دوره 12، شماره 2 - ( 6-1405 )
جلد 12 شماره 2 صفحات 170-154 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Gazi M A, Roy S, Islam M A, Abdullah M, Mahara A, Rahaman A et al . Age-Related Anthropometric Changes in Schoolboys Aged 12 to 14. J Sport Biomech 2026; 12 (2) :154-170
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-442-fa.html
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-442-fa.html
قاضی محمد آرمان، روی سوو، اسلام محمد ازادال، عبدالله محمد، ماهارا آسیت، رحمان امینور و همکاران.. تغییرات آنتروپومتریکی مرتبط با سن در پسران دانش‌آموز ۱۲ تا ۱۴ ساله. مجله بیومکانیک ورزشی. 1405; 12 (2) :154-170
محمد آرمان قاضی1 
، سوو روی1 ، محمد ازادال اسلام2 ، محمد عبدالله1 ، آسیت ماهارا3 ، امینور رحمان4 ، محمد ریحان رکیب*5
، سوو روی1 ، محمد ازادال اسلام2 ، محمد عبدالله1 ، آسیت ماهارا3 ، امینور رحمان4 ، محمد ریحان رکیب*5
1- گروه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه علم و فناوری جاشور، جاشور، بنگلادش.
2- مدرسه تربیت‌بدنی و مهندسی سلامت، دانشگاه فناوری تای‌یوان، تای‌یوان، استان شانشی، چین.
3- گروه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، کالج پانسکورا بانامالی، دانشگاه ویدیاساگر، پانسکورا، بنگال غربی، هند.
4- گروه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه دهلی، دهلی، هند.
5- دفتر تربیت‌بدنی، دانشگاه علم و فناوری جاشور، جاشور، بنگلادش.
2- مدرسه تربیت‌بدنی و مهندسی سلامت، دانشگاه فناوری تای‌یوان، تای‌یوان، استان شانشی، چین.
3- گروه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، کالج پانسکورا بانامالی، دانشگاه ویدیاساگر، پانسکورا، بنگال غربی، هند.
4- گروه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه دهلی، دهلی، هند.
5- دفتر تربیت‌بدنی، دانشگاه علم و فناوری جاشور، جاشور، بنگلادش.
متن کامل [PDF 1728 kb]
(41 دریافت)
| چکیده (HTML) (104 مشاهده)
متن کامل: (17 مشاهده)
مقدمه
رشد و تکامل کودکان و نوجوانان تحت تأثیر عوامل اجتماعی، تغذیه‌ای و محیطی در خانه، مدرسه و جامعه قرار دارد. در این دوره، افراد علاوه بر افزایش اندازه بدن، دچار تغییراتی در ترکیب بدنی نیز می‌شوند (1). رشد کودکان شاخص مهمی از سلامت جمعیت و میزان اثربخشی برنامه‌های مداخله‌ای است و اهمیت آنان را به عنوان اعضای کلیدی جامعه برجسته می‌کند (2). بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، در سال 2022 بیش از 390 میلیون کودک و نوجوان دارای اضافه‌وزن بوده‌اند که 160 میلیون نفر از آن‌ها در رده چاقی قرار می‌گیرند (3). این آمار نگران‌کننده ضرورت ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای کودکان را نشان می‌دهد؛ ارزیابی‌ای که معمولاً با شاخص توده بدنی (BMI) انجام می‌شود. با این حال،BMI به تنهایی همیشه معیار دقیقی نیست و نیاز به محاسبه نمره Z شاخص توده بدنی نسبت به سن وجود دارد که اثر سن و جنس را در نظر می‌گیرد (4، 5). سازمان جهانی بهداشت و بسیاری از دستورالعمل‌های ملی استفاده از این مقادیر مرجع اختصاصی سن و جنس را توصیه می‌کنند (6).
پایش رشد جسمانی کودکان ضروری است و اندازه‌گیری‌های آنتروپومتریک از مؤثرترین و قابل‌دسترس‌ترین ابزارها برای این منظور به شمار می‌روند (7). تغییرات ویژگی‌های آنتروپومتریک—از جمله قد، وزن و نسبت‌های بدنی—شاخص‌های روشنی از رشد و تکامل هستند (8، 9). اگرچه ابزارهای پیشرفته‌ای برای سنجش ترکیب بدنی وجود دارد، روش‌های ساده‌تر مانند آنتروپومتری به دلیل سهولت دسترسی و قابلیت اعتماد، کاربرد بیشتری دارند (10). داده‌های آنتروپومتریک اطلاعات ارزشمندی درباره سلامت کلی، وضعیت تغذیه‌ای و مسیر رشد کودکان ارائه می‌دهند (11، 12). روش‌های جمع‌آوری این داده‌ها متفاوت است، اما اندازه‌گیری دستی با ابزارهایی مانند متر، آنتروپومتر و کولیس همچنان رایج‌ترین رویکرد است (13). آنتروپومتری شامل سنجش ضخامت چین پوستی، محیط اندام‌ها و طول‌هاست و به کمک آن می‌توان اندازه و ساختار بدن را ارزیابی کرد (11). این روش رویکردی کم‌هزینه، غیرتهاجمی و کارآمد برای بررسی وضعیت تغذیه‌ای و سلامت به شمار می‌رود (15، 14).
قد و BMI از شاخص‌های آنتروپومتریک کلیدی هستند که کیفیت تغذیه و شرایط بهداشتی محیطی را در دوران کودکی و نوجوانی منعکس می‌کنند و نقش مهمی در پیامدهای رشد و سلامت بلندمدت دارند (16). BMI پایین که معمولاً نشانگر سوءتغذیه است، با اختلال در عملکرد شناختی، افزایش خطر بیماری، مرگ‌ومیر و کاهش پتانسیل تحصیلی و اقتصادی همراه است (17). در مقابل، BMI بالا با ناتوانی زودهنگام و افزایش مرگ‌ومیر در بزرگسالی ارتباط دارد (18). اگرچه BMI ابزار رایجی در مطالعات اپیدمیولوژیک برای برآورد خطر مرگ‌ومیر است (19)، اما شاخص‌هایی مانند ضخامت چین پوستی سه‌سر بازویی درک دقیق‌تری از چربی محیطی ارائه می‌دهند (20). اندازه‌گیری چین پوستی روشی مؤثر برای برآورد درصد چربی بدن و شناسایی انحراف از مقادیر سالم چربی در کودکان است (21). مطالعات نشان داده‌اند ضخامت چین پوستی همبستگی قوی‌تری با جرم چربی نسبت به BMI دارد (22) و به عنوان روشی مناسب برای ارزیابی چربی زیرپوستی و خطرات سلامتی مرتبط به شمار می‌رود (23، 24). چاقی دوران کودکی در بنگلادش به عنوان یکی از نگرانی‌های رو به رشد سلامت عمومی مطرح است و با افزایش خطر دیابت، بیماری‌های قلبی-عروقی و سرطان مرتبط است (25). اگرچه BMI شاخص رایجی برای ارزیابی رشد است، اما توانایی محدودی در نشان دادن الگوی توزیع چربی بدن دارد. ضخامت چین پوستی روشی دقیق‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر برای سنجش ترکیب بدنی و تشخیص زودهنگام خطرات سلامت است. با وجود مطالعات جهانی درباره تغییرات ترکیب بدنی مرتبط با سن، داده‌های جدید و اختصاصی جمعیت برای پسران دانش‌آموز بنگلادشی محدود است. داده‌های آنتروپومتریک محلی ضروری‌اند، زیرا الگوهای رشد و ترکیب بدنی تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی متفاوت هستند. این مطالعه با هدف پر کردن این خلأ به بررسی وضعیت رشد در پسران ۱۲ تا ۱۴ ساله شهر جاشور بنگلادش می‌پردازد. در این پژوهش سه ناحیه چین پوستی—سه‌سر بازویی، زیرکتفی و سوپراایلیاک—انتخاب شدند تا چربی محیطی و مرکزی هر دو ارزیابی شوند. اگرچه پروتکل هفت‌نقطه‌ای کامل‌تر است، اما روش سه‌نقطه‌ای به دلیل اعتبار، سهولت و کاربردپذیری در محیط مدرسه ترجیح داده می‌شود. هدف مطالعه ارزیابی وضعیت رشد با استفاده از شاخص‌های آنتروپومتریک در پسران ۱۲ تا ۱۴ ساله است. فرض بر این است که قد، وزن و BMI با افزایش سن روند افزایشی دارند؛ ضخامت چین پوستی، درصد چربی و جرم چربی نیز با سن افزایش می‌یابد و جرم بدون چربی احتمالاً در اواخر نوجوانی افزایش بیشتری نشان خواهد داد. همچنین انتظار می‌رود مقادیر ترکیب بدنی بین گروه‌های سنی متفاوت باشد و این تفاوت‌ها لزوم تدوین داده‌های مرجع آنتروپومتریک محلی برای راهنمایی مداخلات سلامت را برجسته سازد.
روش شناسی
آزمودنی‌ها
در این مطالعه مجموعاً 90 پسر دانش‌آموز 12 تا 14 ساله شرکت کردند. افراد نمونه به‌طور مساوی در سه گروه سنی 12، 13 و 14 سال (هر گروه 30 نفر) توزیع شدند. این دانش‌آموزان از مدارس دوره متوسطه منطقه جاشور بنگلادش انتخاب شدند. پیش از جمع‌آوری داده‌ها، رضایت‌نامه آگاهانه از شرکت‌کنندگان و/یا والدین آنان اخذ شد. تنها پسران سالم و فاقد بیماری مزمن، ناتوانی جسمی یا مشارکت منظم در ورزش رقابتی در مطالعه وارد شدند و افرادی که مشکلات پزشکی یا آسیب‌دیدگی داشتند کنار گذاشته شدند. حجم نمونه با استفاده از نرم‌افزار G*Power و با در نظر گرفتن سطح معنی‌داری 05/0، توان 80 درصد و اندازه اثر برگرفته از مطالعات پیشین تعیین شد. شرکت‌کنندگان از طریق نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند تا توزیع مناسب بین گروه‌های سنی مختلف حاصل شود.
شاخص‌های اندازه‌گیری
در این پژوهش از مجموعه‌ای از اندازه‌گیری‌های آنتروپومتریک شامل ضخامت چین پوستی سه‌سر، زیرکتفی و سوپراایلیاک، درصد چربی، جرم چربی و جرم بدون چربی به‌عنوان شاخص‌های اصلی استفاده شد. شاخص توده بدنی برای ارزیابی نسبت وزن به قد از طریق اندازه‌گیری وزن و قد محاسبه شد. وزن با ترازوی دیجیتال (OMRON، هند) با دقت 1/0 کیلوگرم و قد با قدسنج (KRUPS، هند) با دقت 1/0 سانتی‌متر اندازه‌گیری شد (26). ضخامت چین پوستی در سه ناحیه سه‌سر، زیرکتفی و سوپراایلیاک اندازه‌گیری شد. تمامی اندازه‌گیری‌ها در سمت راست بدن و توسط یک پژوهشگر با استفاده از کولیس استاندارد و کالیبره‌شده (مانند Harpenden Skinfold Caliper، مدل 68875، ساخت بریتانیا، با دقت 2/0 میلی‌متر) انجام گرفت. هر ناحیه دو بار اندازه‌گیری شد و در صورتی که اختلاف دو مقدار بیش از 1 میلی‌متر بود، اندازه‌گیری سوم انجام شد. میانگین دو مقدار نزدیک‌تر برای تحلیل استفاده شد. تمام مراحل مطابق دستورالعمل‌های استاندارد ISAK انجام شد (27).
روش اجرای آزمون‌ها
ضخامت چین پوستی سه‌سر در میانه فاصله بین زائده آکرومیون و زائده اولکرانون در پشت بازو اندازه‌گیری شد. شرکت‌کنندگان در حالت ایستاده و ریلکس قرار گرفتند و بازو آزادانه آویزان بود. چین پوستی به‌آرامی گرفته شد و مقدار به میلی‌متر ثبت گردید (28). برای اندازه‌گیری چین پوستی زیرکتفی، زاویه تحتانی کتف راست با لمس مشخص و علامت‌گذاری شد. چین پوستی در کنار این نقطه، در جهت مایل رو به پایین و خارج با زاویه حدود 45 درجه گرفته و مقدار ثبت شد (29، 30). چین پوستی سوپراایلیاک در تقاطع خط بین خار خاصره‌ای قدامی–فوقانی و خط آگزیلاری قدامی، در امتداد یک خط افقی هم‌سطح لبه کرست ایلیاک اندازه‌گیری شد. چین پوستی حدود 5 تا 7 سانتی‌متر بالاتر از خار خاصره‌ای قدامی–فوقانی و در جهت مایل رو به پایین و داخل گرفته شد و مقدار در حالت ایستاده ثبت گردید (31، 28). برای محاسبه ترکیب بدنی، مجموع سه چین پوستی سه‌سر و زیرکتفی و سوپراایلیاک محاسبه شد و درصد چربی بر اساس معادلات ویژه سن و جنس اسلاگتر و همکاران (1988) برآورد شد (32). برای پسران: اگر مجموع (سه‌سر + زیرکتفی) کمتر یا مساوی 35 میلی‌متر بود: Body fat (%) = 1.21 × (sum) − 0.008 × (sum)² − 1.7 و اگر مجموع (سه‌سر + زیرکتفی) بزرگ¬تر از 35 میلی‌متر بود: Body fat (%) = 0.783 × (sum) + 1.6. پس از تخمین درصد چربی، جرم چربی (FM) از فرمول {وزن بدن × (100 ÷ درصد چربی بدن} محاسبه شد؛ جرم بدون چربی (LBM) نیز از طریق (جرم چربی – وزن بدن) محاسبه شد.
تحلیل آماری
داده‌ها با نرم‌افزار IBM SPSS نسخه 25 تحلیل شدند. آمار توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار و خطای استاندارد محاسبه شد. برای بررسی تفاوت‌های بین گروه‌های سنی، آزمون ANOVA یک‌طرفه به‌کار رفت و در صورت معنی‌داری، آزمون تعقیبی (HSD) Tukey برای مقایسه‌های زوجی استفاده شد. آزمون لوین همگنی واریانس‌ها و آزمون شاپیرو–ویلک نرمال بودن داده‌ها را تأیید کردند. سطح معنی‌داری در تمام آزمون‌ها 05/0>p در نظر گرفته شد.
نتایج
جدول 1 ویژگی‌های عمومی آزمودنی‌ها را نشان می‌دهد و بیان می‌کند که قد و وزن با افزایش سن به‌صورت تدریجی افزایش می‌یابد. جدول 2 نتایج تحلیل ترکیب بدنی در گروه‌های سنی مختلف را ارائه می‌کند. تفاوت‌های معنی‌داری در ضخامت چین پوستی (سه‌سر، زیرکتفی و سوپراایلیاک)، درصد چربی، جرم چربی و جرم بدون چربی مشاهده شد که نشان می‌دهد ترکیب بدنی به‌طور قابل توجهی با سن تغییر می‌کند.
رشد و تکامل کودکان و نوجوانان تحت تأثیر عوامل اجتماعی، تغذیه‌ای و محیطی در خانه، مدرسه و جامعه قرار دارد. در این دوره، افراد علاوه بر افزایش اندازه بدن، دچار تغییراتی در ترکیب بدنی نیز می‌شوند (1). رشد کودکان شاخص مهمی از سلامت جمعیت و میزان اثربخشی برنامه‌های مداخله‌ای است و اهمیت آنان را به عنوان اعضای کلیدی جامعه برجسته می‌کند (2). بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، در سال 2022 بیش از 390 میلیون کودک و نوجوان دارای اضافه‌وزن بوده‌اند که 160 میلیون نفر از آن‌ها در رده چاقی قرار می‌گیرند (3). این آمار نگران‌کننده ضرورت ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای کودکان را نشان می‌دهد؛ ارزیابی‌ای که معمولاً با شاخص توده بدنی (BMI) انجام می‌شود. با این حال،BMI به تنهایی همیشه معیار دقیقی نیست و نیاز به محاسبه نمره Z شاخص توده بدنی نسبت به سن وجود دارد که اثر سن و جنس را در نظر می‌گیرد (4، 5). سازمان جهانی بهداشت و بسیاری از دستورالعمل‌های ملی استفاده از این مقادیر مرجع اختصاصی سن و جنس را توصیه می‌کنند (6).
پایش رشد جسمانی کودکان ضروری است و اندازه‌گیری‌های آنتروپومتریک از مؤثرترین و قابل‌دسترس‌ترین ابزارها برای این منظور به شمار می‌روند (7). تغییرات ویژگی‌های آنتروپومتریک—از جمله قد، وزن و نسبت‌های بدنی—شاخص‌های روشنی از رشد و تکامل هستند (8، 9). اگرچه ابزارهای پیشرفته‌ای برای سنجش ترکیب بدنی وجود دارد، روش‌های ساده‌تر مانند آنتروپومتری به دلیل سهولت دسترسی و قابلیت اعتماد، کاربرد بیشتری دارند (10). داده‌های آنتروپومتریک اطلاعات ارزشمندی درباره سلامت کلی، وضعیت تغذیه‌ای و مسیر رشد کودکان ارائه می‌دهند (11، 12). روش‌های جمع‌آوری این داده‌ها متفاوت است، اما اندازه‌گیری دستی با ابزارهایی مانند متر، آنتروپومتر و کولیس همچنان رایج‌ترین رویکرد است (13). آنتروپومتری شامل سنجش ضخامت چین پوستی، محیط اندام‌ها و طول‌هاست و به کمک آن می‌توان اندازه و ساختار بدن را ارزیابی کرد (11). این روش رویکردی کم‌هزینه، غیرتهاجمی و کارآمد برای بررسی وضعیت تغذیه‌ای و سلامت به شمار می‌رود (15، 14).
قد و BMI از شاخص‌های آنتروپومتریک کلیدی هستند که کیفیت تغذیه و شرایط بهداشتی محیطی را در دوران کودکی و نوجوانی منعکس می‌کنند و نقش مهمی در پیامدهای رشد و سلامت بلندمدت دارند (16). BMI پایین که معمولاً نشانگر سوءتغذیه است، با اختلال در عملکرد شناختی، افزایش خطر بیماری، مرگ‌ومیر و کاهش پتانسیل تحصیلی و اقتصادی همراه است (17). در مقابل، BMI بالا با ناتوانی زودهنگام و افزایش مرگ‌ومیر در بزرگسالی ارتباط دارد (18). اگرچه BMI ابزار رایجی در مطالعات اپیدمیولوژیک برای برآورد خطر مرگ‌ومیر است (19)، اما شاخص‌هایی مانند ضخامت چین پوستی سه‌سر بازویی درک دقیق‌تری از چربی محیطی ارائه می‌دهند (20). اندازه‌گیری چین پوستی روشی مؤثر برای برآورد درصد چربی بدن و شناسایی انحراف از مقادیر سالم چربی در کودکان است (21). مطالعات نشان داده‌اند ضخامت چین پوستی همبستگی قوی‌تری با جرم چربی نسبت به BMI دارد (22) و به عنوان روشی مناسب برای ارزیابی چربی زیرپوستی و خطرات سلامتی مرتبط به شمار می‌رود (23، 24). چاقی دوران کودکی در بنگلادش به عنوان یکی از نگرانی‌های رو به رشد سلامت عمومی مطرح است و با افزایش خطر دیابت، بیماری‌های قلبی-عروقی و سرطان مرتبط است (25). اگرچه BMI شاخص رایجی برای ارزیابی رشد است، اما توانایی محدودی در نشان دادن الگوی توزیع چربی بدن دارد. ضخامت چین پوستی روشی دقیق‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر برای سنجش ترکیب بدنی و تشخیص زودهنگام خطرات سلامت است. با وجود مطالعات جهانی درباره تغییرات ترکیب بدنی مرتبط با سن، داده‌های جدید و اختصاصی جمعیت برای پسران دانش‌آموز بنگلادشی محدود است. داده‌های آنتروپومتریک محلی ضروری‌اند، زیرا الگوهای رشد و ترکیب بدنی تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی متفاوت هستند. این مطالعه با هدف پر کردن این خلأ به بررسی وضعیت رشد در پسران ۱۲ تا ۱۴ ساله شهر جاشور بنگلادش می‌پردازد. در این پژوهش سه ناحیه چین پوستی—سه‌سر بازویی، زیرکتفی و سوپراایلیاک—انتخاب شدند تا چربی محیطی و مرکزی هر دو ارزیابی شوند. اگرچه پروتکل هفت‌نقطه‌ای کامل‌تر است، اما روش سه‌نقطه‌ای به دلیل اعتبار، سهولت و کاربردپذیری در محیط مدرسه ترجیح داده می‌شود. هدف مطالعه ارزیابی وضعیت رشد با استفاده از شاخص‌های آنتروپومتریک در پسران ۱۲ تا ۱۴ ساله است. فرض بر این است که قد، وزن و BMI با افزایش سن روند افزایشی دارند؛ ضخامت چین پوستی، درصد چربی و جرم چربی نیز با سن افزایش می‌یابد و جرم بدون چربی احتمالاً در اواخر نوجوانی افزایش بیشتری نشان خواهد داد. همچنین انتظار می‌رود مقادیر ترکیب بدنی بین گروه‌های سنی متفاوت باشد و این تفاوت‌ها لزوم تدوین داده‌های مرجع آنتروپومتریک محلی برای راهنمایی مداخلات سلامت را برجسته سازد.
روش شناسی
آزمودنی‌ها
در این مطالعه مجموعاً 90 پسر دانش‌آموز 12 تا 14 ساله شرکت کردند. افراد نمونه به‌طور مساوی در سه گروه سنی 12، 13 و 14 سال (هر گروه 30 نفر) توزیع شدند. این دانش‌آموزان از مدارس دوره متوسطه منطقه جاشور بنگلادش انتخاب شدند. پیش از جمع‌آوری داده‌ها، رضایت‌نامه آگاهانه از شرکت‌کنندگان و/یا والدین آنان اخذ شد. تنها پسران سالم و فاقد بیماری مزمن، ناتوانی جسمی یا مشارکت منظم در ورزش رقابتی در مطالعه وارد شدند و افرادی که مشکلات پزشکی یا آسیب‌دیدگی داشتند کنار گذاشته شدند. حجم نمونه با استفاده از نرم‌افزار G*Power و با در نظر گرفتن سطح معنی‌داری 05/0، توان 80 درصد و اندازه اثر برگرفته از مطالعات پیشین تعیین شد. شرکت‌کنندگان از طریق نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند تا توزیع مناسب بین گروه‌های سنی مختلف حاصل شود.
شاخص‌های اندازه‌گیری
در این پژوهش از مجموعه‌ای از اندازه‌گیری‌های آنتروپومتریک شامل ضخامت چین پوستی سه‌سر، زیرکتفی و سوپراایلیاک، درصد چربی، جرم چربی و جرم بدون چربی به‌عنوان شاخص‌های اصلی استفاده شد. شاخص توده بدنی برای ارزیابی نسبت وزن به قد از طریق اندازه‌گیری وزن و قد محاسبه شد. وزن با ترازوی دیجیتال (OMRON، هند) با دقت 1/0 کیلوگرم و قد با قدسنج (KRUPS، هند) با دقت 1/0 سانتی‌متر اندازه‌گیری شد (26). ضخامت چین پوستی در سه ناحیه سه‌سر، زیرکتفی و سوپراایلیاک اندازه‌گیری شد. تمامی اندازه‌گیری‌ها در سمت راست بدن و توسط یک پژوهشگر با استفاده از کولیس استاندارد و کالیبره‌شده (مانند Harpenden Skinfold Caliper، مدل 68875، ساخت بریتانیا، با دقت 2/0 میلی‌متر) انجام گرفت. هر ناحیه دو بار اندازه‌گیری شد و در صورتی که اختلاف دو مقدار بیش از 1 میلی‌متر بود، اندازه‌گیری سوم انجام شد. میانگین دو مقدار نزدیک‌تر برای تحلیل استفاده شد. تمام مراحل مطابق دستورالعمل‌های استاندارد ISAK انجام شد (27).
روش اجرای آزمون‌ها
ضخامت چین پوستی سه‌سر در میانه فاصله بین زائده آکرومیون و زائده اولکرانون در پشت بازو اندازه‌گیری شد. شرکت‌کنندگان در حالت ایستاده و ریلکس قرار گرفتند و بازو آزادانه آویزان بود. چین پوستی به‌آرامی گرفته شد و مقدار به میلی‌متر ثبت گردید (28). برای اندازه‌گیری چین پوستی زیرکتفی، زاویه تحتانی کتف راست با لمس مشخص و علامت‌گذاری شد. چین پوستی در کنار این نقطه، در جهت مایل رو به پایین و خارج با زاویه حدود 45 درجه گرفته و مقدار ثبت شد (29، 30). چین پوستی سوپراایلیاک در تقاطع خط بین خار خاصره‌ای قدامی–فوقانی و خط آگزیلاری قدامی، در امتداد یک خط افقی هم‌سطح لبه کرست ایلیاک اندازه‌گیری شد. چین پوستی حدود 5 تا 7 سانتی‌متر بالاتر از خار خاصره‌ای قدامی–فوقانی و در جهت مایل رو به پایین و داخل گرفته شد و مقدار در حالت ایستاده ثبت گردید (31، 28). برای محاسبه ترکیب بدنی، مجموع سه چین پوستی سه‌سر و زیرکتفی و سوپراایلیاک محاسبه شد و درصد چربی بر اساس معادلات ویژه سن و جنس اسلاگتر و همکاران (1988) برآورد شد (32). برای پسران: اگر مجموع (سه‌سر + زیرکتفی) کمتر یا مساوی 35 میلی‌متر بود: Body fat (%) = 1.21 × (sum) − 0.008 × (sum)² − 1.7 و اگر مجموع (سه‌سر + زیرکتفی) بزرگ¬تر از 35 میلی‌متر بود: Body fat (%) = 0.783 × (sum) + 1.6. پس از تخمین درصد چربی، جرم چربی (FM) از فرمول {وزن بدن × (100 ÷ درصد چربی بدن} محاسبه شد؛ جرم بدون چربی (LBM) نیز از طریق (جرم چربی – وزن بدن) محاسبه شد.
تحلیل آماری
داده‌ها با نرم‌افزار IBM SPSS نسخه 25 تحلیل شدند. آمار توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار و خطای استاندارد محاسبه شد. برای بررسی تفاوت‌های بین گروه‌های سنی، آزمون ANOVA یک‌طرفه به‌کار رفت و در صورت معنی‌داری، آزمون تعقیبی (HSD) Tukey برای مقایسه‌های زوجی استفاده شد. آزمون لوین همگنی واریانس‌ها و آزمون شاپیرو–ویلک نرمال بودن داده‌ها را تأیید کردند. سطح معنی‌داری در تمام آزمون‌ها 05/0>p در نظر گرفته شد.
نتایج
جدول 1 ویژگی‌های عمومی آزمودنی‌ها را نشان می‌دهد و بیان می‌کند که قد و وزن با افزایش سن به‌صورت تدریجی افزایش می‌یابد. جدول 2 نتایج تحلیل ترکیب بدنی در گروه‌های سنی مختلف را ارائه می‌کند. تفاوت‌های معنی‌داری در ضخامت چین پوستی (سه‌سر، زیرکتفی و سوپراایلیاک)، درصد چربی، جرم چربی و جرم بدون چربی مشاهده شد که نشان می‌دهد ترکیب بدنی به‌طور قابل توجهی با سن تغییر می‌کند.
نتایج مقایسه‌های پس‌آزمون (توکی) وجود تفاوت‌های معنی‌دار در شاخص‌های ترکیب بدنی بین گروه‌های سنی 12، 13 و 14 سال را نشان داد و تأیید می‌کند که ضخامت چین پوستی، درصد چربی، جرم چربی و جرم بدون چربی معمولاً با افزایش سن روند افزایشی دارند (جدول 3).
بحث
نتایج این پژوهش الگوهای مشخصی از افزایش مرتبط با سن و تغییرات ترکیب بدنی در اوایل نوجوانی را نشان می‌دهد. افزایش قد و وزن در گروه‌های سنی مختلف، روند طبیعی رشد جسمانی در این دوره است. افزایش خالص ضخامت چین‌های پوستی و جرم چربی بین سنین ۱۲ تا ۱۳ سال نشان‌دهنده شروع تجمع چربی است که در سن ۱۴ سالگی به نوعی ثبات می‌رسد. هم‌زمان، جرم بدون چربی به‌ویژه بین سنین ۱۳ تا ۱۴ سال به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد که نشان‌دهنده انتقال رشد به سمت افزایش بیشتر توده عضلانی در اواخر نوجوانی است. این روند با الگوهای معمول رشد بلوغ هماهنگ است؛ جایی که ابتدا افزایش چربی بدن رخ می‌دهد و سپس رشد بافت بدون چربی دنبال می‌شود. این داده‌ها ماهیت پویا و پیچیده رشد و تکامل نوجوانان را برجسته کرده و ضرورت استفاده از مقادیر مرجع ویژه سن را در ارزیابی سلامت و رشد نشان می‌دهد. همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، افزایش قد و وزن با سن در نوجوانان شرکت‌کننده مشاهده شد و این موضوع با الگوهای رشد جسمانی در اوایل نوجوانی سازگار است (33، 34). این تغییرات بازتابی از آغاز بلوغ هستند؛ دوره‌ای که با رشد تحریک‌شده هورمونی در عضلات و استخوان‌ها مشخص می‌شود (35، 36). نکته قابل توجه این است که BMI بین گروه‌ها تفاوت معنی‌داری نداشت؛ به این معنا که افزایش وزن متناسب با افزایش قد بوده است، امری که با یافته‌های مطالعات پیشین درباره رشد نوجوانان همخوانی دارد (38، 37). علاوه بر این، تفاوت‌های معنی‌داری در ضخامت چین پوستی سه‌سر، زیرکتفی و سوپراایلیاک، درصد چربی، جرم چربی و جرم بدون چربی مشاهده شد. این نتایج تأیید می‌کند که نوجوانی تنها با رشد قدی همراه نیست، بلکه تغییرات گسترده‌ای در ترکیب بدنی نیز رخ می‌دهد (32). افزایش ضخامت چین پوستی و درصد چربی در ۱۳ سالگی، و سپس افزایش بیشتر جرم بدون چربی در ۱۴ سالگی، الگوی رایج تجمع چربی پیش از هایپرتروفی عضلانی در روند بلوغ را تأیید می‌کند (39، 40).
این موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا چربی بدن معمولاً در مراحل ابتدایی بلوغ به اوج می‌رسد و با پیشرفت بلوغ، به‌ویژه در پسران، کاهش یافته و جای خود را به افزایش توده عضلانی می‌دهد (42، 41). درک تعامل بین تغییرات هورمونی، ترکیب بدنی و عوامل سبک زندگی برای تفسیر تغییرات مشاهده‌شده در دوران نوجوانی ضروری است. افزایش هورمون‌ها باعث تقویت متابولیسم پروتئین و در نتیجه افزایش توده عضلانی می‌شود (43، 44). تغییرات اندک BMI نیز بار دیگر محدودیت این شاخص را به‌عنوان تنها ابزار ارزیابی ترکیب بدنی در نوجوانان نشان می‌دهد، زیرا نمی‌تواند بین بافت چربی و غیرچربی تمایز قائل شود (45، 46). نتایج حاضر ضرورت استفاده از اندازه‌گیری‌های دقیق‌تر مانند چین‌های پوستی و درصد چربی برای پایش صحیح رشد را تأیید می‌کند. این الگوها همچنین به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر سطح فعالیت بدنی قرار دارند. نوجوانان فعال توده چربی کمتری نسبت به نوجوانان غیرفعال دارند و به‌طور معمول از توده بدون چربی بیشتری نیز برخوردارند (47). ویژگی‌های آنتروپومتریک می‌توانند شاخص‌های ارزشمندی برای شناسایی و انتخاب ورزشکاران مستعد عملکرد بالا باشند (48). علاوه بر این، غربالگری منظم، تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌ها و مداخلات اصلاحی هدفمند برای پیشگیری از آسیب، حفظ سلامت و بهینه‌سازی عملکرد در ورزش رقابتی ضروری است (49).
به‌طور خلاصه، این یافته‌ها بر ضرورت ارزیابی فردمحور و چندبُعدی رشد نوجوانان تأکید می‌کنند؛ ارزیابی‌ای که زمینه‌ساز طراحی مداخلات هدفمند برای ارتقای سلامت و توسعه جسمانی مناسب است. پژوهش‌های آینده باید مقایسه بین جنسیت‌ها، وضعیت بلوغ، تغذیه و سطح فعالیت بدنی را در نظر بگیرند تا درک جامع‌تری از تغییرات فیزیولوژیک دوره نوجوانی به‌دست آید. با وجود ارزشمند بودن نتایج، چند محدودیت باید در نظر گرفته شود. نخست، حجم نمونه نسبتاً کوچک امکان تعمیم نتایج را کاهش می‌دهد. دوم، تنها سه ناحیه چین پوستی اندازه‌گیری شد؛ در حالی‌که اندازه‌گیری هفت ناحیه یا بیشتر می‌توانست برآورد جامع‌تری از ترکیب بدنی ارائه دهد. همچنین مرحله بلوغ ارزیابی نشد که توانایی کنترل تفاوت‌های ناشی از بلوغ را محدود می‌کند. علاوه بر این، سطح فعالیت بدنی و وضعیت تغذیه‌ای بررسی نشدند، در حالی‌که هر دو عامل می‌توانند ترکیب بدنی را تحت تأثیر قرار دهند. امکان وجود اثر تجمعی ناشی از مدرسه نیز ممکن است نتایج را متأثر کرده باشد. پژوهش‌های آینده باید حجم نمونه بزرگ‌تر و متنوع‌تری را در نظر بگیرند، ارزیابی مرحله بلوغ را وارد کنند و اندازه‌گیری‌های مرتبط با فعالیت بدنی و تغذیه را نیز مدنظر قرار دهند. با وجود این محدودیت‌ها، مطالعه حاضر داده‌های مقدماتی ارزشمندی در مورد قد، BMI، درصد چربی و سایر ویژگی‌های آنتروپومتریک پسران دانش‌آموز ارائه می‌دهد و می‌تواند پایه‌ای برای تحقیقات آینده در این حوزه باشد. در این مطالعه، اندازه‌گیری‌های آنتروپومتریک از نواحی سه‌سر بازویی، زیرکتفی و سوپراایلیاک انجام شد و از این داده‌ها برای برآورد درصد چربی بدن، جرم چربی و جرم بدون چربی استفاده گردید. این پژوهش می‌تواند به والدین و مربیان کمک کند تا درک بهتری از وزن، BMI، درصد چربی و سایر شاخص‌های مرتبط فرزندان داشته باشند و همچنین به معلمان تربیت‌بدنی مدارس برای شناسایی و انتخاب مؤثرتر ورزشکاران مستعد یاری رساند.
نتیجه‌گیری نهایی
نتایج این پژوهش نشان داد که در میان پسران دانش‌آموز ۱۲ تا ۱۴ ساله در جاشور بنگلادش، تفاوت‌های معنی‌داری در ترکیب بدنی بین گروه‌های سنی وجود دارد. ضخامت چین پوستی سه‌سر، زیرکتفی و سوپراایلیاک و همچنین جرم چربی در سن ۱۳ سالگی به بیشترین مقدار رسید، در حالی‌که درصد چربی بدن در سن ۱۴ سالگی بالاترین مقدار را نشان داد. جرم بدون چربی نیز در ۱۴ سالگی به‌طور معنی‌داری بیشتر از دو گروه سنی پایین‌تر بود. این یافته‌ها نشان می‌دهد که تفاوت‌های مشاهده‌شده در ترکیب بدنی ناشی از اختلافات سنی است و الزاماً روند خطی یا یکنواخت رشد را بازتاب نمی‌دهد. این مطالعه اهمیت ارزیابی‌های منظم آنتروپومتریک را برای طراحی راهبردهای سلامت و تغذیه متناسب با سن در محیط‌های مدرسه‌ای برجسته می‌کند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه توسط کمیته ارزیابی گروه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی دانشگاه علم و فناوری جاشور، جاشور-7408، بنگلادش بررسی و تأیید شد.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان¬های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش¬های پژوهش حاضر مشارکت داشته¬اند.
تعارض
بنا بر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
نتایج این پژوهش الگوهای مشخصی از افزایش مرتبط با سن و تغییرات ترکیب بدنی در اوایل نوجوانی را نشان می‌دهد. افزایش قد و وزن در گروه‌های سنی مختلف، روند طبیعی رشد جسمانی در این دوره است. افزایش خالص ضخامت چین‌های پوستی و جرم چربی بین سنین ۱۲ تا ۱۳ سال نشان‌دهنده شروع تجمع چربی است که در سن ۱۴ سالگی به نوعی ثبات می‌رسد. هم‌زمان، جرم بدون چربی به‌ویژه بین سنین ۱۳ تا ۱۴ سال به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد که نشان‌دهنده انتقال رشد به سمت افزایش بیشتر توده عضلانی در اواخر نوجوانی است. این روند با الگوهای معمول رشد بلوغ هماهنگ است؛ جایی که ابتدا افزایش چربی بدن رخ می‌دهد و سپس رشد بافت بدون چربی دنبال می‌شود. این داده‌ها ماهیت پویا و پیچیده رشد و تکامل نوجوانان را برجسته کرده و ضرورت استفاده از مقادیر مرجع ویژه سن را در ارزیابی سلامت و رشد نشان می‌دهد. همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، افزایش قد و وزن با سن در نوجوانان شرکت‌کننده مشاهده شد و این موضوع با الگوهای رشد جسمانی در اوایل نوجوانی سازگار است (33، 34). این تغییرات بازتابی از آغاز بلوغ هستند؛ دوره‌ای که با رشد تحریک‌شده هورمونی در عضلات و استخوان‌ها مشخص می‌شود (35، 36). نکته قابل توجه این است که BMI بین گروه‌ها تفاوت معنی‌داری نداشت؛ به این معنا که افزایش وزن متناسب با افزایش قد بوده است، امری که با یافته‌های مطالعات پیشین درباره رشد نوجوانان همخوانی دارد (38، 37). علاوه بر این، تفاوت‌های معنی‌داری در ضخامت چین پوستی سه‌سر، زیرکتفی و سوپراایلیاک، درصد چربی، جرم چربی و جرم بدون چربی مشاهده شد. این نتایج تأیید می‌کند که نوجوانی تنها با رشد قدی همراه نیست، بلکه تغییرات گسترده‌ای در ترکیب بدنی نیز رخ می‌دهد (32). افزایش ضخامت چین پوستی و درصد چربی در ۱۳ سالگی، و سپس افزایش بیشتر جرم بدون چربی در ۱۴ سالگی، الگوی رایج تجمع چربی پیش از هایپرتروفی عضلانی در روند بلوغ را تأیید می‌کند (39، 40).
این موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا چربی بدن معمولاً در مراحل ابتدایی بلوغ به اوج می‌رسد و با پیشرفت بلوغ، به‌ویژه در پسران، کاهش یافته و جای خود را به افزایش توده عضلانی می‌دهد (42، 41). درک تعامل بین تغییرات هورمونی، ترکیب بدنی و عوامل سبک زندگی برای تفسیر تغییرات مشاهده‌شده در دوران نوجوانی ضروری است. افزایش هورمون‌ها باعث تقویت متابولیسم پروتئین و در نتیجه افزایش توده عضلانی می‌شود (43، 44). تغییرات اندک BMI نیز بار دیگر محدودیت این شاخص را به‌عنوان تنها ابزار ارزیابی ترکیب بدنی در نوجوانان نشان می‌دهد، زیرا نمی‌تواند بین بافت چربی و غیرچربی تمایز قائل شود (45، 46). نتایج حاضر ضرورت استفاده از اندازه‌گیری‌های دقیق‌تر مانند چین‌های پوستی و درصد چربی برای پایش صحیح رشد را تأیید می‌کند. این الگوها همچنین به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر سطح فعالیت بدنی قرار دارند. نوجوانان فعال توده چربی کمتری نسبت به نوجوانان غیرفعال دارند و به‌طور معمول از توده بدون چربی بیشتری نیز برخوردارند (47). ویژگی‌های آنتروپومتریک می‌توانند شاخص‌های ارزشمندی برای شناسایی و انتخاب ورزشکاران مستعد عملکرد بالا باشند (48). علاوه بر این، غربالگری منظم، تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌ها و مداخلات اصلاحی هدفمند برای پیشگیری از آسیب، حفظ سلامت و بهینه‌سازی عملکرد در ورزش رقابتی ضروری است (49).
به‌طور خلاصه، این یافته‌ها بر ضرورت ارزیابی فردمحور و چندبُعدی رشد نوجوانان تأکید می‌کنند؛ ارزیابی‌ای که زمینه‌ساز طراحی مداخلات هدفمند برای ارتقای سلامت و توسعه جسمانی مناسب است. پژوهش‌های آینده باید مقایسه بین جنسیت‌ها، وضعیت بلوغ، تغذیه و سطح فعالیت بدنی را در نظر بگیرند تا درک جامع‌تری از تغییرات فیزیولوژیک دوره نوجوانی به‌دست آید. با وجود ارزشمند بودن نتایج، چند محدودیت باید در نظر گرفته شود. نخست، حجم نمونه نسبتاً کوچک امکان تعمیم نتایج را کاهش می‌دهد. دوم، تنها سه ناحیه چین پوستی اندازه‌گیری شد؛ در حالی‌که اندازه‌گیری هفت ناحیه یا بیشتر می‌توانست برآورد جامع‌تری از ترکیب بدنی ارائه دهد. همچنین مرحله بلوغ ارزیابی نشد که توانایی کنترل تفاوت‌های ناشی از بلوغ را محدود می‌کند. علاوه بر این، سطح فعالیت بدنی و وضعیت تغذیه‌ای بررسی نشدند، در حالی‌که هر دو عامل می‌توانند ترکیب بدنی را تحت تأثیر قرار دهند. امکان وجود اثر تجمعی ناشی از مدرسه نیز ممکن است نتایج را متأثر کرده باشد. پژوهش‌های آینده باید حجم نمونه بزرگ‌تر و متنوع‌تری را در نظر بگیرند، ارزیابی مرحله بلوغ را وارد کنند و اندازه‌گیری‌های مرتبط با فعالیت بدنی و تغذیه را نیز مدنظر قرار دهند. با وجود این محدودیت‌ها، مطالعه حاضر داده‌های مقدماتی ارزشمندی در مورد قد، BMI، درصد چربی و سایر ویژگی‌های آنتروپومتریک پسران دانش‌آموز ارائه می‌دهد و می‌تواند پایه‌ای برای تحقیقات آینده در این حوزه باشد. در این مطالعه، اندازه‌گیری‌های آنتروپومتریک از نواحی سه‌سر بازویی، زیرکتفی و سوپراایلیاک انجام شد و از این داده‌ها برای برآورد درصد چربی بدن، جرم چربی و جرم بدون چربی استفاده گردید. این پژوهش می‌تواند به والدین و مربیان کمک کند تا درک بهتری از وزن، BMI، درصد چربی و سایر شاخص‌های مرتبط فرزندان داشته باشند و همچنین به معلمان تربیت‌بدنی مدارس برای شناسایی و انتخاب مؤثرتر ورزشکاران مستعد یاری رساند.
نتیجه‌گیری نهایی
نتایج این پژوهش نشان داد که در میان پسران دانش‌آموز ۱۲ تا ۱۴ ساله در جاشور بنگلادش، تفاوت‌های معنی‌داری در ترکیب بدنی بین گروه‌های سنی وجود دارد. ضخامت چین پوستی سه‌سر، زیرکتفی و سوپراایلیاک و همچنین جرم چربی در سن ۱۳ سالگی به بیشترین مقدار رسید، در حالی‌که درصد چربی بدن در سن ۱۴ سالگی بالاترین مقدار را نشان داد. جرم بدون چربی نیز در ۱۴ سالگی به‌طور معنی‌داری بیشتر از دو گروه سنی پایین‌تر بود. این یافته‌ها نشان می‌دهد که تفاوت‌های مشاهده‌شده در ترکیب بدنی ناشی از اختلافات سنی است و الزاماً روند خطی یا یکنواخت رشد را بازتاب نمی‌دهد. این مطالعه اهمیت ارزیابی‌های منظم آنتروپومتریک را برای طراحی راهبردهای سلامت و تغذیه متناسب با سن در محیط‌های مدرسه‌ای برجسته می‌کند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه توسط کمیته ارزیابی گروه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی دانشگاه علم و فناوری جاشور، جاشور-7408، بنگلادش بررسی و تأیید شد.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان¬های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش¬های پژوهش حاضر مشارکت داشته¬اند.
تعارض
بنا بر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
فهرست منابع
1. NCD Risk Factor Collaboration (NCD-RisC). Height and body-mass index trajectories of school-aged children and adolescents from 1985 to 2019 in 200 countries and territories: A pooled analysis of 2181 population-based studies with 65 million participants. The Lancet. 2020;396(10261):1511-24. [DOI:10.1530/ey.18.13.15]
2. Wilson AL, Jovanovic JM, Harman-Smith YE, Ward PR. A population health approach in education to support children's early development: A critical interpretive synthesis. PLOS ONE. 2019;14(6):e0218403. [DOI:10.1371/journal.pone.0218403] [PMID]
3. World Health Organization. Obesity and overweight. Geneva: WHO; 2024.
4. de Onis M, Garza C, Victora CG, Onyango AW, Frongillo EA, Martines J. The WHO multicentre growth reference study: Planning, study design, and methodology. Food and Nutrition Bulletin. 2004;25(1 Suppl 1):S15-26. [DOI:10.1177/15648265040251S104] [PMID]
5. de Onis M. Development of a WHO growth reference for school-aged children and adolescents. Bulletin of the World Health Organization. 2007;85(9):660-7. [DOI:10.2471/BLT.07.043497] [PMID]
6. Vignerová J, Riedlová J, Bláha P, Kobzová J, Krejčovský L, Brabec M, et al. Celostátní antropologický výzkum dětí a mládeže 2001, Česká republika: Souhrnné výsledky. Praha: Přírodovědecká fakulta UK, Státní zdravotní ústav; 2006.
7. Saleh O. Dynamics of anthropometric characteristics and body composition growth among adolescents (12-15 years old). International Journal of Sports Science Arts. 2020;14(14):31-56. [DOI:10.21608/eijssa.2020.32455.1019]
8. Mertens E, Deforche B, Mullie P, Lefevre J, Charlier R, Knaeps S, et al. Longitudinal study on the association between three dietary indices, anthropometric parameters and blood lipids. Nutrition and Metabolism. 2015;12:47. [DOI:10.1186/s12986-015-0042-1] [PMID]
9. Đorđić V, Tubić T, Jakšić D. The relationship between physical, motor, and intellectual development of preschool children. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 2016;233:3-7. [DOI:10.1016/j.sbspro.2016.10.114]
10. Dezenberg CV, Nagy TR, Gower BA, Johnson R, Goran MI. Predicting body composition from anthropometry in pre-adolescent children. International Journal of Obesity and Related Metabolic Disorders. 1999;23(3):253-9. [DOI:10.1038/sj.ijo.0800802] [PMID]
11. Fryar CD, Gu Q, Ogden CL. Anthropometric reference data for children and adults: United States, 2007-2010. Vital and Health Statistics. Series 11. 2012;(252):1-48.
12. Taye AG, Mola DW, Rahman MH. Analyzing the nutritional awareness, dietary practices, attitudes, and performance of U-17 football players in Ethiopia. Physical Education Theory and Methodology. 2024;24(1):110-7. [DOI:10.17309/tmfv.2024.1.14]
13. Sicotte M, Ledoux M, Zunzunegui MV, Ag Aboubacrine S, Nguyen VK, ATARAO group. Reliability of anthropometric measures in a longitudinal cohort of patients initiating ART in West Africa. BMC Medical Research Methodology. 2010;10:102. [DOI:10.1186/1471-2288-10-102] [PMID]
14. Bhattacharya A, Pal B, Mukherjee S, Roy SK. Assessment of nutritional status using anthropometric variables by multivariate analysis. BMC Public Health. 2019;19(1):1045. [DOI:10.1186/s12889-019-7372-2] [PMID]
15. Norgan NG. Body mass index and nutritional status: The effect of adjusting body mass index for the relative sitting height on estimates of the prevalence of chronic energy deficiency, overweight and obesity. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition. 1995;4(1):137-9.
16. Tanner JM. Growth as a mirror of the condition of society: Secular trends and class distinctions. Acta Paediatrica Japonica. 1987;29(1):96-103. [DOI:10.1111/j.1442-200X.1987.tb00015.x] [PMID]
17. Strauss J, Thomas D. Health, nutrition and economic development. Journal of Economic Literature. 1998;36(2):766-817.
18. Park MH, Falconer C, Viner RM, Kinra S. The impact of childhood obesity on morbidity and mortality in adulthood: A systematic review. Obesity Reviews. 2012;13(11):985-1000. [DOI:10.1111/j.1467-789X.2012.01015.x] [PMID]
19. Yang N, He LY, Li ZY, Yang YC, Ping F, Xu LL, et al. Triceps skinfold thickness trajectories and the risk of all-cause mortality: A prospective cohort study. World Journal of Clinical Cases. 2024;12(15):2568-77. [DOI:10.12998/wjcc.v12.i15.2568] [PMID]
20. Nickerson BS, Fedewa MV, Cicone Z, Esco MR. The relative accuracy of skinfolds compared to four-compartment estimates of body composition. Clinical Nutrition. 2020;39(4):1112-6. [DOI:10.1016/j.clnu.2019.04.018] [PMID]
21. Tuan NT, Wang Y. Adiposity assessments: Agreement between dual-energy X-ray absorptiometry and anthropometric measures in U.S. children. Obesity. 2014;22(6):1495-504. [DOI:10.1002/oby.20689] [PMID]
22. Freedman DS, Ogden CL, Blanck HM, Borrud LG, Dietz WH. The abilities of body mass index and skinfold thicknesses to identify children with low or elevated levels of dual-energy X-ray absorptiometry-determined body fatness. The Journal of Pediatrics. 2013;163(1):160-6.e1. [DOI:10.1016/j.jpeds.2012.12.093] [PMID]
23. Li W, Yin H, Chen Y, Liu Q, Wang Y, Qiu D, et al. Associations between adult triceps skinfold thickness and all-cause, cardiovascular and cerebrovascular mortality in NHANES 1999-2010: A retrospective national study. Frontiers in Cardiovascular Medicine. 2022;9:858994. [DOI:10.3389/fcvm.2022.858994] [PMID]
24. Reilly JJ, Wilson J, Durnin JV. Determination of body composition from skinfold thickness: A validation study. Archives of Disease in Childhood. 1995;73(4):305-10. [DOI:10.1136/adc.73.4.305] [PMID]
25. Widiyani T, Suryobroto B, Budiarti S, Hartana A. The growth of body size and somatotype of Javanese children aged 4 to 20 years. Hayati Journal of Biosciences. 2011;18(4):182-92. [DOI:10.4308/hjb.18.4.182]
26. Rahman MH, Sharma JP. An analysis of indices and ratios in anthropometric body measurements among team sports athletes. International Journal of Scientific Reports. 2024;10(4):111-9. [DOI:10.18203/issn.2454-2156.IntJSciRep20240714]
27. Marfell-Jones M, Olds T, Stewart A, Carter L. International Standards for Anthropometric Assessment. Potchefstroom: International Society for the Advancement of Kinanthropometry; 2006. [DOI:10.4324/9780203970157] [PMID]
28. Norton KI. Standards for anthropometry assessment. In: Norton KI, Olds T, editors. Kinanthropometry and Exercise Physiology. London: Routledge; 2018. p. 68-137. [DOI:10.4324/9781315385662-4] [PMID]
29. Lohman TG, Roche AF, Martorell R, editors. Anthropometric Standardization Reference Manual. Champaign (IL): Human Kinetics; 1988.
30. Gibson RS. Principles of Nutritional Assessment: Body Composition. 3rd ed. Oxford: Oxford University Press; 2024.
31. Wells JC, Fewtrell MS. Measuring body composition. Archives of Disease in Childhood. 2006;91(7):612-7. [DOI:10.1136/adc.2005.085522] [PMID]
32. Slaughter MH, Lohman TG, Boileau RA, Horswill CA, Stillman RJ, Van Loan MD, et al. Skinfold equations for estimation of body fatness in children and youth. Human Biology. 1988;60(5):709-23.
33. Malina RM, Bouchard C, Bar-Or O. Growth, Maturation, and Physical Activity. 2nd ed. Champaign (IL): Human Kinetics; 2004. [DOI:10.5040/9781492596837]
34. Tanner JM. Principles of growth standards. Acta Paediatrica Scandinavica. 1990;79(10):963-7. [DOI:10.1111/j.1651-2227.1990.tb11361.x] [PMID]
35. Delemarre-van de Waal HA. Regulation of puberty. Best Practice and Research: Clinical Endocrinology and Metabolism. 1993;7(1):1-15. [DOI:10.1053/beem.2001.0176] [PMID]
36. Rogol AD, Clark PA, Roemmich JN. Growth and pubertal development in children and adolescents: Effects of diet and physical activity. American Journal of Clinical Nutrition. 2000;72(2 Suppl):521S-8S. [DOI:10.1093/ajcn/72.2.521S] [PMID]
37. Cole TJ, Bellizzi MC, Flegal KM, Dietz WH. Establishing a standard definition for child overweight and obesity worldwide: International survey. BMJ. 2000;320(7244):1240-3. [DOI:10.1136/bmj.320.7244.1240] [PMID]
38. World Health Organization. Growth reference data for 5-19 years. Geneva: WHO; 2007.
39. Beunen G, Malina RM. Growth and physical performance relative to the timing of the adolescent spurt. Exercise and Sport Sciences Reviews. 1988;16:503-40. [DOI:10.1249/00003677-198800160-00018] [PMID]
40. McCarthy HD, Cole TJ, Fry T, Jebb SA, Prentice AM. Body fat reference curves for children. International Journal of Obesity. 2006;30(4):598-602. [DOI:10.1038/sj.ijo.0803232] [PMID]
41. Freedman DS, Mei Z, Srinivasan SR, Berenson GS, Dietz WH. Cardiovascular risk factors and excess adiposity among overweight children and adolescents: The Bogalusa Heart Study. The Journal of Pediatrics. 2007;150(1):12-7.e2. [DOI:10.1016/j.jpeds.2006.08.042] [PMID]
42. Kuczmarski RJ, Ogden CL, Guo SS, Grummer-Strawn LM, Flegal KM, Mei Z, et al. Systematic review of the health benefits of physical activity and fitness in school-aged children and youth. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity. 2010;7:40. [DOI:10.1186/1479-5868-7-40] [PMID]
43. Ortega FB, Ruiz JR, Castillo MJ, Sjöström M. Physical fitness in childhood and adolescence: A powerful marker of health. International Journal of Obesity. 2008;32(1):1-11. [DOI:10.1038/sj.ijo.0803774] [PMID]
44. Sadri SF, Saleki M. The effect of a combined scapula and shoulder exercise program with kinesio tape on pain, shoulder proprioception, and upper limb function in swimmers with shoulder impingement syndrome. Journal of Sport Biomechanics. 2024;10(2):144-58. [DOI:10.61186/JSportBiomech.10.2.144]
45. Lohman TG. Advances in Body Composition Assessment. Champaign (IL): Human Kinetics; 1992.
46. Wang Y, Monteiro C, Popkin BM. Trends of obesity and underweight in older children and adolescents in the United States, Brazil, China, and Russia. American Journal of Clinical Nutrition. 2002;75(6):971-7. [DOI:10.1093/ajcn/75.6.971] [PMID]
47. Janssen I, LeBlanc AG. Systematic review of the health benefits of physical activity and fitness in school-aged children and youth. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity. 2010;7:40. [DOI:10.1186/1479-5868-7-40] [PMID]
48. Tahan MJ, Zandi S, Mousavi SH. Prediction of gymnastics back salto biomechanics by anthropometric characteristics. Journal of Sport Biomechanics. 2025;11(2):114-30. [DOI:10.61186/JSportBiomech.11.2.114]
49. Bayati A, Sadeghi H, Yousefian Molla R. Postural and musculoskeletal assessment of Iranian national shooting team athletes. Journal of Sport Biomechanics. 2025;11(2):132-47. [DOI:10.61186/JSportBiomech.11.2.132]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه بیومکانیک ورزشی
همدان،شهرک مدنی، بلوار امام خمینی(ره)، بلوار پروفسور موسیوند، مجتمع دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، معاونت پژوهش و فناوری، دفتر مجلات علمی
صندوق پستی: 734
تلفن دفتر نشریه: 08134494042
وب‌سایت: http://biomechanics.iauh.ac.ir
ایمیل: sportbiomechanics@iauh.ac.ir
