مقدمه
آسیب‌های رباط صلیبی قدامی (ACL) یکی از شایع‌ترین آسیب‌ها در میان ورزشکاران به شمار می‌روند (1). دوره بازتوانی پس از این آسیب معمولاً بین ۶ تا ۱۲ ماه طول می‌کشد تا ورزشکاران بتوانند به میادین ورزشی بازگردند (2). حدود ۷۲ درصد از آسیب‌های ACL  در موقعیت‌های غیربرخوردی مانند پرش، فرود و تغییر جهت ناگهانی رخ می‌دهد (3). عوامل خطر بیومکانیکی مؤثر در بروز آسیب ACL شامل افزایش آبداکشن و چرخش داخلی زانو همراه با محدودیت فلکشن زانو در هنگام فرود است (4)، به‌ویژه زمانی که در ورزش‌های غیربرخوردی گشتاور آبداکشن زانو بیشتر باشد (5).
مطالعات مختلف به بررسی عوامل مؤثر در بروز آسیب ACL پرداخته‌اند و متغیرهای کینماتیکی و کینتیکی را مدنظر قرار داده‌اند. این عوامل شامل کاهش فلکشن زانو، افزایش آبداکشن زانو و فلکشن جانبی تنه روی پای تحمل‌کننده وزن در مانورهای فرود تک‌پا هستند (6،7). لپانن و همکاران (2017) گزارش کردند که به‌ازای هر ۱۰ درجه افزایش در اوج فلکشن زانو هنگام پرش عمودی، خطر آسیب ACL به میزان 50/0 برابر کاهش می‌یابد. همچنین، هر افزایش ۱۰۰ نیوتنی در نیروی عکس‌العمل زمین (GRF) این خطر را 26/1 برابر افزایش می‌دهد (8). در مطالعه‌ای دیگر، دمپسی و همکاران (9) کینماتیک و کینتیک مفاصل ران، زانو و مچ پا را در ورزشکاران مرد تیمی طی تکلیف دریافت توپ بالای سر و فرود بررسی کردند. آنان مشاهده کردند که هنگام دریافت توپ روی پای غالب، گشتاور والگوس زانو افزایش می‌یابد. علاوه بر این، فرود با وضعیت چرخش خارجی پا و زانو، آبداکشن و چرخش داخلی ران، و فلکشن جانبی تنه با افزایش بار والگوس و چرخش داخلی زانو همراه بود. این یافته‌ها نشان می‌دهد چنین الگوهای فرودی می‌توانند خطر آسیب‌های غیربرخوردی ACL را افزایش دهند. چندین عامل دیگر از جمله افزایش ارتفاع پرش، وزن بدن بیشتر، کاهش نسبت فعالیت عضلات چهارسر به همسترینگ، و افزایش نرخ بارگذاری می‌توانند موجب افزایش GRF عمودی در هنگام فرود شوند که این افزایش، احتمال آسیب‌دیدگی زانو را بالا می‌برد (10،11). از آنجا که GRF عمودی در طول زنجیره کینتیکی منتقل می‌شود، گشتاورهای چرخشی به مفصل زانو وارد می‌کند (12) و این امر می‌تواند منجر به افزایش گشتاورها، بی‌ثباتی مفصل و در نهایت افزایش خطر آسیب ACL گردد (13).
با وجود محبوبیت گسترده والیبال، این رشته ورزشی با خطر قابل‌توجهی از آسیب‌های اسکلتی‌ـ‌عضلانی همراه است. نرخ آسیب در والیبالیست‌ها به 21/4 آسیب در هر ۱۰۰۰ ساعت بازی می‌رسد که بیشترین موارد در مفاصل مچ پا، زانو و شانه مشاهده می‌شود (14). در این ورزش، آسیب‌های ACL اغلب در مرحله فرود پس از پرش اسپک رخ می‌دهند (15). همچنین مطالعات متعددی نشان داده‌اند که خستگی می‌تواند بر بیومکانیک فرود تأثیرگذار باشد  (18-16). پژوهش‌های پیشین در مورد تأثیر خستگی بر متغیرهای کینتیکی نتایج متناقضی را نشان داده‌اند. برخی مطالعات تأکید کرده‌اند که خستگی به‌طور معناداری خطر آسیب رباط صلیبی قدامی (ACL) را افزایش می‌دهد. یافته‌های این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که پس از خستگی، فرودها در وضعیت عمودی‌تر و با کاهش زاویه فلکشن در اندام تحتانی و تنه انجام می‌شوند (19،20). در مقابل، برخی دیگر از مطالعات گزارش کرده‌اند که افزایش زاویه فلکشن در اندام تحتانی هنگام فرود بیانگر حالت محتاطانه‌تر و کاهش خطر آسیب است (21،22). افزون بر این، در زمینه الگوی والگوس نتایج متناقضی مشاهده شده است؛ به‌گونه‌ای که بعضی پژوهش‌ها بیان کرده‌اند خستگی موجب افزایش والگوس زانو در حین فرود می‌شود (23،24)، در حالی که برخی دیگر کاهش این الگو را گزارش کرده‌اند (25). تعارض دیگری که در ادبیات پژوهشی مشاهده می‌شود مربوط به عدم‌تقارن بین پای غالب و غیرغالب است. برخی مطالعات خطر آسیب را در پای غالب بیشتر گزارش کرده‌اند (26)، در حالی که برخی دیگر خطر را در پای غیرغالب بالاتر دانسته‌اند (27). همچنین، بعضی از پژوهش‌ها هیچ تفاوت معناداری میان دو پا نیافته‌اند (28).
علاوه بر این، در نحوه اجرای آزمون‌های فرود نیز تفاوت‌هایی وجود دارد. بسیاری از پژوهش‌ها فرود از ارتفاع ثابت روی صفحه نیرو را بررسی کرده‌اند (29،30)، در حالی که برخی دیگر ـ مشابه پژوهش حاضر ـ متغیرهای بیومکانیکی فرود را پس از پرش از سطح زمین تحلیل کرده‌اند (10،31). در مجموع، شواهد موجود نشان می‌دهد که افزایش خستگی با افزایش نرخ آسیب‌دیدگی همراه است (32،33). برای نمونه، بخش قابل توجهی از آسیب‌های غیربرخوردی زانو در بازی‌های راگبی در ۱۵ دقیقه پایانی نیمه اول و ۳۰ دقیقه پایانی نیمه دوم رخ داده است (34). همچنین تحقیقات نشان داده‌اند که خستگی ناشی از والیبال موجب تغییرات نامطلوب در حس عمقی مفصل زانو می‌شود و این امر می‌تواند حساسیت ورزشکاران به آسیب‌دیدگی را افزایش دهد و نقش خستگی در بروز آسیب‌های اندام تحتانی را برجسته سازد (35). با توجه به این شواهد، تعیین اینکه آیا خستگی به‌طور مستقل بر ویژگی‌های کینتیکی پرش و فرود پس از اجرای مهارت اسپک در والیبال اثر می‌گذارد یا خیر، اهمیت بسیاری دارد. چنین دانشی می‌تواند در طراحی مداخلات تمرینی مؤثر و ارتقای عملکرد جسمانی ورزشکاران نقش کلیدی ایفا کند. بر همین اساس، هدف مطالعه حاضر تحلیل نیروهای عکس‌العمل زمین (GRFs)، نرخ بارگذاری عمودی نیرو و گشتاور مفاصل اندام تحتانی در هنگام فرود پس از اسپک در والیبال بود. همچنین، این پژوهش به بررسی و مقایسه متغیرهای کینتیکی بین پای غالب و غیرغالب و ارزیابی نقش خستگی در تغییرات عملکرد آن ها پرداخته است.
روش شناسی
شرکت‌کنندگان
برای تعیین حجم نمونه پژوهش، از نرم‌افزارG*Power  با سطح معناداری 05/0 و توان آماری ۸۰ درصد استفاده شد (36). در این مطالعه در مجموع ۲۸ بازیکن حرفه‌ای والیبال از لیگ‌های معتبر ایران شرکت داشتند. این ورزشکاران حداقل ۵ روز در هفته به تمرین والیبال مشغول بودند و به صورت داوطلبانه در پژوهش حضور یافتند. میانگین سن، قد، وزن و شاخص توده بدنی (BMI) شرکت‌کنندگان به‌ترتیب برابر با 14/2 ± 56/24 سال، 15/0 ± 81/1 متر، 09/9 ± 14/76 کیلوگرم و 27/2 ± 71/23 بود. هیچ‌یک از شرکت‌کنندگان در یک سال گذشته سابقه آسیب جدی اندام فوقانی یا تحتانی، از جمله دررفتگی مفصل، کشیدگی عضلانی یا شکستگی نداشتند. همچنین، در طول دوره مطالعه تحت درمان دارویی خاصی قرار نداشتند. پیش از آغاز پژوهش، تمامی افراد رضایت‌نامه آگاهانه خود را تکمیل کردند و توضیحات کامل در مورد مراحل آزمون، نحوه اندازه‌گیری متغیرها و روش‌شناسی مطالعه در اختیار آنان قرار گرفت. این پژوهش با تأیید کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه انجام شد و تمامی مراحل آن مطابق با بیانیه هلسینکی رعایت گردید.
ابزار اندازه‌گیری
تحلیل حرکت با استفاده از سیستم تحلیل حرکت سه‌بعدی Vicon (Vicon Peak, Oxford, UK) شامل شش دوربین سری T20  با فرکانس نمونه‌برداری ۲۰۰ هرتز انجام شد. برای ثبت حرکات اندام تحتانی شرکت‌کنندگان در حین اجرای وظایف تعیین‌شده، از ۱۶ مارکر بازتابنده با قطر ۱۴ میلی‌متر بر اساس مدلPlug-In Gait Marker Set  استفاده گردید (37). این مارکرهای کروی در نقاط آناتومیکی خاص روی اندام‌های تحتانی دو طرف شرکت‌کنندگان نصب شدند (38). به‌طور همزمان، داده‌های کینتیکی با استفاده از دو صفحه نیرو Kistler (Type9281, Kistler Instrument AG, Winterthur, Switzerland) ثبت شد که با دوربین‌ها همگام‌سازی شده بودند و داده‌ها را با فرکانس ۱۰۰۰ هرتز جمع‌آوری می‌کردند. تحلیل داده‌های کینماتیکی و کینتیکی به ترتیب با نرم‌افزارهای Nexus 1.8.5 و Polygon 4.3 (Vicon Motion Systems, Oxford, UK) انجام گرفت.
روش اجرای آزمون
برای اجرای تکلیف فرود پس از اسپک در آزمایشگاه، تور والیبال در ارتفاع 43/2 متر در مرکز ناحیه کالیبراسیون نصب شد، به‌گونه‌ای که لبه طولی آن در امتداد صفحات نیرو قرار گیرد. پیش از آغاز آزمون‌ها، آزمودنی ها یک دوره گرم‌کردن ۱۵ دقیقه‌ای شامل حرکات اندام فوقانی و تحتانی مطابق با روال استاندارد گرم‌کردن والیبال انجام دادند. سپس هر شرکت‌کننده پنج حرکت اسپک آزمایشی اجرا کرد تا با شرایط آزمایشگاه آشنا شود. پیش از وظایف تعیین‌شده، یک آزمون استاتیک برای تعیین مراکز مفصلی و مختصات اندام‌ها انجام شد. پس از آن، شرکت‌کنندگان موظف بودند وظیفه فرود پس از اسپک را با سه گام والیبال، پرش و فرود بر روی صفحات نیرو اجرا کنند. زمانی که هر دو پا در محدوده صفحات نیرو قرار می‌گرفت، پرش معتبر تلقی شده و برای تحلیل استفاده شد. برای تعیین پای غالب، پیش از آزمون از شرکت‌کنندگان خواسته شد یک توپ را شوت کنند (39). همچنین ارتفاع پرش به‌عنوان اختلاف موقعیت مارکر خار خاصره قدامی فوقانی در بیشترین ارتفاع پرش نسبت به وضعیت ایستاده تعریف شد (40).
برای اعمال پروتکل خستگی محیطی، از آزمون بوسکو استفاده شد. این پروتکل شامل پرش‌های مکرر اسکوات با وزن بدن در زاویه ۹۰ درجه زانو به‌مدت ۶۰ ثانیه بود (41). برای اطمینان از رسیدن شرکت‌کنندگان به خستگی موردنظر، یک نوار کشی بین دو صندلی قرار داده شد تا در هر بار پرش، ورزشکاران با عضلات گلوتئال آن را لمس کنند. ارتفاع نوار متناسب با قد هر فرد تنظیم شد (42). پایایی آزمون بوسکو قبلاً با ضریب r = 0.95 گزارش شده است (41،43). پیش از اجرای پروتکل بوسکو، ارتفاع پرش عمودی بیشینه شرکت‌کنندگان با آزمون سارجنت ثبت شد و دو بار تکرار گردید (44). پس از تکمیل پروتکل خستگی بوسکو، آزمون پس‌خستگی زمانی انجام می‌شد که ارتفاع پرش سارجنت فرد حداقل ۳۰ درصد نسبت به مقدار اولیه کاهش یافته باشد (45). در صورتی که این میزان کاهش حاصل نمی‌شد، پروتکل خستگی برای فرد تکرار می‌گردید. مطابق با توصیه سانتاماریا و وبستر (46)، فاصله زمانی بین پروتکل خستگی و آزمون فرود به حداقل رسانده شد و بنابراین، آزمون بلافاصله پس از اجرای پروتکل خستگی انجام گرفت.
داده‌های خام کینماتیکی ابتدا پردازش و با استفاده از فیلتر Butterworth مرتبه چهارم و فرکانس قطع ۶ هرتز صاف شدند. به‌طور مشابه، داده‌های کینتیکی نیز با فیلتر Butterworth مرتبه چهارم و فرکانس قطع ۲۰ هرتز فیلتر و بر اساس وزن بدن شرکت‌کنندگان نرمال‌سازی شدند (47). از میان شش تکرار هر آزمون، سه تکراری که داده‌های کینماتیکی و کینتیکی کامل‌تری داشتند انتخاب شدند. متغیرهای GRF اندازه‌گیری‌شده شامل اوج نیروی عکس‌العمل عمودی (FVmax) در مرحله فرود پس از اسپک قبل و بعد از خستگی، نرخ بارگذاری عمودی نیرو (به‌عنوان شیب بین تماس اولیه و اوج FZmax در منحنی GRF عمودی) و اوج مؤلفه‌های داخلی (FMmax)، خارجی (FLmax)، خلفی (FPmax) و قدامی (FAmax) نیرو بودند. سپس یک مدل بیومکانیکی سه‌بعدی برای محاسبه گشتاورهای مفصلی خالص حول محورهای آناتومیکی مفاصل اندام تحتانی طی فرود ایجاد شد. محورهای مفصل مچ و زانو به‌ترتیب به‌عنوان نقاط میانی بین قوزک‌های داخلی و خارجی و کندیل های داخلی و خارجی تعریف شدند. محور مفصل ران نیز با استفاده از روش پیش‌بینی هندسی محاسبه شد (48). مدل دینامیک معکوس سه‌بعدی بر اساس روش بخش آزاد بدن طراحی شد (49). گشتاورهای مفصلی با استفاده از نرم‌افزارPolygon Authoring Tool  نسخه 3.5 (Vicon, Oxford, UK) محاسبه شدند. این گشتاورها به‌عنوان گشتاورهای داخلی ناشی از عضلات اسکلتی و سایر بافت‌هایی که از مفصل عبور می‌کنند در نظر گرفته شدند. به‌طور کلی، گشتاور مثبت نشان‌دهنده گشتاور اکستانسور یا پلانتارفلکسور، چرخش داخلی و آبداکشن است.
تجزیه و تحلیل آماری
برای بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها از آزمون شاپیرو–ویلک استفاده شد. طرح آزمایش شامل دو عامل درون‌گروهی بود: ۱) زمان (پیش‌آزمون و پس‌آزمون) و ۲) پا (اندام غالب و غیرغالب). برای مقایسه‌های درون‌گروهی از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر دوطرفه (Two-way repeated measures ANOVA) استفاده گردید و اثر متقابل زمان × پا نیز محاسبه شد. علاوه بر این، برای مقایسه ارتفاع پرش قبل و بعد از خستگی از آزمون t زوجی بهره گرفته شد. تمامی تحلیل‌های آماری با استفاده از نرم‌افزارSPSS  نسخه ۲۱ انجام گرفت و سطح معناداری در تمامی آزمون‌ها (p<0.05) در نظر گرفته شد.
نتایج
نتایج پژوهش نشان داد که ارتفاع پرش قبل و بعد از خستگی تفاوت معناداری داشت؛ به‌طور مشخص، میانگین ارتفاع پرش پیش از خستگی 9.22± 57.20 سانتی‌متر و میانگین ارتفاع پرش پس از خستگی 8.98±50.76 سانتی‌متر بود (t=5.77, p=0.000). 
تحلیل عوامل نشان داد که به‌جز اثر معنادار مشاهده‌شده در نیروی عکس‌العمل زمین در راستای قدامیFPmax  (p = 0.017)، خستگی تأثیر معناداری بر اغلب متغیرهای GRF و نرخ بارگذاری نداشت. مقایسه‌های زوجی کاهش ۱۲ درصدی FPmax پس از خستگی نسبت به پیش از آن را نشان داد. همچنین، عامل «پا» تنها در متغیر نیروی جانبی خارجی FLmax  (p = 0.017) معنادار بود، به‌گونه‌ای که میانگین FLmax در پای غیرغالب بالاتر بود. اثر متقابل خستگی * پا تأثیر معناداری بر متغیرهای GRF نداشت (p > 0.05) (جدول ۱). 

یافته‌های تحلیل عوامل نشان داد که عامل خستگی اثر معناداری بر گشتاور اکستنشن مفصل ران داشت (p = 0.044)، در حالی‌که سایر متغیرها تغییر معناداری نداشتند (p > 0.05). مقایسه‌ها کاهش حدود ۲۱ درصدی گشتاور اکستنشن ران پس از خستگی نسبت به پیش از آن را نشان داد. در جدول ۲، به‌جز گشتاور چرخش خارجی در صفحه افقی (p = 0.044)، عامل پا بر سایر متغیرها اثر معنادار داشت (p < 0.05). میانگین‌ها نشان داد که مقادیر گشتاور آبداکشن و آداکشن در پای غالب بیشتر از پای غیرغالب بود، در حالی‌که در سایر موارد مقادیر پای غالب کمتر بود. اثر متقابل خستگی * پا تأثیر معناداری بر متغیرهای گشتاور ران نداشت (p > 0.05) (جدول ۲). 

نتایج نشان داد که اثر اصلی خستگی بر گشتاورهای مفصل زانو معنادار بود (p < 0.05)، به‌جز در گشتاور آبداکشن (p = 0.794) و چرخش داخلی (p = 0.631). مقایسه‌های زوجی کاهش حدود ۱۰ درصد در اکستانشن، ۴۴ درصد در چرخش خارجی، ۶۲ درصد در فلکشن و ۲۶ درصد در آداکشن را پس از خستگی نشان داد. همچنین عامل پا بر گشتاورهای زانو اثر معنادار داشت (p < 0.05)، به‌جز در گشتاور اکستنشن (p = 0.053) و آداکشن (p = 0.066) در این مفصل، گشتاورهای آبداکشن و چرخش داخلی در پای غالب بالاتر از پای غیرغالب بودند، در حالی‌که در سایر موارد مقادیر پای غالب کمتر بود. اثر متقابل خستگی * پا نیز تنها در گشتاور چرخش خارجی معنادار بود (p = 0.000) (جدول ۳).

یافته‌ها نشان داد که عامل خستگی تأثیر معناداری بر گشتاور پلانتارفلکشن (p = 0.019) و اینورشن (p = 0.000) در مفصل مچ پا داشت، اما سایر متغیرها تغییر معناداری نداشتند (p > 0.05). مقایسه‌ها کاهش حدود ۲۰ درصدی در گشتاور پلانتارفلکسور و ۳۸ درصدی در گشتاور اینورشن را پس از خستگی نشان داد. علاوه بر این، عامل پا بر بیشتر متغیرهای گشتاور اثر معنادار داشت (p < 0.05)، به‌جز گشتاور اینورشن (p = 0.310). به‌طور خاص، در این مفصل، گشتاورهای اورشن، دورسی‌فلکشن و چرخش داخلی در پای غالب بیشتر از پای غیرغالب بودند، در حالی‌که گشتاور پلانتارفلکشن در پای غیرغالب بزرگ‌تر بود. اثر متقابل خستگی * پا بر متغیرهای گشتاور معنادار نبود (p > 0.05) (جدول ۴).

بحث
هدف این مطالعه بررسی تأثیر خستگی بر نیروی عکس‌العمل زمین (GRF)، نرخ بارگذاری عمودی نیرو و گشتاور مفاصل اندام تحتانی در هنگام فرود پس از اجرای مهارت اسپک والیبال بود. یافته‌های پژوهش نشان داد که خستگی تنها بر مؤلفه خلفی GRF تأثیر معنادار داشت. مقایسه‌های زوجی کاهش ۱۲ درصدی این مؤلفه پس از القای خستگی را نشان داد، در حالی که سایر مؤلفه‌ها تغییر معناداری نداشتند. همچنین نتایج بیانگر آن بود که خستگی تأثیر معناداری بر نرخ بارگذاری نیرو نداشت. با توجه به کاهش ۱۳ درصدی ارتفاع پرش در پس‌آزمون و ارتباط مستقیم بین GRF و ارتفاع پرش (50)، انتظار می‌رود کاهش ارتفاع پرش منجر به کاهش GRF شود. بنابراین، بر اساس این یافته‌ها می‌توان گفت خستگی با تغییر نیروهای وارد بر اندام تحتانی، احتمال بروز آسیب‌های مفصلی را افزایش می‌دهد (51). نیروی عکس‌العمل زمین و نرخ بارگذاری از شاخص‌های رایج بیومکانیکی هستند که میزان بارهای خارجی وارد بر دستگاه اسکلتی‌ـ‌عضلانی را کمی‌سازی می‌کنند (33). نرخ بارگذاری که از GRF به‌دست می‌آید، نشان‌دهنده سرعت رسیدن نیروی عکس‌العمل زمین به اوج است. از منظر بیومکانیکی، تمرین طولانی‌مدت منجر به خستگی عضلانی شده و کارایی کنترل پاسچرال در کاهش شدت برخورد با زمین را کاهش می‌دهد (52).
خستگی عصبی‌ـ‌عضلانی اغلب باعث مدیریت ناکافی برخوردها می‌شود که می‌تواند در هنگام فرود به آسیب ACL منجر گردد (53). با این حال، یافته‌های ما نشان داد که اوج GRF و نرخ بارگذاری قبل و بعد از خستگی تفاوت معناداری نداشتند. این نتایج با مطالعه جیمز و همکاران هم‌راستا بود که در آن، خستگی تغییر معناداری در اوج GRF عمودی و نرخ بارگذاری متوسط طی وظیفه فرود از سکو پس از خستگی ناشی از اسکوات ایزومتریک بیشینه ایجاد نکرد (54). این موضوع نشان می‌دهد که بدن توانایی انطباق برای مدیریت برخورد با زمین را حتی در شرایط خستگی دارد. با این وجود، حفظ کنترل دقیق پاسچر فرود پیش از وقوع خستگی، برای کاهش نیروی ضربه‌ای و نرخ بارگذاری ضروری است (51).
یافته‌های تحلیل عوامل نشان داد که خستگی تأثیر معناداری بر گشتاور مفصل ران داشت؛ به‌گونه‌ای که گشتاور اکستنشن ران پس از خستگی به‌طور قابل توجهی کاهش یافت، در حالی‌که گشتاور فلکشن ران تغییر معناداری نداشت. پژوهش‌های پیشین بر نقش حیاتی عضلات اکستنسور ران در پایداری تأکید کرده‌اند؛ این عضلات با مهار فلکشن ران، موقعیت عمودی مرکز ثقل بدن را تثبیت می‌کنند. بنابراین، نتایج حاضر نشان می‌دهد که خستگی با کاهش گشتاور اکستانشن ران می‌تواند به نوعی «فروپاشی اندام تحتانی» منجر شود (55). خستگی همچنین تأثیر معناداری بر گشتاور مفاصل زانو و مچ داشت و موجب کاهش گشتاور در بیشتر صفحات حرکتی شد. مطابق با این نتایج، پین و همکاران نشان دادند که خستگی باعث کاهش زاویه‌های ران و زانو در هنگام فرود می‌شود که به‌عنوان یک راهبرد تطبیقی برای موفقیت در فرود عمل می‌کند (56). کاهش زاویه‌های مفصلی نیز به کاهش گشتاور منجر می‌شود (57) و این امر به تثبیت مفصل در فاز جذب نیرو طی فرود کمک می‌کند. با وجود تأثیر قابل توجه خستگی بر گشتاورهای اندام تحتانی، عوامل خطر آسیب ACL به‌طور مستقیم افزایش نیافتند. مطالعات پیشین، مشابه یافته‌های ما، کاهش گشتاورها پس از خستگی را نشان داده‌اند، به‌جز در مورد گشتاورهای ابداکشن و چرخشی زانو که نتایج متفاوتی گزارش شده است (58). یکی از دلایل این تفاوت می‌تواند روش‌شناسی پژوهش‌ها باشد. در مطالعه حاضر کاهش قابل توجهی در ارتفاع پرش پس از خستگی مشاهده شد، در حالی‌که برای مثال در مطالعه هویت و همکاران (۲۰۰۵) (۴)، وظایف فرود از ارتفاع ثابت انجام شد که بر گشتاور مفاصل تأثیر می‌گذاشت. علاوه بر این، در بیشتر پژوهش‌ها به شرکت‌کنندگان آموزشی در مورد نحوه فرود داده نشده بود، در حالی‌که در مطالعه حاضر از ورزشکاران ماهر که پرش و فرود را بارها تمرین کرده بودند استفاده شد. بنابراین، یکی از دلایل فقدان اثرات معنادار خستگی در برخی متغیرها می‌تواند به تجربه و مهارت شرکت‌کنندگان در اجرای وظایف فرود مربوط باشد. یکی از نقاط قوت این مطالعه، استفاده از تکالیف واقعی مشابه شرایط مسابقات والیبال بود. در نتیجه، یافته‌ها نشان می‌دهد که ورزشکاران می‌توانند با کاهش ارتفاع پرش خود به‌طور مؤثری عوامل خطر آسیب ACL را کاهش دهند.
نتایج مطالعه نشان داد که گشتاورها در صفحات ساجیتال و افقی در پای غالب کمتر از پای غیرغالب بودند و این الگو هم قبل و هم بعد از خستگی مشاهده شد. مطالعاتی که روی فرود دوپا انجام شده‌اند نشان داده‌اند که میزان فلکشن زانو و ران (59) و همچنین نیروی عکس‌العمل زمین (۲۶) در پای غیرغالب به‌طور معناداری بیشتر از پای غالب است. علاوه بر این، پژوهش پیبلز و همکاران (60) بیان کرد که افزایش فلکشن با گشتاور بیشتر در مفاصل ارتباط دارد. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که گشتاور در تمام مفاصل در صفحه فرونتال در پای غالب بیشتر از پای غیرغالب بود. بر اساس یافته‌های این پژوهش، گشتاور آداکشن ران و آبداکشن زانو در پای غالب بالاتر از پای غیرغالب بود که می‌تواند خطر آسیب ACL را افزایش دهد. نکته مهم، پایداری این نتایج هم قبل و هم بعد از خستگی بود. بنابراین، بر اساس این یافته‌ها و مطالعات پیشین، پای غالب ممکن است به دلیل وجود عدم‌تقارن‌ها بیشتر در معرض خطر آسیبACL  قرار گیرد؛ عدم‌تقارن‌هایی که احتمالاً ناشی از ترجیح و استفاده بیشتر از یک سمت بدن هستند. مطالعات مختلف تفاوت‌هایی بین اندام‌ها در طول و وزن، شکل و استحکام استخوان‌های بلند، زاویه چهارسر در حالت ایستاده و خوابیده، زاویه ریر‌فوت، اندازه و شکل کف پا، پیچش درشت‌نی، افت ناویکولار، آنتورژن لگن و ران، زاویه تیبیوفمورال، شلی رباطی قدامی زانو و ژنو ریکورواتوم گزارش کرده‌اند (33). 
پارینگتون و همکاران (61) توضیح می‌دهند که استفاده مکرر از یک اندام نسبت به دیگری می‌تواند به تفاوت در انعطاف‌پذیری، دامنه حرکتی، قدرت و رشد عصبی در سمت ترجیحی منجر شود که در نهایت موجب بروز عدم‌تقارن بین اندام‌ها می‌شود. به‌طور مشابه، مطالعه موری‌شیگه و همکاران (۲۰۱۹) نشان داد که اوج زاویه ابداکشن و چرخش داخلی زانو در پای غالب طی وظیفه فرود افتی به‌طور معناداری بیشتر بود (62) که این امر می‌تواند خطر آسیب ACL را در این پا افزایش دهد. همچنین، پاترنو و همکاران (۲۰۱۰) نیز عدم‌تقارن بین اندام‌ها را به‌عنوان یک پیش‌بینی‌کننده آسیب ACL معرفی کردند؛ به‌طوری‌که ۷۴ درصد از آسیب‌های غیرتماسی ACL در پای غالب مردان رخ داده است (63). بنابراین، عدم‌تقارن بین پاها همراه با خستگی به‌عنوان یک عامل ثانویه می‌تواند در افزایش خطر آسیب نقش داشته باشد. نتایج نشان داد که اثر متقابل خستگی و غالب/غیرغالب بودن پا در بیشتر موارد معنادار نبود که نشان‌دهنده تغییرات مشابه گشتاور ناشی از خستگی در هر دو پا است.
از محدودیت‌های مطالعه حاضر این است که وظیفه بررسی‌شده (فرود پس از اسپک) شامل توپ، حریف یا هیچ‌گونه بار شناختی مرتبط با شرایط واقعی مسابقه نبود که این موضوع به دلیل محدودیت‌های فضای آزمایشگاه ایجاد شد. فقدان مؤلفه شناختی را می‌توان به‌عنوان یک محدودیت در نظر گرفت و پژوهش‌های آینده باید این عوامل را برای شبیه‌سازی بهتر شرایط واقعی ورزشی لحاظ کنند.
نتیجه گیری نهایی
بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، خستگی باعث کاهش ارتفاع پرش شد و در پی آن گشتاور بیشتر مفاصل در هنگام فرود کاهش یافت. علاوه بر این، صرف‌نظر از وجود یا عدم وجود خستگی، در اغلب موارد تفاوت معناداری بین پای غالب و غیرغالب مشاهده گردید که بیانگر خطر بیشتر آسیب ACL در پای غالب است. بنابراین، به نظر می‌رسد عدم‌تقارن در متغیرهای کینتیکی بین دو پا عامل مهم‌تری در خطر بروز آسیب ACL باشد. به‌کارگیری تمرینات هدفمند قدرتی و آماده‌سازی که بر بهبود تعادل و تقارن بین اندام‌ها تمرکز دارند می‌تواند به کاهش خطرات بالقوه آسیب و ارتقای عملکرد کلی ورزشکاران کمک کند.

ملاحظات اخلاقی 
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تمام ملاحظات اخلاقی در این مطالعه به‌طور کامل رعایت شد و پژوهش بر اساس اصول مندرج در بیانیه هلسینکی انجام گرفت.
حامی مالی
نویسندگان هیچ نوع حمایت مالی از هیچ سازمان یا موسسه دولتی یا خصوصی دریافت نکرده‌اند.
مشارکت نویسندگان
همه نویسندگان در اجرای پروژه و نگارش مقاله مشارکت یکسانی داشتند. 
تعارض 
هیچ نوع تعارض منافعی در این مطالعه وجود ندارد.