دوره 10، شماره 3 - ( 9-1403 )
جلد 10 شماره 3 صفحات 228-216 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ebrahimi E, Rashidi P, Tabatabaei N, Soleymani N. The Effectiveness of Six Weeks of Core Stability Exercises on Q Angle and Flatfoot in Female Taekwondo Athletes. J Sport Biomech 2024; 10 (3) :216-228
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-350-fa.html
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-350-fa.html
ابراهیمی ابراهیم، رشیدی پرنیان، طباطبائی نگین سادات، سلیمانی نرگس. تأثیر 6 هفته تمرینات ثبات مرکزی بر زاویه Q و کف پای صاف دختران تکواندوکار. مجله بیومکانیک ورزشی. 1403; 10 (3) :216-228
1- گروه آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
2- گروه آسیب‌شناسی ورزشی و تمرینات اصلاحی، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
3- گروه آسیب‌شناسی ورزشی و تمرینات اصلاحی، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران.
2- گروه آسیب‌شناسی ورزشی و تمرینات اصلاحی، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
3- گروه آسیب‌شناسی ورزشی و تمرینات اصلاحی، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران.
متن کامل [PDF 1712 kb]
(378 دریافت)
| چکیده (HTML) (928 مشاهده)
پروتکل تمرینی
افراد گروه تجربی در کنار تمرین معمول رشته تکواندو به مدت شش هفته، هر هفته سه جلسه به مدت نیم ساعت تحت تمرین ثبات ناحیه مرکزی بدن قرار گرفتند (19). آزمودنی‌ها پس از ده دقیقه گرم کردن، به مدت سی دقیقه پروتکل تمرین ثبات ناحیه مرکزی بدن با تأکید بر عضلات شکمی، کمری، لگنی، فلکسورها و اکستنسورهای ران داشته و در پایان هر جلسه تمرینی برای بازگشت به حالت اولیه پنج دقیقه سرد کردن انجام می‌دادند (جدول 1). در طی این مدت آزمودنی‌های گروه کنترل، در تمرین معمول تکواندو حضور داشتند.
در این پژوهش، جهت توصیف متغیرها از آمار توصیفی و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آمار استنباطی استفاده شد. در ابتدا جهت بررسی طبیعی بودن توزیع داده‌ها از آزمون شاپیروویلک استفاده شد. از آزمون t مستقل برای مقایسه بین گروهی متغیرها استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات در سطح معناداری 95% و میزان آلفای کوچک‌تر و یا مساوی 0٫05 و با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 انجام گرفت.
نتایج
اطلاعات توصیفی تحقیق حاضر که مربوط به سن، قد، وزن و شاخص توده بدنی آزمودنی‌ها می‌باشد در جدول 2 شرح داده شده است. یافته‌ها نشان داد که انجام شش هفته برنامه تمرینی ارائه شده موجب بهبود کف پای صاف (0٫001=P) و کاهش زاویه Q (0٫001=P) افراد شرکت‌کننده در این تحقیق در گروه تمرین نسبت به گروه کنترل می‌شود (جدول 3).
بحث
تمرینات ثبات مرکزی به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی در بهبود عملکرد ورزشی و پیشگیری از آسیب‌ها شناخته می‌شوند. در ورزش‌هایی مانند تکواندو که نیاز به تعادل، قدرت و انعطاف‌پذیری دارد، این تمرینات می‌توانند تأثیرات قابل‌توجهی بر روی زوایای بدن و قوس‌های کف پا داشته باشند. هدف این پژوهش بررسی ۶ هفته تمرینات ثبات مرکزی بر زاویه Q و کف پای صاف دختران تکواندوکار بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که انجام این دسته از تمرینات می‌تواند باعث بهبود معنادار زاویه Q و ناهنجاری کف پای صاف در دختران تکواندوکار شود.
تکواندو از جمله ورزش‌های رزمی محبوب در جهان است و ناهنجاری کف پای صاف از شایع‌ترین ناهنجاری‌ها در افراد شرکت‌کننده در این ورزش است که باعث اختلالات بیومکانیکی و حسی حرکتی کمپلکس پا و مچ پا و کاهش ثبات وضعیتی می‌شود (20). بر اساس سیستم زنجیره حرکتی، ناهنجاری کف پای صاف احتمال دارد باعث چرخش جانبی پاتلا و درنهایت افزایش زاویه Q شده و این عامل منجر به درد زانو در ورزشکاران می‌شود. الگوهای حرکتی اشتباه ایجاد شده در اثر ناهنجاری‌ها و آسیب‌دیدگی‌ها در یک بخش از بدن، عدم تعادل عضلانی در اطراف مفاصل مرتبط را به وجود آورده و به دنبال آن منجر به ایجاد اختلالات می‌شود. درواقع عدم تعادل عضلانی کل بدن فرد را متأثر ساخته و منجر به‌بهم ریختگی زنجیره حرکتی می‌شود (21-23).
نتایج مطالعات پیشین نشان می‌دهد قدرت عضلات مرکزی به سیستم اسکلتی عضلانی اجازه می‌دهد تا ستون فقرات را به‌صورت مکانیکی تثبیت کند و سپس نیروهای فشاری، انتقالی و برشی را به قسمت‌های مختلف بدن تأمین و توزیع کند و باعث بهبود راستای اندام تحتانی و عملکرد در رزمی کاران می شود (24, 25). مطالعات نشان می‌دهد همبستگی مثبت بین قدرت و استقامت عضلات مرکزی و صافی کف پا وجود دارد و در واکنش‌های زنجیره‌ای صافی کف پا منجر به افزایش والگوس در مفصل زانو می‌شود و درنهایت منجر به افزایش درجه زاویه Q می‌شود (26, 27). در مطالعه‌ای نشان داده شد تمرینات ثبات مرکزی منجر به بهبود راستای پا و افزایش فعالیت عضلات ساقی قدامی و دوقلو در رزمی کاران شده و صافی کف پا را بهبود بخشیده است (28)، درنتیجه، واکنش های زنجیره‌ای می‌تواند منجر به بهبود ناهنجاری‌ها در ورزشکاران و به‌خصوص صافی کف پا و حمایت قوس‌های کف پای ورزشکاران شود (29).
نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهش خاموشی و همکاران (1395) (30) که به مقایسه تأثیر هشت هفته‌ای تمرینات کششی_تقویتی هم‌زمان با تمرینات ثبات مرکزی بر روی ناهنجاری کف پای صاف دانش آموزان دختر 9 تا 13 ساله پرداختند و با نتایج پژوهش باقریان و همکاران (2019) (31) که به بررسی تأثیر تمرینات ثبات مرکزی بر الگوهای حرکتی عملکردی در ورزشکاران دانشگاهی پرداخته بودند، همخوانی داشت. دلیل این امر می‌تواند این باشد که قدرت و استقامت عضلانی که در اثر تمرینات ثبات مرکزی این ناحیه از بدن ایجاد شده به کل سیستم اجازه می‌دهد تا با تثبیت مکانیکی ستون فقرات، نیروی محرکه بدن را به‌طور بهینه توزیع و با افزایش کنترل تعادل، باعث بهبود عملکرد و بد راستایی‌های تکواندوکاران می شود (14, 32). همچنین ثبات مرکز بدن باعث می‌شود تا عملکرد حرکتی پایین‌تنه و بالاتنه در زنجیره حرکتی بهبود یابد که منجر به افزایش قابل‌توجهی در بهبود وضعیت بدن و تعادل در ورزشکاران می‌شود (30, 33). نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش کاظمی و همکاران (2023)(34) که به بررسی تأثیر تمرینات اصلاحی بر وضعیت پاسچر کف پا و تعادل دختران کاراته کار دارای کف پای صاف پرداخته بودند نیز همسو بود و بهبود تعادل ایستا و پویا و تأثیر آن بر ناهنجاری کف پای صاف و درنهایت تأثیر این عوامل بر زنجیره حرکتی می‌تواند دلیل این امر باشد. نتایج این تحقیق با نتایج پژوهش جیونگ و همکاران (2020) (35) که به بررسی تأثیر تمرینات قدرتی مرکزی بر عوامل خطر عصبی عضلانی و بیومکانیکی در آسیب رباط صلیبی قدامی پرداختند و با برخی مطالعات دیگر (36, 37) همسو بود که می تواند به این دلیل باشد که تمرینات ثبات مرکزی با افزایش زاویه خم شدن تنه، نسبت فعال‌سازی عضله پهن میانی و جانبی و نسبت فعال‌سازی عضله چهارسر و سه سر و کاهش زوایای والگوس زانو و اداکشن ران، استراتژی‌های کنترل حرکتی و کینماتیک مفصل برای تنه و اندام تحتانی را بهبود می‌بخشد. نتایج این مطالعه با نتایج مطالعه ناصری و همکاران (2012) (38) که به بررسی ارتباط ثبات مرکزی با عملکرد اندام تحتانی در زنان ورزشکار پرداختند و با مطالعه مورنو و همکاران (2023) (39)که به بررسی تأثیر ساختارهای کف پا بر ثبات مرکزی در ورزشکاران دانشگاهی پرداخته بودند همسو نبود که تفاوت در تست ها و نوع ورزشکاران نمونه مورد مطالعه و وجود مکانیسم های جبران عصبی_عضلانی که سعی در بازگرداندن تعادل و جبران هرگونه تغییر در ثبات وضعیتی ناشی از انواع مختلف پا دارند، می‌تواند دلیل این اختلاف باشد.
از محدودیت‌های موجود در این مطالعه می‌توان به‌اندازه کوچک نمونه، عدم توجه به فاکتورهای فردی، مدت زمان انجام تمرینات و عدم توجه به پیشینه آسیب دیدگی ورزشکاران اشاره کرد. برای تحقیقات آینده، بررسی تأثیر دقیق انواع مختلف تمرینات ثبات مرکزی بر روی زوایای Q و قوس‌های کف پا در گروه‌های سنی مختلف و سطوح مهارتی متفاوت می‌تواند مفید باشد. همچنین، مطالعات بیشتری در زمینه ارتباط بین این عوامل و عملکرد ورزشی مورد نیاز است.
نتیجه گیری نهایی
نتایج پژوهش حاضر نشان داد تمرینات ثبات مرکزی باعث بهبود کف پای صاف و کاهش زاویه Q تکواندوکاران دختر شده است و عملکرد افراد را افزایش داده است. توصیه می‌شود از تمرینات ثبات مرکزی در کنار تمرینات معمول تکواندوکاران به‌عنوان شیوه مؤثری برای بهبود بد راستایی‌ها، پیشگیری از آسیب و افزایش عملکرد استفاده شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تمامی اصول اخلاقی در این پژوهش رعایت شده است. همه شرکت‌کنندگان با رضایت کامل در مطالعه شرکت کردند و به آن‌ها اطمینان داده شد که تمام اطلاعات مربوط به آن‌ها محرمانه باقی خواهد ماند.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش های پژوهش حاضر مشارکت داشته اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
متن کامل: (153 مشاهده)
مقدمه
اختلالات اسکلتی-عضلانی می‌تواند در ساختار بدن انسان، به‌ویژه دویدن، راه رفتن و به‌طورکلی بیومکانیک حرکتی انسان تأثیرگذار باشد (1). به دلیل ساختار خاص آناتومیک پا و قرارگیری آن در پایین‌ترین اندام‌های زنجیره حرکتی با سطح پشتیبانی نسبتاً کوچک که کل وزن بدن را تحمل می‌کند و آن را متعادل می‌کند، منطقی به نظر می‌رسد که کوچک‌ترین تغییرات بیومکانیکی سطح حمایت‌کننده بدن می‌تواند بر کنترل وضعیت بدن تأثیر می‌گذارد (2) که در این راستا تکواندو به‌عنوان یک ورزش رزمی با حرکات سریع و تکنیک‌های پیچیده، افراد را در معرض ناهنجاری‌هایی قرار می دهد (3) که از جمله این ناهنجاری‌ها افزایش زاویه Q و کف پای صاف است. زاویه Q که زاویه بین ران و ساق پا است، به‌عنوان یک شاخص ارزیابی در تشخیص بسیاری از مشکلات و مقایسه زانوهای آسیب‌دیده به کار گرفته می شود (4). این زاویه تحت تأثیر بسیاری از عوامل چون وضعیت لگن، موقعیت پا، وضعیت عضله چهار سر ران و وضعیت بدن قرار می گیرد که افزایش این زاویه منجر به آسیب در زانو می شود (5)؛ مطالعات نشان داده‌اند که افزایش این زاویه می‌تواند به فشار بیشتر بر زانوها و افزایش زاویه تیبیوفمورال منجر شود (6, 7). از سوی دیگر، کف پای صاف یکی از ناهنجاری‌های شایع است که بین 2 تا 23 درصد از جمعیت بزرگ‌سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد و با از بین رفتن قوس طولی داخلی پا مشخص می‌شود و معمولاً با چرخش بیرونی پاشنه و انحراف جلوی پا به سمت خارج همراه است (8) و می‌تواند بر کینماتیک اندام‌های تحتانی در طول فعالیت‌های پویای ورزش های رزمی از قبیل تکواندو تأثیر بگذارد و منجر به مشکلاتی در عملکرد ورزشی می‌گردد (9)؛ بنابراین انجام تمرینات اصلاحی مناسب جهت رفع این ناهنجاری‌ها مهم می‌باشد که تمرین ثبات مرکزی تنه به نظر می‌رسد از تمرینات مؤثر است. تمرینات ثبات مرکزی به‌عنوان یک رویکرد مؤثر در بهبود عملکرد ورزشی در ورزشکاران تکواندو شناخته شده‌اند (10). نشان داده شده است تمرینات فعال ثبات مرکزی به عضلات شکم، کمر و لگن کمک کرده و بهبود قابل‌توجهی در عملکرد حرکتی تکواندوکاران ایجاد می کند (11). در مطالعه‌ای، عرب-جعفری و همکاران (1399) به بررسی اثر 8 هفته تمرینات توان‌بخشی ترکیبی (ثبات مرکزی و تراباند) بر میزان فاصله کندیل‌های داخلی زانو، زاویه Q پرداختند که نتایج نشان داد این تمرینات ترکیبی تأثیر مثبتی بر بهبود میزان فاصله کندیل داخلی زانو و کاهش زاویه Q داشته است (12). در پژوهشی دیگر، رحیمی و همکاران (1402) نشان دادند تمرینات ثبات مرکزی و عصبی عضلانی بر راستای اندام تحتانی در کاراته کاران تأثیر گذاشته و باعث کاهش زاویه Q شده است (13). در پژوهشی دیگر نشان داده شد 12 هفته تمرین ثبات مرکزی باعث بهبود وضعیت بدنی، راستای اندام تحتانی و عملکرد افراد تکواندوکار جوان شده است (14). همچنین، نشان داده شد که تمرینات ثبات مرکزی در وضعیت زنجیره بسته باعث بهبود زاویه Q و کینماتیک اندام تحتانی در ورزشکاران رزمی شده است (15).
با توجه به مطالعات بیان‌شده، نشان داده شد تمرینات ثبات مرکزی برای اهداف بهبود عملکرد و کاهش آسیب‌ها و بد راستایی‌ها در ورزشکاران استفاده می‌شود ولی مطالعه کاملی در مورد اثر این تمرینات بر صافی کف پا و زاویه Q وجود ندارد؛ بنابراین، مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر تمرینات ثبات مرکزی بر زاویه Q و کف پای صاف دختران تکواندوکار انجام شد.
روش شناسی
تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی بوده و به‌صورت میدانی انجام شده است. نمونه آماری شامل 30 تکواندوکار دختر 15-25 ساله شهرستان مشهد بودند که به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. از بین نفرات ثبت نام شده، 30 نفر (انتخاب تعداد بر اساس نرم‌افزار جی پاور) با معیار تعیین شده انتخاب و به دو گروه (15 نفر در گروه کنترل و 15 نفر در گروه تجربی) به‌صورت تصادفی تقسیم شدند. برای اجرای این تحقیق افرادی به‌عنوان آزمودنی انتخاب شدند که در هفته حداقل سه جلسه، 1٫5 ساعت به تمرینات تکواندو به‌صورت منظم مشغول بودند. در ابتدا تمامی آزمودنی‌ها فرم رضایت‌نامه کتبی برای انجام این تحقیق را امضاء کردند. اطلاعات این افراد به‌صورت محرمانه نزد محقق باقی ماند. معیارهای ورود به تحقیق حاضر شامل محدوده سنی 15 تا 25 سال، سابقه ورزش منظم (حداقل سه جلسه در هفته به مدت 1٫5 ساعت) در یک سال اخیر، شرکت داوطلبانه در تحقیق، فعالیت ورزشی حرفه ای و مستمر، آزمودنی‌های بدون آسیب حاد و مزمن و بیماری‌های زمینه‌ای بود. معیارهای خروج از تحقیق حاضر نیز سابقه درد انتشاری در اندام تحتانی در یک سال گذشته، آسیب برخوردی در اندام تحتانی در شش ماه گذشته، ترک کردن دو جلسه از تمرینات و انجام تمرینات خارج از نظارت محقق بود. در گام اول اطلاعات جمعیت شناختی نمونه‌ها ثبت و به ترتیب شاخص استاهلی برای بررسی ساختار کف پا و گونیامتر برای بررسی زاویه Q انجام شد. سپس گروه تجربی به مدت 6 هفته تمرینات ثبات مرکزی منتخب را انجام دادند، اما گروه کنترل مداخله خاصی را دریافت نکردند. پس از اتمام 6 هفته، مجدداً تمامی آزمون‌ها تکرار و نتایج آزمون‌ها در این مرحله به‌عنوان داده‌های پس‌آزمون ثبت شد.
غربالگری کف پای صاف
غربالگری صافی کف پا از طریق روش ثبت اثر کف پا و شاخص استاهلی انجام شد. در این روش ابتدا آزمودنی‌ها با پای آغشته به جوهر بلافاصله بر روی یک کاغذ می‌ایستاد تا اثر کف پا روی کاغذ ثبت شود. پس از ثبت اثر کف پا در هر دو پای چپ و راست، اگر ثبت لبه‌های خارجی پا روی کاغذ از کیفیت مناسبی برخوردار نبود، آزمون دوباره تکرار می‌شد (16)؛ بر اساس شاخص استاهلی، اگر اندازه دو خط ثبت شده از اثر کف پا از 0٫8 بیشتر بود، فرد دارای کف پای صاف است که این دو خط مورد نظر در این شاخص عبارت‌اند از: کم‌عرض ترین بخش میانی پا و عریض‌ترین بخش عقبی پا (17).
غربالگری زاویه Q
برای اندازه‌گیری این زاویه از گونیامتر استفاده شد. پای چپ و راست آزمودنی‌ها در حالی که آزمودنی ایستاده و زانو و لگن کاملاً در حالت اکستنشن و طبیعی بوده و بدون کفش می‌باشد اندازه‌گیری شد. نقاط لازم برای اندازه‌گیری شامل خار خاصره‌ای قدامی_ فوقانی، مرکز کشکک و برجستگی درشت‌نی می‌باشند که در هر پا این نقاط علامت‌گذاری شد. سپس به‌منظور اندازه‌گیری مرکز گونیامتر را روی مرکز کشکک، بازوی ثابت در مسیر برجستگی درشت‌نی و عمود بر زمین و بازوی متحرک در مسیر خار خاصره‌ای قدامی_ فوقانی ثابت می‌شود و زاویه بین این دو بازو به‌وسیله نقاط مندرج مشخص می‌شود (شکل 1). روایی و پایایی خوبی برای گونیامتر گزارش شده است (ICC=0.85)(18).
اختلالات اسکلتی-عضلانی می‌تواند در ساختار بدن انسان، به‌ویژه دویدن، راه رفتن و به‌طورکلی بیومکانیک حرکتی انسان تأثیرگذار باشد (1). به دلیل ساختار خاص آناتومیک پا و قرارگیری آن در پایین‌ترین اندام‌های زنجیره حرکتی با سطح پشتیبانی نسبتاً کوچک که کل وزن بدن را تحمل می‌کند و آن را متعادل می‌کند، منطقی به نظر می‌رسد که کوچک‌ترین تغییرات بیومکانیکی سطح حمایت‌کننده بدن می‌تواند بر کنترل وضعیت بدن تأثیر می‌گذارد (2) که در این راستا تکواندو به‌عنوان یک ورزش رزمی با حرکات سریع و تکنیک‌های پیچیده، افراد را در معرض ناهنجاری‌هایی قرار می دهد (3) که از جمله این ناهنجاری‌ها افزایش زاویه Q و کف پای صاف است. زاویه Q که زاویه بین ران و ساق پا است، به‌عنوان یک شاخص ارزیابی در تشخیص بسیاری از مشکلات و مقایسه زانوهای آسیب‌دیده به کار گرفته می شود (4). این زاویه تحت تأثیر بسیاری از عوامل چون وضعیت لگن، موقعیت پا، وضعیت عضله چهار سر ران و وضعیت بدن قرار می گیرد که افزایش این زاویه منجر به آسیب در زانو می شود (5)؛ مطالعات نشان داده‌اند که افزایش این زاویه می‌تواند به فشار بیشتر بر زانوها و افزایش زاویه تیبیوفمورال منجر شود (6, 7). از سوی دیگر، کف پای صاف یکی از ناهنجاری‌های شایع است که بین 2 تا 23 درصد از جمعیت بزرگ‌سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد و با از بین رفتن قوس طولی داخلی پا مشخص می‌شود و معمولاً با چرخش بیرونی پاشنه و انحراف جلوی پا به سمت خارج همراه است (8) و می‌تواند بر کینماتیک اندام‌های تحتانی در طول فعالیت‌های پویای ورزش های رزمی از قبیل تکواندو تأثیر بگذارد و منجر به مشکلاتی در عملکرد ورزشی می‌گردد (9)؛ بنابراین انجام تمرینات اصلاحی مناسب جهت رفع این ناهنجاری‌ها مهم می‌باشد که تمرین ثبات مرکزی تنه به نظر می‌رسد از تمرینات مؤثر است. تمرینات ثبات مرکزی به‌عنوان یک رویکرد مؤثر در بهبود عملکرد ورزشی در ورزشکاران تکواندو شناخته شده‌اند (10). نشان داده شده است تمرینات فعال ثبات مرکزی به عضلات شکم، کمر و لگن کمک کرده و بهبود قابل‌توجهی در عملکرد حرکتی تکواندوکاران ایجاد می کند (11). در مطالعه‌ای، عرب-جعفری و همکاران (1399) به بررسی اثر 8 هفته تمرینات توان‌بخشی ترکیبی (ثبات مرکزی و تراباند) بر میزان فاصله کندیل‌های داخلی زانو، زاویه Q پرداختند که نتایج نشان داد این تمرینات ترکیبی تأثیر مثبتی بر بهبود میزان فاصله کندیل داخلی زانو و کاهش زاویه Q داشته است (12). در پژوهشی دیگر، رحیمی و همکاران (1402) نشان دادند تمرینات ثبات مرکزی و عصبی عضلانی بر راستای اندام تحتانی در کاراته کاران تأثیر گذاشته و باعث کاهش زاویه Q شده است (13). در پژوهشی دیگر نشان داده شد 12 هفته تمرین ثبات مرکزی باعث بهبود وضعیت بدنی، راستای اندام تحتانی و عملکرد افراد تکواندوکار جوان شده است (14). همچنین، نشان داده شد که تمرینات ثبات مرکزی در وضعیت زنجیره بسته باعث بهبود زاویه Q و کینماتیک اندام تحتانی در ورزشکاران رزمی شده است (15).
با توجه به مطالعات بیان‌شده، نشان داده شد تمرینات ثبات مرکزی برای اهداف بهبود عملکرد و کاهش آسیب‌ها و بد راستایی‌ها در ورزشکاران استفاده می‌شود ولی مطالعه کاملی در مورد اثر این تمرینات بر صافی کف پا و زاویه Q وجود ندارد؛ بنابراین، مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر تمرینات ثبات مرکزی بر زاویه Q و کف پای صاف دختران تکواندوکار انجام شد.
روش شناسی
تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی بوده و به‌صورت میدانی انجام شده است. نمونه آماری شامل 30 تکواندوکار دختر 15-25 ساله شهرستان مشهد بودند که به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. از بین نفرات ثبت نام شده، 30 نفر (انتخاب تعداد بر اساس نرم‌افزار جی پاور) با معیار تعیین شده انتخاب و به دو گروه (15 نفر در گروه کنترل و 15 نفر در گروه تجربی) به‌صورت تصادفی تقسیم شدند. برای اجرای این تحقیق افرادی به‌عنوان آزمودنی انتخاب شدند که در هفته حداقل سه جلسه، 1٫5 ساعت به تمرینات تکواندو به‌صورت منظم مشغول بودند. در ابتدا تمامی آزمودنی‌ها فرم رضایت‌نامه کتبی برای انجام این تحقیق را امضاء کردند. اطلاعات این افراد به‌صورت محرمانه نزد محقق باقی ماند. معیارهای ورود به تحقیق حاضر شامل محدوده سنی 15 تا 25 سال، سابقه ورزش منظم (حداقل سه جلسه در هفته به مدت 1٫5 ساعت) در یک سال اخیر، شرکت داوطلبانه در تحقیق، فعالیت ورزشی حرفه ای و مستمر، آزمودنی‌های بدون آسیب حاد و مزمن و بیماری‌های زمینه‌ای بود. معیارهای خروج از تحقیق حاضر نیز سابقه درد انتشاری در اندام تحتانی در یک سال گذشته، آسیب برخوردی در اندام تحتانی در شش ماه گذشته، ترک کردن دو جلسه از تمرینات و انجام تمرینات خارج از نظارت محقق بود. در گام اول اطلاعات جمعیت شناختی نمونه‌ها ثبت و به ترتیب شاخص استاهلی برای بررسی ساختار کف پا و گونیامتر برای بررسی زاویه Q انجام شد. سپس گروه تجربی به مدت 6 هفته تمرینات ثبات مرکزی منتخب را انجام دادند، اما گروه کنترل مداخله خاصی را دریافت نکردند. پس از اتمام 6 هفته، مجدداً تمامی آزمون‌ها تکرار و نتایج آزمون‌ها در این مرحله به‌عنوان داده‌های پس‌آزمون ثبت شد.
غربالگری کف پای صاف
غربالگری صافی کف پا از طریق روش ثبت اثر کف پا و شاخص استاهلی انجام شد. در این روش ابتدا آزمودنی‌ها با پای آغشته به جوهر بلافاصله بر روی یک کاغذ می‌ایستاد تا اثر کف پا روی کاغذ ثبت شود. پس از ثبت اثر کف پا در هر دو پای چپ و راست، اگر ثبت لبه‌های خارجی پا روی کاغذ از کیفیت مناسبی برخوردار نبود، آزمون دوباره تکرار می‌شد (16)؛ بر اساس شاخص استاهلی، اگر اندازه دو خط ثبت شده از اثر کف پا از 0٫8 بیشتر بود، فرد دارای کف پای صاف است که این دو خط مورد نظر در این شاخص عبارت‌اند از: کم‌عرض ترین بخش میانی پا و عریض‌ترین بخش عقبی پا (17).
غربالگری زاویه Q
برای اندازه‌گیری این زاویه از گونیامتر استفاده شد. پای چپ و راست آزمودنی‌ها در حالی که آزمودنی ایستاده و زانو و لگن کاملاً در حالت اکستنشن و طبیعی بوده و بدون کفش می‌باشد اندازه‌گیری شد. نقاط لازم برای اندازه‌گیری شامل خار خاصره‌ای قدامی_ فوقانی، مرکز کشکک و برجستگی درشت‌نی می‌باشند که در هر پا این نقاط علامت‌گذاری شد. سپس به‌منظور اندازه‌گیری مرکز گونیامتر را روی مرکز کشکک، بازوی ثابت در مسیر برجستگی درشت‌نی و عمود بر زمین و بازوی متحرک در مسیر خار خاصره‌ای قدامی_ فوقانی ثابت می‌شود و زاویه بین این دو بازو به‌وسیله نقاط مندرج مشخص می‌شود (شکل 1). روایی و پایایی خوبی برای گونیامتر گزارش شده است (ICC=0.85)(18).
پروتکل تمرینی
افراد گروه تجربی در کنار تمرین معمول رشته تکواندو به مدت شش هفته، هر هفته سه جلسه به مدت نیم ساعت تحت تمرین ثبات ناحیه مرکزی بدن قرار گرفتند (19). آزمودنی‌ها پس از ده دقیقه گرم کردن، به مدت سی دقیقه پروتکل تمرین ثبات ناحیه مرکزی بدن با تأکید بر عضلات شکمی، کمری، لگنی، فلکسورها و اکستنسورهای ران داشته و در پایان هر جلسه تمرینی برای بازگشت به حالت اولیه پنج دقیقه سرد کردن انجام می‌دادند (جدول 1). در طی این مدت آزمودنی‌های گروه کنترل، در تمرین معمول تکواندو حضور داشتند.
در این پژوهش، جهت توصیف متغیرها از آمار توصیفی و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آمار استنباطی استفاده شد. در ابتدا جهت بررسی طبیعی بودن توزیع داده‌ها از آزمون شاپیروویلک استفاده شد. از آزمون t مستقل برای مقایسه بین گروهی متغیرها استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات در سطح معناداری 95% و میزان آلفای کوچک‌تر و یا مساوی 0٫05 و با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 انجام گرفت.
نتایج
اطلاعات توصیفی تحقیق حاضر که مربوط به سن، قد، وزن و شاخص توده بدنی آزمودنی‌ها می‌باشد در جدول 2 شرح داده شده است. یافته‌ها نشان داد که انجام شش هفته برنامه تمرینی ارائه شده موجب بهبود کف پای صاف (0٫001=P) و کاهش زاویه Q (0٫001=P) افراد شرکت‌کننده در این تحقیق در گروه تمرین نسبت به گروه کنترل می‌شود (جدول 3).
بحث
تمرینات ثبات مرکزی به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی در بهبود عملکرد ورزشی و پیشگیری از آسیب‌ها شناخته می‌شوند. در ورزش‌هایی مانند تکواندو که نیاز به تعادل، قدرت و انعطاف‌پذیری دارد، این تمرینات می‌توانند تأثیرات قابل‌توجهی بر روی زوایای بدن و قوس‌های کف پا داشته باشند. هدف این پژوهش بررسی ۶ هفته تمرینات ثبات مرکزی بر زاویه Q و کف پای صاف دختران تکواندوکار بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که انجام این دسته از تمرینات می‌تواند باعث بهبود معنادار زاویه Q و ناهنجاری کف پای صاف در دختران تکواندوکار شود.
تکواندو از جمله ورزش‌های رزمی محبوب در جهان است و ناهنجاری کف پای صاف از شایع‌ترین ناهنجاری‌ها در افراد شرکت‌کننده در این ورزش است که باعث اختلالات بیومکانیکی و حسی حرکتی کمپلکس پا و مچ پا و کاهش ثبات وضعیتی می‌شود (20). بر اساس سیستم زنجیره حرکتی، ناهنجاری کف پای صاف احتمال دارد باعث چرخش جانبی پاتلا و درنهایت افزایش زاویه Q شده و این عامل منجر به درد زانو در ورزشکاران می‌شود. الگوهای حرکتی اشتباه ایجاد شده در اثر ناهنجاری‌ها و آسیب‌دیدگی‌ها در یک بخش از بدن، عدم تعادل عضلانی در اطراف مفاصل مرتبط را به وجود آورده و به دنبال آن منجر به ایجاد اختلالات می‌شود. درواقع عدم تعادل عضلانی کل بدن فرد را متأثر ساخته و منجر به‌بهم ریختگی زنجیره حرکتی می‌شود (21-23).
نتایج مطالعات پیشین نشان می‌دهد قدرت عضلات مرکزی به سیستم اسکلتی عضلانی اجازه می‌دهد تا ستون فقرات را به‌صورت مکانیکی تثبیت کند و سپس نیروهای فشاری، انتقالی و برشی را به قسمت‌های مختلف بدن تأمین و توزیع کند و باعث بهبود راستای اندام تحتانی و عملکرد در رزمی کاران می شود (24, 25). مطالعات نشان می‌دهد همبستگی مثبت بین قدرت و استقامت عضلات مرکزی و صافی کف پا وجود دارد و در واکنش‌های زنجیره‌ای صافی کف پا منجر به افزایش والگوس در مفصل زانو می‌شود و درنهایت منجر به افزایش درجه زاویه Q می‌شود (26, 27). در مطالعه‌ای نشان داده شد تمرینات ثبات مرکزی منجر به بهبود راستای پا و افزایش فعالیت عضلات ساقی قدامی و دوقلو در رزمی کاران شده و صافی کف پا را بهبود بخشیده است (28)، درنتیجه، واکنش های زنجیره‌ای می‌تواند منجر به بهبود ناهنجاری‌ها در ورزشکاران و به‌خصوص صافی کف پا و حمایت قوس‌های کف پای ورزشکاران شود (29).
نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهش خاموشی و همکاران (1395) (30) که به مقایسه تأثیر هشت هفته‌ای تمرینات کششی_تقویتی هم‌زمان با تمرینات ثبات مرکزی بر روی ناهنجاری کف پای صاف دانش آموزان دختر 9 تا 13 ساله پرداختند و با نتایج پژوهش باقریان و همکاران (2019) (31) که به بررسی تأثیر تمرینات ثبات مرکزی بر الگوهای حرکتی عملکردی در ورزشکاران دانشگاهی پرداخته بودند، همخوانی داشت. دلیل این امر می‌تواند این باشد که قدرت و استقامت عضلانی که در اثر تمرینات ثبات مرکزی این ناحیه از بدن ایجاد شده به کل سیستم اجازه می‌دهد تا با تثبیت مکانیکی ستون فقرات، نیروی محرکه بدن را به‌طور بهینه توزیع و با افزایش کنترل تعادل، باعث بهبود عملکرد و بد راستایی‌های تکواندوکاران می شود (14, 32). همچنین ثبات مرکز بدن باعث می‌شود تا عملکرد حرکتی پایین‌تنه و بالاتنه در زنجیره حرکتی بهبود یابد که منجر به افزایش قابل‌توجهی در بهبود وضعیت بدن و تعادل در ورزشکاران می‌شود (30, 33). نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش کاظمی و همکاران (2023)(34) که به بررسی تأثیر تمرینات اصلاحی بر وضعیت پاسچر کف پا و تعادل دختران کاراته کار دارای کف پای صاف پرداخته بودند نیز همسو بود و بهبود تعادل ایستا و پویا و تأثیر آن بر ناهنجاری کف پای صاف و درنهایت تأثیر این عوامل بر زنجیره حرکتی می‌تواند دلیل این امر باشد. نتایج این تحقیق با نتایج پژوهش جیونگ و همکاران (2020) (35) که به بررسی تأثیر تمرینات قدرتی مرکزی بر عوامل خطر عصبی عضلانی و بیومکانیکی در آسیب رباط صلیبی قدامی پرداختند و با برخی مطالعات دیگر (36, 37) همسو بود که می تواند به این دلیل باشد که تمرینات ثبات مرکزی با افزایش زاویه خم شدن تنه، نسبت فعال‌سازی عضله پهن میانی و جانبی و نسبت فعال‌سازی عضله چهارسر و سه سر و کاهش زوایای والگوس زانو و اداکشن ران، استراتژی‌های کنترل حرکتی و کینماتیک مفصل برای تنه و اندام تحتانی را بهبود می‌بخشد. نتایج این مطالعه با نتایج مطالعه ناصری و همکاران (2012) (38) که به بررسی ارتباط ثبات مرکزی با عملکرد اندام تحتانی در زنان ورزشکار پرداختند و با مطالعه مورنو و همکاران (2023) (39)که به بررسی تأثیر ساختارهای کف پا بر ثبات مرکزی در ورزشکاران دانشگاهی پرداخته بودند همسو نبود که تفاوت در تست ها و نوع ورزشکاران نمونه مورد مطالعه و وجود مکانیسم های جبران عصبی_عضلانی که سعی در بازگرداندن تعادل و جبران هرگونه تغییر در ثبات وضعیتی ناشی از انواع مختلف پا دارند، می‌تواند دلیل این اختلاف باشد.
از محدودیت‌های موجود در این مطالعه می‌توان به‌اندازه کوچک نمونه، عدم توجه به فاکتورهای فردی، مدت زمان انجام تمرینات و عدم توجه به پیشینه آسیب دیدگی ورزشکاران اشاره کرد. برای تحقیقات آینده، بررسی تأثیر دقیق انواع مختلف تمرینات ثبات مرکزی بر روی زوایای Q و قوس‌های کف پا در گروه‌های سنی مختلف و سطوح مهارتی متفاوت می‌تواند مفید باشد. همچنین، مطالعات بیشتری در زمینه ارتباط بین این عوامل و عملکرد ورزشی مورد نیاز است.
نتیجه گیری نهایی
نتایج پژوهش حاضر نشان داد تمرینات ثبات مرکزی باعث بهبود کف پای صاف و کاهش زاویه Q تکواندوکاران دختر شده است و عملکرد افراد را افزایش داده است. توصیه می‌شود از تمرینات ثبات مرکزی در کنار تمرینات معمول تکواندوکاران به‌عنوان شیوه مؤثری برای بهبود بد راستایی‌ها، پیشگیری از آسیب و افزایش عملکرد استفاده شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تمامی اصول اخلاقی در این پژوهش رعایت شده است. همه شرکت‌کنندگان با رضایت کامل در مطالعه شرکت کردند و به آن‌ها اطمینان داده شد که تمام اطلاعات مربوط به آن‌ها محرمانه باقی خواهد ماند.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش های پژوهش حاضر مشارکت داشته اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
فهرست منابع
1. LeBlanc KE, LeBlanc LL. Musculoskeletal disorders. Primary Care: Clinics in Office Practice. 2010;37(2):389-406. [DOI:10.1016/j.pop.2010.02.006] [PMID]
2. Piper S, Shearer HM, Côté P, Wong JJ, Yu H, Varatharajan S, et al. The effectiveness of soft-tissue therapy for the management of musculoskeletal disorders and injuries of the upper and lower extremities: A systematic review by the Ontario Protocol for Traffic Injury management (OPTIMa) collaboration. Manual therapy. 2016;21:18-34. [DOI:10.1016/j.math.2015.08.011] [PMID]
3. Pingale N, Ghagare J. Prevalence of musculoskeletal injuries in young taekwondo athletes. International Journal of Physical Education, Sports and Health. 2017;4(2):332-5.
4. Guerra JP, Arnold MJ, Gajdosik RL. Q angle: effects of isometric quadriceps contraction and body position. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy. 1994;19(4):200-4. [DOI:10.2519/jospt.1994.19.4.200] [PMID]
5. Emami M-J, Ghahramani M-H, Abdinejad F, Namazi H. Q-angle: an invaluable parameter for evaluation of anterior knee pain. 2007;24-26.
6. Daneshmandi H, Saki F, Shahheidari S. Lower extremity malalignment and linear relation with Q angle in female athletes. Brazilian Journal of Biomotricity. 2011;5(1):45-52. [DOI:10.1016/j.sbspro.2011.04.298]
7. Mizuno Y, Kumagai M, Mattessich SM, Elias JJ, Ramrattan N, Cosgarea AJ, Chao EY. Q‐angle influences tibiofemoral and patellofemoral kinematics. Journal of orthopaedic research. 2001;19(5):834-40. [DOI:10.1016/S0736-0266(01)00008-0] [PMID]
8. Tang CYK, Ng KH, Lai J. Adult flatfoot. bmj. 2020;368. [DOI:10.1136/bmj.m295] [PMID]
9. Andrzejewska1ABCDE J, Burdukiewicz1AE A, Stachoń1A A, Pietraszewska1A J, Stefaniak2AE T, Witkowski2A K, et al. The foot structure of combat sports athletes. 2019;15:121-130.
10. Ebrahimi E, Mozafari S. The Effect of Six Weeks of Core Stability Training on Balance and Performance Improvement Among Male Taekwondo Athletes. Journal of Sport Biomechanics. 2024;10(2):160-73. [DOI:10.61186/JSportBiomech.10.2.160]
11. Yoon S-D, Sung D-H, Park GD. The effect of active core exercise on fitness and foot pressure in Taekwondo club students. Journal of physical therapy science. 2015;27(2):509-11. [DOI:10.1589/jpts.27.509] [PMID]
12. arabjafari z, fatahi H, Shamsehkohan P. The effect of 8 weeks combined exercises (core stability and theraband) on distance of knee medail condyles, Q angle and endurance of core muscles in adolescent students with genu varum. Journal for Research in Sport Rehabilitation. 2020;8(15):101-13.
13. Rahimi M, Roshanmehr S, Piri H. Comparison of the Effect of Core Stability and Neuromuscular Exercises on Lower Limb Alignment and Functional Movement Screening of Elite Karate Athletes. Karafan Journal. 2023;20(2):657-75.
14. Yang D-S. Effects of 12 weeks core stability training on physical fitness and stability in taekwondo poomsae players. The Official Journal of the Korean Academy of Kinesiology. 2014;16(3):59-67. [DOI:10.15758/jkak.2014.16.3.59]
15. Rahimi M, Samadi H, Rahnama A, Nikzade Abbasi Z. The Effect of Core Stability Exercises on Lower Limb Alignment, Upper and Lower Limb Function in Kyokushin Girls. Physical Treatments - Specific Physical Therapy. 2023;13(2):95-104. [DOI:10.32598/ptj.13.2.542.3]
16. Onodera AN, Sacco ICN, Morioka EH, Souza PS, de Sá MR, Amadio AC. What is the best method for child longitudinal plantar arch assessment and when does arch maturation occur? The Foot. 2008;18(3):142-9. [DOI:10.1016/j.foot.2008.03.003] [PMID]
17. Maestre-Rendon JR, Rivera-Roman TA, Sierra-Hernandez JM, Cruz-Aceves I, Contreras-Medina LM, Duarte-Galvan C, Fernandez-Jaramillo AA. Low computational-cost footprint deformities diagnosis sensor through angles, dimensions analysis and image processing techniques. Sensors. 2017;17(11):2700. [DOI:10.3390/s17112700] [PMID]
18. Weiss L, DeForest B, Hammond K, Schilling B, Ferreira L. Reliability of goniometry-based Q-angle. PM&R. 2013;5(9):763-8. [DOI:10.1016/j.pmrj.2013.03.023] [PMID]
19. Stanton R, Reaburn PR, Humphries B. The Effect of Short-Term Swiss Ball Training on Core Stability and Running Economy. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2004;18(3):522-8. [DOI:10.1519/1533-4287(2004)182.0.CO;2] [PMID]
20. Yalfani A, Ahmadi M, Asgarpoor A, Haji Ahmadi A. Effect of foot orthoses on dynamic balance in taekwondo athletes with flexible flatfoot: A randomized controlled trial. The Foot. 2023;56:102042. [DOI:10.1016/j.foot.2023.102042] [PMID]
21. Maffetone P. The assessment and treatment of muscular imbalance – The Janda Approach. Journal of Bodywork and Movement Therapies. 2010;14(3):287-8. [DOI:10.1016/j.jbmt.2009.11.003]
22. Ham MH. Effects Of Q-angle On Lower Extremity Biomechanics And Injuries In Female Collegiate Track And Field Athletes: Mercer University Dissertations & Theses. 2020;27833861.
23. Letafatkar A, Zandi S, Khodaei M, Belali Voshmesara J, Mazidi M. Relationship between flat foot deformity, Q angle and knee pain. Journal of Research in Rehabilitation Sciences. 2012;8(1):170-9.
24. Shinkle J, Nesser TW, Demchak TJ, McMannus DM. Effect of core strength on the measure of power in the extremities. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2012;26(2):373-80. [DOI:10.1519/JSC.0b013e31822600e5] [PMID]
25. Kazemi Pakdel F, Sedaghati P. The Effect of Comprehensive Corrective Exercise on the Function of Lower Limb and Joint Position Sense in Female Karatekas With Flatfoot. Physical Treatments - Specific Physical Therapy. 2022;12(3):163-74. [DOI:10.32598/ptj.12.3.530.1]
26. Putra DGGK, Putra IPYP, Saraswati NLPGK, Dewi AANTN. The relationship between flat foot and Q-angle in elementary school students. Physical Therapy Journal of Indonesia. 2023;4(2):133-7. [DOI:10.51559/ptji.v4i2.115]
27. Abhilash P, Roshan P, Anjana K. Relationship between Core Endurance and Flat Foot Among College Students. J Sport Phys Educ. 2021;8(4):36-40.
28. Samadi H, Nikzad Abbasi Z, Khaleghi Tazji M. The Effect of Eight Weeks of Kyokushin Karate Training on leg Muscle Activity and Medial Longitudinal arch Height of Adolescent Girls With Foot Pronation. Physical Treatments - Specific Physical Therapy. 2023;13(3):203-14. [DOI:10.32598/ptj.13.3.568.1]
29. Cobb SC, Bazett-Jones DM, Joshi MN, Earl-Boehm JE, James CR. The relationship among foot posture, core and lower extremity muscle function, and postural stability. Journal of athletic training. 2014;49(2):173-80. [DOI:10.4085/1062-6050-49.2.02] [PMID]
30. Khamooshi R, Mohammadi Mohammadieh S, Rahnama N, Rostami Zalani F. Comparing the Effects of Simultaneous Eight-Week Stretching/Strengthening Trainings with Core Stability Exercises on the Flat Foot Deformity of 9 to 13 Year Old Female Students. International Journal of Musculoskeletal Pain Prevention. 2016;10;1(4):149-56.
31. Bagherian S, Ghasempoor K, Rahnama N, Wikstrom EA. The Effect of Core Stability Training on Functional Movement Patterns in College Athletes. J Sport Rehabil. 2019;28(5):444-9. [DOI:10.1123/jsr.2017-0107] [PMID]
32. Karimizadeh Ardakani M, Mansori MH, Hamzeh shalamzari MH. Investigating the Relationship between Core Muscle Endurance with Movement Function and Postural Control in Blind People. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2020;9(2):148-57.
33. Szafraniec R, Bartkowski J, Kawczyński A. Effects of Short-Term Core Stability Training on Dynamic Balance and Trunk Muscle Endurance in Novice Olympic Weightlifters. J Hum Kinet. 2020;74:43-50. [DOI:10.2478/hukin-2020-0012] [PMID]
34. Kazemi Pakdel F, Sedaghati P. The Effect of Corrective Exercises on the Foot Posture and Balance in Female Karate Athletes With Flat Foot. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2023;12(1):114-31. [DOI:10.32598/SJRM.12.1.9]
35. Jeong J, Choi D-H, Shin CS. Core Strength Training Can Alter Neuromuscular and Biomechanical Risk Factors for Anterior Cruciate Ligament Injury. The American Journal of Sports Medicine. 2020;49(1):183-92. [DOI:10.1177/0363546520972990] [PMID]
36. porjafari b, hovanloo f, porjafari f. Immediate Effect Of Core Stability Exercises on lower limb function of children Footballers. Journal for Research in Sport Rehabilitation. 2022;10(19):35-46.
37. Jacob A, Vishwanath S. Relationship of Flat Foot and Core Stability in Young Adults: A Case Control Study. A Journal of Health Professions.
2023;13(3):1–6. [DOI:10.31080/ASOR.2023.06.0875]
38. Naseri N, Fakhari Z, Senobari M, Sadria G. The relationship between core stability and lower extremity function in female athletes. Modern Rehabilitation. 2012;6(2):42-9.
39. Moreno-Barriga OS, Romero-Morales C, Becerro-de-Bengoa-Vallejo R, Losa-Iglesias ME, Gómez-Salgado J, Caballero-López J, et al. Effects of Foot Structure Type on Core Stability in University Athletes. Life (Basel). 2023;30;13(7):1487. [DOI:10.3390/life13071487] [PMID]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه بیومکانیک ورزشی
همدان،شهرک مدنی، بلوار امام خمینی(ره)، بلوار پروفسور موسیوند، مجتمع دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، معاونت پژوهش و فناوری، دفتر مجلات علمی
صندوق پستی: 734
تلفن دفتر نشریه: 08134494042
وب‌سایت: http://biomechanics.iauh.ac.ir
ایمیل: sportbiomechanics@iauh.ac.ir
