دوره 9، شماره 4 - ( 12-1402 )
جلد 9 شماره 4 صفحات 283-272 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Roshan S, Souri R, Jalilvand M. Effectiveness of a Kata Exercise Course on Static and Dynamic Balance in Hyperactive Children. J Sport Biomech 2024; 9 (4) :272-283
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-329-fa.html
URL: http://biomechanics.iauh.ac.ir/article-1-329-fa.html
روشن سهیلا، سوری رضوان، جلیلوند محمد. اثر بخشی یک دوره تمرینات کاتا بر تعادل ایستا و پویای کودکان بیش فعال. مجله بیومکانیک ورزشی. 1402; 9 (4) :272-283
سهیلا روشن1 
، رضوان سوری2 ، محمد جلیلوند*3
، رضوان سوری2 ، محمد جلیلوند*3
1- اداره آموزش‌وپرورش شهرستان صحنه، بخش دینور، کرمانشاه، ایران.
2- اداره آموزش و پرورش شهرستان همدان، همدان، ایران.
3- گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.
2- اداره آموزش و پرورش شهرستان همدان، همدان، ایران.
3- گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.
متن کامل [PDF 1795 kb]
(396 دریافت)
| چکیده (HTML) (1434 مشاهده)
متن کامل: (460 مشاهده)
مقدمه
اختلال نقص‌توجه و بیش‌فعالی (ADHD ) یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی رشدی است (1). این اختلال در دوران کودکی با علائم بالینی مانند بی‌توجهی و یا بیش‌فعالی- تکانش گری مشخص می‌شود که قبل از سن 12 سالگی دیده می‌شوند. میزان شیوع اختلال نقص‌توجه و بیش‌فعالی در سراسر جهان 29/5 گزارش شده است (2). نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد مهارت های شناختی و حرکتی کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی نسبت به کودکان هم‌سن آن‌ها که این اختلال را ندارند، در سطح پایین‌تری قرار دارد (3). کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی در یکپارچگی حسی، مهارت‌های حرکتی درشت و مهارت‌های تعادلی دارای مشکل هستند (4). تعادل توانایی حفظ موقعیت برای انجام فعالیت‌های داوطلبانه و مقابله با اختلالات داخلی یا خارجی جهت حفظ موقعیت بدن است. تعادل یک عامل کلیدی در عملکرد ورزشکاران گروه‌های سنی مختلف است. کنترل تعادل در کودکان مهم است زیرا بر رشد حرکتی آن‌ها تأثیر می‌گذارد و اساس تجربیات حرکتی است و همچنین می‌تواند مبنایی برای همه حرکات در بزرگ‌سالی باشد (5). کنترل وضعیت بدن و تعادل که به توانایی یکپارچه‌سازی دروندادهای سیستم های حسی سه‌گانه بینایی، دهلیزی و حس عمقی وابسته است در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی دچار اختلال است (6). بینایی سیستم اولیه در طراحی حرکات و اجتناب از برخورد با موانع موجود در محیط است. سیستم دهلیزی مسئول حس شتاب زاویه‌ای و خطی در حرکات سر است و سیستم حس عمقی مسئول موقعیت و سرعت اعضای بدن در تماس با اجسام خارجی (مانند زمین) است و همچنین موقعیت این اندام‌ها را نسبت به یکدیگر و نیروی گرانش تعیین می‌کند (5). اگرچه علت اختلال نقص توجه و بیش فعالی ناشناخته است، برخی تغییرات در مغز و سایر ساختارهای سیستم عصبی مرکزی کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی ممکن است عامل مشکلات ایجاد شده در مهارت‌های حرکتی درشت و تعادل این کودکان باشند. کاهش اندازه عقده‌های قاعده‌ای، جسم پینه‌ای، مخچه و اختلال در عملکرد قطعه پیش‌پیشانی همراه با کاهش حجم کل مغز ممکن است مشکلات تجربه شده توسط کودکان مبتلا به ADHD را توضیح دهد (7, 8). مشکل در توانایی یکپارچه‌سازی دروندادهای سیستم های حسی سه‌گانه بینایی، دهلیزی و حس عمقی منجر به اختلال در تعادل کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی می‌شود (9). نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان‌دهنده مشکلات تعادلی کودکان بیش‌فعال در مقایسه با کودکان سالم است (1). برای مثال نتایج پژوهش یار یاری و همکاران (2001) و شام و پانگ (2009) نشان داد که این کودکان در انجام تکالیف تعادلی با چشم باز و بسته نسبت به کودکان عادی گروه کنترل عملکرد ضعیف‌تری داشتند (10, 11). همچنین نتایج پژوهش پیک و همکاران (1999) و کوشا و همکاران (2012) نیز نشان داد که کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی در تکالیف تعادل ایستا و پویا نسبت به کودکان هم سن عادی دچار اختلال عملکرد هستند (11, 12).
بسیاری از محققان تأثیر فعالیت‌های بدنی و ورزشی بر تعادل را در گروه‌های سنی مختلف بررسی کرده‌اند. تمرین به ورزشکاران اجازه می‌دهد تا توانایی‌های کنترل تعادل خود را بهبود بخشند (13, 14). انجام تمرینات ادراکی-حرکتی، ثبات مرکزی، طناب زدن، ژیمناستیک و هنرهای رزمی و یوگا منجر به بهبود مهارت‌های حرکتی کودکان از جمله توانایی‌های کنترل وضعیت و تعادل شده است (5, 13, 15-17). یکی از ورزش‌های مناسب برای افزایش قابلیت‌های حرکتی و تعادلی هنرهای رزمی است. هنرهای رزمی می‌تواند بر عوامل شناختی و تعادل در کودکان تأثیر بگذارد (18, 19). برای مثال در تکواندو تعادل یکی از مهم‌ترین توانایی‌های ورزشکاران نخبه در نظر گرفته می‌شود (20). جودوکاران نیز باید تعادل خود را به‌طور مؤثر کنترل کنند، زیرا تکنیک‌های خاص این رشته بر اساس جابجایی‌های مکرر برای برهم زدن تعادل حریف است (14). در یک مطالعه بر روی دو گروه از پسران 11-13 ساله، از آن‌ها خواسته شد که با هر دو پا و یک پا روی صفحه نیرو با چشمان باز و بسته بایستند. کنترل موقعیت با مرکز فشار ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تمرین‌کنندگان کونگ‌فو به‌طور معنی‌داری تعادل بهتری نسبت به گروه کنترل داشتند (21).
در کاراته کنترل موقعیت بدن و حفظ تعادل بسیار مهم است زیرا در مانورهای قوی و سریع اندام فوقانی و تحتانی یا عملکردهای دفاعی به تعادل مناسب بدن نیاز است (15, 22). آموزش کاراته شامل کمیته (مبارزه) و کاتا (اجرای نمایشی) است. کاتا یک کلمه ژاپنی است و مجموعه‌ای از حرکات از پیش طراحی شده است که می‌تواند به‌صورت انفرادی یا گروهی انجام شود. اگرچه کاتا در مدت زمان نسبتاً کوتاهی اجرا می‌شود، نیاز به نمایش دادن حداکثر توان و سطح بالایی از توانایی‌های حرکتی و عملکرد از جمله سرعت، قدرت عضلانی، انعطاف‌پذیری، چابکی، هماهنگی و تعادل دارد (5, 23). با توجه به اینکه کاتا ترکیبی از تکنیک‌های مختلف است، نیاز به شناخت بالایی دارد. به‌علاوه در حین انجام تکنیک‌های انفجاری در آن نیاز به کنترل و حفظ تعادل وجود دارد. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که تمرین کاتا می‌تواند محرک مؤثری برای رشد کورتکس پیشانی باشد (که مربوط به پردازش نیازهای شناختی و عملکردهای حرکتی است) و بنابراین سبب بهبود عملکرد حرکتی در کودکان خردسال می‌شود (5). ورزش یک ابزار مهم برای کودکان مبتلا اختلال نارسایی توجه و بیش‌فعال است (24). مداخله ورزشی مناسب باعث افزایش اعتماد به نفس، بهبود مهارت‌های ارتباطی و تعامل اجتماعی و تقویت مهارت‌های حسی حرکتی کودکان می‌شود. فعالیت‌های ورزشی منظم می‌توانند جریان خون به مغز را بهبود بخشد و سبب افزایش ظرفیت پردازش اطلاعات و توجه و کاهش تکانش گری در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی شوند (1, 25). برای مثال نتایج پژوهش سالیوا و همکاران (2020) نشان داد که یک دوره تمرینات شنا سبب بهبود پارامترهای سلامت روان، عملکرد شناختی و هماهنگی حرکتی در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی شود (26). با توجه به جذابیت کاتا برای کودکان و نیازمندی‌های تعادلی جهت اجرای مناسب مهارت‌های نمایشی در آن، به نظر می‌رسد که کاتا ورزش مناسبی برای کودکان دارای اختلال نارسایی توجه و بیش‌فعالی است و امکان اثربخشی بر مهارت‌های تعادلی این کودکان را دارد اما تاکنون پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته است. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی یک دوره تمرینات کاتا بر تعادل ایستا و پویای کودکان بیش‌فعال بود.
روش شناسی
مطالعه حاضر از نوع نیمه‌‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با یک گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش حاضر شامل دختران 12-10 ساله دارای اختلال نارسایی توجه و بیش‌فعالی شهر همدان بود. با توجه به آزمون آماری به‌کاررفته در پژوهش، وجود 3 متغیر برای مقایسۀ دو گروه و توان آماری 90 درصد در نرم‌افزار جی پاور و محاسبۀ اندازه اثر خروجی از نرم‌افزار با ضریب آلفای 05/0، حجم نمونه 26 نفر کافی شناخته شد و میزان اف مورد نیاز برای رد فرض صفر (068/4) به دست آمد. تعداد 30 نفر از افراد جامعه به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و پس از اخذ رضایت کتبی از والدین در پژوهش حاضر شرکت کردند. معیار تشخیص بیش‌فعالی کودکان در پژوهش حاضر تأیید بیش‌فعالی در پرونده پزشکی آن‌ها توسط روان‌پزشک بود. معیارهای ورود به پژوهش شامل پر کردن فرم رضایت‌نامه و عدم نقص جسمانی بود. همچنین معیار خروج از پژوهش شامل آسیب‌دیدگی احتمالی و غیبت بیش از سه جلسه در برنامه تمرینی بود. در ابتدا کلیه شرکت‌کنندگان پیش‌آزمون‌های تعادل ایستا و پویا را اجرا کردند و سپس به‌صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل قرار داده شدند. شرکت‌کنندگان در گروه آزمایش طی 12 هفته، هر هفته 3 جلسه و به مدت یک ساعت تمرینات کاتا را زیر نظر یک مربی مجرب اجرا کردند. این تمرینات شامل گرم کردن و انجام حرکات کششی، تمرینات تخصصی کاتا و سرد کردن بود. نمونه‌ای از تمرینات کاتا که در طول دوره تمرین برای گروه آزمایش بکار گرفته شد شامل آموزش نحوه ایستادن، انواع ایستادن به جلو، عقب و طرفین، انواع ضربات دست یا اوچی وازا شامل مشت به جلو و عقب، ضربه با نوک انگشتان و قسمت خارجی دست، کف دست و آرنج، تمرین ضربات پا یا کری وازا از جهات جلو، پشت و طرفین با یک پا یا هر دو پا در هوا، انواع حرکات مشت زدن، آموزش نحوه دفاع در کاراته، اجرا تکنیک‌های کانا با چشمان بسته، انتخاب بخش‌هایی از کاتا و تکرار مداوم آن‌ها، اجرای کامل یک روتین کاتا بود که از پژوهش‌های قبلی اقتباس شد (5, 18).
در پژوهش حاضر جهت اندازه‌گیری تعادل ایستا از آزمون تعادل لک‌لک (آزمون استورک ) استفاده شد. این آزمون توسط جانسون و نلسون (1979) طراحی شده است. آزمودنی‌ها می‌بایست دست‌های خود را بر روی کمر خود قرار می‌داند در حالی که کف پای غیر برتر در برابر ناحیه داخلی پای برتر در قسمت زانو قرار می‌گرفت. آزمودنی‌ها تا حد ممکن با نگهداری این وضعیت بر سینه پای برتر می‌ایستادند. هرگاه پاشنه پای برتر، کف زمین را لمس می‌کرد یا دست‌ها از کمر جدا و یا کف پای غیر برتر از زانوی پای برتر جدا می‌شد، کوشش پایان می‌یافت. هر آزمودنی 2 کوشش با فاصله زمانی 15 ثانیه استراحت انجام داد که بهترین زمان برحسب ثانیه به‌عنوان امتیاز آزمودنی ثبت شد.
در این پژوهش از آزمون تعادل Y که نوع اصلاح شده آزمون تعادلی ستاره است برای ارزیابی تعادل پویا استفاده شد. در این آزمون، 3 جهت (قدامی، خارجی و خلفی) با زاویه 135 درجه از یکدیگر رسم شد. پس از دادن اطلاعات لازم در مورد شیوه اجرای آزمون، هر آزمودنی 6 بار آزمون را تمرین کرد تا روش اجرای آزمون را فراگیرد. بدین صورت که آزمودنی در مرکز ستاره، روی یک پا ایستاده و با پای دیگر در جهتی که آزمونگر انتخاب می کرد، کار دستیابی بیشینه را بدون اشتباه انجام می‌داد و به حالت اولیه برمی‌گشت. برای از بین بردن اثر یادگیری، هر آزمودنی هر یک از جهت ها را شش بار و هر دفعه با پانزده ثانیه استراحت تمرین کردند. بعد از پنج دقیقه استراحت، آزمودنی در جهتی که آزمونگر به صورت تصادفی انتخاب می‌کرد، دستیابی را شروع کرده و آزمونگر محل تماس پای وی را تا مرکز ستاره برحسب سانتیمتر اندازه می‌گرفت. آزمون برای هر آزمودنی دو بار تکرار شد و بهترین رکورد ثبت شد.
برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش در سطح توصیفی از شاخص‌های مرکزی و پراکندگی استفاده شد. جهت بررسی نرمال بودن داده‌ها از آزمون شاپیرو-ویلک و جهت بررسی همگنی واریانس‌ها از آزمون لون استفاده شد؛ و درنهایت از آزمون‌های آماری تی مستقل و وابسته در نرم‌افزار SPSS 23 جهت آزمون فرضیه‌های پژوهش استفاده شد.
نتایج
جدول 1 ویژگی‌های پیکرسنجی آزمودنی‌ها را نشان می‌دهد.
جدول 2 میانگین و انحراف معیار نمرات تعادل ایستا و پویای شرکت‌کنندگان را نشان می‌دهد. همان‌طور که در جدول 2 ملاحظه می‌شود، نمرات تعادل ایستا و پویای شرکت‌کنندگان گروه تجربی در پس‌آزمون نسبت به پیش‌آزمون افزایش چشمگیری داشته است.
به‌منظور تعیین طبیعی بودن توزیع داده ها از آزمون شاپیرو ویلک استفاده شد. بر اساس این آزمون، توزیع داده‌ها طبیعی بود و امکان استفاده از آزمون های پارامتریک به‌منظور آزمودن فرضیه ها وجود داشت. جدول 3 نتایج آزمون تی مستقل در پیش‌آزمون و پس‌آزمون را نشان می‌دهد.
طبق نتایج جدول 3، آزمون تی مستقل تفاوت معناداری در نمرات پیش‌آزمون تعادل ایستا و پویای دو گروه نشان نداد اما تفاوت معناداری در نمرات پس‌آزمون تعادل ایستا و پویای گروه کنترل و تجربی وجود داشت؛ بنابراین می‌توان گفت تمرینات کاتا تأثیر معناداری بر بهبود تعادل ایستا و پویای کودکان بیش‌فعال داشت.
بحث
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر یک دوره تمرین کاتا بر تعادل ایستا و پویای کودکان بیش‌فعال انجام شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که 12 هفته تمرین کاتا تأثیر معناداری بر بهبود تعادل ایستا و پویای این کودکان داشت. نتایج پژوهش حاضر با نتایج تحقیقات رسولیار و جلیلوند (1398)، اسکندر نژاد و همکاران (1397)، سالیوا و همکاران (2020) و چان و همکاران (2022) همسوست که در پژوهش‌های خود نشان دادند فعالیت بدنی و ورزشی باعث بهبود عملکرد حرکتی و تعادلی کودکان دارای اختلال نارسایی توجه و بیش‌فعال شد (1, 6, 9, 26). برای مثال نتایج پژوهش سالیوا و همکاران (2020) نشان دادند که یک دوره تمرینات 8 هفته‌ای شنا سبب بهبود هماهنگی حرکتی کودکان بیش‌فعال شد (26). همچنین نتایج پژوهش رسولیار و جلیلوند (1398) نشان داد که تمرینات یوگا تأثیر معناداری در بهبود تعادل ایستا و پویای کودکان بیش‌فعال داشت (6). در تبیین دلایل نتایج پژوهش حاضر می‌توان گفت شرکت در فعالیت‌های بدنی و ورزشی می‌تواند موجب بهبود قدرت و استقامت عضلانی شده و بنابراین می‌تواند در بهبود تعادل و عملکردهای حرکتی کودکان بیش‌فعال و دارای نقص توجه مؤثر باشد (24). از طرف دیگر اجرای منظم فعالیت‌های بدنی و ورزشی می‌تواند با افزایش خون‌رسانی به مغز و افزایش ترشح انتقال‌دهنده‌های عصبی تسهیل‌کننده فعالیت دستگاه عصبی مرکزی و مخچه سبب افزایش تمرکز بر روی حرکات شود. این افزایش تمرکز نیز می‌تواند یکی از دلایل اجرای بهتر تکالیف تعادلی توسط کودکان بعد از شرکت در دوره تمرین کاتا باشد (6). کاتا ترکیبی از تکنیک‌های مختلف است که نیاز به شناخت بالایی دارند. نحوه استقرار و انجام تکنیک‌های انفجاری در کاتا نیازمند کنترل مناسب وضعیت قامت و تعادل است. همچنین تمرینات کاتا می‌تواند محرک مؤثری برای رشد کورتکس پیشانی باشد (که در کنترل تعادل و مهارت‌های حرکتی مهم است) و بنابراین سبب بهبود عملکرد حرکتی و تعادل در کودکان خردسال می‌شود (5). هم‌راستا با مطلب ذکر شده نتایج برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد که هنرهای رزمی، علاوه بر برای بهبود برخی از عوامل شناختی، عملکرد حرکتی و از جمله تعادل را بهبود می‌بخشد (21). نتایج مطالعه زاگو و همکاران (2015) نیز نشان داد که با افزایش سطح مهارت در کاراته، اجرای مهارت‌های تعادلی در کاراته‌کاران بهبود یافت که اهمیت تعادل را به‌عنوان عامل تعیین‌کننده و حیاتی در عملکرد کاراته‌کاران نشان می‌دهد (22). فیلینگر و همکاران (2012) نیز بیان کردند که تمرینات کاراته (کاتا) از نظر فیزیولوژیکی سبب تقویت عضلات اندام تحتانی و از نظر شناختی منجر به فعالیت بیشتر قشر جلوی مغز و نواحی حرکتی مغز می‌شود و در نتیجه می‌تواند سبب بهبود تعادل افراد شود (23).
حرکات کاتا شامل سرعت، چرخش و گاهی حرکات پرشی است و موقعیت سر نسبت به تنه به‌طور مداوم در حین اجرای تکنیک‌ها تغییر می‌کند که باعث می‌شود ورزشکار به‌طور مداوم در یک موقعیت نامتعادل باشد. با انجام منظم تمرینات، هماهنگی‌های کارکردی ایجاد شده بین سیستم‌های حسی، از جمله سیستم‌های بینایی، دهلیزی و حس عمقی می‌تواند این حالت نامتعادل را کنترل کند و سبب افزایش سازگاری و سازماندهی بهتر کنترل قامتی و تعادل ورزشکاران شود (19). با توجه به سیستم‌های حسی درگیر در انواع مختلف تعادل، می‌توان گفت که در طول اجرای حرکات به دلیل به هم خوردن وضعیت تعادل ناشی از حرکات کاتا، فرد باید بتواند برای انجام حرکت و تکنیک‌های بعدی، مجموعه بزرگی از استراتژی‌های وضعیتی و تعادلی ایجاد کند و بدن خود را در حین اعمال نیروی زیاد ثابت نگه دارد که در نهایت این سازگاری‌های ایجاد شده باعث بهبود وضعیت کنترل تعادل می‌شوند (5). از طرف دیگر می‌توان گفت که تمرین هنرهای رزمی مانند کاراته، عمدتاً با ورودی‌های حسی (حس عمقی، تغییر زوایای مفاصل، هم ترازی عمودی) می‌تواند باعث شود که تغییرات طولانی‌مدت در سیستم کنترل موقعیت ایجاد شود که اجازه می‌دهد تا تعادل پس از ایجاد اختلال به‌خوبی حفظ شود (27).
تعادل به یکپارچگی اطلاعات حس بینایی، عمقی و دهلیزی وابسته است. انجام تمرینات کاتا با اعمال اضافه‌بار بر روی این سه حس درگیر در تعادل باعث بهبود تعادل کودکان دارای اختلال نارسایی توجه و بیش‌فعالی شد (5). افزایش هماهنگی عصبی عضلانی ناشی از اجرای منظم تمرینات کاتا نیز می‌تواند به‌عنوان یکی دیگر از دلایل بهبود تعادل قلمداد شود، زیرا توانایی اجرای تکالیف تعادلی با افزایش هماهنگی عصبی عضلانی، افزایش می‌یابد (17). نتایج پژوهش‌های مرتبط با تصویرنگاری مغز کودکان دارای اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی تأییدکننده وجود اختلال در عملکرد مخچه و قطعه پیشانی در این کودکان نسبت به کودکان عادی است که یکی از دلایل ایجاد مشکلات تعادلی در آن‌هاست و تمرینات کاتا با بهبود عملکرد مخچه می‌تواند تأثیر مثبتی بر افزایش تعادل ایستا و پویا داشته باشد (22).
نتیجه گیری نهایی
از نقاط قوت تحقیق حاضر می‌توان به نوآوری آن در استفاده ورزش‌های رزمی جهت کمک به رفع مشکلات تعادل کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی اشاره کرد. عدم کنترل شرایط روان‌شناختی و انگیزه کودکان و عدم امکان بررسی تأثیر کاتا بر کارکردهای اجرایی و عملکردهای بخش‌های مختلف دستگاه عصبی که در تعادل نقش دارند از محدودیت‌های پژوهش حاضر بود. پیشنهاد می‌شود در پژوهش‌های آتی تأثیر تمرینات کاتا بر عملکردهای شناختی و تکانش گری کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی بررسی شود.
تشکر و قدردانی
از کودکان شرکت‌کننده در پژوهش حاضر و خانواده‌های محترمشان و سایر کسانی که در مراحل عملی اجرای پژوهش به ما یاری رساندند کمال تشکر را داریم.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تمامی اصول اخلاقی در این پژوهش رعایت شده است. همه شرکت‌کنندگان با رضایت کامل در مطالعه شرکت کردند و به آن‌ها اطمینان داده شد که تمام اطلاعات مربوط به آن‌ها محرمانه باقی خواهد ماند.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش های پژوهش حاضر مشارکت داشته اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
اختلال نقص‌توجه و بیش‌فعالی (ADHD ) یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی رشدی است (1). این اختلال در دوران کودکی با علائم بالینی مانند بی‌توجهی و یا بیش‌فعالی- تکانش گری مشخص می‌شود که قبل از سن 12 سالگی دیده می‌شوند. میزان شیوع اختلال نقص‌توجه و بیش‌فعالی در سراسر جهان 29/5 گزارش شده است (2). نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد مهارت های شناختی و حرکتی کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی نسبت به کودکان هم‌سن آن‌ها که این اختلال را ندارند، در سطح پایین‌تری قرار دارد (3). کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی در یکپارچگی حسی، مهارت‌های حرکتی درشت و مهارت‌های تعادلی دارای مشکل هستند (4). تعادل توانایی حفظ موقعیت برای انجام فعالیت‌های داوطلبانه و مقابله با اختلالات داخلی یا خارجی جهت حفظ موقعیت بدن است. تعادل یک عامل کلیدی در عملکرد ورزشکاران گروه‌های سنی مختلف است. کنترل تعادل در کودکان مهم است زیرا بر رشد حرکتی آن‌ها تأثیر می‌گذارد و اساس تجربیات حرکتی است و همچنین می‌تواند مبنایی برای همه حرکات در بزرگ‌سالی باشد (5). کنترل وضعیت بدن و تعادل که به توانایی یکپارچه‌سازی دروندادهای سیستم های حسی سه‌گانه بینایی، دهلیزی و حس عمقی وابسته است در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی دچار اختلال است (6). بینایی سیستم اولیه در طراحی حرکات و اجتناب از برخورد با موانع موجود در محیط است. سیستم دهلیزی مسئول حس شتاب زاویه‌ای و خطی در حرکات سر است و سیستم حس عمقی مسئول موقعیت و سرعت اعضای بدن در تماس با اجسام خارجی (مانند زمین) است و همچنین موقعیت این اندام‌ها را نسبت به یکدیگر و نیروی گرانش تعیین می‌کند (5). اگرچه علت اختلال نقص توجه و بیش فعالی ناشناخته است، برخی تغییرات در مغز و سایر ساختارهای سیستم عصبی مرکزی کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی ممکن است عامل مشکلات ایجاد شده در مهارت‌های حرکتی درشت و تعادل این کودکان باشند. کاهش اندازه عقده‌های قاعده‌ای، جسم پینه‌ای، مخچه و اختلال در عملکرد قطعه پیش‌پیشانی همراه با کاهش حجم کل مغز ممکن است مشکلات تجربه شده توسط کودکان مبتلا به ADHD را توضیح دهد (7, 8). مشکل در توانایی یکپارچه‌سازی دروندادهای سیستم های حسی سه‌گانه بینایی، دهلیزی و حس عمقی منجر به اختلال در تعادل کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی می‌شود (9). نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان‌دهنده مشکلات تعادلی کودکان بیش‌فعال در مقایسه با کودکان سالم است (1). برای مثال نتایج پژوهش یار یاری و همکاران (2001) و شام و پانگ (2009) نشان داد که این کودکان در انجام تکالیف تعادلی با چشم باز و بسته نسبت به کودکان عادی گروه کنترل عملکرد ضعیف‌تری داشتند (10, 11). همچنین نتایج پژوهش پیک و همکاران (1999) و کوشا و همکاران (2012) نیز نشان داد که کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی در تکالیف تعادل ایستا و پویا نسبت به کودکان هم سن عادی دچار اختلال عملکرد هستند (11, 12).
بسیاری از محققان تأثیر فعالیت‌های بدنی و ورزشی بر تعادل را در گروه‌های سنی مختلف بررسی کرده‌اند. تمرین به ورزشکاران اجازه می‌دهد تا توانایی‌های کنترل تعادل خود را بهبود بخشند (13, 14). انجام تمرینات ادراکی-حرکتی، ثبات مرکزی، طناب زدن، ژیمناستیک و هنرهای رزمی و یوگا منجر به بهبود مهارت‌های حرکتی کودکان از جمله توانایی‌های کنترل وضعیت و تعادل شده است (5, 13, 15-17). یکی از ورزش‌های مناسب برای افزایش قابلیت‌های حرکتی و تعادلی هنرهای رزمی است. هنرهای رزمی می‌تواند بر عوامل شناختی و تعادل در کودکان تأثیر بگذارد (18, 19). برای مثال در تکواندو تعادل یکی از مهم‌ترین توانایی‌های ورزشکاران نخبه در نظر گرفته می‌شود (20). جودوکاران نیز باید تعادل خود را به‌طور مؤثر کنترل کنند، زیرا تکنیک‌های خاص این رشته بر اساس جابجایی‌های مکرر برای برهم زدن تعادل حریف است (14). در یک مطالعه بر روی دو گروه از پسران 11-13 ساله، از آن‌ها خواسته شد که با هر دو پا و یک پا روی صفحه نیرو با چشمان باز و بسته بایستند. کنترل موقعیت با مرکز فشار ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تمرین‌کنندگان کونگ‌فو به‌طور معنی‌داری تعادل بهتری نسبت به گروه کنترل داشتند (21).
در کاراته کنترل موقعیت بدن و حفظ تعادل بسیار مهم است زیرا در مانورهای قوی و سریع اندام فوقانی و تحتانی یا عملکردهای دفاعی به تعادل مناسب بدن نیاز است (15, 22). آموزش کاراته شامل کمیته (مبارزه) و کاتا (اجرای نمایشی) است. کاتا یک کلمه ژاپنی است و مجموعه‌ای از حرکات از پیش طراحی شده است که می‌تواند به‌صورت انفرادی یا گروهی انجام شود. اگرچه کاتا در مدت زمان نسبتاً کوتاهی اجرا می‌شود، نیاز به نمایش دادن حداکثر توان و سطح بالایی از توانایی‌های حرکتی و عملکرد از جمله سرعت، قدرت عضلانی، انعطاف‌پذیری، چابکی، هماهنگی و تعادل دارد (5, 23). با توجه به اینکه کاتا ترکیبی از تکنیک‌های مختلف است، نیاز به شناخت بالایی دارد. به‌علاوه در حین انجام تکنیک‌های انفجاری در آن نیاز به کنترل و حفظ تعادل وجود دارد. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که تمرین کاتا می‌تواند محرک مؤثری برای رشد کورتکس پیشانی باشد (که مربوط به پردازش نیازهای شناختی و عملکردهای حرکتی است) و بنابراین سبب بهبود عملکرد حرکتی در کودکان خردسال می‌شود (5). ورزش یک ابزار مهم برای کودکان مبتلا اختلال نارسایی توجه و بیش‌فعال است (24). مداخله ورزشی مناسب باعث افزایش اعتماد به نفس، بهبود مهارت‌های ارتباطی و تعامل اجتماعی و تقویت مهارت‌های حسی حرکتی کودکان می‌شود. فعالیت‌های ورزشی منظم می‌توانند جریان خون به مغز را بهبود بخشد و سبب افزایش ظرفیت پردازش اطلاعات و توجه و کاهش تکانش گری در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی شوند (1, 25). برای مثال نتایج پژوهش سالیوا و همکاران (2020) نشان داد که یک دوره تمرینات شنا سبب بهبود پارامترهای سلامت روان، عملکرد شناختی و هماهنگی حرکتی در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی شود (26). با توجه به جذابیت کاتا برای کودکان و نیازمندی‌های تعادلی جهت اجرای مناسب مهارت‌های نمایشی در آن، به نظر می‌رسد که کاتا ورزش مناسبی برای کودکان دارای اختلال نارسایی توجه و بیش‌فعالی است و امکان اثربخشی بر مهارت‌های تعادلی این کودکان را دارد اما تاکنون پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته است. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی یک دوره تمرینات کاتا بر تعادل ایستا و پویای کودکان بیش‌فعال بود.
روش شناسی
مطالعه حاضر از نوع نیمه‌‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با یک گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش حاضر شامل دختران 12-10 ساله دارای اختلال نارسایی توجه و بیش‌فعالی شهر همدان بود. با توجه به آزمون آماری به‌کاررفته در پژوهش، وجود 3 متغیر برای مقایسۀ دو گروه و توان آماری 90 درصد در نرم‌افزار جی پاور و محاسبۀ اندازه اثر خروجی از نرم‌افزار با ضریب آلفای 05/0، حجم نمونه 26 نفر کافی شناخته شد و میزان اف مورد نیاز برای رد فرض صفر (068/4) به دست آمد. تعداد 30 نفر از افراد جامعه به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و پس از اخذ رضایت کتبی از والدین در پژوهش حاضر شرکت کردند. معیار تشخیص بیش‌فعالی کودکان در پژوهش حاضر تأیید بیش‌فعالی در پرونده پزشکی آن‌ها توسط روان‌پزشک بود. معیارهای ورود به پژوهش شامل پر کردن فرم رضایت‌نامه و عدم نقص جسمانی بود. همچنین معیار خروج از پژوهش شامل آسیب‌دیدگی احتمالی و غیبت بیش از سه جلسه در برنامه تمرینی بود. در ابتدا کلیه شرکت‌کنندگان پیش‌آزمون‌های تعادل ایستا و پویا را اجرا کردند و سپس به‌صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل قرار داده شدند. شرکت‌کنندگان در گروه آزمایش طی 12 هفته، هر هفته 3 جلسه و به مدت یک ساعت تمرینات کاتا را زیر نظر یک مربی مجرب اجرا کردند. این تمرینات شامل گرم کردن و انجام حرکات کششی، تمرینات تخصصی کاتا و سرد کردن بود. نمونه‌ای از تمرینات کاتا که در طول دوره تمرین برای گروه آزمایش بکار گرفته شد شامل آموزش نحوه ایستادن، انواع ایستادن به جلو، عقب و طرفین، انواع ضربات دست یا اوچی وازا شامل مشت به جلو و عقب، ضربه با نوک انگشتان و قسمت خارجی دست، کف دست و آرنج، تمرین ضربات پا یا کری وازا از جهات جلو، پشت و طرفین با یک پا یا هر دو پا در هوا، انواع حرکات مشت زدن، آموزش نحوه دفاع در کاراته، اجرا تکنیک‌های کانا با چشمان بسته، انتخاب بخش‌هایی از کاتا و تکرار مداوم آن‌ها، اجرای کامل یک روتین کاتا بود که از پژوهش‌های قبلی اقتباس شد (5, 18).
در پژوهش حاضر جهت اندازه‌گیری تعادل ایستا از آزمون تعادل لک‌لک (آزمون استورک ) استفاده شد. این آزمون توسط جانسون و نلسون (1979) طراحی شده است. آزمودنی‌ها می‌بایست دست‌های خود را بر روی کمر خود قرار می‌داند در حالی که کف پای غیر برتر در برابر ناحیه داخلی پای برتر در قسمت زانو قرار می‌گرفت. آزمودنی‌ها تا حد ممکن با نگهداری این وضعیت بر سینه پای برتر می‌ایستادند. هرگاه پاشنه پای برتر، کف زمین را لمس می‌کرد یا دست‌ها از کمر جدا و یا کف پای غیر برتر از زانوی پای برتر جدا می‌شد، کوشش پایان می‌یافت. هر آزمودنی 2 کوشش با فاصله زمانی 15 ثانیه استراحت انجام داد که بهترین زمان برحسب ثانیه به‌عنوان امتیاز آزمودنی ثبت شد.
در این پژوهش از آزمون تعادل Y که نوع اصلاح شده آزمون تعادلی ستاره است برای ارزیابی تعادل پویا استفاده شد. در این آزمون، 3 جهت (قدامی، خارجی و خلفی) با زاویه 135 درجه از یکدیگر رسم شد. پس از دادن اطلاعات لازم در مورد شیوه اجرای آزمون، هر آزمودنی 6 بار آزمون را تمرین کرد تا روش اجرای آزمون را فراگیرد. بدین صورت که آزمودنی در مرکز ستاره، روی یک پا ایستاده و با پای دیگر در جهتی که آزمونگر انتخاب می کرد، کار دستیابی بیشینه را بدون اشتباه انجام می‌داد و به حالت اولیه برمی‌گشت. برای از بین بردن اثر یادگیری، هر آزمودنی هر یک از جهت ها را شش بار و هر دفعه با پانزده ثانیه استراحت تمرین کردند. بعد از پنج دقیقه استراحت، آزمودنی در جهتی که آزمونگر به صورت تصادفی انتخاب می‌کرد، دستیابی را شروع کرده و آزمونگر محل تماس پای وی را تا مرکز ستاره برحسب سانتیمتر اندازه می‌گرفت. آزمون برای هر آزمودنی دو بار تکرار شد و بهترین رکورد ثبت شد.
برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش در سطح توصیفی از شاخص‌های مرکزی و پراکندگی استفاده شد. جهت بررسی نرمال بودن داده‌ها از آزمون شاپیرو-ویلک و جهت بررسی همگنی واریانس‌ها از آزمون لون استفاده شد؛ و درنهایت از آزمون‌های آماری تی مستقل و وابسته در نرم‌افزار SPSS 23 جهت آزمون فرضیه‌های پژوهش استفاده شد.
نتایج
جدول 1 ویژگی‌های پیکرسنجی آزمودنی‌ها را نشان می‌دهد.
جدول 2 میانگین و انحراف معیار نمرات تعادل ایستا و پویای شرکت‌کنندگان را نشان می‌دهد. همان‌طور که در جدول 2 ملاحظه می‌شود، نمرات تعادل ایستا و پویای شرکت‌کنندگان گروه تجربی در پس‌آزمون نسبت به پیش‌آزمون افزایش چشمگیری داشته است.
به‌منظور تعیین طبیعی بودن توزیع داده ها از آزمون شاپیرو ویلک استفاده شد. بر اساس این آزمون، توزیع داده‌ها طبیعی بود و امکان استفاده از آزمون های پارامتریک به‌منظور آزمودن فرضیه ها وجود داشت. جدول 3 نتایج آزمون تی مستقل در پیش‌آزمون و پس‌آزمون را نشان می‌دهد.
طبق نتایج جدول 3، آزمون تی مستقل تفاوت معناداری در نمرات پیش‌آزمون تعادل ایستا و پویای دو گروه نشان نداد اما تفاوت معناداری در نمرات پس‌آزمون تعادل ایستا و پویای گروه کنترل و تجربی وجود داشت؛ بنابراین می‌توان گفت تمرینات کاتا تأثیر معناداری بر بهبود تعادل ایستا و پویای کودکان بیش‌فعال داشت.
بحث
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر یک دوره تمرین کاتا بر تعادل ایستا و پویای کودکان بیش‌فعال انجام شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که 12 هفته تمرین کاتا تأثیر معناداری بر بهبود تعادل ایستا و پویای این کودکان داشت. نتایج پژوهش حاضر با نتایج تحقیقات رسولیار و جلیلوند (1398)، اسکندر نژاد و همکاران (1397)، سالیوا و همکاران (2020) و چان و همکاران (2022) همسوست که در پژوهش‌های خود نشان دادند فعالیت بدنی و ورزشی باعث بهبود عملکرد حرکتی و تعادلی کودکان دارای اختلال نارسایی توجه و بیش‌فعال شد (1, 6, 9, 26). برای مثال نتایج پژوهش سالیوا و همکاران (2020) نشان دادند که یک دوره تمرینات 8 هفته‌ای شنا سبب بهبود هماهنگی حرکتی کودکان بیش‌فعال شد (26). همچنین نتایج پژوهش رسولیار و جلیلوند (1398) نشان داد که تمرینات یوگا تأثیر معناداری در بهبود تعادل ایستا و پویای کودکان بیش‌فعال داشت (6). در تبیین دلایل نتایج پژوهش حاضر می‌توان گفت شرکت در فعالیت‌های بدنی و ورزشی می‌تواند موجب بهبود قدرت و استقامت عضلانی شده و بنابراین می‌تواند در بهبود تعادل و عملکردهای حرکتی کودکان بیش‌فعال و دارای نقص توجه مؤثر باشد (24). از طرف دیگر اجرای منظم فعالیت‌های بدنی و ورزشی می‌تواند با افزایش خون‌رسانی به مغز و افزایش ترشح انتقال‌دهنده‌های عصبی تسهیل‌کننده فعالیت دستگاه عصبی مرکزی و مخچه سبب افزایش تمرکز بر روی حرکات شود. این افزایش تمرکز نیز می‌تواند یکی از دلایل اجرای بهتر تکالیف تعادلی توسط کودکان بعد از شرکت در دوره تمرین کاتا باشد (6). کاتا ترکیبی از تکنیک‌های مختلف است که نیاز به شناخت بالایی دارند. نحوه استقرار و انجام تکنیک‌های انفجاری در کاتا نیازمند کنترل مناسب وضعیت قامت و تعادل است. همچنین تمرینات کاتا می‌تواند محرک مؤثری برای رشد کورتکس پیشانی باشد (که در کنترل تعادل و مهارت‌های حرکتی مهم است) و بنابراین سبب بهبود عملکرد حرکتی و تعادل در کودکان خردسال می‌شود (5). هم‌راستا با مطلب ذکر شده نتایج برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد که هنرهای رزمی، علاوه بر برای بهبود برخی از عوامل شناختی، عملکرد حرکتی و از جمله تعادل را بهبود می‌بخشد (21). نتایج مطالعه زاگو و همکاران (2015) نیز نشان داد که با افزایش سطح مهارت در کاراته، اجرای مهارت‌های تعادلی در کاراته‌کاران بهبود یافت که اهمیت تعادل را به‌عنوان عامل تعیین‌کننده و حیاتی در عملکرد کاراته‌کاران نشان می‌دهد (22). فیلینگر و همکاران (2012) نیز بیان کردند که تمرینات کاراته (کاتا) از نظر فیزیولوژیکی سبب تقویت عضلات اندام تحتانی و از نظر شناختی منجر به فعالیت بیشتر قشر جلوی مغز و نواحی حرکتی مغز می‌شود و در نتیجه می‌تواند سبب بهبود تعادل افراد شود (23).
حرکات کاتا شامل سرعت، چرخش و گاهی حرکات پرشی است و موقعیت سر نسبت به تنه به‌طور مداوم در حین اجرای تکنیک‌ها تغییر می‌کند که باعث می‌شود ورزشکار به‌طور مداوم در یک موقعیت نامتعادل باشد. با انجام منظم تمرینات، هماهنگی‌های کارکردی ایجاد شده بین سیستم‌های حسی، از جمله سیستم‌های بینایی، دهلیزی و حس عمقی می‌تواند این حالت نامتعادل را کنترل کند و سبب افزایش سازگاری و سازماندهی بهتر کنترل قامتی و تعادل ورزشکاران شود (19). با توجه به سیستم‌های حسی درگیر در انواع مختلف تعادل، می‌توان گفت که در طول اجرای حرکات به دلیل به هم خوردن وضعیت تعادل ناشی از حرکات کاتا، فرد باید بتواند برای انجام حرکت و تکنیک‌های بعدی، مجموعه بزرگی از استراتژی‌های وضعیتی و تعادلی ایجاد کند و بدن خود را در حین اعمال نیروی زیاد ثابت نگه دارد که در نهایت این سازگاری‌های ایجاد شده باعث بهبود وضعیت کنترل تعادل می‌شوند (5). از طرف دیگر می‌توان گفت که تمرین هنرهای رزمی مانند کاراته، عمدتاً با ورودی‌های حسی (حس عمقی، تغییر زوایای مفاصل، هم ترازی عمودی) می‌تواند باعث شود که تغییرات طولانی‌مدت در سیستم کنترل موقعیت ایجاد شود که اجازه می‌دهد تا تعادل پس از ایجاد اختلال به‌خوبی حفظ شود (27).
تعادل به یکپارچگی اطلاعات حس بینایی، عمقی و دهلیزی وابسته است. انجام تمرینات کاتا با اعمال اضافه‌بار بر روی این سه حس درگیر در تعادل باعث بهبود تعادل کودکان دارای اختلال نارسایی توجه و بیش‌فعالی شد (5). افزایش هماهنگی عصبی عضلانی ناشی از اجرای منظم تمرینات کاتا نیز می‌تواند به‌عنوان یکی دیگر از دلایل بهبود تعادل قلمداد شود، زیرا توانایی اجرای تکالیف تعادلی با افزایش هماهنگی عصبی عضلانی، افزایش می‌یابد (17). نتایج پژوهش‌های مرتبط با تصویرنگاری مغز کودکان دارای اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی تأییدکننده وجود اختلال در عملکرد مخچه و قطعه پیشانی در این کودکان نسبت به کودکان عادی است که یکی از دلایل ایجاد مشکلات تعادلی در آن‌هاست و تمرینات کاتا با بهبود عملکرد مخچه می‌تواند تأثیر مثبتی بر افزایش تعادل ایستا و پویا داشته باشد (22).
نتیجه گیری نهایی
از نقاط قوت تحقیق حاضر می‌توان به نوآوری آن در استفاده ورزش‌های رزمی جهت کمک به رفع مشکلات تعادل کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی اشاره کرد. عدم کنترل شرایط روان‌شناختی و انگیزه کودکان و عدم امکان بررسی تأثیر کاتا بر کارکردهای اجرایی و عملکردهای بخش‌های مختلف دستگاه عصبی که در تعادل نقش دارند از محدودیت‌های پژوهش حاضر بود. پیشنهاد می‌شود در پژوهش‌های آتی تأثیر تمرینات کاتا بر عملکردهای شناختی و تکانش گری کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی بررسی شود.
تشکر و قدردانی
از کودکان شرکت‌کننده در پژوهش حاضر و خانواده‌های محترمشان و سایر کسانی که در مراحل عملی اجرای پژوهش به ما یاری رساندند کمال تشکر را داریم.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تمامی اصول اخلاقی در این پژوهش رعایت شده است. همه شرکت‌کنندگان با رضایت کامل در مطالعه شرکت کردند و به آن‌ها اطمینان داده شد که تمام اطلاعات مربوط به آن‌ها محرمانه باقی خواهد ماند.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش های پژوهش حاضر مشارکت داشته اند.
تعارض
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
فهرست منابع
1. Chan Y-S, Jang J-T, Ho C-SJBj. Effects of physical exercise on children with attention deficit hyperactivity disorder. 2022;45(2):265-70. [DOI:10.1016/j.bj.2021.11.011] [PMID]
2. Demircioğlu A, Uysal SA, Dumankaya BBŞ, Kırdı E, Esen HTÇ, Dağ O, et al. Do children with attention deficit and hyperactivity disorder present with different spatio-temporal gait parameters? An evaluation of the relationship between gait and gross motor skills. 2023;24(1):1.
3. Kleeren L, Hallemans A, Hoskens J, Klingels K, Smits-Engelsman B, Verbecque EJJoad. A Critical View on Motor-based Interventions to Improve Motor Skill Performance in Children With ADHD: A Systematic Review and Meta-analysis. 2023;27(4):354-67. [DOI:10.1177/10870547221146244] [PMID]
4. Pan C-Y, Tsai C-L, Chu C-H, Sung M-C, Huang C-Y, Ma W-YJJoad. Effects of physical exercise intervention on motor skills and executive functions in children with ADHD: A pilot study. 2019;23(4):384-97. [DOI:10.1177/1087054715569282] [PMID]
5. Younesi M, Nazem Zadegan G, Farhangiyan P. The Effect of Karate Exercises (Kata and Kihun) on Children's Dynamic Balance. International Journal of Motor Control and Learning. 2022 Aug 10;4(3):21-4. [DOI:10.52547/ijmcl.4.3.21]
6. Rasoolyar Z, Jalilvand M. Effectiveness of Yoga Exercises on Static and Dynamic Balance in Children with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2020;9(4):278-88.
7. Liu HLV, Sun F, Anderson DI, Tse CYAJCP, Development H. The Effect of Physical Activity Intervention on Motor Proficiency in Children and Adolescents with ADHD: A Systematic Review and Meta-analysis. 2023:1-15. [DOI:10.1007/s10578-023-01546-5] [PMID]
8. Pan C-Y, Tsai C-L, Chu C-H, Sung M-C, Huang C-Y, Ma W-Y. Effects of physical exercise intervention on motor skills and executive functions in children with ADHD: A pilot study. Journal of attention disorders. 2019;23(4):384-97. [DOI:10.1177/1087054715569282] [PMID]
9. Eskandarnejad M, Jahedi Khajeh M, Rezaee F. Impact of Perceptual-Motor Training Basketball on Balance Function of Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder%J The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2017;6(3):135-43.
10. Jaryari F, Rasafiyani M, Karimlou M, Pashazadeh Azari ZJRoEC. Evaluation of Motor Skills & Neuromuscular Function in Student Switch Attention Deficit Hyperactivity Disorder. 2001;1(1):17-34.
11. Shum SB, Pang MYJTJop. Children with attention deficit hyperactivity disorder have impaired balance function: involvement of somatosensory, visual, and vestibular systems. 2009;155(2):245-9. [DOI:10.1016/j.jpeds.2009.02.032] [PMID]
12. Kousha M, Norasteh A, Ghandriz ZJJoGUoMS. Comparision of Balance in Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder with and without Developmental Coordination Disorder. 2012;86:46-52.
13. Bressel E, Yonker JC, Kras J, Heath EM. Comparison of static and dynamic balance in female collegiate soccer, basketball, and gymnastics athletes. Journal of athletic training. 2007;42(1):42.
14. Perrin P, Deviterne D, Hugel F, Perrot C. Judo, better than dance, develops sensorimotor adaptabilities involved in balance control. Gait & posture. 2002;15(2):187-94. [DOI:10.1016/S0966-6362(01)00149-7] [PMID]
15. Alesi M, Bianco A, Padulo J, Vella FP, Petrucci M, Paoli A, et al. Motor and cognitive development: the role of karate. 2014;4(2):114. [DOI:10.11138/mltj/2014.4.2.114] [PMID]
16. Bednarczuk G, Wiszomirska I, Marszałek J, Rutkowska I, Skowroński W. Static balance of visually impaired athletes in open and closed skill sports. Polish Journal of Sport and Tourism. 2017;24(1):10-4. [DOI:10.1515/pjst-2017-0002]
17. Donahoe-Fillmore B, Grant EJJob, therapies m. The effects of yoga practice on balance, strength, coordination and flexibility in healthy children aged 10-12 years. 2019;23(4):708-12. [DOI:10.1016/j.jbmt.2019.02.007] [PMID]
18. Adibsaber F, hossein khanzadeh a, Ansari Kolachahi S, Shojaei M, Daneshfar A. The Effectiveness of Karate Techniques Training on Balance and Stereotyped Behaviors of Children with Autism Spectrum Disorder%J Psychology of Exceptional Individuals. 2020;10(39):55-78.
19. Origua Rios S, Marks J, Estevan I, Barnett LM. Health benefits of hard martial arts in adults: a systematic review. Journal of sports sciences. 2018;36(14):1614-22. [DOI:10.1080/02640414.2017.1406297] [PMID]
20. Fong S, Guo X, Cheung A, Jo A, Lui G, Mo D, et al., editors. Higher radial bone strength, hand-grip strength and better standing balance control in elder Chinese marital art practitioners. IOF Regionals-Asia Pacific Osteoporosis Meeting; ISRN Rehabilitation, 2013, 1-6. [DOI:10.1155/2013/185090]
21. Sahli S, Baccouch R, Borji R, Sassi B, Rebai HJS, Sports. Postural control and neuromuscular responses in young Kung-Fu practitioners. 2021;36(2):112-9. [DOI:10.1016/j.scispo.2019.12.008]
22. Zago M, Mapelli A, Shirai YF, Ciprandi D, Lovecchio N, Galvani C, et al. Dynamic balance in elite karateka. 2015;25(6):894-900. [DOI:10.1016/j.jelekin.2015.10.002] [PMID]
23. Filingeri D, Bianco A, Zangla D, Paoli A, Palma A. Is karate effective in improving postural control? Archives of Budo.2012; 8(4):149-15. [DOI:10.12659/AOB.883521]
24. Verret C, Guay M-C, Berthiaume C, Gardiner P, Béliveau LJJoad. A physical activity program improves behavior and cognitive functions in children with ADHD: an exploratory study. 2012;16(1):71-80. [DOI:10.1177/1087054710379735] [PMID]
25. Jalilvand M, samadi H. The effectiveness of physical activity with motor-cognitive approach on executive function in children with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder. Jorjani Biomed J. 2020;8(2):17-26
26. Silva LA, Doyenart R, Henrique Salvan P, Rodrigues W, Felipe Lopes J, Gomes K, Thirupathi A, Pinho RA, Silveira PC. Swimming training improves mental health parameters, cognition and motor coordination in children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder. International journal of environmental health research. 20202;30(5):584-92. [DOI:10.1080/09603123.2019.1612041] [PMID]
27. Juras G, Rzepko M, Krol P, Czarny W, Bajorek W, Slomka K, Sobota G. The effect of expertise in karate on postural control in quiet standing. Archives of Budo. 2013 Sep 10;9(3):205-9.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه بیومکانیک ورزشی
همدان،شهرک مدنی، بلوار امام خمینی(ره)، بلوار پروفسور موسیوند، مجتمع دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، معاونت پژوهش و فناوری، دفتر مجلات علمی
صندوق پستی: 734
تلفن دفتر نشریه: 08134494042
وب‌سایت: http://biomechanics.iauh.ac.ir
ایمیل: sportbiomechanics@iauh.ac.ir
