دوره 11، شماره 1 - ( 3-1404 )
جلد 11 شماره 1 صفحات 45-34 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Tabatabai Asl S M, Jalilian P. The Effect of Six Weeks of TRX Training on Selected Physical Fitness Components in High School Students in Mashhad. J Sport Biomech 2025; 11 (1) :34-45
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-354-fa.html
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-354-fa.html
طباطبائی اصل سید مجتبی، جلیلیان پروین. اثر شش هفته تمرین TRX بر برخی عوامل آمادگی جسمانی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر مشهد. مجله بیومکانیک ورزشی. 1404; 11 (1) :34-45
1- گروه آسیب شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.
2- گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت و صنایع غذایی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.
2- گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت و صنایع غذایی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.
متن کامل [PDF 1636 kb]
(181 دریافت)
| چکیده (HTML) (763 مشاهده)
متن کامل: (235 مشاهده)
مقدمه
فعالیت بدنی بخش مهمی از زندگی روزمره، به‌ویژه در دوره رشد و نمو کودکان و نوجوانان در سن مدرسه است. این فعالیت‌ها و الگوهای غیرفعال در دوران کودکی و نوجوانی ممکن است تأثیرات بلندمدتی بر مراحل بعدی زندگی فرد، به‌ویژه در طول عمر داشته باشند؛ بنابراین، افزایش و حفظ سطح فعالیت بدنی در جوانان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است (1). مطالعات نشان داده‌اند که فعالیت بدنی با بهبود آمادگی قلبی_عروقی، ترکیب بدنی بهینه و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن، مانند دیابت و چاقی، مرتبط است. آمادگی جسمانی به‌عنوان معیاری برای ارزیابی وضعیت سلامتی در کودکان و نوجوانان شناخته می‌شود. توسعه آمادگی جسمانی و حرکتی در کودکان و نوجوانان، یکی از اهداف اصلی فعالیت‌های بدنی در مدارس به شمار می‌رود و فرصت‌های مناسبی را برای ارتقاء سبک زندگی سالم فراهم می‌آورد. در این راستا، نیاز به انواع ورزش‌های کم‌هزینه، مفرح و قابل‌اجرا سازی در محیط‌های آموزشی برای تشویق دانش‌آموزان به فعالیت بدنی احساس می‌شود (2). افزایش آمادگی بدنی و تقویت قابلیت‌های جسمانی برای بهبود کیفیت اجرای مهارت‌های ورزشی همواره در کانون توجه متخصصان و محققان علوم ورزشی قرار داشته است (3). هدف اصلی از ارتقاء آمادگی جسمانی دانش‌آموزان شامل افزایش عملکرد جسمانی و توسعه قابلیت‌های آن‌ها به بالاترین حد ممکن به‌منظور آماده‌سازی برای یادگیری بهتر مهارت‌های ورزشی مختلف است. آمادگی جسمانی به‌عنوان یک مجموعه از ویژگی‌های ذاتی و اکتسابی تلقی می‌شود که توانایی فرد را در انجام فعالیت‌های بدنی تعیین می‌کند. در همین راستا، تمرین‌های مختلف ورزشی می‌تواند باعث توسعه همه‌جانبه اجزاء آمادگی جسمانی شود (4). در این راستا، کاظمی و همکاران در سال (2021) در مطالعه‌ای به بررسی اثر تمرینات طناب زنی و الاستیک بر آمادگی جسمانی کودکان پرداختند. نتایج این تحقیق حاکی از آن بود که هر دو روش تمرینی موجب بهبود نمرات آمادگی جسمانی در آزمودنی‌ها گردید و تفاوت معناداری ازنظر شدت اثرگذاری بین دو روش تمرینی مشاهده نشد (5). از طرفی، آزم و همکاران (2019) در تحقیق خود به بررسی اثر تمرینات مقاومتی بر برخی از متغیرهای جسمانی و فیزیولوژیکی منتخب در دانش‌آموزان پسر پرداختند. نتایج این پژوهش نشان داد که تمرینات مقاومتی تأثیر مثبتی بر قدرت عضلانی، انعطاف‌پذیری، ترکیب بدنی و عملکرد ریوی دارد (6). یافتن بهترین شیوه تمرینی که از یک پشتوانه علمی و تحقیقاتی برخوردار باشد و بتواند ورزشکاران را به اوج آمادگی جسمانی سریع‌تر و بهتر نزدیک کند، همواره یکی از دغدغه‌های محققان علوم ورزشی بوده است. در این زمینه، استفاده از شیوه‌های تمرینی مناسب به‌عنوان یکی از مؤثرترین و متداول‌ترین روش‌های افزایش عملکرد جسمانی و ورزشی شناخته‌شده است. تقریباً درزمینه تأثیر مثبت تمرینات ورزشی بر بهبود عملکرد جسمانی، اتفاق‌نظر زیادی بین پژوهشگران وجود دارد. در یک دهه اخیر، تمرینات معلق به‌عنوان یکی از روش‌های تمرین قدرتی، توجه مربیان و ورزشکاران را به خود جلب کرده است. این نوع تمرینات نه‌تنها مختص ورزشکاران حرفه‌ای نیست، بلکه برای هر فردی که به دنبال پیشرفت سریع و ایمن در دستیابی به‌تناسب اندام و افزایش آمادگی جسمانی است، مناسب هست (7). تمرینات معلق به دلیل قابلیت حمل و نصب آسان در مکان‌های مختلف، می‌توانند به‌راحتی در هر محیطی به‌کاربرده شوند، بدون در نظر گرفتن سن، جنسیت و سطح آمادگی جسمانی. به‌عنوان‌مثال، در برنامه‌های تندرستی سالمندان، تمرینات معلق به‌عنوان یک راهکار مناسب معرفی‌شده است. این تمرینات به افراد مسن اجازه می‌دهند که به‌راحتی و بدون ترس از افتادن، حرکت کنند (8). استفاده از تمرینات معلق به‌ویژه با تجهیزاتی مانند تی آر ایکس به‌عنوان یک روش مؤثر در توان‌بخشی بیماران و بهبود آمادگی جسمانی در مراکز مختلف، ازجمله بیمارستان‌ها و کلینیک‌های درمان با ورزش، همواره موردتوجه فیزیوتراپ‌ها قرار دارد (9). این نوع تمرینات به دلیل ویژگی‌هایی که دارند، امکان سوزاندن کالری زیادی (بین 200 تا 1000 کالری در ساعت بسته به نوع برنامه تمرینی) را به افراد می‌دهند که این موضوع به حداکثر استفاده از نیروی جاذبه و حرکات دینامیک بدن مرتبط است. تمرینات معلق به دلیل تنوع بالا و قابلیت تطابق با سطوح مختلف آمادگی جسمانی، برای تمامی گروه‌های سنی و جنسی مناسب هستند و می‌توانند در هر زمان و مکانی اجرا شوند (10). بااین‌حال، اطلاعات موجود در مورد مزایا و تأثیرات تمرینات معلق در مقایسه با تمرینات سنتی، به‌ویژه در گروه دانش‌آموزان، هنوز محدود است؛ بنابراین، تحقیقاتی که در این زمینه انجام می‌شوند، می‌توانند به درک بهتری از اثرات مثبت این نوع تمرینات بر روی برخی از فاکتورهای آمادگی جسمانی دانش‌آموزان کمک کنند. به‌عنوان‌مثال، بررسی تأثیر تمرینات معلق بر قدرت عضلانی، استقامت، انعطاف‌پذیری و تعادل دانش‌آموزان در شهر مشهد، می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را برای مربیان، فیزیوتراپ‌ها و عموم دانش‌آموزان فراهم کند.
روش شناسی
روش پژوهش حاضر نیمه تجربی و از نوع پیش‌آزمون _ پس‌آزمون با دو گروه (تمرین و کنترل) بود. نمونه آماری این پژوهش شامل 40 نفر از دانش‌آموزان پسر پایه دهم مقطع متوسطه در شهر مشهد بود. این نمونه‌ها پس از کسب رضایت‌نامه از والدین و مجوز از مسئولین مدارس مربوطه، با توجه به معیارهای ورود و خروج مدنظر، به‌صورت در دسترس و هدفمند انتخاب شدند. این تحقیق موفق به اخذ کد اخلاق با شماره (1399.252IR.GUMS.REC) ز معاونت تحقیقات و فناوری علوم پزشکی دانشگاه گیلان شد. معیارهای ورود شامل نداشتن هرگونه سابقه اختلال مؤثر بر رشد، مانند اختلالات متابولیک، اسکلتی عضلانی، نورولوژی و همچنین هرگونه بیماری مزمن (قلبی، ریوی و آسم) بود. در این پژوهش، آزمودنی‌ها پس از قرعه‌کشی به‌صورت تصادفی به دو گروه تمرین و کنترل، هرکدام با 20 نفر تقسیم شدند.
برای ارزیابی تعادل ایستا از آزمون تعادل لک‌لک (11)، برای ارزیابی استقامت عضلانی بالاتنه از آزمون کشش بارفیکس اصلاح‌شده (12) و برای ارزیابی قدرت و توان عضلانی پاها و انعطاف‌پذیری عضلات همسترینگ از آزمون پرش طول جفتی (13) و فلکشن به جلو (14) استفاده شد. آزمودنی‌های گروه تمرین به مدت 6 هفته، هر هفته 3 جلسه و هر جلسه 60 دقیقه در برنامه تمرینی تی ار ایکس شرکت کردند (15) (جدول 1).
از آزمون شاپیرو_ویلک جهت بررسی طبیعی بودن توزیع داده‌ها استفاده شد و برای تحلیل آمار توصیفی از آماره‌هایی چون میانگین، انحراف معیار، سن، قد و وزن بهره گرفته شد. برای تعیین اختلاف بین پیش‌آزمون و پس‌آزمون هر یک از گروه‌ها از آزمون تی زوجی و برای بررسی همگنی واریانس و اندازه اثر تمرینات با تعدیل اثر پیش‌آزمون، از تحلیل کوواریانس یک‌راهه در نرم‌افزار SPSS نسخه 24 در سطح معناداری (05/0 >p) استفاده شد.
نتایج
مشخصات جمعیت شناختی گروه‌های تمرین و کنترل شامل سن، قد، وزن و شاخص توده بدنی در جدول 2 ارائه شده است. نتایج نشان می‌دهد که در جدول 3، در مرحله پیش‌آزمون تفاوت معناداری در شاخص‌های تعادل ایستا، استقامت عضلانی، توان عضلانی و انعطاف‌پذیری بین دو گروه کنترل و تمرین وجود ندارد و این دو گروه باهم همگن هستند. همچنین، نتایج آزمون تحلیل کوواریانس یک‌راهه بر تفاوت نمرات این شاخص‌ها در مرحله پس‌آزمون با در نظر گرفتن پیش‌آزمون به‌عنوان عامل کواریانتی نشان داد که بین دو گروه کنترل و تمرین در شاخص تعادل ایستا (001/0˂P)، استقامت عضلانی (001/0˂P) و انعطاف‌پذیری (001/0˂P) تفاوت معناداری وجود دارد، اما در رابطه با شاخص توان عضلانی تفاوت معناداری مشاهده نشد. همچنین، نتایج حاصل از آزمون تی زوجی نشان داد که گروه تمرین در شاخص‌های تعادل ایستا، استقامت عضلانی و انعطاف‌پذیری نسبت به مقادیر پیش‌آزمون بهبود معناداری داشت، اما در گروه کنترل تفاوت معناداری در مقادیر پیش‌آزمون و پس‌آزمون مشاهده نشد.
بحث
هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر تمرین معلق بر برخی از عوامل آمادگی جسمانی دانش‌آموزان بود. یافته‌های تحقیق نشان داد که بین تعادل، استقامت عضلانی و انعطاف‌پذیری در گروه‌های تمرین و کنترل اختلاف معناداری وجود دارد؛ اما در رابطه با شاخص توان عضلانی، تغییر قابل‌توجهی بین دو گروه مشاهده نشد. در رابطه با تأثیر تمرینات بر تعادل و انعطاف‌پذیری، می‌توان گفت که انجام تمرینات عملکردی تی آر ایکس به دلیل شیوه‌های پویا که برای فعال‌سازی و به چالش کشیدن عضلات و مفاصل اندام تحتانی طراحی‌شده‌اند، احتمالاً توانسته‌اند با فعال‌سازی گیرنده‌های مفصلی، تحرک پذیری عملکردی و بهبود قدرت، برنامه‌های کنترل حرکتی ارسالی از جانب سیستم عصبی مرکزی را تصحیح کنند (16).
همچنین، به دلیل حالت تعلیقی این تمرینات، تمامی حرکات تعادلی و استقامتی بوده و به علت نیروی کشش، رانش و تکرار ست‌های تمرینی، این حرکات درعین‌حال قدرتی و استقامتی نیز محسوب می‌شوند؛ بنابراین، به نظر می‌رسد که دلیل تأثیرگذاری این تمرینات بر استقامت عضلانی نیز به همین موارد مرتبط باشد. نتایج مطالعه حاضر با نتایج مطالعات عمر و همکاران (2024) (17)، حمامی و همکاران (2018) (18)، پنسر (2021) (19)، جانوت (2013) (20) همسو بود. جانوت و همکاران در مطالعه خود تحت عنوان اثر تمرینات معلق در برابر تمرینات مقاومتی سنتی بر میزان عملکرد عضلانی بزرگ‌سالان، به نتیجه رسیدند که در گروه سنی جوانان بالغ تفاوت معناداری بین قبل تا بعد از آزمون در عضلات تا کننده شکمی، اکستنسور پشت، تعادل و انعطاف-پذیری به دنبال هر دو تمرین معلق و مقاومتی سنتی وجود داشت (20). محمد و همکاران (2016) در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که تمرینات معلق از طریق جاذبه و وزن بدن، چالشی را برای کل بدن ایجاد می کند. هنگام تمرین با کش تی ار ایکس بدن به‌عنوان یک سیستم هماهنگ و یکپارچه به کار گرفته می شود و هماهنگی عصبی_عضلانی که یکی از اجزای کلیدی تمرینات معلق محسوب می شود، بهبود می یابد (21). کلاتایود و همکاران (2014) فعال سازی عضلات مرکزی و اندام فوقانی در هنگام انجام شنا سوئدی با وسایل مختلف تمرین معلق را مورد تجزیه‌وتحلیل قراردادند، 29 دانشجوی مرد 3 بار شنا را با 4 نوع تمرین معلق انجام دادند. تجزیه‌وتحلیل عضلات نشان داد که تمرین معلق درحرکت شنا با یک سیستم دورانی، بیشترین فعال‌سازی را ارائه داده است و در شرایط باثبات به نظر می‌رسد برای عضلات سینه‌ای بزرگ و عضلات دلتوئید قدامی مناسب‌تر باشد. مستقل از نوع طراحی تمرین، تمرینات معلق به‌طور ویژه ابزاری مؤثر برای کسب سطوح بالایی از فعال شدن عضله راست شکمی هستند (22). مرجانی و همکاران (2022) پژوهشی با عنوان مقایسه تأثیر تمرینات منتخب تی آر ایکس و ایروفیتنس بر عملکرد ثبات مرکزی بیماران مبتلابه مولتیپل اسکلروزیس انجام دادند و نتایج نشان داد که تمرینات منتخب تی آر ایکس و ایروفیتنس بر بهبود عملکرد ثبات مرکزی بیماران مبتلابه ام‌اس تأثیر معناداری داشته است (23). نتایج حاصل از مطالعه یولین یو و همکاران (2015) تحت عنوان بررسی اثر 6 هفته تمرین معلق بر استقامت عضلانی بیماران با کمردرد، تفاوت معنی‌دار در بهبود درد و سطوح ناتوانی استقامت عضلانی را بین گروه تجربی و گروه کنترل نشان داد؛ یعنی درد و سطوح ناتوانی استقامت عضلانی در گروه تجربی بهبود یافت (24). احتمالاً دلیل همسو بودن نتایج مطالعه حاضر با مطالعات ذکرشده سازگاری عصبی ایجادشده در اثر تمرینات قدرتی و استقامتی، هماهنگی عصبی_عضلانی در اثر تمرین تعادلی، افزایش دامنه حرکتی به دلیل افزایش حالت کشسانی تاندون‌ها و لیگامنت ها در اثر انجام این تمرینات می باشد که موجب بهبود شاخص‌های آمادگی جسمانی می شود.
نتیجه گیری نهایی
نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که تمرینات معلق باعث افزایش سطح آمادگی جسمانی افراد شد؛ اما منجر به تغییر در فاکتور توان عضلانی در مقایسه با گروه کنترل نشد. با توجه به مطالعات انجام‌شده، این تحقیق استدلال می‌کند که تمرینات معلق، به دلیل استفاده از وزن شخص تمرین کننده به‌عنوان مقاومت، بر روی برخی از فاکتورهای آمادگی جسمانی افراد تأثیر مثبت می‌گذارد. به‌طورکلی، می‌توان بیان کرد که تمرینات معلق یا تی‌آر ایکس، با توجه به ماهیت خود، منجر به بهبود استقامت، تعادل، انعطاف‌پذیری و همچنین کنترل عصبی-عضلانی عضلات ثبات دهنده مرکزی می‌شود؛ بنابراین، با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، پیشنهاد می‌شود مربیان ورزش در مدارس از برنامه‌های تمرینی معلق برای بهبود برخی فاکتورهای آمادگی جسمانی و آنتروپومتریک دانش‌آموزان استفاده کنند. همچنین به دانش‌آموزان توصیه می‌شود که با توجه به عدم نیاز این تمرینات به تجهیزات زیاد، در برنامه‌های خارج از مدرسه و در منزل نیز از این نوع تمرینات بهره ببرند. از محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به تعداد کم نمونه‌ها و مدت کوتاه تمرینات اشاره کرد که البته با توجه به توانایی پژوهشگر این تعداد انتخاب‌شده است. پیشنهاد می‌شود در مطالعات آتی، تعداد آزمودنی‌ها بیشتر و همچنین از مدت‌زمان طولانی‌تری برای انجام تحقیق استفاده شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله دارای کد اخلاق از کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی گیلان می‌باشد. قبل از شروع آزمون‌ها تمامی مراحل برای شرکت‌کننده‌ها توضیح داده شد و رضایت‌نامه کتبی توسط آزمودنی‌ها خوانده و تکمیل گردید.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش های پژوهش حاضر مشارکت داشته اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
فعالیت بدنی بخش مهمی از زندگی روزمره، به‌ویژه در دوره رشد و نمو کودکان و نوجوانان در سن مدرسه است. این فعالیت‌ها و الگوهای غیرفعال در دوران کودکی و نوجوانی ممکن است تأثیرات بلندمدتی بر مراحل بعدی زندگی فرد، به‌ویژه در طول عمر داشته باشند؛ بنابراین، افزایش و حفظ سطح فعالیت بدنی در جوانان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است (1). مطالعات نشان داده‌اند که فعالیت بدنی با بهبود آمادگی قلبی_عروقی، ترکیب بدنی بهینه و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن، مانند دیابت و چاقی، مرتبط است. آمادگی جسمانی به‌عنوان معیاری برای ارزیابی وضعیت سلامتی در کودکان و نوجوانان شناخته می‌شود. توسعه آمادگی جسمانی و حرکتی در کودکان و نوجوانان، یکی از اهداف اصلی فعالیت‌های بدنی در مدارس به شمار می‌رود و فرصت‌های مناسبی را برای ارتقاء سبک زندگی سالم فراهم می‌آورد. در این راستا، نیاز به انواع ورزش‌های کم‌هزینه، مفرح و قابل‌اجرا سازی در محیط‌های آموزشی برای تشویق دانش‌آموزان به فعالیت بدنی احساس می‌شود (2). افزایش آمادگی بدنی و تقویت قابلیت‌های جسمانی برای بهبود کیفیت اجرای مهارت‌های ورزشی همواره در کانون توجه متخصصان و محققان علوم ورزشی قرار داشته است (3). هدف اصلی از ارتقاء آمادگی جسمانی دانش‌آموزان شامل افزایش عملکرد جسمانی و توسعه قابلیت‌های آن‌ها به بالاترین حد ممکن به‌منظور آماده‌سازی برای یادگیری بهتر مهارت‌های ورزشی مختلف است. آمادگی جسمانی به‌عنوان یک مجموعه از ویژگی‌های ذاتی و اکتسابی تلقی می‌شود که توانایی فرد را در انجام فعالیت‌های بدنی تعیین می‌کند. در همین راستا، تمرین‌های مختلف ورزشی می‌تواند باعث توسعه همه‌جانبه اجزاء آمادگی جسمانی شود (4). در این راستا، کاظمی و همکاران در سال (2021) در مطالعه‌ای به بررسی اثر تمرینات طناب زنی و الاستیک بر آمادگی جسمانی کودکان پرداختند. نتایج این تحقیق حاکی از آن بود که هر دو روش تمرینی موجب بهبود نمرات آمادگی جسمانی در آزمودنی‌ها گردید و تفاوت معناداری ازنظر شدت اثرگذاری بین دو روش تمرینی مشاهده نشد (5). از طرفی، آزم و همکاران (2019) در تحقیق خود به بررسی اثر تمرینات مقاومتی بر برخی از متغیرهای جسمانی و فیزیولوژیکی منتخب در دانش‌آموزان پسر پرداختند. نتایج این پژوهش نشان داد که تمرینات مقاومتی تأثیر مثبتی بر قدرت عضلانی، انعطاف‌پذیری، ترکیب بدنی و عملکرد ریوی دارد (6). یافتن بهترین شیوه تمرینی که از یک پشتوانه علمی و تحقیقاتی برخوردار باشد و بتواند ورزشکاران را به اوج آمادگی جسمانی سریع‌تر و بهتر نزدیک کند، همواره یکی از دغدغه‌های محققان علوم ورزشی بوده است. در این زمینه، استفاده از شیوه‌های تمرینی مناسب به‌عنوان یکی از مؤثرترین و متداول‌ترین روش‌های افزایش عملکرد جسمانی و ورزشی شناخته‌شده است. تقریباً درزمینه تأثیر مثبت تمرینات ورزشی بر بهبود عملکرد جسمانی، اتفاق‌نظر زیادی بین پژوهشگران وجود دارد. در یک دهه اخیر، تمرینات معلق به‌عنوان یکی از روش‌های تمرین قدرتی، توجه مربیان و ورزشکاران را به خود جلب کرده است. این نوع تمرینات نه‌تنها مختص ورزشکاران حرفه‌ای نیست، بلکه برای هر فردی که به دنبال پیشرفت سریع و ایمن در دستیابی به‌تناسب اندام و افزایش آمادگی جسمانی است، مناسب هست (7). تمرینات معلق به دلیل قابلیت حمل و نصب آسان در مکان‌های مختلف، می‌توانند به‌راحتی در هر محیطی به‌کاربرده شوند، بدون در نظر گرفتن سن، جنسیت و سطح آمادگی جسمانی. به‌عنوان‌مثال، در برنامه‌های تندرستی سالمندان، تمرینات معلق به‌عنوان یک راهکار مناسب معرفی‌شده است. این تمرینات به افراد مسن اجازه می‌دهند که به‌راحتی و بدون ترس از افتادن، حرکت کنند (8). استفاده از تمرینات معلق به‌ویژه با تجهیزاتی مانند تی آر ایکس به‌عنوان یک روش مؤثر در توان‌بخشی بیماران و بهبود آمادگی جسمانی در مراکز مختلف، ازجمله بیمارستان‌ها و کلینیک‌های درمان با ورزش، همواره موردتوجه فیزیوتراپ‌ها قرار دارد (9). این نوع تمرینات به دلیل ویژگی‌هایی که دارند، امکان سوزاندن کالری زیادی (بین 200 تا 1000 کالری در ساعت بسته به نوع برنامه تمرینی) را به افراد می‌دهند که این موضوع به حداکثر استفاده از نیروی جاذبه و حرکات دینامیک بدن مرتبط است. تمرینات معلق به دلیل تنوع بالا و قابلیت تطابق با سطوح مختلف آمادگی جسمانی، برای تمامی گروه‌های سنی و جنسی مناسب هستند و می‌توانند در هر زمان و مکانی اجرا شوند (10). بااین‌حال، اطلاعات موجود در مورد مزایا و تأثیرات تمرینات معلق در مقایسه با تمرینات سنتی، به‌ویژه در گروه دانش‌آموزان، هنوز محدود است؛ بنابراین، تحقیقاتی که در این زمینه انجام می‌شوند، می‌توانند به درک بهتری از اثرات مثبت این نوع تمرینات بر روی برخی از فاکتورهای آمادگی جسمانی دانش‌آموزان کمک کنند. به‌عنوان‌مثال، بررسی تأثیر تمرینات معلق بر قدرت عضلانی، استقامت، انعطاف‌پذیری و تعادل دانش‌آموزان در شهر مشهد، می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را برای مربیان، فیزیوتراپ‌ها و عموم دانش‌آموزان فراهم کند.
روش شناسی
روش پژوهش حاضر نیمه تجربی و از نوع پیش‌آزمون _ پس‌آزمون با دو گروه (تمرین و کنترل) بود. نمونه آماری این پژوهش شامل 40 نفر از دانش‌آموزان پسر پایه دهم مقطع متوسطه در شهر مشهد بود. این نمونه‌ها پس از کسب رضایت‌نامه از والدین و مجوز از مسئولین مدارس مربوطه، با توجه به معیارهای ورود و خروج مدنظر، به‌صورت در دسترس و هدفمند انتخاب شدند. این تحقیق موفق به اخذ کد اخلاق با شماره (1399.252IR.GUMS.REC) ز معاونت تحقیقات و فناوری علوم پزشکی دانشگاه گیلان شد. معیارهای ورود شامل نداشتن هرگونه سابقه اختلال مؤثر بر رشد، مانند اختلالات متابولیک، اسکلتی عضلانی، نورولوژی و همچنین هرگونه بیماری مزمن (قلبی، ریوی و آسم) بود. در این پژوهش، آزمودنی‌ها پس از قرعه‌کشی به‌صورت تصادفی به دو گروه تمرین و کنترل، هرکدام با 20 نفر تقسیم شدند.
برای ارزیابی تعادل ایستا از آزمون تعادل لک‌لک (11)، برای ارزیابی استقامت عضلانی بالاتنه از آزمون کشش بارفیکس اصلاح‌شده (12) و برای ارزیابی قدرت و توان عضلانی پاها و انعطاف‌پذیری عضلات همسترینگ از آزمون پرش طول جفتی (13) و فلکشن به جلو (14) استفاده شد. آزمودنی‌های گروه تمرین به مدت 6 هفته، هر هفته 3 جلسه و هر جلسه 60 دقیقه در برنامه تمرینی تی ار ایکس شرکت کردند (15) (جدول 1).
از آزمون شاپیرو_ویلک جهت بررسی طبیعی بودن توزیع داده‌ها استفاده شد و برای تحلیل آمار توصیفی از آماره‌هایی چون میانگین، انحراف معیار، سن، قد و وزن بهره گرفته شد. برای تعیین اختلاف بین پیش‌آزمون و پس‌آزمون هر یک از گروه‌ها از آزمون تی زوجی و برای بررسی همگنی واریانس و اندازه اثر تمرینات با تعدیل اثر پیش‌آزمون، از تحلیل کوواریانس یک‌راهه در نرم‌افزار SPSS نسخه 24 در سطح معناداری (05/0 >p) استفاده شد.
نتایج
مشخصات جمعیت شناختی گروه‌های تمرین و کنترل شامل سن، قد، وزن و شاخص توده بدنی در جدول 2 ارائه شده است. نتایج نشان می‌دهد که در جدول 3، در مرحله پیش‌آزمون تفاوت معناداری در شاخص‌های تعادل ایستا، استقامت عضلانی، توان عضلانی و انعطاف‌پذیری بین دو گروه کنترل و تمرین وجود ندارد و این دو گروه باهم همگن هستند. همچنین، نتایج آزمون تحلیل کوواریانس یک‌راهه بر تفاوت نمرات این شاخص‌ها در مرحله پس‌آزمون با در نظر گرفتن پیش‌آزمون به‌عنوان عامل کواریانتی نشان داد که بین دو گروه کنترل و تمرین در شاخص تعادل ایستا (001/0˂P)، استقامت عضلانی (001/0˂P) و انعطاف‌پذیری (001/0˂P) تفاوت معناداری وجود دارد، اما در رابطه با شاخص توان عضلانی تفاوت معناداری مشاهده نشد. همچنین، نتایج حاصل از آزمون تی زوجی نشان داد که گروه تمرین در شاخص‌های تعادل ایستا، استقامت عضلانی و انعطاف‌پذیری نسبت به مقادیر پیش‌آزمون بهبود معناداری داشت، اما در گروه کنترل تفاوت معناداری در مقادیر پیش‌آزمون و پس‌آزمون مشاهده نشد.
بحث
هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر تمرین معلق بر برخی از عوامل آمادگی جسمانی دانش‌آموزان بود. یافته‌های تحقیق نشان داد که بین تعادل، استقامت عضلانی و انعطاف‌پذیری در گروه‌های تمرین و کنترل اختلاف معناداری وجود دارد؛ اما در رابطه با شاخص توان عضلانی، تغییر قابل‌توجهی بین دو گروه مشاهده نشد. در رابطه با تأثیر تمرینات بر تعادل و انعطاف‌پذیری، می‌توان گفت که انجام تمرینات عملکردی تی آر ایکس به دلیل شیوه‌های پویا که برای فعال‌سازی و به چالش کشیدن عضلات و مفاصل اندام تحتانی طراحی‌شده‌اند، احتمالاً توانسته‌اند با فعال‌سازی گیرنده‌های مفصلی، تحرک پذیری عملکردی و بهبود قدرت، برنامه‌های کنترل حرکتی ارسالی از جانب سیستم عصبی مرکزی را تصحیح کنند (16).
همچنین، به دلیل حالت تعلیقی این تمرینات، تمامی حرکات تعادلی و استقامتی بوده و به علت نیروی کشش، رانش و تکرار ست‌های تمرینی، این حرکات درعین‌حال قدرتی و استقامتی نیز محسوب می‌شوند؛ بنابراین، به نظر می‌رسد که دلیل تأثیرگذاری این تمرینات بر استقامت عضلانی نیز به همین موارد مرتبط باشد. نتایج مطالعه حاضر با نتایج مطالعات عمر و همکاران (2024) (17)، حمامی و همکاران (2018) (18)، پنسر (2021) (19)، جانوت (2013) (20) همسو بود. جانوت و همکاران در مطالعه خود تحت عنوان اثر تمرینات معلق در برابر تمرینات مقاومتی سنتی بر میزان عملکرد عضلانی بزرگ‌سالان، به نتیجه رسیدند که در گروه سنی جوانان بالغ تفاوت معناداری بین قبل تا بعد از آزمون در عضلات تا کننده شکمی، اکستنسور پشت، تعادل و انعطاف-پذیری به دنبال هر دو تمرین معلق و مقاومتی سنتی وجود داشت (20). محمد و همکاران (2016) در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که تمرینات معلق از طریق جاذبه و وزن بدن، چالشی را برای کل بدن ایجاد می کند. هنگام تمرین با کش تی ار ایکس بدن به‌عنوان یک سیستم هماهنگ و یکپارچه به کار گرفته می شود و هماهنگی عصبی_عضلانی که یکی از اجزای کلیدی تمرینات معلق محسوب می شود، بهبود می یابد (21). کلاتایود و همکاران (2014) فعال سازی عضلات مرکزی و اندام فوقانی در هنگام انجام شنا سوئدی با وسایل مختلف تمرین معلق را مورد تجزیه‌وتحلیل قراردادند، 29 دانشجوی مرد 3 بار شنا را با 4 نوع تمرین معلق انجام دادند. تجزیه‌وتحلیل عضلات نشان داد که تمرین معلق درحرکت شنا با یک سیستم دورانی، بیشترین فعال‌سازی را ارائه داده است و در شرایط باثبات به نظر می‌رسد برای عضلات سینه‌ای بزرگ و عضلات دلتوئید قدامی مناسب‌تر باشد. مستقل از نوع طراحی تمرین، تمرینات معلق به‌طور ویژه ابزاری مؤثر برای کسب سطوح بالایی از فعال شدن عضله راست شکمی هستند (22). مرجانی و همکاران (2022) پژوهشی با عنوان مقایسه تأثیر تمرینات منتخب تی آر ایکس و ایروفیتنس بر عملکرد ثبات مرکزی بیماران مبتلابه مولتیپل اسکلروزیس انجام دادند و نتایج نشان داد که تمرینات منتخب تی آر ایکس و ایروفیتنس بر بهبود عملکرد ثبات مرکزی بیماران مبتلابه ام‌اس تأثیر معناداری داشته است (23). نتایج حاصل از مطالعه یولین یو و همکاران (2015) تحت عنوان بررسی اثر 6 هفته تمرین معلق بر استقامت عضلانی بیماران با کمردرد، تفاوت معنی‌دار در بهبود درد و سطوح ناتوانی استقامت عضلانی را بین گروه تجربی و گروه کنترل نشان داد؛ یعنی درد و سطوح ناتوانی استقامت عضلانی در گروه تجربی بهبود یافت (24). احتمالاً دلیل همسو بودن نتایج مطالعه حاضر با مطالعات ذکرشده سازگاری عصبی ایجادشده در اثر تمرینات قدرتی و استقامتی، هماهنگی عصبی_عضلانی در اثر تمرین تعادلی، افزایش دامنه حرکتی به دلیل افزایش حالت کشسانی تاندون‌ها و لیگامنت ها در اثر انجام این تمرینات می باشد که موجب بهبود شاخص‌های آمادگی جسمانی می شود.
نتیجه گیری نهایی
نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که تمرینات معلق باعث افزایش سطح آمادگی جسمانی افراد شد؛ اما منجر به تغییر در فاکتور توان عضلانی در مقایسه با گروه کنترل نشد. با توجه به مطالعات انجام‌شده، این تحقیق استدلال می‌کند که تمرینات معلق، به دلیل استفاده از وزن شخص تمرین کننده به‌عنوان مقاومت، بر روی برخی از فاکتورهای آمادگی جسمانی افراد تأثیر مثبت می‌گذارد. به‌طورکلی، می‌توان بیان کرد که تمرینات معلق یا تی‌آر ایکس، با توجه به ماهیت خود، منجر به بهبود استقامت، تعادل، انعطاف‌پذیری و همچنین کنترل عصبی-عضلانی عضلات ثبات دهنده مرکزی می‌شود؛ بنابراین، با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، پیشنهاد می‌شود مربیان ورزش در مدارس از برنامه‌های تمرینی معلق برای بهبود برخی فاکتورهای آمادگی جسمانی و آنتروپومتریک دانش‌آموزان استفاده کنند. همچنین به دانش‌آموزان توصیه می‌شود که با توجه به عدم نیاز این تمرینات به تجهیزات زیاد، در برنامه‌های خارج از مدرسه و در منزل نیز از این نوع تمرینات بهره ببرند. از محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به تعداد کم نمونه‌ها و مدت کوتاه تمرینات اشاره کرد که البته با توجه به توانایی پژوهشگر این تعداد انتخاب‌شده است. پیشنهاد می‌شود در مطالعات آتی، تعداد آزمودنی‌ها بیشتر و همچنین از مدت‌زمان طولانی‌تری برای انجام تحقیق استفاده شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله دارای کد اخلاق از کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی گیلان می‌باشد. قبل از شروع آزمون‌ها تمامی مراحل برای شرکت‌کننده‌ها توضیح داده شد و رضایت‌نامه کتبی توسط آزمودنی‌ها خوانده و تکمیل گردید.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش های پژوهش حاضر مشارکت داشته اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
فهرست منابع
1. Gunter KB, Almstedt HC, Janz KF. Physical activity in childhood may be the key to optimizing lifespan skeletal health. Exercise and sport sciences reviews. 2012;40(1):13-21. [DOI:10.1097/JES.0b013e318236e5ee] [PMID]
2. Luciano F, Cenacchi V, Vegro V, Pavei G. COVID-19 lockdown: Physical activity, sedentary behaviour and sleep in Italian medicine students. European journal of sport science. 2021;21(10):1459-68. [DOI:10.1080/17461391.2020.1842910] [PMID]
3. Martín-Rodríguez A, Gostian-Ropotin LA, Beltrán-Velasco AI, Belando-Pedreño N, Simón JA, López-Mora C, et al. Sporting mind: the interplay of physical activity and psychological health. Sports. 2024;12(1):37. [DOI:10.3390/sports12010037] [PMID]
4. Kljajević V, Stanković M, Đorđević D, Trkulja-Petković D, Jovanović R, Plazibat K, et al. Physical activity and physical fitness among university students-A systematic review. International journal of environmental research and public health. 2021;19(1):158. [DOI:10.3390/ijerph19010158] [PMID]
5. Kazemi N, Keshavarzi F, Ahmadi M, Hosseini SA, Molaie A. The effect of eight weeks of rope and elastic trainings on physical fitness of student children. Journal of Pediatric Nursing. 2021;7(2):1-10.
6. Azeem K, Mohammed MHH. The effect of resistance training on the selected physical and physiological variables of the male students. International Journal of Pharmaceutical Research and Allied Sciences. 2019;8(2-2019):198-205.
7. Movaghar F, Samadi A, Isanezhad A, Khahesi M. The effect of eight-week total-body resistance training (TRX) on hemodynamic parameters and body composition in overweight and obese pre-hypertensive women. Journal of Sport and Exercise Physiology. 2024;17(3):56-70.
8. Rezaei S, Eslami R, Tartibian B. The effects of TRX suspension training on sarcopenic biomarkers and functional abilities in elderlies with sarcopenia: a controlled clinical trial. BMC Sports Science, Medicine and Rehabilitation. 2024;16(1):58. [DOI:10.1186/s13102-024-00849-x] [PMID]
9. Sherizade H, Rahimi M, Banitalebi E. The effect of TRX suspension resistance training on liver enzymes in obese women. EBNESINA. 2022;24(4):31-42.
10. Smith LE, Snow J, Fargo JS, Buchanan CA, Dalleck LC. The acute and chronic health benefits of TRX Suspension Training® in healthy adults. Int J Res Ex Phys. 2016;11(2):1-15.
11. Curnow D, Cobbin D, Wyndham J. Reliability of the stork test: is starting stance important? Chiropractic Journal of Australia. 2010;40(4):137-41.
12. Moghadasi M, Naser K, Shakerian S, Razavi A. Prevalence of overweight, obesity and physical fitness in Shiraz adolescents. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism. 2011;12(5):476-82.
13. Chong Y, Wasan A. Learning Model for Game-Based Long Jump Skills In Children Aged 12-14 Years. Cuestiones de Fisioterapia. 2025;54(3):5046-61. [DOI:10.48047/8n13wg92]
14. Rohman U, Cholid A, Septiria R, Hakim AL, editors. Influence of Athletic Training With Pair Jump Rope Training Model and Ladder Drill to Increase Ability Kids Athletic Elementary School Students. 1st International Conference on Sport Sciences, Health and Tourism (ICSSHT 2019); 2021: Atlantis Press. [DOI:10.2991/ahsr.k.210130.062]
15. Curiţianu I, Cătănescu A. Effects Of Six-Week TRX Training On Physical Skills In Female Skier Students. European Proceedings of Social and Behavioural Sciences. 2017. [DOI:10.15405/epsbs.2017.05.02.178]
16. Kim K, Lee T, Kang G, Kwon S, Choi S, Park S. The effects of diverse warm-up exercises on balance. Journal of physical therapy science. 2014;26(10):1601-3. [DOI:10.1589/jpts.26.1601] [PMID]
17. Omar FH. Effect of TRX Suspension Training on Technical Performance for Artistic Swimming Figures. International Journal of Sports Science and Arts. 2024;26(1):7-19. [DOI:10.21608/eijssa.2024.270201.1223]
18. Hammami A, Randers MB, Kasmi S, Razgallah M, Tabka Z, Chamari K, et al. Effects of soccer training on health-related physical fitness measures in male adolescents. Journal of sport and health science. 2018;7(2):169-75. [DOI:10.1016/j.jshs.2017.10.009] [PMID]
19. Pancar S, Topçu H, Arabacı R, Vardar T. The effect of TRX suspension training on physical capacity of young sedentaries. The Journal of Eurasia Sport Sciences and Medicine. 2021;3(1):24-32.
20. Janot J, Heltne T, Welles C, Riedl J, Anderson H, Howard A, et al. Effects of TRX versus traditional resistance training programs on measures of muscular performance in adults. Journal of Fitness Research. 2013;2(2):23-38.
21. Mohamed TS. Effect of TRX suspension training as a prevention program to avoid the shoulder pain for swimmers. Ovidius University Annals, Series Physical Education & Sport/Science, Movement & Health. 2016;16(2).
22. Calatayud J, Borreani S, Colado JC, Martín FF, Rogers ME, Behm DG, et al. Muscle activation during push-ups with different suspension training systems. Journal of sports science & medicine. 2014;13(3):502.
23. Marjani F, Rahnama N, Etemadifar M. Comparing the Effects of TRX and Aerofitness Exercises on Core Stability of Women with Multiple Sclerosis: A Randomized Clinical Trial. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2022;11(2):306-19. [DOI:10.32598/SJRM.11.2.4]
24. You Y-L, Su T-K, Liaw L-J, Wu W-L, Chu I-H, Guo L-Y. The effect of six weeks of sling exercise training on trunk muscular strength and endurance for clients with low back pain. Journal of physical therapy science. 2015;27(8):2591-6. [DOI:10.1589/jpts.27.2591] [PMID]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه بیومکانیک ورزشی
همدان،شهرک مدنی، بلوار امام خمینی(ره)، بلوار پروفسور موسیوند، مجتمع دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، معاونت پژوهش و فناوری، دفتر مجلات علمی
صندوق پستی: 734
تلفن دفتر نشریه: 08134494042
وب‌سایت: http://biomechanics.iauh.ac.ir
ایمیل: sportbiomechanics@iauh.ac.ir
