استقامت، قدرت عضلانی و انعطاف-پذیری بر رکورد دوی سرعت تأثیر می  گذارد (13-16)؛ بنابراین، با توجه به تحقیقات در این زمینه انجام تمرینات مقاومتی برای دوندگان سرعتی در صورتی می  تواند مفید باشد که خصوصیات عصبی-عضلانی، قدرت و توان بی  هوازی خود را با تمرینات قدرتی بهبود بخشند، مطالعات زیادی نشان داده‌اند که افزایش عملکرد اولیه پس از تمرینات مقاومتی، بیشتر نتیجه سازگاری عصبی-عضلانی است (17). تحقیقات در این زمینه نشان داده است که به دنبال تمرینات مقـاومتی، ویژگی  های عصـبی عضـلانی، تـوان هوازی و بی  هوازی، کارایی حرکتی، حداکثر سرعت در دوندگان تمـرین کرده بهبود می  یابد (18). در همین راستا میجلی و همکاران (2007)، نشان دادند تمرینات مقاومتی در نوجوانان فوتبالیست منجر به تسریع در روند هایپرتروفی عضلانی، قدرت و بهبود عملکرد دوی سرعت می  شود (19).
سرعت دویدن در مسافت  های مختلف در چند دهه گذشته به‌طور قابل‌توجهی منجر به بهبود جذب و استفاده از اکسیژن، برای تولید نیرو شده است. توانایی دوی سرعت و ویژگی‌های بی‌هوازی ممکن است برای عملکرد رقابتی دوندگان مسافت نیز مفید باشد (20)، اما این سازگاری  ها ممکن است شامل افزایش قدرت، افزایش فراخوانی واحدهای حرکتی، بهبود کارایی مکانیکی و هماهنگی عضلات باشد (17, 21, 22). یکی از اجزای کلیدی کاهش رکورد دوندگان، توانایی ذخیره و بازیابی المان  های غیرانقباضی است (23). مطالعات متعددی بهبود رکورد دویدن را در نتیجه انواع تمرینات نشان داده  اند (24, 25). تأثیر مثبت تمرینات مقاومتی منجر به افزایش سفتی عضلات، افزایش قدرت عضلانی و بازگشت الاستیک و بهبود هماهنگ  سازی واحد حرکتی می‌شود (24, 26). در همین راستا اسلامی و همکاران (2014)، طی پژوهشی به بررسی تأثیر سرعت استارت دویدن بر سفتی عضلات اندام تحتانی در دونده  های سرعتی پرداختند، نتایج مثبت حاصل از پژوهش نشان داد که افزایش سفتی عضلات اندام تحتانی ممکن است یک عامل تعیین  کننده در سرعت و شتاب دونده  های سرعتی در لحظه جدا شدن از تخته استارت باشد (17).
همچنین، بهبودهای حاصل هر یک از شکل‌های تمرین مقاومتی ممکن است مکانیک دویدن را تقویت کند و باعث فراخوانی بیشتر تارهای عضلانی و هماهنگی عضلات پا منجر به کاهش بار  کاری نسبی شود (27, 28). ترکیبی از بهبود کارایی عصبی عضلانی و قدرت، احتمال کاهش مصرف اکسیژن شده و در نتیجه رکورد دویدن و در نهایت عملکرد را بهبود بخشد. در واقع، تمرینات مقاومتی ممکن است بهبودهای بیشتری را در مکانیک دویدن از طریق انباشته شدن سازگاری‌هایی که قبلاً مشاهده شده بود، زمانی که تمرینات با شدت بالا انجام می‌شد، تسهیل کند. با توجه به مهم بودن موضوع شناخت آثار تمرینی تمرینات مقاومتی برای استفاده ورزشکاران و ﻗهرمانان ملی بسیار اهمیت دارد و این در حالی است که پژوهش انجام شده در این زمینه محدود می‌باشد (29).
مطالعات نشان داده است که دوندگان برای بهبود ﻗدرت، توان، تعادل و تا حد مطالعات محدودی بر سرعت و چابکی از تمرینات مقاومتی استفاده کرده  اند؛ اما باوجوداین تا به حال پژوهشی اثرات تمرینات مقاومتی را با در نظر گرفتن وزن بدن آزمودنی  ها به‌صورت قدرت مطلق و نسبی بر روی شاخص دوی سرعت اندازه  گیری نکرده است، با وجود پژوهش  های گوناگون نظرات متفاوتی وجود دارد که می‌تواند احتمالاً به دلیل تفاوت در ویژگی‌های تمرین دامنه فرکانس و روش کاربرد پروتکل تمرینی شدت، حجم و نوع تمرین و یا سطﺢ عملکردی آزمودنی‌ها باشد (30). در فعالیت‌های رقابتی سیستم‌های مختلف بدن همواره تحت فشار جسـمی شدید و برانگیختگی بالا قرار می‌گیرند و همراه با کاهش قابلیت‌هایی نظیر سرعت و قدرت و توان و هماهنگی تعادل هم بسیار کم شده و ورزشکار به مرز خستگی تا حد واماندگی می‌رسد در این شرایط به دلیل فقدان برنامه تمرینی مقاومتی دوومیدانی  کارها به‌ویژه دوندگان به دلیل اعمال مداوم وزن بدن بر روی اندام تحتانی دچار آسیب گردند، در نتیجه تمرینات مقاومتی اســتفاده از روش‌هایــی را بــرای بازیافــت انرژی و حفظ قدرت و حجم عضلانی ورزشکاران حائز اهمیت است (31). به همین دلیل تحقیق حاضر با هدف، بررسی تأثیر هشت هفته تمرین مقاومتی بر رکورد دوندگان سرعتی نوجوان مورد بررسی قرار گرفت.
روش شناسی
ﺟﺎﻣﻌـﮥ آﻣـﺎری ایـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ دوندگان سرعتی نوجوان (پسران نوجوان که حداقل 2 سال سابقه تمرینی داشتند) بودند. ﺷﺮﮐﺖ-کنندگان در ﺗﻤﺮیﻨـﺎت ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ در طول هشت هفته به‌طور داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ در ایﻦ ﭘﮋوﻫﺶ حاضر شدند. آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ ابتدا فرم ﭘﺰﺷﮑﯽ سلامت عمومی و ﻓﺮم رﺿﺎیﺖﻧﺎﻣﻪ از والدین که دانشکده تربیت‌بدنی و ﻋﻠـﻮم ورزﺷـﯽ داﻧﺸﮕﺎه محقق و مرکز سلامت و تندرستی آن را ﺗﺼﻮیﺐ کرده بود، تکمیل کردند. هم‌چنین، به‌منظور آشنایی آزمودنی‌ها با محیط آزمایشگاه و دستگاه‌های سنجش اندازه‌گیری آزمون اولیه (پایلوت) انجام گرفت. تعداد آزمودنی‌ها 34 دونده پسر نوجوان با سابقه ورزشی حداقل 2 سال به‌صورت تصادفی انتخاب شد و در دو گروه مقاومتی و کنترل (هر گروه 17 نفر)، بر اساس شاخص  های آماری قد، وزن و شاخص توده بدنی مشخص تقسیم  بندی شدند. طی جلسات متعدد ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺻﺤﯿﺢ اﻧﺠﺎم ﺣﺮﮐﺎت و روشﻫﺎی آزﻣﻮن آﺷﻨﺎ شدند. ﻗﺪرت عضلانی آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ در دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از 8 ﻫﻔﺘﻪ دوره ﺗﻤﺮیﻨﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی شد. ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﯿﯿﻦ قدرت ﻋﻀﻼﻧﯽ 10 دﻗﯿﻘﻪ ﮔﺮم ﮐﺮدن ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺮﻣﺶ و ﺣﺮﮐﺎت ﮐﺸﺸﯽ ﺑﺮای آزمودنی‌ها بود و با استفاده از آزمون یک تکرار بیشینه در حرکات و اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﻋﻀﻼﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺟﺮای ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﮑﺮار ﻣﻤﮑﻦ ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ ﺧﺴﺘﮕﯽ ارادی در ﺷﺪت 57 درﺻﺪ یﮏ ﺗﮑﺮار ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺮار گرفت. ﺑﺎ توجه ﺑـﻪ ماهیت خسته  کننده آزﻣﻮن قدرت ﻋﻀﻼﻧﯽ آزﻣﻮن یک تکرار بیشینه همیشه ابتدای کار اجرا شده و ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎی ﻣﻮردﻧﻈﺮ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﯿﺶآزﻣﻮن آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ به مدت 8 ﻫﻔﺘـﻪ و ﺳـﻪ روز در ﻫﻔﺘﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ ﺗﻤﺮیﻨﯽ ﺷﺮﮐﺖﮐﺮدﻧﺪ. ﻫﺮ ﺟﻠﺴﻪ ﺗﻤﺮیﻦ ﺷﺎﻣﻞ یک ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎﻻﺗﻨـﻪ (شامل حرکت ﭘـﺮسﺳـﯿﻨﻪ با هالتر بر روی سطح شیب  دار) و چهار ﺣﺮﮐﺖ ﭘﺎیﯿﻦﺗﻨﻪ (اسکات پا (هر دو پا)، پرس پا خوابیده، ﺟﻠﻮ ﭘﺎ و ﭘﺸﺖ ﭘﺎ با دستگاه) ﺑﻮد. ﺑﻌﺪ از 10 دﻗﯿﻘﻪ ﮔـﺮم ﮐـﺮدن ﺑـﺎ ﻧـﺮﻣﺶ ﺳـﺒﮏ و ﺣﺮﮐـﺎت ﮐﺸﺸﯽ آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ یﮏ ﻧﻮﺑﺖ ﮔﺮم ﮐﺮدن ﺑﺎ 14-12 ﺗﮑﺮار را ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﺣﺮﮐﺖ اﺟﺮا ﮐﺮدند و در قالب دو گروه پیش‌آزمون و پس‌آزمون در سه ست به عمل آمد. شدت تمرین ﺑﺮای ﻫﺮ دو ﮔﺮوه یﮑﺴﺎن و ﻣﻌﺎدل 8 ﺗﮑﺮار ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺑﻮد. در ﺟﻠﺴﮥ اول ﺗﻤﺮیﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﺎر ﺑﺮای ﺗﻤﺎم ﺣﺮﮐﺎت ﺑﺮاﺑﺮ 70 درﺻﺪ رکورد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪ و از ﺟﻠﺴﮥ دوم ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺷﺪت ﺗﻤﺮیﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺪار وزﻧﻪای ﺑـﻮد ﮐـﻪ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻓﻘﻂ ﻗﺎدر ﺑﻮد 8 ﺗﮑﺮار ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ را ﺗﮑﺮار ﮐﻨﺪ. اﻓﺰایﺶ ﻣﻘﺪار وزﻧﻪ بدین‌صورت ﺑـﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ در ﻫﺮ ﺟﻠﺴﻪ ﺗﻤﺮیﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را 8 ﺑﺎر اﺟﺮا ﮐﻨﺪ در ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻌﺪی ﻣﻘـﺪار ﺑـﺎر ﺗﻤﺮیﻦ 5-2 درﺻﺪ اﻓﺰایﺶ ﻣﯽیﺎﻓﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﮐﻪ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻓﻘﻂ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﺟﺮای 8 ﺗﮑﺮار ﺑﺎشد. در ﭘﺎیﺎن آزﻣﻮدﻧﯽﻫﺎ 5 دﻗﯿﻘﻪ ﺳﺮد ﮐﺮدن را ﺑﺎ اﺟﺮای ﺣﺮﮐﺎت ﮐﺸﺸﯽ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ. از آزمون یک تکرار بیشینه (بالاترین رکورد طی اجرای 3 تکرار بیشینه)، جهت به دست آوردن قدرت مطلق ورزشکاران استفاده شد. اگر آزمودنی  ها قادر به انجام یک تکرار بیشینه نبودند از آزمون زیر بیشینه با 4 تکرار و قرار دادن در فرمول محاسبه یک تکرار بیشینه قدرت مطلق آن  ها به دست آمد (39). با تقسیم قدرت مطلق بر وزن آزمودنی  ها قدرت نسبی نیز به دست آمد (40). برای دور-سنجی دور سینه و دور ران در حالت انقباض عضلانی از متر نواری استفاده شد (41). همچنین برای اندازه‌گیری توان اندام تحتانی از دو آزمون استاندارد پرش عمودی سارجنت و پرش طول استفاده شد (42). در خصوص تست دوی سرعت 100 متر آزمودنی  ها در پیست دانشگاه محقق اردبیلی حضور یافتند و مسیر مستقیم 100 متر را دویدند، زمان مسافت 100 متر آزمودنی  ها به‌وسیله کرنومتر پرو اسپورتز ساخت چین استفاده شد. آزﻣﻮدﻧﯽﻫـﺎ ﺧﻮاﺳـﺘﻪ ﺷـﺪ در ﻃـﻮل ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ ﺗﻤﺮیﻨﯽ از اﻧﺠﺎم فعالیت‌های ﻣﻨﻈﻢ ورزﺷﯽ و ﻣﺼﺮف مکملﻫﺎی ﻏﺬایﯽ و دارویـﯽ ﺧـﻮدداری ﮐـﺮده و ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﻣﺤﺴﻮﺳﯽ در رژیﻢ ﻏﺬایﯽ ﺧﻮد ایﺠﺎد ﻧﮑﻨﻨﺪ.
به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‏ها از نرم  افزار آماری SPSS نسخه 26 استفاده شد. برای اجرای مدل MANCOVA در ابتدا همگنی کوواریانس‌های دو گروه با استفاده از آزمون باکس بررسی ‌شد؛ و بعد از پذیرفته  شدن همگنی کوواریانس‌های دو گروه از آزمون لامبدای ویلک استفاده شد و نتایج در سطح معنی‌داری 05/0> P بررسی گردید.
نتایج
در ابتدا آمار توصیفی مربوط به ویژگی  های دموگرافیک شرکت  کنندگان، شامل قد، وزن و شاخص توده بدنی آن  ها، به تفکیک دو گروه کنترل و تمرین در جدول 1 گزارش شده است. با توجه به نتایج آزمون T مستقل (جدول 1)، فرضیه صفر برابری میانگین‌های دو متغیر وزن و شاخص توده بدنی در دو گروه تمرین و کنترل رد نشد (05/0P>). ولی برابری میانگین قد افراد در دو گروه تمرین و کنترل رد شد (05/0P≤). بعلاوه، بر اساس آزمون لِوِن (جدول 1)، تفاوت معنی  داری بین واریانس  های سه متغیر در دو گروه تمرین و کنترل وجود نداشته (05/0P>) و گروه  ها به‌صورت همگن تقسیم  بندی شده بودند؛ بنابراین، برای کنترل تأثیر متغیر قد ضروری است که این متغیر به‌عنوان یک متغیر کمکی در آزمون‌های بعدی لحاظ شود.

در ابتدا برای این‌که یک نمای کلی از داده  ها داشته باشیم، میانگین و انحراف استاندارد مقادیر پیش‌آزمون و پس  آزمون متغیرهای پژوهش به تفکیک دو گروه کنترل و تمرین در جدول 2 گزارش شده است.

برای این‌که تأثیر هشت هفته تمرین مقاومتی بر رکورد دوندگان نوجوان را بررسی کنیم چون تعداد متغیرهای وابسته پژوهش بیش از یک متغیر بوده و چندین متغیر کمکی داریم، از تحلیل کوواریانس چندمتغیره (MANCOVA) استفاده می‌شود. در این تحلیل متغیرهای وابسته برابر رکورد قدرت مطلق دوندگان (شامل چهار متغیر پرس سینه، اسکوات، جلو ران و پشت ران)، رکورد قدرت نسبی دوندگان (شامل چهار متغیر پرس سینه، اسکوات، جلو ران و پشت ران)، رکورد دورسنجی دوندگان (شامل دور سینه و دور ران)، رکورد توان اندام تحتانی (شامل پرش سارجنت و پرش طول) و رکورد دوی 100 متر دوندگان است. هم‌چنین، قد دوندگان به همراه رکورد پیش‌آزمون این متغیرها به‌عنوان متغیرهای کمکی در نظر گرفته می‌شوند. یکی از شرایط لازم برای اجرای تحلیل کوواریانس چندمتغیره، نرمال بودن مانده‌ها  یا باقیمانده‌های مدل است. با استفاده از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، چون معنی  داری این آزمون برای تمامی مانده  ها بزرگ‌تر از 05/0 به دست آمد، لذا تمامی مانده‌ها دارای توزیع نرمال هستند و این فرض برای انجام تحلیل کوواریانس چند متغیره برقرار است. در مورد مطالعه‌ی این پژوهش معنی‌داری آزمون باکس برابر 013/0 و کمتر از 05/0 است، لذا فرض همگنی ماتریس واریانس-کوواریانس در سطح اطمینان 95 درصد رد می‌شود. در این پژوهش چون مقادیر اختلاف زیادی دارند، در آزمون چندمتغیره از ریشه بیشینه  روی  استفاده شد. نتایج این آزمون در جدول 3 گزارش شده است. چون معنی  داری آزمون چندمتغیره برای تمامی متغیرها به‌جز برای متغیر جلو پای نسبی قبل کوچک  تر از 05/0 است لذا با در نظر گرفتن هر یک از متغیرهای اندازه  گیری شده قبل، به‌جز متغیر جلو ران نسبی قبل، به‌عنوان متغیر کمکی اختلاف معنی  داری میان یک ترکیب خطی از متغیرهای اندازه  گیری شده بعد در بین دو گروه کنترل و تمرین وجود دارد. به‌عبارت‌دیگر، با لحاظ متغیر جلو ران نسبی قبل به‌عنوان متغیر کمکی اختلاف معنی  داری میان هیچ ترکیب خطی از متغیرهای اندازه  گیری شده بعد در بین دو گروه کنترل و تمرین وجود ندارد.

هم‌چنین، نتایج اثرات بین  گروهی در جدول 4 گزارش شده است. با توجه به این نتایج، چون معنی‌داری آزمون برابری میانگین "دور سینه بعد"، "دور ران بعد"، "پرش سارجنت بعد"، "پرش طول" و "رکورد دوی 100 متر بعد" در بین دو گروه کنترل و آزمایش با در نظر گرفتن متغیرهای کمکی کوچک‌تر از 05/0 به دست آمد هشت هفته تمرین مقاومتی تأثیر معنی‌داری بر این متغیرها داشت. در مورد سایر متغیرها اگر چه هشت هفته تمرین مقاومتی موجب تغییر در مقدار آن‌ها شده است ولی تغییرات معنی‌دار نبودند یعنی به حدی نبوده‌اند که بتوان این تغییرات را به جامعه تعمیم داد. مقادیر مجذور اتا جزئی که نشان  دهنده‌ی اندازه اثر هر یک از متغیرها است در جدول 4 گزارش شده است. برای مثال، اندازه اثر برای متغیر دور ران برابر 995/0 به دست آمد و نشان می‌دهد که 5/99 درصد تغییرات متغیر دور ران ناشی از هشت هفته تمرین مقاومتی است. با توجه به مقادیر مجذور اتا جزئی به‌دست‌آمده، در بین متغیرهایی که در اثر هشت هفته تمرین مقاومتی به‌طور معنی‌داری تغییر کرده‌اند دور ران، پرش سارجنت، رکورد دوی 100 متر، پرش طول، دور سینه و اسکوات مطلق به ترتیب با اندازه اثرهای 995/0، 986/0، 932/0، 930/0، 904/0 و 865/0 بیشترین تا کمترین تأثیرپذیری را داشتند.
به‌طور خلاصه، با اعمال هشت هفته تمرین مقاومتی برای دوندگان نوجوان شاخص‌های دورسنجی، توان اندام تحتانی، متغیر اسکوات از شاخص قدرت مطلق و رکورد دوی 100 متر آن‌ها به‌طور معنی  داری بهبود پیدا کرده است. در مورد شاخص‌ قدرت نسبی و سه متغیر دیگر قدرت مطلق، چون معنی‌داری تمامی هشت متغیر مربوط به آن‌ها کوچک‌تر از 05/0 بود، لذا هشت هفته تمرین مقاومتی تأثیر معنی‌داری بر آن‌ها نداشته است.

بحث
هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر هشت هفته تمرین مقاومتی بر پیشرفت عملکرد و رکورد دوندگان سرعتی نوجوان بود. هشت هفته تمرین مقاومتی با وزنه روی رکورد شاخص توان اندام تحتانی که با استفاده از دو آزمون پرش طول و پرش سارجنت ارزیابی شد، افزایش معنی‌داری داشت اثرات تمرینات مقاومتی بر ﻗدرت، توان، تعادل و تا حد مطالعات کمی بر سرعت و چابکی نشان داده‌ است اما در این زمینه آرای کمابیش متناﻗضی نیز وجود دارد که می‌تواند به دلیل تفاوت در ویژگی‌های تمرین دامنه فرکانس و روش کاربرد پروتکل تمرینی شدت، حجم و نوع تمرین و یا سطﺢ عملکردی آزمودنی‌ها باشد (30). زمانی که عملکرد را در ورزشکاران رشته دوومیدانی همانند سایر رشته  های ورزشی بررسی می  کنیم، توان اندام تحتانی ابزاری حیاتی است (32, 33). در همین راستا مک براید و همکاران (2002)، در تحقیقی به مقایسه آثار 8 هفته (دو بار در هفته)، پرش اسکات  های سبک و سنگین بر افزایش توان اوج در 26 ورزشکار مرد با تجربه تمرین مقاومتی، پرداختند. نتایج، بهبود معنادار افزایش توان اوج را در آزمون پرش اسکات با 30 و 80 درصد یک تکرار بیشینه نشان داد (11). همچنین محققین بهبود توان انفجاری پایین‌تنه را ناشی از انجام تمرینات مقاومتی بالستیک به عواملی مانند هماهنگی بهتر عضلات یا توانایی عضلات موافق و مخالف برای همکاری مؤثر در اجرای یک حرکت (34،35)، وجود برخی تغییرات عضلانی موضعی (36)، هماهنگی الگوهای حرکتی و تحریک واحدهای حرکتی بیشتر (32)، تغییر معنی  دار در ارتباط سرعت- نیرو، مکانیک  های پرش، ساختمان عضله و فعال‌سازی عصب (40-37) نسبت داده-اند. نتایج پژوهش حاضر نیز نشان داد دوندگان سرعتی در تمرینات مقاومتی پس   از اجرای تمرینات با وزنه از جمله اجرای حرکت اسکوات در دو آزمون پرش طول و پرش سارجنت که توان انفجاری اندام تحتانی را اندازه می  گیرد، نسبت به گروه کنترل که شامل دوندگانی که هیچ تمرینی انجام ندادند، توانستند عملکرد بهتری داشته باشند و اختلاف معنی  داری را ما بین دو گروه ثبت کنند. می  توان نتیجه گرفت احتمالاً تمرین با وزنه و تمرینات مقاومتی می  تواند توان انفجاری اندام تحتانی را بهبود بخشد و در رشته  ای مانند دوومیدانی که در اغلب ماده  های آن مانند پرش طول، پرش سه‌گام، پرش ارتفاع و ... توان انفجاری یکی از مهم‌ترین فاکتور  -های آمادگی جسمانی   می  باشد می  تواند باعث بهبود عملکرد و ثبت رکوردهای بهتر شود.
نتایج تحقیق حاضر در مورد قدرت مطلق و نسبی نشان داد که هشت هفته تمرین مقاومتی با وزنه فقط بر بهبود رکورد حرکت اسکوات افزایش معنی‌داری داشته و در رکورد سایر حرکات نظیر پرس سینه، جلو پا و پشت پا، علی  رغم افزایش میانگین در نمونه‌ی مورد مطالعه، تأثیر معنی‌داری نداشت. به‌علاوه در مورد قدرت نسبی نتایج تحقیق نشان داد که علی  رغم افزایش میانگین در نمونه‌ی مورد مطالعه، هشت هفته تمرین مقاومتی با وزنه روی رکورد هیچ‌یک از حرکات پرس سینه، اسکوات، جلو ران و پشت ران، تأثیر معنی‌داری نداشت. بر اساس این یافته  ها، به نظر می  رسد که بهبودهای عصبی-عضلانی مشاهده شده در دوندگان حاضر می  تواند در درجه اول با سازگاری  های عصبی توضیح داده   شود. مطابق با این مطالعات انجام شده در ورزشکاران استقامتی بزرگ‌سال و جوان است. اگرچه تغییرات یک تکرار بیشینه در گروه تمرین مقاومتی در بعضی از حرکات اندک بود، اما بارهای تمرینی مورد استفاده افزایش قابل‌توجهی داشت.
یکی دیگر از یافته  های این پژوهش، سنجش محیط دور سینه و دور ران می  باشد که می‌توانند شاخص‌هایی برای تغییرات ترکیب بدنی باشند. محیط دور سینه و دور ران از آن جهت حائز اهمیت می‌باشند که می‌توانند نشا  ن  دهنده‌ی چربی‌های زیرجلدی و زیرپوستی باشند (41). بدین معنا که با افزایش چربی‌های زیرپوستی محیط دور سینه (برای اندام فوقانی) و دور ران (برای اندام تحتانی) نیز تغییر می‌یابند و در همین راستا پژوهش‌های بسیاری نیز نشان داده‌اند که بین میزان درصد چربی بدن و محیط دور سینه و دور ران ارتباط مثبت برقرار است و حتی برخی از پژوهش‌ها معادلاتی را برای محاسبه‌ی درصد چربی بدن ارائه نموده‌اند که برخی از مهم‌ترین پارامترهای کلیدی در فرمول‌های پیشگوی ارائه‌ شده در این بررسی‌ها، میزان محیط دور سینه و دور ران می‌باشد (43). در پژوهش پیش رو، میزان محیط دور سینه و محیط دور ران پس از هشت هفته تمرین مقاومتی افزایش معنی‌داری پیدا کرد که دلیل این پدیده را می‌توان این‌گونه عنوان نمود که با انجام تمرینات مقاومتی بر حجم عضلانی افزوده شده است و این پدیده سبب افزایش محیط دور سینه و ران شده است که نشان  دهنده‌ی اثرگذار بودن این تمرینات قدرتی بر توده‌ی بدون چربی و عضلات بدن می‌باشد.
در مورد رکورد دوی سرعت، نتایج پژوهش حاضر نشان داد گروه تمرین که به مدت هشت هفته تمرینات مقاومتی را انجام داده بودند نسبت به گروه کنترل رکورد دوی سرعت بهتری را ثبت کردند. همسو با نتایج پژوهش حاضر فواد و همکاران (2013)، بهبود سرعت دوی 40 متر را پس از یک برنامه تمرین مقاومتی به مدت 7 هفته (دو بار در هفته)، در بازیکنان حرفه  ای فوتبال نشان دادند (15). دلایل بهبود سرعت در پژوهش  های مختلف بهبود معنادار در توان اوج و میزان توسعه نیرو گزارش شده است. ازآنجاکه عمل درونگرای بیشینه عضلات بازکننده اندام تحتانی برای پرش و دوی سرعت (به‌ویژه طی مرحله شتاب) مهم می-باشد لذا منطقی به نظر می  رسد که تمرینات مقاومتی و اجرای حرکاتی مانند اسکوات و اکستنشن زانو با استفاده از دستگاه  های بدنسازی برای بهبود فعالیت  های کارکردی بهتر باشد، زیرا هر فعالیت پرتابی بخشی از وزن بدن را درگیر می  کند (44). علاوه بر این همسو با نتایج ویسلاف و همکاران (2004)، ارتباطی قوی بین آزمون قدرت یک تکرار بیشینه اسکات و دوی سرعت 10 و 30 متر در فوتبالیست  ها گزارش کردند (45). اخیراً، گوجلیلمو و همکارانش نشان دادند که تمرین با وزنه سنگین (بار 6-RM) در بهبود رکورد دویدن مؤثرتر از تمرین قدرت انفجاری (با مقاومت متوسط، بار 12-RM) در طول یک دوره کوتاه مدت بود (46). نتایج پژوهش حاضر نیز نشان داد دوندگانی که در تمرینات مقاومتی هشت هفته  ای شرکت داشته  اند، قدرت مطلق عضلات پای آن  ها که با استفاده از آزمون زیر بیشینه به‌وسیله اسکوات اندازه  گیری شده بود، افزایش معنی  داری نسبت به پیش  آزمون داشت و همین‌طور رکورد دوی سرعت این ورزشکاران نیز کاهش داشته است؛ بنابراین نتایج پژوهش ما با پژوهش یاد شده همسو می  باشد. احتمالاً افزایش قدرت مطلق عضلات اندام تحتانی می  تواند بر سیستم بی  هوازی که سیستم قالب در دوهای سرعت می  باشد اثر بگذارد و رکورد دوندگان سرعتی را بهبود بخشد.
نتیجه  گیری نهایی
به نظر می  رسد تمرینات مقاومتی می  تواند منجر به بهبود   شاخص  هایی همچون قدرت مطلق، قدرت نسبی، دورسنجی سینه، توان و کاهش رکورد دوی سرعت دوندگان نوجوان گردد. لذا پیشنهاد می  شوند دوندگان سرعتی در فصل آماده  سازی خود به تمرینات مقاومتی بپردازند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش

اصول اخلاقی به‌طور کامل در این مقاله رعایت شده است. شرکت‌کنندگان اجازه داشتند در صورت تمایل از پژوهش خارج شوند همچنین همه شرکت‌کنندگان در جریان روند پژوهش بودند و اطلاعات آن‌ها محرمانه نگه داشته شد.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان  های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش  های پژوهش حاضر مشارکت داشته  اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
دریافت: 1402/10/17 | پذیرش: 1402/11/8 | انتشار: 1402/11/13

فهرست منابع
1. Kenefick R, Mattern C, Mahood N, Quinn T. Physiological variables at lactate threshold under-represent cycling time-trial intensity. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness. 2002;42(4):396-402.
2. Klein SB. Learning: Principles and applications: Sage Publications; 2018. [DOI:10.4135/9781071872505]
3. Cardinale M. The effect of vibration on human performance and hormonal profile. Published Doctoral Thesis Semmelweis University Doctoral School, Budapest. 2002.
4. Coffey VG, Hawley JA. The molecular bases of training adaptation. Sports medicine. 2007;37(9):737-63. [DOI:10.2165/00007256-200737090-00001] [PMID]
5. Fatouros I, Kambas A, Katrabasas I, Nikolaidis K, Chatzinikolaou A, Leontsini D, et al. Strength training and detraining effects on muscular strength, anaerobic power, and mobility of inactive older men are intensity dependent. British journal of sports medicine. 2005;39(10):776-80. [DOI:10.1136/bjsm.2005.019117] [PMID] []
6. Kraemer WJ, Ratamess NA. Fundamentals of resistance training: progression and exercise prescription. Medicine and science in sports and exercise. 2004;36(4):674-88. [DOI:10.1249/01.MSS.0000121945.36635.61] [PMID]
7. Mangine GT, Ratamess NA, Hoffman JR, Faigenbaum AD, Kang J, Chilakos AJTJoS, et al. The effects of combined ballistic and heavy resistance training on maximal lower-and upper-body strength in recreationally trained men. 2008;22(1):132-9. [DOI:10.1519/JSC.0b013e31815f5729] [PMID]
8. van Nes IJ, Latour H, Schils F, Meijer R, van Kuijk A, Geurts AC. Long-term effects of 6-week whole-body vibration on balance recovery and activities of daily living in the postacute phase of stroke: a randomized, controlled trial. Stroke. 2006;37(9):2331-5. [DOI:10.1161/01.STR.0000236494.62957.f3] [PMID]
9. Saberi AA, Fathi M, Hejazi K. Comparing the Effect of Eight Weeks of Resistance and Endurance Trainings on Physiological and Functional Factors and Record of Elite Runners. Journal of Sport Biomechanics. 2020;6(1):32-43. [DOI:10.32598/biomechanics.6.1.5]
10. Sundan J. Effects of ballistic and maximal resistance training on throwing velocity in well-trained female handball players 2009.
11. McBride JM, Triplett-McBride T, Davie A, Newton RUJTJoS, Research C. The effect of heavy-vs. light-load jump squats on the development of strength, power, and speed. 2002;16(1):75-82. [DOI:10.1519/00124278-200202000-00011] [PMID]
12. Smilios I, Sotiropoulos K, Christou M, Douda H, Spaias A, Tokmakidis SPJTJoS, et al. Maximum power training load determination and its effects on load-power relationship, maximum strength, and vertical jump performance. 2013;27(5):1223-33. [DOI:10.1519/JSC.0b013e3182654a1c] [PMID]
13. Amidian M, Haghighi AH, Hosseini Kakhk SAJJoAEP. The Effects of General Resistance Training and Ballistic Resistance Training on Some of Physical Fitness Factors in Soccer Players. 2018;14(27):123-37.
14. Cormie P, McCAULLEY GO, McBRIDE JMJM, sports si, exercise. Power versus strength-power jump squat training: influence on the load-power relationship. 2007;39(6):996. [DOI:10.1097/mss.0b013e3180408e0c] [PMID]
15. Faude O, Roth R, Di Giovine D, Zahner L, Donath LJJoss. Combined strength and power training in high-level amateur football during the competitive season: a randomised-controlled trial. 2013;31(13):1460-7. [DOI:10.1080/02640414.2013.796065] [PMID]
16. Valamatos MJ, Abrantes JM, Carnide F, Valamatos M-J, Monteiro CP. Biomechanical Performance Factors in the Track and Field Sprint Start: A Systematic Review. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2022;19(7):4074. [DOI:10.3390/ijerph19074074] [PMID] []
17. Eslami M, Hoseinzadeh E, SAFAEI KA. The effect of sprint start speed on lower-limb stiffness in sprint runners. 2014.
18. Bassett DR, Howley ET. Limiting factors for maximum oxygen uptake and determinants of endurance performance. Medicine and science in sports and exercise. 2000;32(1):70-84. [DOI:10.1097/00005768-200001000-00012] [PMID]
19. Midgley AW, McNaughton LR, Jones AM. Training to enhance the physiological determinants of long-distance running performance. Sports medicine. 2007;37(10):857-80. [DOI:10.2165/00007256-200737100-00003] [PMID]
20. Wilmore JH, Costill DL, Kenney WL. Physiology of sport and exercise: Human kinetics Champaign, IL; 2004.
21. Paavolainen L, Häkkinen K, Hämäläinen I, Nummela A, Rusko H. Explosive-strength training improves 5-km running time by improving running economy and muscle power. Journal of applied physiology. 1999. [DOI:10.1152/jappl.1999.86.5.1527] [PMID]
22. Bulbulian R, Wilcox AR, Darabos BL. Anaerobic contribution to distance running performance of trained cross-country athletes. Medicine and science in sports and exercise. 1986;18(1):107-13. [DOI:10.1249/00005768-198602000-00018] [PMID]
23. Noakes TD. Implications of exercise testing for prediction of athletic performance: a contemporary perspective. Medicine and science in sports and exercise. 1988;20(4):319-30. [DOI:10.1249/00005768-198808000-00001] [PMID]
24. Nummela A, Hämäläinen I, Rusko H. Comparison of maximal anaerobic running tests on a treadmill and track. Journal of sports sciences. 2007;25(1):87-96. [DOI:10.1080/02640410500497717] [PMID]
25. Kraemer WJ, Fleck SJ, Evans WJ. Strength and power training: physiological mechanisms of adaptation. Exercise and sport sciences reviews. 1996;24:363-97. [DOI:10.1249/00003677-199600240-00014] [PMID]
26. Paavolainen L. Neuromuscular characteristics and muscle power as determinants of running performance in endurance athletes: with special reference to explosive-strength training1999.
27. Moody J. Eff ects of Flywheel Resistance Training on Sprinting and Change of Direction Performance in Elite Adolescent Football Players. Journal ISSN. 2022;2766:2276.
28. Hausswirth C, Bigard A, Guezennec C. Relationships between running mechanics and energy cost of running at the end of a triathlon and a marathon. International journal of sports medicine. 1997;18(05):330-9. [DOI:10.1055/s-2007-972642] [PMID]
29. Kyröläinen H, Belli A, Komi PV. Biomechanical factors affecting running economy. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2001;33(8):1330-7. [DOI:10.1097/00005768-200108000-00014] [PMID]
30. Sale DG. Neural adaptation to resistance training. Medicine and science in sports and exercise. 1988;20(5 Suppl):S135-45. [DOI:10.1249/00005768-198810001-00009] [PMID]
31. Cavanagh PR, Kram R. Mechanical and muscular factors affecting the efficiency of human movement. Medicine and science in sports and exercise. 1985;17(3):326-31. [DOI:10.1249/00005768-198506000-00005]
32. Spurrs RW, Murphy AJ, Watsford ML. The effect of plyometric training on distance running performance. European journal of applied physiology. 2003;89(1):1-7. [DOI:10.1007/s00421-002-0741-y] [PMID]
33. Turner AM, Owings M, Schwane JA. Improvement in running economy after 6 weeks of plyometric training. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2003;17(1):60-7. https://doi.org/10.1519/1533-4287(2003)017<0060:IIREAW>2.0.CO;2 https://doi.org/10.1519/00124278-200302000-00010 [DOI:10.1519/1533-4287(2003)0172.0.CO;2]
34. Paavolainen L, Nummela A, Rusko H, Häkkinen K. Neuromuscular characteristics and fatigue during 10 km running. International journal of sports medicine. 1999;20(08):516-21. [DOI:10.1055/s-1999-8837] [PMID]
35. Hoff J, Helgerud J, Wisloeff U. Maximal strength training improves work economy in trained female cross-country skiers. Medicine and science in sports and exercise. 1999;31:870-7. [DOI:10.1097/00005768-199906000-00016] [PMID]
36. Johnston RE, Quinn TJ, Kertzer R, Vroman NB. Strength training in female distance runners: impact on running economy. Journal of Strength and Conditioning Research. 1997;11(4):224-9. https://doi.org/10.1519/1533-4287(1997)011<0224:STIFDR>2.3.CO;2 [DOI:10.1519/00124278-199711000-00004]
37. Bongiovanni L, Hagbarth K, Stjernberg L. Prolonged muscle vibration reducing motor output in maximal voluntary contractions in man. The Journal of physiology. 1990;423(1):15-26. [DOI:10.1113/jphysiol.1990.sp018008] [PMID] []
38. Vuillerme N, Nougier V, Prieur J-M. Can vision compensate for a lower limbs muscular fatigue for controlling posture in humans? Neuroscience letters. 2001;308(2):103-6. [DOI:10.1016/S0304-3940(01)01987-5] [PMID]
39. Raeder C, Fernandez-Fernandez J, Ferrauti A. Effects of Six Weeks of Medicine Ball Training on Throwing Velocity, Throwing Precision, and Isokinetic Strength of Shoulder Rotators in Female Handball Players. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2015;29(7):1904-14. [DOI:10.1519/JSC.0000000000000847] [PMID]
40. Sarvistan, Hassan M, kargarfard, mojtahdi. Using repetitions of light weights until exhaustion to estimate one repetition maximum in the chest press movement. Movement. 2008;35(35).
41. Schwarzenegger A, Dobbins B. The new encyclopedia of modern bodybuilding: Simon and Schuster; 1998.
42. Davis DS, Briscoe DA, Markowski CT, Saville SE, Taylor CJ. Physical characteristics that predict vertical jump performance in recreational male athletes. Physical therapy in Sport. 2003;4(4):167-74. [DOI:10.1016/S1466-853X(03)00037-3]
43. Okamkpa C, Danborno B, Nwankwo M, Abubakar A. Chest Circumference, Fat Percent, Fat Mass and Lean Mass Predict Serum Testosterone. Journal of Anatomical Sciences. 2018;9(1):45.
44. Requena B, García I, Requena F, de Villarreal ES-S, Cronin JBJTJoS, Research C. Relationship between traditional and ballistic squat exercise with vertical jumping and maximal sprinting. 2011;25(8):2193-204. [DOI:10.1519/JSC.0b013e3181e86132] [PMID]
45. Wisløff U, Castagna C, Helgerud J, Jones R, Hoff JJBjosm. Strong correlation of maximal squat strength with sprint performance and vertical jump height in elite soccer players. 2004;38(3):285-8. [DOI:10.1136/bjsm.2002.002071] [PMID] []
46. Guglielmo L, Greco C, Denadai B. Effects of strength training on running economy. International journal of sports medicine. 2009;30(01):27-32. [DOI:10.1055/s-2008-1038792] [PMID]

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه بیومکانیک ورزشی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Journal of Sport Biomechanics

Designed & Developed by : Yektaweb